Τα τελευταία δύο χρόνια βλέπουμε σε όλες τις συγκρούσεις την διαρκώς αυξανόμενη χρήση εξοπλισμένων ή μη Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων καθώς και περιφερόμενων πυρομαχικών. Αυτό έχει ως συνέπεια μικρού κόστους πυρομαχικά να προκαλούν ζημιές ή να καταστρέφουν τεθωρακισμένα οχήματα και άρματα μάχης πολλαπλάσιου κόστους. Τεθωρακισμένα τα οποία χρειάζεται πολύ χρόνος και χρήμα για να αντικατασταθούν. Στην Ουκρανία που είναι το κύριο πεδίο όπου οι νέες τακτικές εφαρμόζονται, βλέπουμε την απόσυρση των τεθωρακισμένων οχημάτων από την πρώτη γραμμή λόγω της αυξημένης χρήσης περιφερόμενων πυρομαχικών όταν δεν υπάρχει επαρκής αντι-αεροπορική κάλυψη.
Ερχόμενοι στην ελληνική πραγματικότητα, οι επιτελείς είναι υπεύθυνοι να αποκωδικοποιήσουν τον νέο τρόπο μάχης και τις νέες τακτικές που εφορμόζονται και να ζητήσουν από την ηγεσία τα κατάλληλα όπλα πρώτον για να την άμυνα των φίλιων σχηματισμών αλλά εκείνα που θα αποτελέσουν το δικό μας δόρυ.
Για την τακτική ΑΑ άμυνα των ελληνικών τεθωρακισμένων σχηματισμών επί του πεδίου, ο στρατός ξηράς διαθέτει σήμερα αριθμό συστημάτων VSHORADS τύπου TOR M1, OSA AKM και ASRAD με διαφορετικές δυνατότητες αντιμετώπισης εναέριων απειλών, καθώς και πυροβολαρχίες MIM-23 I-Hawk για ευρύτερη ΑΑ κάλυψη.
Τα κύρια προβλήματα που θα έχει να αντιμετωπίσει στο άμεσο μέλλον ο Σ.Ξ. με τα παραπάνω συστήματα είναι:
- Η σταδιακή απαξίωση των ρωσικής προέλευσης συστημάτων λόγω της δυσκολίας εύρεσης ανταλλακτικών.
- Η παλαιότητα συγκεκριμένων συστημάτων όπως οι OSA AKM και οι MIM-23 I-Hawk η οποία τα καθιστά αναποτελεσματικά απέναντυ στις σύγχρονες και σε μελλοντικές απειλές.
- Ο πεπερασμένος αριθμός ΑΑ πυραύλων που διαθέτουν τα συστήματα αυτά ΑΑ πυραύλων.
- Το μεγάλο κόστος κατάρριψης περιφερόμενων πυρομαχκών αξίας μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ από ΑΑ πυραύλους αξίας αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ.
Όσον αφορά τα ρώσικα συστήματα και τους MIM-23 I-Hawk είναι μονόδρομος η σταδιακή αντικατάστασή τους από νεότερα συστήματα δυτικής προέλευσης και τεχνολογίας. Για τους MIM-23 I-Hawk ισχυρές υποψηφιότητες θέτουν συστήματα αντίστοιχης φιλοσοσφίας και αντίστοιχων δυνατοτήτων όπως ο IRIS-T SLS/SLM και ο SPYDER SR/ER ενώ για τους OSA AKM και TOR M1 αντίστοιχης φιλοσοφίας σύστημα είναι ο SPYDER AiO.
IRIS-T SLS/SLM
Μια πυροβολαρχία του IRIS-T SLS/SLM περιλαμβάνει τρία φορτηγά εκτοξευτές που φέρουν οκτώ βλήματα έτοιμα για εκτόξευση, ένα ραντάρ πολλαπλών λειτουργιών για ανίχνευση και παρακολούθηση στόχων και ένα φορτηγό διοίκησης της πυροβολαρχίας (ΚΔΠ). Όλα τα υποσυστήματα του IRIS-T SL, συμπεριλαμβανομένου του εκτοξευτήρα, του ραντάρ και του οχήματος του σταθμού διοίκησης, είναι τοποθετημένα σε σασί φορτηγού MAN SX44 6×6 ή MAN SX45 8×8. Σήμερα είναι διαθέσιμες δύο παραλλαγές, το IRIS-T SLS (μικρής εμβέλειας) με εμβέλεια και υψόμετρο 12 χλμ και το IRIS-T SLM (μεσαία εμβέλεια) με εμβέλεια 40χλμ και μέγιστο υψόμετρο 20χλμ. Οι αρχικές δοκιμές χρησιμοποίησαν ραντάρ Saab Giraffe, αλλά το 2014, πραγματοποιήθηκαν βολές επίδειξης με αυστραλιανό πολλαπλών λειτουργιών ραντάρ CEA Technologies CEAFAR with AFAR. Στην Ουκρανία, η πυροβολαρχία IRIS-T SLM παραδόθηκε με το ραντάρ της HENSOLDT TRML-4D και το Integrated Battle Management Software Fire Control (IBMS-FS) για το κέντρο τακτικής επιχείρησης από την Airbus.
SPYDER SR/ER
Το SPYDER SR/ER είναι αντιαεροπορικό σύστημα μικρού βεληνεκούς. Μια πυροβολαρχία διαθέτει 3-6 εκτοξευτές των τεσσάρων βλημάτων οι οποίοι φέρονται επί φορτηγού οχήματος υψηλής ευκινησίας. Τα βλήματα βάλλονται σε κλήση. Ο τετραπλός εκτοξευτής (MFU) έχει δυνατότητα ανύψωσης και περιστροφής 360 μοιρών. Το σύστημα μπορεί να εκτοξεύσει πυραύλους με δύο τρόπους λειτουργίας: κλείδωμα στόχου πριν από την εκτόξευση (LOBL) και κλείδωμα στόχου μετά την εκτόξευση (LOAL). Η μέθοδος εκτόξευσης με κλήση, σε αντίθεση με την κατακόρυφη εκτόξευση, επιτρέπει το LOBL έτσι ώστε ο εποχούμενος ανιχνευτής του πυραύλου να είναι κλειδωμένος στον στόχο πριν από την εκτόξευση.
Η λειτουργία LOBL επιτρέπει στον Διοικητή της Μοίρας να επιβεβαιώσει ότι ο πύραυλος είναι κλειδωμένος στον καθορισμένο στόχο πριν από την εκτόξευση, δίνει μεγάλη πιθανότητα προσβολής έναντι στόχων υψηλών ελιγμών μικρής εμβέλειας και επιτρέπει την εμπλοκή καθορισμένων στόχων με πρόσθετους οπτικούς αισθητήρες. Την πυροβολαρχία συμπληρώνουν ένα αυτοκινούμενο όχημα διοίκησης και ελέγχου, οχήματα μεταφοράς και επαναφόρτωσης βλημάτων και όχημα επισκευών. Στο όχημα διοίκησης και ελέγχου (CCU) φέρεται και το ραντάρ της πυροβολαρχίας. Το ραντάρ που μεταφέρεται είναι το EL/M-2106 ATAR (Advanced Tactical Acquisition Radar) της ELTA. Πρόκειται για ένα στερεάς κατάστασης ραντάρ τριών διαστάσεων στην μπάντα L με ενεργή ηλεκτρονική συστοιχία διεύθυνσης για την καθ’ ύψος έρευνα. Διαθέτει μέγιστη εμβέλεια στα 180 χλμ, εμβέλεια εντοπισμού μαχητικών αεροσκαφών στα 70-110 χλμ, ελικόπτερα σε αιώρηση και UAV στα 40 χλμ. Διαθέτει ενσωματωμένο IFF mode 1,2,3/A,C & 4 και υψηλές δυνατότητες αντι-αντιμέτρων. Οι δυνατότητες του συστήματος είναι προσβολή εναέριας απειλής σε εμβέλεια στα 1-40χλμ και υψόμετρο 20μ – 12χλμ.
SPYDER AiO
Το SPYDER AiO (All in One) είναι ένα πλήρως ευέλικτο και αυτόνομο μέσο αεράμυνας το οποίο αναπτύχθηκε για να καλύψει τις κρίσιμες επιχειρησιακές ανάγκες του σύγχρονου πεδίου μάχης, ικανό για γρήγορη ανάπτυξη μέσα σε λίγα λεπτά, σε δύσκολα εδάφη και με σύντομους χρόνους αντίδρασης. Το AiO παρέχει αξιόπιστη αεράμυνα με ελαχιστοποιημένο αποτύπωμα υλικοτεχνικής υποστήριξης.
Τα κύρια επι μέρους συστήματα του φορέα εκτόξευσης είναι:Ένα 8×8 υψηλής κινητικότητας τροχοφόρο φορτηγό όχημα που περιλαμβάνει όλα τα σύστηματα.
1.Σύστημα Command & Control
2.Δύο σταθμοί εργασίας καμπίνας (CWS)
3.Οχταπλός εκτοξευτής με πυραύλους I-Derby SR, I-Derby ER, & PYTHON-5 SR
4.Αισθητήρες επιτήρησης & ελέγχου πυρός σε ιστό εκτεινόμενο καθ’ ύψος
5.Ραντάρ 3D AESA σταθερών στοιχειοκεραιών
6.Ηλεκτροπτικό σύστημα TopLite
7.Σύστημα τροφοδοσίας
Οι δυνατότητες του συστήματος είναι προσβολή εναέριας απειλής με εμβέλεια στα 1-40χλμ και υψόμετρο 20μ – 12χλμ. Μπορεί να εμπλέξει ταυτόχρονα τέσσερις στόχους και χρειάζεται τρία λεπτά να μεταβεί από λειτουργία κίνησης σε λειτουργία εκτόξευσης πυραύλου.
Έχει δυνατότητα λειτουργίας αυτόνομα ή διασυνδεδεμένο σε υψηλότερο κλιμάκιο (C2), τα ραντάρ SPYDER AiO εντοπίζουν απειλές εν κινήσει και μεταβαίνουν γρήγορα στη λειτουργία πυροδότησης. Όταν εντοπιστεί μια απειλή ή δοθεί εντολή, το όχημα σταματά, οι γρύλοι σταθεροποίησης εκτείνονται, το ραντάρ εκτείνεται σε πλήρες ύψος και ο εκτοξευτής φτάνει σε σχεδόν κάθετη θέση, έτοιμος για βολή, πυροδότηση – όλα ελέγχονται από το σταθμό εργασίας καμπίνας χωρίς να απαιτείται από το πλήρωμα να εγκαταλείψει την καμπίνα του οχήματος. Το βάρος του φορέα μαζί με το σύστημα αγκίζει τους 30 τόνους.
Όσον αφορά τον πεπερασμένο αριθμό πυραύλων αλλά και το μεγάλο κόστος κατάρριψης περιφερόμενων πυρομαχικών από ΑΑ πυραύλους οι λύσεις που διατείθενται είναι δύο. Ο ένας είναι προμήθεια συστήματος παρεμβολών σήματος για την απενεργοποίηση των εχθρικών UAV και περιφερόμενων πυρομαχικών και ο άλλος η προμήθεια αυτοκινούμενων ΑΑ πυροβόλων. Για το πρώτο σύμφωνα με τις εξαγγελίες του ΥΕΘΑ έχουν γίνει κάποιες κινήσεις, ειδικά ως προς τη θωράκιση πρωτίστως των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Όμως, προς το παρόν δεν υπάρχει κάποια άλλη διαθέσιμη πληροφορία για το σύστημα που φαίνεται ότι έχει επιλεγεί από το ΥΠΕΘΑ.
Τα συστήματα ΑΑ πυροβόλων SPAAG (Self Propelled Anti-Ait Gun), η χρήση ακόμη και των παλαιών Gepard έχει δείξει την αξία τους στο μεταβαλλόμενο σύγχρονο πεδίο μάχης όπου τα συγκεκριμένα συστήματα έχουν να επιδείξουν την κατάρριψη από περιφερόμενα πυρομαχικά μέχρι πυραύλους πλεύσης. Είναι αναγκαία η προμήθεια σύγχρονων αυτοκινούμενων ΑΑ πυροβόλων που θα ακολουθούν τους μηχανοκίνητους και τεθωρακισμένους σχηματισμούς προσφέροντας τερματική άμυνα χαμηλού κόστους απέναντυ στις εναέριες απειλές που αναλύσαμε παραπάνω. Πλην του γερμανικού Gepard το οποίο είναι άγνωστο εάν υπάρχουν αυτή τη στιγμή διαθέσιμες μονάδες που θα μπορούσαν να καλύψουν το παραπάνω κενό με χαμηλό κόστος, η Rheinmetall προσφέρει το Skyranger. Επίσης άλλη μια επιλογή θα μπορουσε να είναι το αντίστοιχο σύστημα που έχει αναπτυχθεί από τη Ν. Κορέα και αναφέρεται σε σύστημα με πύργο με δύο πυροβόλα των 30χιλ σε αντίστοιχη διάταξη όπως του Gepard. Έχει εμβέλεια 3 χλμ ρυθμό βολής 600 β.α.λ. και κίνηση πύργου σε τόξο 360 μοιρών και καθ’ ύψος -10 έως +85 μοίρες.
Oerlicon Skyranger
Το Skyranger είναι ένα κινητό επίγειο σύστημα αεράμυνας (GBAD) εναντίον εναέριων στόχων σε μικρή και πολύ μικρή εμβέλεια και εναντίον επίγειων στόχων. Είναι ένα σύστημα υψηλής ευκινησίας που συνδυάζει πυροβόλα και πυραύλους σε τροχοφόρους φορείς είτε τακτικών στρατιωτικών φορτηγών είτε τεθωρακισμένων όπως το Boxer. Eίναι εξοπλισμένο με υπερσύγχρονους αισθητήρες αναζήτησης και παρακολούθησης που παρέχουν απρόσκοπτη επιτήρηση αέρα και εδάφους 360° και ακριβή δεδομένα ελέγχου πυρός. Το ενσωματωμένο Oerlikon Revolver Gun 35 mm παρέχει απόλυτη δύναμη πυρός και ακρίβεια σε συνδυασμό με την τεχνολογία Oerlikon Ahead και Air Burst.
Ανάλογα με τις τακτικές ανάγκες, το Skyranger μπορεί να εξοπλιστεί είτε με ένα πυροβόλο 35 mm x 228 KDG είτε με ένα πυροβόλο 30 mm x 173 KCE. Και τα δύο πυροβόλα χαρακτηρίζονται από υψηλό ρυθμό βολής, εξαιρετική ακρίβεια και πυρομαχικά AHEAD. Το διαμέτρημα 35 mm προσφέρει δυνατότητα C-RAM και αποτελεσματική εμβέλεια έως 4.000 μέτρα. Το διαμέτρημα 30 mm έχει αποτελεσματικό βεληνεκές έως και 3.000 μέτρα και ο πυργίσκος του όπλου έχει σχεδιαστεί για να τοποθετεί επίσης πυραύλους αεράμυνας μικρής εμβέλειας.
