Τα σύγχρονα «ξύλινα τείχη» αποτελούν τον καθοριστικό παράγοντα διατήρησης Εθνικής κυριαρχίας. Ειδικά για μια χώρα με εκτεταμέναα θαλάσσια σύνορα όπως η Ελλάδα, θα ήταν ΑΔΥΝΑΤΟΝ χωρίς ένα ισχυρό Πολεμικό Ναυτικό, να αντιμετωπιστεί η διαρκής απειλή επέκτασης της Τουρκίας, η οποία έχει τη μόνιμη θεώρηση ότι το Αιγαίο θα πρέπει να γίνει μια «λίμνη ειρήνης» .Το βάρος που σηκώνει αυτή τη στιγμή το ΠΝ είναι τεράστιο καθώς καλείται σε περίοδο παρατεταμένης οικονομικής κρίσης να ανταποκριθεί στις κατευθύνσεις της πολιτικής Εθνικής Άμυνας, απέναντι σε μια διαρκώς διογκούμενη απειλή από άποψη μεγέθους και ποιότητας, αδυνατώντας να προχωρήσει ταυτόχρονα στις προμήθειες νέων μονάδων που απαιτούνται.
Όμως το Π.Ν στο πεδίο επιχειρησιακού περιβάλλοντος έχει ένα νευραλγικό σύμμαχο. Τη Π.Α.
Η «γεωμετρία» της εμπλοκής ναυτικών μονάδων
Το Αιγαίο αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση πεδίου δράσεως ναυτικών δυνάμεων καθώς χαρακτηρίζεται από μια γεωγραφική περιοχή με στοιχεία κλειστής θάλασσας με πλήθος μεγάλων και μικρότερων νήσων καθώς και βραχονησίδων που συνθέτουν μια τεράστια πρόκληση για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων μονάδων επιφανείας και υποβρυχίων. Το Πολεμικό Ναυτικό είναι πλήρως εξοικειωμένο με τις απαιτήσεις αυτού του πεδίου διεξαγωγής ναυτικών επιχειρήσεων, έχοντας αφομοιώσει στο «DNA» του όλα τα δεδομένα που επηρεάζουν τη δράση πολεμικών μονάδων σε όλα πλάτη και τα μήκη του Αιγαίου. Η αναμφισβήτητη υπεροχή που προσδίδει η γεωγραφία του αρχιπελάγους στο ΠΝ, βοηθάει στο σχεδιασμό επιχειρήσεων με δεδομένα εμπλοκής σε μέσες-μεγάλες αποστάσεις όσο και σε εμπλοκές σε μικρές αποστάσεις από θέσεις απόκρυψης.
Η ιδιαιτερότητα αυτή προκύπτει από την άμεση γειτνίαση πολλών ελληνικών νήσων με τα μικρασιατικά παράλια, γεγονός που προσφέρει συνθήκες άμεσου ελέγχου κινήσεων ναυτικών μονάδων του Τουρκικού Ναυτικού όταν επιχειρούν έξοδο στο Αιγαίο, όσο και δυνατότητες αιφνιδιαστικών πληγμάτων . Πρακτικά το Τουρκικό Ναυτικό έχει να αντιμετωπίσει με το «καλημέρα» σε περίπτωση πολεμικής ανάπτυξης στο Αιγαίο, ένα εξαιρετικά εχθρικό και «αβέβαιο» περιβάλλον που αναμένεται ότι θα κρύβει πλήθος απροσδιόριστων απειλών από την επιφάνεια και το βυθό που είναι πάρα πολύ δύσκολο να επισημανθούν εγκαίρως.
Επιπλέον δεν υπάρχει ο κατάλληλος χώρος και οι αποστάσεις για λήψη αμυντικών μέτρων με αποτέλεσμα οποιαδήποτε ανάπτυξη να εμπεριέχει εξ αρχής υψηλό ρίσκο. Θεωρείται φυσικά επίσης βέβαιο ότι για τους παραπάνω λόγους το Τουρκικό Ναυτικό θα έχει πλήρη κάλυψη της Τουρκικής Αεροπορίας, προκειμένου να έχει αυξημένες πιθανότητες τοπικής αεροπορικής υπεροχής με δυνατότητα επιθετικών ενεργειών απέναντι σε εχθρικές μονάδες (του ΠΝ). Αντίθετα η γεωγραφία του Αν. Αιγαίου συνιστά ένα τακτικό πλεονέκτημα για την Τουρκία από πλευράς αποστάσεων των κύριων ελληνικών νήσων και βραχονησίδων από τα μικρασιατικά παράλια σε ενδεχόμενες αποβατικές και αεραποβατικές ενέργειες, διευκολύνοντας σημαντικά την κατάληψη τους. Αυτό είναι και το κύριο αμυντικό πρόβλημα των Ε.Δ που έχουν προσανατολιστεί στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων με κατάλληλο δόγμα και τακτικές.
Mirage 2000 EGM/ BGM φορτωμένα με Exocet
Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος και με δεδομένη την απόφαση της ΠΑ για επένδυση σε δύο διαφορετικούς τύπους μαχητικών (διπλή γραμμή προμήθειας), η επιλογή αναβάθμισης των Mirage 2000 στο επίπεδο -5Mk2 αποτέλεσε –παρά το ιδιαίτερα υψηλό κόστος- μια απόφαση που είχε ως αποτέλεσμα να αποκτήσει η ΠΑ ένα μαχητικό κορυφαίων επιδόσεων στην εναέρια μάχη με βλήματα MICA EM/IR όσο και στον ειδικό ρόλο υπο-στρατηγικής κρούσης με τα βλήματα cruise τύπου Scalp EG. Η εκκρεμότητα που έμεινε με τα 19 Mirage 2000 EGM/BGM ήταν πραγματικά μια πολύ ατυχής έκβαση, στερώντας μια επιπλέον Μοίρα με τις ικανότητες των -5Mk2, αφήνοντας δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος του στόλου των Mirage της ΠΑ σε τροχιά τεχνολογικής απαξίωσης.
Αναμφίβολα τα Mirage 2000EGM/BGM της 332 Μ (κωδικός κλήσης «Γεράκι»), έχουν εκτελέσει με ιδιαίτερη επιτυχία αναρίθμητες αναχαιτίσεις στα χρόνια επιχειρησιακής δράσης της Μοίρας. Η συμβολή τους ήταν καθοριστική στη διατήρηση της εναέριας κυριαρχίας της ΠΑ πάνω από το Αιγαίο, ενώ μετά την είσοδο σε υπηρεσία των Mirage 2000-5Mk2 επικεντρώθηκαν κυρίως στον ρόλο της ναυτικής κρούσης (αποστολές TASMO) εφοδιασμένα με βλήματα anti ship τύπου ΑΜ-39 Exocet. Η ύπαρξη αυτής της κατηγορίας ειδικών όπλων στο οπλοστάσιο της ΠΑ αποτελεί κρίσιμο παράγοντα αποτροπής και ισχυρό μέσο κρούσης εναντίον εχθρικών μονάδων επιφανείας, καθιστώντας στην κυριολεξία πολύτιμα τα Mirage 2000 EGM, παρά την υστέρηση τους σε ηλεκτρονικά συστήματα (ραντάρ, πιλοτήριο) συγκριτικά με τα -5Mk2.
Μάλιστα οι τεχνικοί της 114ΠΜ διατηρώντας εφευρετικότητα και θέληση για υπεροχή, προχώρησαν τα τελευταία χρόνια σε σειρά μικρών αλλά ουσιαστικών βελτιώσεων σε επιχειρησιακό εξοπλισμό, που υποβοηθούν τον ιτπάμενο στη διευκόλυνση της αποστολής του. Ειδικότερα ολοκληρώθηκε με επιτυχία η αντικατάσταση της παλαιάς οθόνης HDD, από τη νέα έγχρωμη οθόνη HDD-55L, τύπου Active Matrix LCD της ελληνικής εταιρίας Miltech. Επίσης στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των Mirage 2000, αφαιρέθηκε το παλαιό σύστημα ναυτιλίας (INS) των EGM από το Sextant Totem 3000, με ενσωματωμένο δέκτη GPS της Sagem. Με αυτό εφοδιάστηκε το σύνολο των -5Μk2 αλλά και των μη εκσυγχρονισμένων EGM. ‘Έτσι αναβαθμίστηκαν οι επιδόσεις τους σε αποστολές αναχαίτισης και TASMO με συντομότερους χρόνους για προετοιμασία του μαχητικού για απογείωση αλλά μειώνοντας το κόστος υποστήριξης λόγω ομοιοτυπίας υλικού.
Συμπληρωματική του συστήματος ναυτιλίας, αποτελεί η προθήκη συστήματος GPS με έγχρωμη οθόνη ακριβώς κάτω από το HUD. Το σύστημα είναι τύπου ‘tablet»/GPS της Garmin, στη θέση του Head Level Display, που χρησιμοποιείται ως σύστημα απεικόνισης ναυτιλίας, ενώ παράλληλα με τη χρήση λογισμικού αποθηκεύονται στοιχεία για αξιολόγηση της εκπαιδευτικής εξόδου κατά την απενημέρωση! Παράλληλα τα μαχητικά της Μοίρας απέκτησαν αυξημένη ικανότητα νυχτερινής κρούσης θαλάσσιων στόχων ενώ διατηρούν αναλλοίωτα τα εξαίρετα αεροδυναμικά χαρακτηριστικά της σχεδίασης που συνδυάζεται με τον ισχυρό Μ53-Ρ2 των EGM και μονάδα ψηφιακού ελέγχου κινητήρα FADEC από τα -5Μk2.
Σε ότι αφορά τις επιδόσεις τους σε ρόλο αέρος αέρος, δυστυχώς υποβαθμίστηκαν ως αποτέλεσμα της απαξίωσης αρχικά των βλημάτων SHARH τύπου R-530 (στερώντας τους το μοναδικό όπλο BVR) ενώ και τα βλήματα κλειστής αερομαχίας Magic II, αποσύρθηκαν σταδιακά λόγω εξάντλησης του ορίου ζωής που δίνει ο κατασκευαστής. Σταθμίζοντας το κόστος επαναπιστοποίησης των Magic, το ΓΕΑ επέλεξε τον εφοδιασμό των Mirage 2000EGM με βλήματα MICA IR, τα οποία είναι μεν υψηλότερων επιδόσεων αλλά δεν δύναται η πλήρης εκμετάλλευση των δυνατοτήτων τους, εξ αιτίας ασυμβατότητας με τον υπολογιστή και το ραντάρ του μαχητικού.
Από κει και πέρα το ραντάρ RDM-3 σε διαμόρφωση έρευνας επιφανείας, παρουσιάζει ακόμη αξιόλογες επιδόσεις (εμβέλεια εντοπισμού της τάξης των 60 ν.μ./110 χλμ.) αλλά φυσικά και υστερεί τεχνολογικά λόγω ηλικίας σε σχέση με το RDY των Mirage 2000-5MkII.
Προτάσεις για την αναβάθμιση των Mirage 2000EGM/BGM υπήρξαν κατά καιρούς αλλά όλες προσκρούουν στο ζήτημα του κόστους.
Αναφορές περί μη συμβατότητας, αφορούν τη μικρή απόσταση του αναρτημένου ατρακτηδίου (στον κοιλιακό φορέα) από το διάδρομο αλλά η χρήση του ASTAC από τον ίδιο τύπο στη γαλλική Αεροπορία, επιτρέπει ασφαλώς την μελλοντική εφαρμογή του στα Mirage της ΠΑ ως μια ρεαλιστική επιλογή.
Μία επιπλέον πιθανή αποστολή που θα μπορούσαν να αναλάβουν τα Mirage 2000EGM είναι αυτή της υπό-στρατηγικής κρούσης με βλήματα Scalp EG. Η δυνατότητα αυτή είναι επίσης ρεαλιστική καθόσον το σύστημα ναυτιλίας INS/GPS Τotem 3000 είναι κοινό με τα -5MkII και απαιτείται μονάχα τοποθέτηση αρτηρίας δεδομένων, ώστε να δύναται η εξαπόλυση τους από τα μη εκσυγχρονισμένα Mirage.
Η κίνηση αυτή θα επέτρεπε την αποδέσμευση επιχειρησιακού έργου από την 331Μ, επιτρέποντας την επικέντρωση στον κύριο ρόλο αναχαίτισης/αεροπορικής υπεροχής. Συνδέεται όμως με το τι ακριβώς θέλει η ΠΑ από τα μαχητικά αυτά και κατά συνέπεια, τον χρόνο που θα παραμείνουν σε υπηρεσία, ώστε μια τέτοια επένδυση να έχει λογική.
Άποψη του γράφοντος είναι ότι τα Mirage 2000EGM παρά τα όσα αναφέρονται, έχουν ακόμη πολύ δρόμο από το να χαρακτηριστούν ως «πεπαλαιωμένα» και «περιορισμένoυ ρόλου» με μοναδικό παράγοντα προβληματισμού την ηλικία τους (που μοιραία εγείρει ζητήματα υποστήριξης κύριων συστημάτων).
Από δομικής πλευράς πάντως δεν φαίνεται καμία ένδειξη ότι ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πρόβλημα (αντίστοιχη ήταν η εμπειρία και με τα Mirage F-1CG)ενώ οποιαδήποτε απόφαση απόσυρσης τους από την ενεργό δράση, εκτιμάται ότι θα γίνει, μόνο εφόσον η ΠΑ είναι σε θέση να αντικαταστήσει την υφιστάμενη δύναμη από ένα νέο τύπο, που θα αναλάβει να καλύψει τους αντίστοιχους ρόλους που σήμερα υλοποιεί η 332Μ.
Τα 25 Mirage 2000-5Mk2 – παρά τα αρχικά προβλήματα στη διαδικασία αποδοχής από την ΠΑ – αποδείχτηκαν ως εξαιρετική λύση με κορυφαίες ικανότητες σε ρόλο αναχαίτισης και με παράλληλη ικανότητα μεταφοράς υποστρατηγικών βλημάτων SCALP EG (που δεν υπάρχει αντίστοιχα στο στόλο των F-16). Δεν άργησε όμως να φανεί το χάσμα ικανοτήτων με τα εναπομείναντα Mirage 2000EGM/BGM που παρέμειναν στο μεταξύ στην πρώτη γραμμή του καθήκοντος. Μοναδική εξαίρεση μια πολύ ειδική ικανότητα που θεωρείται κορυφαίας σημασίας για τον ελληνικό Αμυντικό σχεδιασμό. Η μεταφορά βλημάτων εναντίον πλοίων τύπου ΑΜ-39 Exocet Block 2, τα οποία εξασφαλίζουν κορυφαία αποτροπή καθώς είναι σε θέση να πλήξουν αιφνιδιαστικά και σε ελάχιστο (συγκριτικά με τις μονάδες επιφανείας χρόνο) κύριες μονάδες του τουρκικού Ναυτικού. Να σημειωθεί ότι ο στόλος των Mirage 2000-5Mk2 δεν συμπεριέλαβε στο λογισμικό SEG-52 την πιστοποίηση για χρήση βλημάτων Exocet, καθώς οι γάλλοι ζητούσαν οικονομικό τίμημα που κρίθηκε υπερβολικό. Έτσι τα Mirage 2000EGM/BGM παρέμειναν μέχρι σήμερα μοναδικοί πιστοποιημένοι φορείς με ειδίκευση σε αποστολές ναυτικής κρούσης (TASMO).
Η κρισιμότητα των Exocet στον επιχειρησιακό σχεδιασμό της ΠΑ έχει επιπλέον κορυφαία σπουδαιότητα από τη στιγμή που το τουρκικό Ναυτικό διαθέτει ικανότητα αεράμυνας περιοχής με τις φρεγάτες O.H Perry οι οποίες είναι εφοδιασμένες με βλήματα SM-1 και ESSM εξασφαλίζοντας αποτελεσματική «ομπρέλα προστασίας» έναντι εναέριων απειλών. Κατά συνέπεια οι συμβατικές προσβολές πλοίων με όπλα ελεύθερης πτώσης ή βλήματα μικρού βεληνεκούς όπως οι AGM-65G Maverick καθίστανται πλέον ξεπερασμένες και αναποτελεσματικές εκ των πραγμάτων. Μόνο ο συνδυασμός Mirage 2000EGM/BGM – Exocet εξασφαλίζει την ικανότητα αποτελεσματικής προσβολής από αποστάσεις εκτός του βεληνεκούς των SM-1 και σε συνθήκες που εξασφαλίζουν πλήρη αιφνιδιασμό για τον αντίπαλο.
Τη δεδομένη χρονική στιγμή η υπογραφή της σύμβασης FOS όπως ανακοινώθηκε από τον ΥΕΘΑ Π. Καμμένο θα επιτρέψει τη σταδιακή βελτίωση των διαθεσιμοτήτων που ήδη φαίνεται να βελτιώνεται αισθητά από τις εβδομαδιαίες εξόδους των μαχητικών από τη Τανάγρα. Κατά τη διάρκεια της πρωινής συνέντευξης τύπου στις 3/7/2018 ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος μίλησε και για τα τρέχοντα εξοπλιστικά προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων. Ειδικότερα είπε ότι έχει ήδη υπογραφεί η σύμβαση εν συνεχεία υποστήριξης (FOS : Follow On Support) για τα μαχητικά αεροσκάφη Mirage-2000, ενώ αναμένεται σύντομα να υπογραφεί και η FOS για τα μεταφορικά αεροσκάφη C-27J Spartan. Πρόκειται για δύο πολύ σημαντικές συμβάσεις οι οποίες αναμένεται να αυξήσουν τη διαθεσιμότητα τόσο των υπέρ-πολύτιμων μαχητικών Mirage-2000, όσο και των μεταφορικών C-27J, κάτι που σημαίνει λιγότερη καταπόνηση για τα C-130. η διάρκεια της FOS των Mirage-2000 θα είναι επτά χρόνια, ενώ το συνολικό κόστος θα είναι της τάξεως των € 240 εκατομμυρίων, πιθανότατα με τμηματική κατάθεση ανά έτος. Με αυτό τον τρόπο φαίνεται ότι κλείνει θετικά ένα μείζον θέμα για την Πολεμική Αεροπορία, που δεν είναι άλλο από την αύξηση της διαθεσιμότητας των υπέρ-πολύτιμων μαχητικών αεροσκαφών Mirage-2000, ιδιαίτερα σε μια εποχή που, εκ των πραγμάτων, αριθμών μαχητικών F-16 θα βρίσκεται εκτός υπηρεσίας, λόγω του προγράμματος αναβάθμισης τους στο επίπεδο Viper.
Άποψη μας είναι πως πρέπει να προχωρήσει ένα πρόγραμμα πιστοποίησης των Exocet στα Mirage 2000-5 Mk2 παράλληλα με εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων βλημάτων. Επίσης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ανάλογες δυνατότητες ναυτικής κρούσης να αναλάβουν και τα F-16. Αυτό είναι κάτι που ήδη συζητιέται έντονα σε επίπεδο ΓΕΑ.
Δείτε τις φωτογραφίες από πρόσφατη στοχοποίηση τουρκικώνμ πλοίων κάπου στο Αιγαίο:
