Δυσεπίλυτη εξίσωση με πολύ υψηλό κόστος αποδεικνύεται το πρόγραμμα προμήθειας των ισραηλινών πυραύλων Spike NLOS. Το πρόγραμμα αφορά τη προμήθεια των νέων πυραύλων SPIKE NLOS και ER2 για τα υπό εκσυγχρονισμό επιθετικά ελικόπτερα AH-46 A Apache, τα Σκάφη Ανορθόδοξου Πολέμου (ΣΑΠ) της ΔΥΚ, τις κανονιοφόρους της Διοίκησης Πλοίων Επιτήρησης καθώς τους επίγειους φορείς των Λόχων Αντιαρματικών στους Σχηματισμούς του Στρατού Ξηράς σε Έβρο και ΑΣΔΕΝ.
Αύριο στην Αθήνα καταφτάνει μια πολυμελής ισραηλινή αντιπροσωπεία προκειμένου για πολλοστή φορά να γίνουν νέες διαπραγματεύσεις με την ελληνική πλευρά. Το πρόγραμμα επρόκειτο να υπογραφεί με καταληκτική ημερομηνία τα τέλη Δεκεμβρίου του 2022 αλλά υπερβάσεις κόστους και άλλα κωλύματα αποτέλεσαν τροχοπέδη.
Σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκου Παναγιωτόπουλου όπως αυτές αποτυπώθηκαν σε συνεντεύξεις του ΥΕΘΑ υπήρχε η εκτίμηση πως εντός Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους θα είχαμε θετική κατάληξη στις διαπραγματεύσεις και συμβασιοποίηση του προγράμματος.
Για τις συνεχείς καθυστερήσεις του προγράμματος υπάρχουν βασικοί λόγοι οι οποίοι λειτουργούν ανασταλτικά. Κύριος λόγος είναι το τεράστιο κόστος πρόσκτησης των ισραηλινών πυραυλικών συστημάτων, το κυριολεκτικά δυσθεώρητο ετήσιο κόστος υποστήριξης, η γενικότερη αδιάλλακτη συμπεριφορά των ισραηλινών κατά τις διαπραγματεύσεις, οι μεθοδεύσεις που έλαβαν χώρα κατά το προγενέστερο χρονικό διάστημα, η προσπάθεια επιβολής του οχήματος φορέα στον Στρατό Ξηρά παρά τις κυρίαρχες αντιρρήσεις από τους επιτελείς του Πεζικού, η ολική απουσία συμμετοχής της ελληνικής βιομηχανίας στο πρόγραμμα ώστε να διασφαλιστεί εγχώρια προστιθέμενη αξία και τέλος η άρνηση των ισραηλινών ώστε τα τεχνικά κλιμάκια του Στρατού Ξηράς να μπορούν να υποστηρίζουν το σύστημα σε επίπεδο μονάδα. Ας τα πάρουμε ένα προς ένα όμως.
Η κυβέρνηση από το 2019 που ανέλαβε την εξουσία προχώρησε στην υλοποίηση ορισμένων σημαντικών για την εθνική άμυνα εξοπλιστικών προγραμμάτων. Κοινός τόπος όλων είναι όπως κατ’ επανάληψη έχουμε τονίσει η πλήρης έλλειψη διαγωνιστικών διαδικασιών. Με πρόσχημα τη ταχύτητα εκτέλεσης των προγραμμάτων η κυβέρνηση οδηγείται σε διακρατικές συμβάσεις και ακολούθως σε ψήφιση νόμου στη Βουλή των Ελλήνων που περιλαμβάνει το εν λόγω εξοπλιστικό πρόγραμμα.
Eπί της ουσίας η κυβέρνηση στρέφεται σε απευθείας αναθέσεις συμβάσεων άνευ διαγωνιστικού πλαισίου που εξασφαλίζει συμμετοχή της εθνικής αμυντικής μας βιομηχανίας και διαφανείς διαδικασίες σε θεσμικό σκέλος. Σε ορισμένες περιπτώσεις προηγήθηκε ο λεγόμενος ανταγωνιστικός διάλογος όπως έγινε στη περίπτωση πρόσκτησης των νέων φρεγατών για το ΠΝ.
Στη περίπτωση των Spike NLOS από τη πρώτη στιγμή φάνηκαν τα μελανά σημάδια που προμήνυαν την γενικότερη κατάληξη του προγράμματος. Η ΓΔΑΕΕ έστειλε επιστολές άνευ να το γνωρίζει ο ΥΕΘΑ στις οποίες ονομάτιζε άλλη εταιρεία έναντι της Rafael ως βασικό προμηθευτή του συστήματος. Ακολούθως ανακάλεσε με ορθή επανάληψη.
Σε επίπεδο χρήστη ο Στρατός Ξηράς διαφώνησε με την επιλογή του αρχικού προτεινόμενου φορέα που αναφέρονταν στο Sandcat. Πρόθεση των επιτελών του Ελληνικού Στρατού ήταν να αξιοποιηθεί ένα μέρος των εκατοντάδων Μ1117 ή να αποκτηθεί εν τέλει άλλο όχημα φορέας του συστήματος το οποίο κάλυπτε τις ανάγκες του χρήστη. Τελικώς επιβλήθηκε το Sandcat. Το χειρότερο όμως ήταν το τριπλάσιο κόστος του οχήματος έναντι του πραγματικού κόστους που δεν ξεπερνούσε τις 100.000 ευρώ ανά μονάδα. Εναλλακτικά είχε προταθεί και το ελληνικό όχημα «ΟΠΛΙΤΗΣ» της EODH.
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από τον Στρατό Ξηράς εκφράστηκε η ενημέρωση προς τη πολιτική ηγεσία πως οι Ισραηλινοί αδυνατούν να δώσουν άδεια στα τεχνικά κλιμάκια του Στρατού για τη συντήρηση του συστήματος σε επίπεδο Μονάδας και Σχηματισμού. Πρακτικώς για τη παραμικρή τεχνική συντήρηση απαιτούνταν η έλευση των τεχνικών της κατασκευάστριας εταιρείας. Το γεγονός αυτό στερούσε από τον Στρατό τη απρόσκοπτη υποστήριξη του συστήματος άνευ να εξαρτάται από τους ισραηλινούς οι οποίοι μόνον ως στρατηγικοί σύμμαχοι της χώρας μας δεν συμπεριφέρθηκαν.
Ταυτοχρόνως σε ετήσια βάση ζητήθηκε και ζητείται (εκτός και αλλάξει κάτι τις επόμενες μέρες) το ιλιγγιώδες κονδύλι των 15 εκατομμυρίων ευρώ για την τεχνική υποστήριξη του συστήματος. Δεδομένου του ετήσιου προϋπολογισμού του ΓΕΣ το ποσό αυτό κρίνεται ως απαγορευτικό ή ρεαλιστικά μιλώντας εκτός πραγματικότητας.
Επίσης αποκλείστηκε κάθε συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας η οποία θα μπορούσε να αναλάβει κρίσιμο υπό-κατασκευαστικό έργο τη στιγμή που η ελληνική πλευρά ζητούσε μια έστω και μικρή συμμετοχή.
Οι ισραηλινοί διαρκώς προτάσσουν ψευδώς ως επιχείρημα πως υφίστανται διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες ώστε η χώρα μας να χάσει την άμεση απόκτηση των συστημάτων. Κάτι τέτοιο φυσικά γίνεται ώστε να πιεστεί το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και ο χρήστης που θα έπρεπε από τη πρώτη στιγμή να είχαν εξετάσει άλλες εναλλακτικές επιλογές.
Συμπερασματικά για όλους τους παραπάνω λόγους το πρόγραμμα καρκινοβατεί και υφίστανται αυτές οι καθυστερήσεις. Σε επιχειρησιακό επίπεδο ήδη όπως πληροφορούμαστε υπάρχει κινητικότητα ώστε να εξεταστούν πλέον και άλλες εναλλακτικές επιλογές. Κυρίαρχη λύση είναι τα περιφερόμενα πυρομαχικά ή άλλα πυραυλικά συστήματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
