Το χθεσινό συμβάν με τη τεχνική βλάβη του C-130Η της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) που μετέφερε την ομάδα της 2ης ΕΜΑΚ οφείλει να προβληματίσει σοβαρά τη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Όχι γιατί ανακαλύψαμε τον τροχό ή τη πυρίτιδα αλλά γιατί οι παθογένειες στο ζήτημα των διαθεσιμοτήτων των μεταγωγικών αεροσκαφών αυξάνονται αντί να μειώνονται. Φυσικά δεν είναι μόνον τα C-130 ή τα C-27 J που για χρόνια ήταν δίχως σύμβαση τεχνικής υποστήριξης αλλά και άλλα πτητικά μέσα της ΠΑ όπως τα ελικόπτερα Super Puma ή τα ΑΣΕΠΕ.
Τη στιγμή που η κυβέρνηση προβάλει τη μελλοντική προμήθεια των αμερικανικών μαχητικών 5ης γενιάς F-35, εντούτοις η κατάσταση με πολλά πτητικά μέσα είναι οριακή. Θα ρωτήσει κανείς «μα αφού είχε βλάβη το αρχικό γιατί δεν επιχείρησε κάποιο άλλο»; Ρητορικό ερώτημα με ρητορική απάντηση. Τελικώς ένα C-27 ανέλαβε το έργο της μεταφοράς των διασωστών για την πληγείσα από τους σεισμούς νοτιοανατολική Τουρκία.
Είναι γνωστό πόσα C-130 βρίσκονται στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) και αναμένουν εργασίες «βαριάς» συντήρησης. Από την ΕΑΒ έχουν εκδηλωθεί σφοδρές επικρίσεις (και δικαίως κατά την άποψη μας) προς τη κυβέρνηση λόγω έλλειψης τεχνικού προσωπικού και επάρκειας υποδομών. Άλλωστε η ΕΑΒ καλείται να φέρει σε πέρας πολλά έργα όπως του εκσυγχρονισμού των F-16 και των P-3B.
Ένα άλλο εγκληματικό λάθος ήταν η απαξίωση του Κρατικού Εργοστασίου Αεροσκαφών (ΚΕΑ) της ΠΑ που συνέδραμε το έργο της ΕΑΒ στην υποστήριξη των αεροπορικών μέσων της ΠΑ. Φυσικά και σε επίπεδο Μοιρών Συντηρήσεως Βάσεων της ΠΑ οφείλουμε να προβληματιστούμε. Όσο φιλότιμο και να επιδεικνύεται από το τεχνικό προσωπικό της ΠΑ θαύματα δεν γίνονται εάν δεν υπάρχει επάρκεια διαθέσιμων ανταλλακτικών.
Τα αεροπορικά μέσα απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα και κυρίως απρόσκοπτη υποστήριξη. Η τεχνική υποστήριξη συνεπάγεται επαρκές απόθεμα ανταλλακτικών πάσης φύσεως και είδους και το απαιτούμενο προσωπικό από πλευράς αριθμητικής επάρκειας.
H αρχική σκέψη για συντήρηση ορισμένων C-130 στο Ισραήλ τελικώς δεν απέδωσε λόγω αυξημένου ρίσκου. Η βελτίωση των διαθεσιμοτήτων των C-130 είναι μονόδρομος και προς αυτή τη κατεύθυνση απαιτείται η περαιτέρω μέριμνα στο έργο της ΕΑΒ και η αξιοποίηση του ΚΕΑ. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα είναι αναγκαία η απόκτηση νέων μεταγωγικών ή εάν υπάρχουν άμεσα διαθέσιμα μεταχειρισμένα C-130. Έχουμε ήδη αναφερθεί στις περιπτώσεις της Αεροπορίας της Αυστραλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου που αντικαθιστούν τα C-130J Super Hercules. Βεβαίως οφείλουμε πρώτα να δούμε σε τι κατάσταση είναι, με πόσες ώρες και γενικότερα να διαπιστωθεί η τεχνική τους αρτιότητα και η διαθεσιμότητα τους. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως τα C-130J έχουν ήδη αρκετά χρόνια στη πλάτη τους. To 1995 η Αυστραλία προχώρησε στην προμήθεια 12 C-130J, τα οποία άρχισε να παραλαμβάνει το 1999. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, το πρώτο C-130J-30 αναμένεται να παραδοθεί στην Αυστραλία το 2030, όταν τα εν υπηρεσία C-130J θα είναι περίπου 30 ετών.
Προσφάτως ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκος Παναγιωτόπουλος μιλώντας από το βήμα της Βουλής εξήγησε πως πετούν 10 Mirage 2000-5 Mk2 από το σύνολο των 24 αεροσκαφών και σύντομα θα αυξηθούν περαιτέρω οι διαθεσιμότητες. Όχι για κανένα μαγικό λόγο αλλά γιατί υπογράφηκε η σύμβαση τεχνικής υποστήριξης. Μια σύμβαση που εκκρεμούσε για 10 χρόνια όταν διαδοχικές κυβερνήσεις και ηγεσίες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας επέδειξαν εγκληματική αμέλεια. Οι διαθεσιμότητες βεβαίως δεν αυξάνονται από τη μια στιγμή στην άλλη. Απαιτείται χρόνος ώστε αφενός να έρθουν τα ανταλλακτικά (πολλά εκ των οποίων δεν είναι άμεσα ετοιμοπαράδοτα) και αφετέρου να εγκατασταθούν.
Είναι μοναδική η περίπτωση των C-130; Όχι βέβαια. Μπορεί να διαφημίζουμε το πρόγραμμα προμήθειας των F-35 αλλά ολοκληρωμένη σύμβαση τεχνικής υποστήριξης για τα ΑΣΕΠΕ ή τα Super Puma δεν έχουμε υπογράψει. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τα ΝΗ90. Ευτυχώς βελτιώνεται σταδιακά η κατάσταση στην 354 Μοίρα Τακτικών Μεταφορών που διαθέτει τα C-27 λόγω υπογραφής της σύμβασης υπ’ αριθ. 010Γ/22, για την Εν Συνεχεία Υποστήριξη (FOS) των C-27J κόστους 55 εκατομμυρίων ευρώ.
Η αξιοποίηση του υφιστάμενου αεροπορικού δυναμικού με πρώτιστο μέλημα την απρόσκοπτη τεχνική υποστήριξη οφείλει να είναι το βασικό ζητούμενο σε μια πολιτεία που δρα με γνώμονα την ορθολογική διαχείριση των διαθέσιμων πόρων. Ασφαλώς το ίδιο ισχύει για όλα τα οπλικά συστήματα του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά ένας λόγος παραπάνω για τα αεροπορικά μέσα λόγω της φύσης τους και της απαιτητικής συντήρησης δίχως εκπτώσεις.
Με βάση τα νατοϊκά πρότυπα μια Μοίρα για να θεωρείται πλήρως επιχειρησιακή και ετοιμοπόλεμη οφείλει να διασφαλίζει πτητικές διαθεσιμότητες της τάξης του 75% επί των διαθέσιμων αεροπορικών μέσων. Αυτό είναι το ποσοστό που εγγυώνται και οι συμβάσεις FOS. Το ζήτημα των τακτικών μεταφορών των Ενόπλων Δυνάμεων και της ΠΑ ειδικότερα είναι πολύ σοβαρό.
Τον Απρίλιο του 2022 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε συγκαλέσει σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου για το ζήτημα των μεταγωγικών με αφορμή πάλι μια ακύρωση πτήσης C-130 που μετέφερε εφόδια του Στρατού Ξηράς στη Πολωνία και έπειτα στην Ουκρανία. Τότε είχαν διαπιστωθεί οι σοβαρές παθογένειες για πολλοστή φορά και εκτός Πενταγώνου. Ελάχιστα άλλαξαν ένα χρόνο μετά με εξαίρεση τη FOS των C-27. Ο πρωθυπουργός οφείλει να επαναλάβει τη συνάντηση και να αναζητήσει ευθύνες.
