Οι τελευταίες πέντε εβδομάδες έχουν δημιουργήσει στην Αθήνα μια νέα, σωρευτική εμπειρία σχετικά με τον τρόπο συμπεριφοράς της Τουρκίας, από τον Εβρο και την ασύμμετρη υβριδική απειλή κατά της εθνικής ασφάλειας υπό την κάλυψη ενός μανδύα μεταναστευτικών ροών, μέχρι και την Ανατολική Μεσόγειο και την επιχείρηση μεταφοράς αντιαεροπορικών συστημάτων με το πλοίο «Pray», το οποίο και τελικά εξετράπη της πορείας του προς τη Μιζράτα.
Γράφει ο Βασίλης Νέδος για τη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η απρόσμενη επιπλοκή που έλαβαν οι επιχειρήσεις της Τουρκίας στον Eβρο και στην Ανατολική Μεσόγειο μετά την καταλυτική εμφάνιση του κορωνοϊού, σε συνδυασμό με το αδιέξοδο στη βόρεια Συρία, καθιστούν την Τουρκία έναν δρώντα με ιδιαίτερα προβλήματα που δύσκολα θα μπορούσε να επιτύχει στην παρούσα φάση τους σχεδιασμούς του σε όλη την περιοχή, όπως τουλάχιστον τους είχε υπολογίσει το προηγούμενο χρονικό διάστημα. Γι’ αυτό τον λόγο, στην Αθήνα το καθεστώς πρόνοιας και επιφυλακής το επόμενο χρονικό διάστημα, όχι απλά δεν περιορίζεται, αλλά αυξάνεται.
Ανώτατες στρατιωτικές πηγές με βαθύτατη γνώση των εξελίξεων τις τελευταίες εβδομάδες, επισημαίνουν στην «Κ» ότι το σχέδιο μεταφοράς μεταναστών από την κυβέρνηση Ερντογάν στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας ήταν οργανωμένο κεντρικά, καθώς γι’ αυτό χρησιμοποιήθηκαν μισθωμένα λεωφορεία, ενώ υπάρχουν πληροφορίες για τη σχετική χρήση και στρατιωτικών οχημάτων.
Η προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης για αιφνιδιασμό της Ελλάδας απέτυχε παταγωδώς και η πρώτη αντίδραση του ΓΕΕΘΑ και των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος (Π.Σ.) και του Λιμενικού σε στεριά, θάλασσα και αέρα χαρακτηρίστηκε από απόλυτη επιτυχία.
Η ένταση μέρα με τη μέρα αυξανόταν, αλλά με συντονισμένες ενέργειες κάθε προσπάθεια αποκρουόταν με επιτυχία. Ταυτόχρονα με τις επιχειρήσεις επιτήρησης και αποτροπής, οργανώθηκε άμεσα σύστημα επισκευής και ισχυροποίησης των υπαρχόντων αποτρεπτικών εμποδίων αλλά και δημιουργίας νέων σε όλο το μήκος των συνόρων στον Εβρο, κάτι το οποίο είναι ένα κέρδος με ευρύτερο ορίζοντα, καθώς τα συγκεκριμένα μέτρα είναι πλέον μόνιμα.
Ενα δεύτερο, αμιγώς υβριδικό, μέτωπο το οποίο η Αθήνα κλήθηκε να αντιμετωπίσει ήταν αυτό της διασποράς ψευδών ειδήσεων, ανάμεσα στις οποίες αποκαλούμενες «ειδήσεις» για νεκρούς ή όγκο μεταναστών που «ήδη» είχαν περάσει τον Εβρο.
Οι ψευδείς αυτές ειδήσεις αποκαλύφθηκαν με συντονισμένες ενέργειες από την ελληνική πλευρά. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση ανέλαβε επιτυχείς δράσεις κινητοποίησης διεθνών οργανισμών αλλά και αριθμού κρατών, εναντίον της αποσταθεροποιητικής πρακτικής της Τουρκίας, η οποία δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει πρόσφυγες και μετανάστες για να επιτύχει τους στόχους της.
Στο θαλάσσιο μέτωπο, η ταχεία ανάπτυξη μονάδων του Πολεμικού Ναυτικού στο Ανατολικό Αιγαίο και η εντατικοποίηση της επιτήρησης και της ενίσχυσης της αποτροπής στη θάλασσα, οδήγησαν στον δραστικό περιορισμό των ροών στο Αιγαίο με το πρόσχημα της επικινδυνότητας του ταξιδιού προς την Ε.Ε.
Ο περιορισμός των ροών επιτεύχθηκε αφενός λόγω της ετοιμότητας της Αθήνας, αφετέρου υπό τον φόβο της επέκτασης της δράσης του στολίσκου της SNMG-2 του ΝΑΤΟ σε όλο το Ανατολικό Αιγαίο, μάλιστα με περισσότερες μονάδες από κράτη-μέλη της Συμμαχίας. Η υπαναχώρηση της Τουρκίας κατέδειξε και στους πλέον ανυποψίαστους, ότι η Αγκυρα ελέγχει πλήρως το φαινόμενο και ανά πάσα στιγμή μπορεί να αυξήσει ή να μηδενίσει τις ροές.
Από αυτό το σημείο και έπειτα, τονίζουν οι ίδιες πηγές, ο χρόνος άρχισε να κυλάει εις βάρος των τουρκικών επιδιώξεων, καθώς είχε χαθεί οριστικά το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Η ανάληψη σε μικρό χρονικό διάστημα της πρωτοβουλίας των κινήσεων από τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις με την ενίσχυση των οχυρωματικών έργων και τη δημιουργία νέων εμποδίων ακόμα και κατά την εξέλιξη επεισοδίων και τη χρησιμοποίηση εξειδικευμένων και πρωτότυπων μέσων και υλικών (διασκευασμένα οχήματα με ανεμιστήρα, διασκευασμένα άρματα με πυροσβεστικό εξοπλισμό κ.ά.) ανάγκασε την Τουρκία να ενισχύσει τις δυνάμεις της με ειδικά τμήματα της αστυνομίας, παρέχοντας ακόμη μία απόδειξη για την άμεση εμπλοκή του τουρκικού κράτους στη δημιουργία της κρίσης. Ολες οι προσπάθειες όμως απέτυχαν.
Ετσι, η διατήρηση της αστάθειας στον Εβρο για παρατεταμένο χρονικό διάστημα κατέστη το επόμενο τουρκικό σενάριο, αφού προηγουμένως απέτυχε ο αιφνιδιασμός. Η φθορά και η κόπωση των ελληνικών δυνάμεων αποτέλεσε το νέο τουρκικό σχέδιο δράσης, για την κατάρρευση της έννομης τάξης εκ των έσω, κατόπιν εξωτερικής υβριδικής παρέμβασης. Η Αγκυρα όμως απέτυχε και σε αυτό.
Την πλέον κρίσιμη χρονική στιγμή, γιγαντώθηκε παγκοσμίως η κρίση της πανδημίας του COVID-19. Η πραγματικά αποτυχημένη διαχείριση της πανδημίας, κίνησε σοβαρές αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας, συνεπικουρούμενες από νέες διεθνείς πιέσεις (τηλεδιάσκεψη Αγκελα Μέρκελ, Εμανουέλ Μακρόν, Μπόρις Τζόνσον, Ερντογάν στις 17 Μαρτίου) προς την τουρκική κυβέρνηση.
Εδωσε, όμως, και μία πολιτική διέξοδο στον κ. Ερντογάν, αφού ο φόβος εμφάνισης κρουσμάτων στο ετερόκλητο πλήθος μεταναστών, προσφύγων και παρακρατικών με απρόβλεπτη κλιμάκωση του αριθμού των κρουσμάτων και των θυμάτων, καθώς και η εξάπλωση των τραγικών συνεπειών στον τουρκικό πληθυσμό των περιοχών συγκέντρωσής τους, ως ο από μηχανής θεός προσέφερε το βολικό πρόσχημα και οδήγησε στην ξαφνική απομάκρυνσή τους από τα ελληνοτουρκικά σύνορα τις πρώτες πρωινές ώρες της 27ης Μαρτίου.
Στη Λιβύη
Η πλήρης αποτυχία του σχεδίου του Ερντογάν στη μεταναστευτική και προσφυγική κρίση συνδυάστηκε με την εξίσου απογοητευτική έκβαση της απόπειρας μεταφοράς μεγάλης ποσότητας οπλισμού στη Λιβύη από το πλοίο «Pray», κατόπιν συντονισμένων ενεργειών Ελλάδας και Γαλλίας, την οποία αποκάλυψε προ ολίγων ημερών η «Κ». Το συγκεκριμένο περιστατικό, σε συνδυασμό με τις αρνητικές εξελίξεις και τις τουρκικές απώλειες στο θέατρο επιχειρήσεων της Λιβύης, έθεσε την Τουρκία και πάλι απέναντι στη διεθνή κοινότητα με τρόπο εξαιρετικά δυσμενή για τα συμφέροντά της.
Στο θέατρο επιχειρήσεων της Συρίας, οι εξελίξεις έχουν καταστεί και εκεί ιδιαιτέρως πιεστικές. Οι δυνάμεις του Μπασάρ αλ Ασαντ σταδιακά ενισχύονται στην περιφέρεια του Ιντλίμπ, ενώ και η Μόσχα του Βλαντιμίρ Πούτιν ασκεί ασφυκτική πίεση, στο πλαίσιο προηγούμενων συμφωνιών, τις οποίες η Τουρκία δεν θέλει να τηρήσει. Η προσπάθεια του κ. Ερντογάν να σύρει το ΝΑΤΟ στη λήψη απόφασης εμπλοκής της συμμαχίας στην αντιπαράθεσή της με τη Ρωσία, ώστε η τελευταία να υποκύψει στις απαιτήσεις της, απέτυχε επίσης. Κατέστη σαφές ότι κανείς δεν θέλει να συρθεί στον πολεμικό βούρκο της Συρίας με σύντροφο εν όπλοις την αναξιόπιστη στις συμφωνίες της Τουρκία, αφού όλοι γνωρίζουν ότι το τίμημα θα είναι δυσανάλογο έναντι ελάχιστων ή και μηδενικών ωφελημάτων.
Στη νευρικότητα της κυβέρνησης του κ. Ερντογάν συνέβαλαν οι εικόνες από τις εντυπωσιακές χαμηλές διελεύσεις ελληνικών μαχητικών στο πλαίσιο εορτασμού της 25ης Μαρτίου πάνω από 35 πόλεις της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας και ειδικά πάνω από τις Καστανιές του Εβρου.
Η συνολικότερη εικόνα της Τουρκίας αυτή την περίοδο ευρισκόμενης σε κλοιό πολεμικής κρίσης στη βόρεια Συρία και εσωτερικής υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, οδήγησε και στις αποφάσεις αύξησης της τεχνητής έντασης στο Αιγαίο με τη μορφή σωρείας υπερπτήσεων άνωθεν ελληνικών εδαφών.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι αυτή η τακτική δεν θα δώσει στον κ. Ερντογάν λύση στα δύσκολα προβλήματα που καλείται να διαχειριστεί. Και πρόσθεταν, ότι η Ελλάδα πιστή στις αρχές του διεθνούς δικαίου και της καλής γειτονίας, δεν προκαλεί και δεν απειλεί κανέναν, ωστόσο είναι έτοιμη, όπως απέδειξε με τη διαχείριση έως τώρα δύο μειζόνων προκλήσεων, να αντεπεξέλθει αποτελεσματικά όποτε απαιτηθεί.
