Στις σύγχρονες επιχειρήσεις η αεράμυνα αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της άμυνας μιας χώρας και της άμυνας επί του πεδίου της μάχης για την αντιμετώπιση των από αέρος απειλών, όπως επίσης και κρίσιμη διάσταση της εθνικής ασφάλειας σε καιρό ειρήνης. Οι τεχνολογικές εξελίξεις και η πολιτική αστάθεια στον κόσμο καθιστούν αναγκαία τη συνεχή αναβάθμιση και ανάπτυξη των αντιαεροπορικών συστημάτων. Το ζήτημα με τα αντιαεροπορικά συστήματα που υπηρετούν με τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις το έχουμε πολλάκις αναλύσει μέσα από τις σελίδες του Defencereview.gr.

Έχουμε αναλύσει τη δυσκολία με τη εν συνεχεία υποστήριξη των ρωσικής προέλευσης συστημάτων και το ζήτημα με την επιχειρησιακή ανεπάρκεια των αμερικάνικων MIM-23B Ι-Hawk λόγω παλαιότητας του υλικού. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε στο παρελθόν παρουσιάσει πιθανές λύσεις-αντικαταστάτες των συστημάτων αυτών που βέβαια ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες ΑΑ συστημάτων.

Με τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία οι σύμμαχοί μας έχουν έρθει σε επαφή με την Αθήνα για πλειάδα οπλικών συστημάτων που θα ήταν χρήσιμα για την ενίσχυση των Ουκρανικών δυνάμεων στον πόλεμο κατά της Ρώσικης εισβολής. Η μεγάλη συλλογή ρωσικής προέλευσης συστημάτων ήταν και συνεχίζει να είναι στην κορυφή των προτιμήσεων για πιθανή παραχώρηση. Σε προηγούμενο άρθρο (Δείτε εδω) είχαμε προτείνει την ανταλλαγή των ΑΑ συστημάτων S-300 με πιθανή παραχώρηση δύο πυροβολαρχιών Patriot, την αναβάθμιση του συνόλου των συστημάτων σε ελληνική υπηρεσία στο επίπεδο PAC 3+ και συμπλήρωση του αποθέματος πυραύλων με PAC 3 MSE. Κάτι απόλυτα φυσιολογικό μιας και τα υπάρχοντα συστήματα έκλεισαν φέτος 20 χρόνια υπηρεσίας χωρίς κάποια σοβαρή αναβάθμιση των υποσυστημάτων τους. Από την άλλη υπάρχει και η συνεχιζόμενη αναβάθμιση της απειλής εξ ανατολών με την είσοδο σε υπηρεσία επιθετικών όπλων που μπορούν να πλήξουν βαθιά μέσα στην ελληνική επικράτεια καταστρέφοντας υποδομές.

Για την αντιμετώπιση όλων αυτών, ένα σύστημα που θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει δεν είναι άλλο από το γαλλοϊταλικό SAMP/T. Το SAMP/T είναι ένα αντιαεροπορικό/αντιβαλλιστικό σύστημα νέας γενιάς που θα μπορούσε να δράσει επικουρικά με τους υπάρχοντες Patriot αντικαθιστώντας τους S-300 και ίσως μέρος των MIM-23B Ι-Hawk σε ελληνική υπηρεσία, συστήματα τα οποία θα μπορούσαν με τη σειρά τους να μεταβιβαστούν στους Ουκρανούς. Με μια λοιπόν συμφωνία ανταλλαγής-αγοράς, με τους στρατηγικούς εταίρους Γάλλους, θα μπορούσε η ελληνική πλευρά να αποκτήσει έναν αριθμό πυροβολαρχιών αναβαθμίζοντας πλήρως τις αντιαεροπορικές και αντιβαλιστικές ικανότητες της ελληνικής αεράμυνας. Είναι ευρέως γνωστό ότι το SAMP/T είναι ανώτερο των ελληνικών συστημάτων patriot και σίγουρα η νέα αναβαθμισμένη έκδοση SAMP/T NG που θα μπει σύντομα σε υπηρεσία θα είναι πολύ ανώτερη των Patriot PAC3+. Επίσης ένα ακόμη πλεονέκτημα των SAMP/T έναντι κάποιου τρίτου συστήματος ΑΑ μεγάλου βεληνεκούς είναι η ύπαρξη των πυραύλων Aster 30 στο ελληνικό οπλοστάσιο με τις φρεγάτες FDI του πολεμικού ναυτικού μειώνοντας την πολυτυπία.

SAMP/T – SAMP/T NG

Ο SAMP/T (Sol-Air Moyenne-Portée/Terrestre ) αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με τη σύμπραξη της Γαλλίας και Ιταλίας και τη δημιουργία της Eurosam, για την κάλυψη της ανάγκης ενός χερσαίου αντιαεροπορικού/αντιβαλλιστικού συστήματος βασισμένο στον αντιαεροπορικό πύραυλο Aster 15/30. (Ανάλυση των ικανοτήτων του Aster 30 μπορείτε να δείτε ΕΔΩ.)

Μία πυροβολαρχία SAMP/T αποτελείται από το πολυλειτουργικό ραντάρ μεγάλης εμβέλειας ARABEL, τον κλωβό των χειριστών του συστήματος και τους έξι εκτοξευτές πυραύλων. Στη έκδοση αυτή το ραντάρ είναι τεχνολογίας AESA ζώνης Χ και έχει εμβέλεια 100 χλμ ενώ μπορεί να παρακολουθεί μέχρι εκατό στόχους. Οι εκτοξευτές φέρουν οχτώ εγκιβωτισμένους πυραύλους Aster 15 ή Aster 30 με εμβέλεια 20 και 120 χλμ αντίστοιχα. Η κάλυψη είναι 360 μοιρών λόγω του περιστρεφόμενου ραντάρ αλλά και των κάθετα εκτοξευόμενων πυραύλων.

Από το 2021 έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη της έκδοσης SAMP/T NG. Η νέα έκδοση θα είναι διαθέσιμη από το 2025 και θα έχει κορυφαίες δυνατότητες στην κατηγορία της. Στη νέα έκδοση ενσωματώνεται νέο ραντάρ 3D AESA τεχνολογίας νιτριδίου του γαλίου με εμβέλεια 350 χλμ και δυνατοτητα παρακολούθησης 1000 ιχνών. Στην γαλλική έκδοση το σύστημα θα φέρει το ραντάρ Ground Fire 300 και στην ιταλική το ραντάρ Kronos Grand Mobile και τα δύο με παρεμφερή τεχνικά χαρακτηριστικά. Παράλληλα αναμένεται να ενσωματωθεί και η νέα έκδοση του πυραύλου Aster 30, ο Aster 30 Block 1 NT. Η έκδοση αυτή του πυραύλου φέρει νέο ενεργό ερευνητή ζώνης Ka αντί του Ku που φέρει η έκδοση Block 1. Η έκδοση Aster Block 1 NT εξοπλισμένη με τον νέο ενεργό ερευνητή και τις βελτιώσεις στον έλεγχο του πυραύλου, σε συνδυασμό με το προηγμένο κέντρο διευθυνσης πυρός, επιτρέπει μεγαλύτερες αποστάσεις αντιμετώπισης των τακτικών βαλλιστικών πυραύλων (ΤΒΜ) και αεροσκαφών. Το SAMP/T NG, είναι σε θέση να επιτύχει εμβέλεια αναχαίτησης αεροσκαφών άνω των +150 χιλιομέτρων και την αυτόνομη αντιμετώπιση των ΤΒΜ στην κατηγορία εμβέλειας των 600+ χιλιομέτρων.

Το γαλλοϊταλικό σύστημα προσφέρει όπως αναφέραμε και παραπάνω μια σειρά από πλεονεκτήματα ακόμη και σε σχέση με τους αμερικάνικους Patriot.

1. Προσφέρει κάλυψη 360 μοιρών λόγω του περιστρεφόμενου ραντάρ και των κάθετα εκτοξευόμενων πυραύλων. Το πλεονέκτημα του περιστρεφόμενου ραντάρ ισοφαρίζεται από τους Patriot στην έκδοση PAC 3+ με την υιοθέτηση του νέου ραντάρ LTAMDS.
2. Διαθέτει ραντάρ ενεργής διάταξης φάσης AESA GaN. Το πλεονέκτημα αυτό επίσης ισοφαρίζεται από τους Patriot στην έκδοση PAC 3+ με την υιοθέτηση του νέου ραντάρ LTAMDS.
3. Διαθέτει αυξημένη κινητικότητα σε σχέση με το αμερικάνικο σύστημα γιατί όλα τα υποσυστήματα του είναι εποχούμενα σε φορτηγά 8×8 υψηλής κινητικότητας.
4. Απαιτεί χαμηλή επάδρωση, μόλις 20 ατόμων για μια πλήρη πυροβολαρχία με έξι εκτοξευτές τη στιγμή που για το αμερικάνικο σύστημα οι ανάγκες επάνδρωσης είναι της τάξης των 90 ατόμων.
5. Διαθέτει τον κορυφαίο αντιαεροπορικό πύραυλο με το επαναστατικό σύστημα διεύθυνσης PIF-PAF και εμβέλεια αναχαίτησης μεγαλύτερη των 150 χλμ.

Επίσης το SAMP/T NG σε σχέση με τα συστήματα που προτείνουμε να αντικαταστήσει είναι κλάσεις ανώτερο όσον αφορά τις δυνατότητες αλλά και του αριθμού των πυραύλων έτοιμων για εκτόξευση. Παραδείγματος χάρη, μία πυροβολαρχία I-Hawk διαθέτει έξι εκτοξευτές των τριών πυραύλων έκαστος, ήτοι 18 πύραυλοι έτοιμοι για εκτόξευση τη στιγμή που το SAMP/T διαθέτει έξι εκτοξευτές των οχτώ πυραύλων έκαστος, ήτοι 48 πύραυλοι έτοιμοι για εκτόξευση. Αυτό σημαίνει ότι μία πυροβολαρχία SAMP/T διαθέτει μεγαλύτερη ισχύ πύρος από τρεις πυροβολαρχίες I-Hawk μαζί, με κλάσμα των απαιτήσεων επάνδρωσης. Επομένως ένας αριθμός τριών πυροβολαρχιών SAMP/T NG είναι ικανός να αντικαταστήσει πλήρως τις επτά πυροβολαρχίες I-Hawk και της μίας S-300 σε ελληνική υπηρεσία, προσφέροντας παράλληλα πολλάπλασια αντιαεροπορική και αντιβαλλιστική ικανότητα. Παρ’ ολ’ αυτά, υπάρχουν επιχειρησιακές ανάγκες απόκτησης τριών επιπλέον πυροβολαρχιών ΑΑ συστημάτων μεσαίου-μεγάλου βεληνεκούς ανεξάρτητα από την ανάγκη αντικατάστασης των I-Hawk.

Η πιθανή εισαγωγή των SAMP/T NG σε ελληνική υπηρεσία θα έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία μιας πλήρως ολοκληρωμένης αντιβαλλιστικής/αντιαεροπορικής ομπρέλας σε βεληνεκή από 3 έως 150+ χιλιόμετρα, πλήρως ενσωματωμένης στο ελληνικό σύστημα αεράμυνας. Αυτό, γιατί ο SAMP/T NG έχει τη δυνατότητα πλήρους διασύνδεσης με άλλα νατοϊκά αντιαεροπορικά συστήματα και σύστηματα έγκαιρης προειδοποίησης.

Επίσης ο συνδυασμός SAMP/T NG και φρεγατών FDI με Sea Fire προσφέρει από τη μια, δημιουργία κοινού αποθέματος πυραύλων μεταξύ Π.Α και Π.Ν. και μείωση του κόστους της υλικοτεχνικής υποδομής και εκπαίδευσης και δεύτερον δυνατότητα συνεργατικής εμπλοκής. Σε ένα πιθανό σενάριο όπου μια πυροβολαρχία ή στοιχεία έχουν μεταφερθεί σε κάποιο νησί του Αιγαίου για κάλυψη συγκεκριμένου τομέα, οι ελληνικές φρεγάτες FDI ΗΝ μπορούν μέσω του ραντάρ τους να καθοδηγήσουν τους πυραύλους εκτοξευόμενους από τη συστοιχία στην ξηρά προς όφελος τους εάν και εφόσον αυτό είναι απαιτητό από τις τοπικές συνθήκες εμπλοκής.

Το τελευταίο συμβόλαιο της Πολωνίας ύψους 15 δις δολάρια για 48 εκτοξευτές Patriot PAC 3+ με 12 ραντάρ και 644 πυραύλους ικανό να δημιουργήσει 12 πυροβολαρχίες μειωμένης σύνθεσης αναδεικνύει το υψηλό κόστος του συγκεκριμένου συστήματος. Από το 2001 και ανεξάρτητα με τις υπάρχουσες πυροβολαρχίες I-Hawk υπήρχε απαίτηση προμήθειας επιπλέον τριών πυροβολαρχιών Patriot. Το κόστος όμως για αγορά αυτών των συστημάτων είναι μάλλον απαγορευτικό γι αυτό και το SAMP/T NG θέτει ισχυρή υποψηφιότητα να γίνει το επόμενο ΑΑ σύστημα μεσαίου-μεγάλου βεληνεκούς, που θα μπορούσε να γίνει μέσω μιας συνολικής συμφωνίας αντικατάστασης υπάρχοντος υλικού/αγοράς με τους Γάλλους φίλους και εταίρους.