Κινέζοι ειδικοί σε θέματα drones έχουν ταξιδέψει στη Ρωσία για να πραγματοποιήσουν τεχνικές εργασίες ανάπτυξης στρατιωτικών drones σε μια κρατική εταιρεία κατασκευής όπλων που βρίσκεται υπό δυτικές κυρώσεις, σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους αξιωματούχους ασφαλείας και έγγραφα που έχει στην κατοχή του το Reuters. Οι Κινέζοι ειδικοί έχουν επισκεφθεί την εταιρεία κατασκευής όπλων IEMZ Kupol περισσότερες από έξι φορές από το δεύτερο τρίμηνο του περασμένου έτους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Kupol έλαβε επίσης αποστολές κινεζικής κατασκευής drones επίθεσης και επιτήρησης μέσω ενός ρωσικού μεσάζοντα, σύμφωνα με τα έγγραφα και τους δύο αξιωματούχους. Τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, το Reuters ανέφερε ότι η Kupol είχε αναπτύξει ένα νέο drone, το Garpiya-3, στην Κίνα με τη βοήθεια τοπικών ειδικών.
Τώρα, το πρακτορείο ειδήσεων είναι το πρώτο που αναφέρει συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με την εκτεταμένη συμμετοχή Κινέζων ειδικών σε δοκιμές και τεχνολογικές εργασίες σε drones στρατιωτικής χρήσης εντός της Ρωσίας. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι αξιωματούχοι, οι οποίοι ζήτησαν να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους ή η οργάνωσή τους λόγω της ευαισθησίας των πληροφοριών, δήλωσαν ότι η συνεργασία υποδηλώνει την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ της Kupol και των κινεζικών εταιρειών στην ανάπτυξη drones, τα οποία έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά σημαντικά για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας δήλωσε ότι δεν είχε γνώση της συνεργασίας. «Η Κίνα διατηρεί πάντα μια αντικειμενική και δίκαιη στάση στο ζήτημα της κρίσης στην Ουκρανία, δεν παρέχει ποτέ θανατηφόρα όπλα σε κανένα από τα μέρη της σύγκρουσης και ελέγχει αυστηρά τα είδη διπλής χρήσης, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών drones», ανέφερε το υπουργείο σε δήλωσή του.
Τα έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών τιμολογίων και των τραπεζικών καταστάσεων, έδειξαν ότι η Kupol έλαβε πέρυσι περισσότερα από δώδεκα drone μιας χρήσης που κατασκευάστηκαν από την Sichuan AEE, έναν κινεζικό κατασκευαστή drone. Τα drone προμήθευσε η ρωσική εταιρεία προμηθειών άμυνας TSK Vektor, η οποία υπόκειται σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, σύμφωνα με τους αξιωματούχους και τα έγγραφα. Η TSK Vektor και η Sichuan AEE δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχόλια. Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης έχουν επανειλημμένα εκφράσει την ανησυχία τους για τις κινεζικές εταιρείες που προμηθεύουν ρωσικούς κατασκευαστές όπλων και έχουν επιβάλει κυρώσεις σε ορισμένες από αυτές.
Το Reuters ανέφερε τον Ιούλιο ότι η Kupol παρήγαγε χιλιάδες μονοκατευθυντικά drone επίθεσης Garpiya χρησιμοποιώντας κινεζικά εξαρτήματα, συμπεριλαμβανομένων κινητήρων. Τα Garpiyas-τα οποία είναι βασισμένα στο drone Shahed του Ιράν-μπορούν να πετάξουν εκατοντάδες μίλια προς προγραμματισμένους στόχους πριν βουτήξουν από τον ουρανό και εκραγούν κατά την πρόσκρουση. Το Κίεβο έχει δηλώσει ότι περίπου 500 χρησιμοποιούνται κάθε μήνα στην Ουκρανία. Οι δύο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι αποστολές μικρού αριθμού κινεζικών drone επίθεσης και η παρουσία Κινέζων εμπειρογνωμόνων θα μπορούσαν να υποδηλώνουν το ενδιαφέρον της Kupol να επεκτείνει την παραγωγή σε νέα μοντέλα drone. Το Reuters σημειώνει επίσης ότι δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα τον λόγο πίσω από τις αποστολές drone, ούτε την ακριβή φύση του έργου που εκτελούσαν οι Κινέζοι εμπειρογνώμονες.
Ο Samuel Bendett, αναπληρωτής ανώτερος ερευνητής στο Center for a New American Security, ένα think tank με έδρα την Ουάσιγκτον, δήλωσε ότι η Κίνα έχει καταστεί ζωτικό μέρος της αλυσίδας εφοδιασμού του ρωσικού στρατού. «Ο ρόλος, η επιρροή και ο αντίκτυπος των κινεζικών εξαρτημάτων στα ρωσικά στρατιωτικά συστήματα είναι τεράστιος… ειδικά στα αεροσκάφη», δήλωσε ο Bendett. Μια επιστολή της TSK Vektor προς την Kupol που εξέτασε το Reuters έδειξε ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2024 η εταιρεία προμηθειών χρέωσε τον κατασκευαστή όπλων για περισσότερες από έξι drones που παρήγαγε η AEE. Οι ευρωπαϊκές πηγές ζήτησαν να μην δημοσιοποιηθούν οι λεπτομέρειες της επιστολής, καθώς και τα άλλα έγγραφα που έδειξαν στο Reuters, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών τους.
Ένα εταιρικό έγγραφο της AEE που περιγράφει λεπτομερώς τις αποστολές προς την TSK Vektor, το οποίο είδε το Reuters, επιβεβαίωσε την παράδοση των μονοκατευθυντικών drone A140 και A900. Επίσης, αναφερόταν σε περισσότερα από έξι άλλα drone-τα A60, A100 και A200-που επρόκειτο να παραδοθούν. Οι εκθέσεις της Kupol που είδε το Reuters περιγράφουν τις δοκιμές πτήσης των drone A60, A100 και A200 στο στρατιωτικό πεδίο δοκιμών Chebarkul στην περιοχή Chelyabinsk της Ρωσίας το τελευταίο τρίμηνο του 2024. Μια ομάδα Κινέζων εμπειρογνωμόνων επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της Kupol στην πόλη Ιζέβσκ για να συναρμολογήσει τα drones και να εκπαιδεύσει το προσωπικό της Kupol στη χρήση τους, σύμφωνα με έγγραφο της Kupol. Στη συνέχεια, οι εμπειρογνώμονες επισκέφθηκαν το Chebarkul, πρόσθεσε.
Οι κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων που είδε το Reuters έδειξαν ότι οι Κινέζοι εμπειρογνώμονες επρόκειτο να αναχωρήσουν από το Τσελιάμπινσκ την επόμενη μέρα μετά τις δοκιμές. Η επιστολή και οι αναφορές πτήσεων περιέγραφαν τους Κινέζους εμπειρογνώμονες ως υπαλλήλους της TSK Vektor, της ρωσικής εταιρείας προμηθειών. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι εκτίμησαν ότι τα άτομα αυτά ήταν προσωπικό της AEE. Αναφέρθηκαν στην απάντηση της AEE στα σχόλια από τις δοκιμαστικές πτήσεις των drones A200, που εξετάστηκαν από το Reuters, η οποία ανέφερε ότι βασιζόταν σε πληροφορίες από τεχνικούς της AEE. Στη συνέχεια, η AEE χρέωσε στην TSK Vektor περισσότερα από 5 εκατομμύρια γιουάν (700.000 δολάρια) για αρκετά A200 εξοπλισμένα με αντι-παρεμβολικό εξοπλισμό, καθώς και άλλα προϊόντα, κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με ένα τιμολόγιο και ένα λογαριασμό που εξέτασε το Reuters.
Σε μια άλλη σύνδεση της Kupol με έναν κινέζο κατασκευαστή drones, μια έκθεση δοκιμών πτήσης που εγκρίθηκε από τον ρωσικό κατασκευαστή όπλων και την TSK Vektor αξιολόγησε την απόδοση ενός drone HW52V-κατασκευασμένου από την κινέζικη εταιρεία Hunan Haotianyi-το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους. Το HW52V είναι ένα drone κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στρατιωτικά για πληροφορίες, επιτήρηση και αναγνώριση, καθώς και ως drone κρούσης, σύμφωνα με τους ευρωπαίους αξιωματούχους ασφαλείας. Από αεροπορικά εισιτήρια που είδε το Reuters προκύπτει ότι ο Liu Mingxing, διευθύνων σύμβουλος της Hunan Haotyanyi, και ο Artem Vysotksy, επικεφαλής του τμήματος drone της TSK Vektor, πέταξαν από το αεροδρόμιο του Ιρκούτσκ στη Σιβηρία σε διπλανές θέσεις τον Ιούνιο, μετά την τελευταία ημέρα μιας εκδήλωσης όπου παρουσιάστηκαν τα drone της εταιρείας.
Η Hunan Haotyanyi και η TSK Vektor δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχόλια. Το Reuters δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με τα στελέχη. Ένα ξεχωριστό έγγραφο της Kupol από το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους περιγράφει μια επίσκεψη στις εγκαταστάσεις της από Κινέζους πολίτες, μεταξύ των οποίων μηχανικοί και τεχνικό προσωπικό, που περιγράφονται ως υπάλληλοι της TSK Vektor. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ασφαλείας δήλωσαν ότι εκτίμησαν ότι οι Κινέζοι πολίτες ήταν υπάλληλοι της Hunan Haotianyi, επειδή αρκετοί από τους εμπειρογνώμονες που επισκέφθηκαν την Kupol εκείνη την ευκαιρία-και σε άλλα ταξίδια το 2024 και το 2025-είχαν συνοδεύσει τον διευθύνοντα σύμβουλο της Hunan Haotianyi κατά την επίσκεψή του στη Ρωσία. Το Reuters δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει ότι ήταν υπάλληλοι της Hunan Haotianyi.
Σύμφωνα με το έγγραφο, ο σκοπός της επίσκεψης των εμπειρογνωμόνων το τρίτο τρίμηνο ήταν η προσαρμογή ενός νέου κινεζικού υπολογιστή ελέγχου πτήσης και ενός νέου κινητήρα για το Garpiya. Αρκετές άλλες επιστολές μεταξύ της Vektor και της Kupol περιγράφουν περισσότερες από έξι επισκέψεις διάρκειας μιας εβδομάδας από Κινέζους και Ρώσους εμπειρογνώμονες το 2024 και το 2025. Σύμφωνα με τις επιστολές, οι ομάδες θα πραγματοποιούσαν εργασίες σε έναν υπολογιστή ελέγχου πτήσης. Μια τελευταία επιστολή, η οποία περιγράφει μια επίσκεψη Κινέζων εμπειρογνωμόνων από την ίδια ομάδα το τρίτο τρίμηνο του 2025, αναφέρει ότι θα πραγματοποιήσουν επίσης εργασίες σε ένα νέο drone, το οποίο αναφέρεται ως GA-21. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το GA-21 είναι μια έκδοση του ιρανικού Shahed-107, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επιτήρηση ή ως drone επίθεσης.
