Το 2021 και 2022 με δύο διαδοχικές παραγγελίες η Ελλάδα μπήκε στο κλαμπ των αεροποριών που κατέχουν ένα από τα πιο σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη στον κόσμο με την παραγγελία 24 στο σύνολο Rafale F3R. Το συγκεκριμένο αεροσκάφος έχει μια συνεχόμενη εξέλιξη από την αρχική έκδοση F1 έως σήμερα που του έχει προσδώσει πολλές ικανότητες και είναι ίσως το ικανότερο αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων 4,5++ γενίας στην Ευρώπη. Η έκδοση του αεροσκάφος που προμηθεύτηκε η ελληνική Π.Α. ήταν η πιο σύγχρονη εκείνη την εποχή ενώ σήμερα από τη γραμμή παραγωγής βγαίνουν μόνο αεροσκάφη της νεότερης έκδοσης F4.1.

Η έκδοση F3R ήταν μια σημαντική καμπή στην εξέλιξη του αεροσκάφους γιατί μαζί με την ενδιάμεση έκδοση F3-O4T εκτόξευσαν τις ικανότητες του αεροσκάφους λόγω της εισαγωγής του νέου ραντάρ AESA RBE2 AA, του αναβαθμισμένου ΕΟ (OSF-IT) και της ενσωμάτωσης του πυραύλου αέρος αέρος μακρού βεληνεκούς Meteor. Πιο συγκεκριμένα τα ελληνικά αεροσκάφη της έκδοσης F3R ενσωματώνουν τις παρακάτω βελτιώσεις σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκδόσεις της αναβάθμισης F3.

1. Ενσωμάτωση του νέου ραντάρ ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης AESA RBE2 AA με αναβαθμισμένες ικανότητες αντιμέτρων.
2. Αναβαθμισμένο ΕΟ σύστημα πρόσθιου τομέα OSF-IT (Front Sector Optronics – Improved Technology).
3. Αναβαθμισμένες ικανότητες του συστήματος EW SPECTRA.
4. Νέο σύστημα αναγνώρισης φίλου ή εχθρού IFF με μεγαλύτερη εμβέλεια αναγνώρισης και αναμεταδότη με λειτουργίες Mode 5 & S.
5. Αναβαθμισμένο σύστημα Link 16 με δυνατότητα μετάδοσης μηνυμάτων free text μεταξύ των αεροσκαφών.
6. Αναβάθμιση του συστήματος GPS για μεγαλύτερη αντοχή στην καταστολή του σήματός του.
7. Νέες οθόνες στο πιλοτήριο μεγαλύτερης ανάλυσης.
8. Νέο HUD με καλύτερη διαφάνεια.
9. Ενσωμάτωση του συστήματος αποφυγής σύγκρουσης με το έδαφος (AGCAS, Air to Ground Collision Avoidance System).
10. Ενσωμάτωση του νέας γενιάς καταδείκτη λέιζερ TALIOS.
11. Αναβαθμισμένες ικανότητες για το αερομεταφερόμενο σύστημα αναγνώρισης RECO NG AERO.
12. Ενσώματωση του πυραύλου αέρος αέρος μακρού βεληνεκούς Meteor.
13. Ενσωμάτωση της βόμβας SBU-54.
14. Ενσωμάτωση της βόμβας GBU-16.

Η εξέλιξη της νέας έκδοσης F4 ξεκίνησε με την υπογραφή του συμβολαίου ανάπτυξης το 2019 και σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο άμυνας πρόκειται για μια «τριλογία» το οποίο σημαίνει ότι μάλλον θα υπάρξουν τρεις υποεκδόσεις F4.1, F4.2 και F4.3 πριν περάσει το πρόγραμμα στο επόμενο εξελικτικό στάδιο. Η νέα έκδοση θα προσφέρει μεγαλύτερη δύναμη κρούσης και θα επιτρέψει στα πληρώματα να είναι πιο αποτελεσματικά χάρη στη βελτιωμένη τακτική επίγνωση της κατάστασης.

Η έκδοση F4.1 τελείωσε τις δοκιμές και έλαβε το πράσινο φώς για την έναρξη της παραγωγής τον Μάρτιο του 2023 και η παραγωγή ξεκίνησε μέσα στο 2024. Αντίστοιχα η έκδοση F4.2 αναμένεται να τελειώσει τις δοκιμές μέσα στο 2025. Παρ’ ότι το γαλλικό υπουργείο άμυνας μιλάει για τρεις υποεκδόσεις της F4 “ The F4.1, the first standard in the F4 “trilogy”… ”, δεν έχει υπάρξει κάποια άλλη αναφορά μέχρι στιγμής για άλλη υπο-έκδοση πέραν της F4.2.

Στην έκδοση F4.1 το Rafale ενσωματώνει τις παρακάτω αναβαθμίσεις:

1. Αναβάθμιση του ραντάρ με νέες λειτουργίες SAR (Synthetic Aperture Radar) και GMTI/T (Ground Moving Target Indication & targeting). Αυτές οι αναβαθμίσεις δίνουν τη δυνατότητα στο Rafale τη δημιουργία χαρτών υπερυψηλής ανάλυσης μέσω της λειτουργίας συνθετικού διαφράγματος του ραντάρ και 3D αναγνώριση και στοχοποίηση στόχων στο έδαφος σε μεγάλες αποστάσεις ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών.
2. Νέο σκοπευτικό επί κράνους SCORPIO της Thales. Σύμφωνα με την εταιρία η συγκεκριμένη προσθήκη θεωρείται game changer επιλογή για το αεροσκάφος. Με τη νέα κάσκα ο πιλότος θα έχει την ικανότητα στοχοποίησης στον αέρα και στο έδαφος.
3. Αναβάθμισης του ΕΟ συστήματος OSF με νέο IRST το οποίο θα παρέχει βελτιωμένες δυνατότητες παθητικής ανίχνευσης και αναγνώρισης ημέρα/νύχτα έναντι αεροσκαφών χαμηλής υπογραφής μέσω του υπέρυθρου φάσματος.
4. Αναβάθμιση του συστήματος SPECTRA με νέες λειτουργίες.
5. Προσθήκη νέων μεγαλύτερων οθονών στο πιλοτήριο μεγέθους 15.88 x 15.88 με μεγαλύτερη ανάλυση.
6. Αναβάθμιση της ικανότητας αέρος εδάφους με την δυνατότητα μεταφοράς τριών βομβών AASM 1000 σε κάθε πυλώνα.  

Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι δοκιμές των αναβαθμίσεων που θα μπουν στην επόμενη έκδοση του F4.2 του Rafale. Ο κύριος τομέας που θα επικεντρωθεί η αναβάθμιση του προτύπου F4.2 είναι να προσδώσει στο αεροσκάφος αυξημένη διασυνδεσιμότητα τόσο σε Νατοϊκό όσο και σε εθνικό (Γαλλικό) επίπεδο και ειδικότερα στην πυρηνική αποτροπή. Η επαυξημένη διασυνδεσιμότητα θα προκύψει μέσω του “CONTACT” ενός νέου τακτικού Data Link που θα προσφέρει Τακτικές και Θεάτρου επιχειρήσεων ψηφιακές επικοινωνίες, ενός αναβαθμισμένου Link 16 Block 2 και ασφαλών κρυπτογραφημένων δορυφορικών επικοινωνιών. Επίσης θα ενισχυθεί η προστασία του αεροσκάφους από κυβερνοεπιθέσεις (Cyber Attacks).

Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι ολοκληρώθηκαν οι δοκιμές του νέου υπέρυθρου αισθητήρα του συστήματος OSF που τελικά θα αποτελέσει μέρος του προτύπου F4.2 . Επίσης στην έκδοση αυτή θα ενσωματωθεί σύστημα αυτόματης προσέγγισης και προσγείωσης σε αεροπλανοφόρα για τα αεροσκάφη Rafale M του ναυτικού.

Τέλος με την ολοκλήρωση του Προτύπου F4 το Rafale θα αποκτήσει τη δυνατότητα μεταφοράς και βολής των νέων πυραύλων αέρος-αέρος Mica NG, Διαμόρφωση μεταφοράς οκτώ πυραύλων αέρος-αέρος και νέο υπολογιστή ελέγχου των κινητήρων.

Στο επόμενο πρότυπο F5, το οποίο αναμένεται να βγει σε παραγωγή μετά το 2035, το αεροσκάφος θα μπορεί να επιχειρεί δικτυωμένο με το έκτης γενιάς FCAS/NGF που βρίσκεται υπό ανάπτυξη μέσω της εξέλιξης του συστήματος δικτύωσης των αεροσκαφών και θα αποκτήσει και δυνατότητα ελέγχου UCAV όπως το NEURON. Επίσης θα αναβαθμιστούν οι ικανότητες SEAD/DEAD του αεροσκάφους και θα ενσωματωθούν τα νέα όπλα που βρίσκονται υπό ανάπτυξη όπως ο ASN4G ο οποίος θα αντικαταστήσει στο μέλλον τον πύραυλο πυρηνικής κρούσης ASMP-A καθώς και τον αντικαταστάτη των Scalp και Exocet που θα προκύψει μέσα από το πρόγραμμα FC/ASW.