Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενες αναρτήσεις μας ο αντιπλοϊκός πύραυλος είναι το κύριο μέσο προσβολής αντίπαλων ναυτικών μονάδων σε μεγάλες αποστάσεις με μεγάλη ισχύ και ακρίβεια. Στον σύγχρονο ναυτικό πόλεμο σε μια πιθανή αντιπαράθεση δύο στόλων οι αντιπλοϊκοί πύραυλοι θα έχουν τον πρώτο λόγο από τη στιγμή που ένας τέτοιος πύραυλος έχει τη δυνατότητα με ένα και μόνο πλήγμα να απενεργοποιήσει την αντίπαλη ναυτική μονάδα αν όχι να προκαλέσει ακόμη και την βύθισή της. Κάτι το οποίο εξαρτάται κυρίως από το μέγεθος της αλλά και το σημείο πρόσκρουσης. Οι νέας γενιάς εξελιγμένοι ναυτικοί πύραυλοι στη φαρέτρα τους διαθέτουν συνδυασμό δυνατοτήτων όπως οι παρακάτω με σκοπό να δυσκολέψουν το έγκαιρο εντοπισμό και να μειώσουν το χρόνο αντίδρασης της αντίπαλης άμυνας. Οι δυνατότητες αυτές είναι:

α) η υψηλή ταχύτητα. Αν και τουλάχιστον για τα δυτικής προέλευσης όπλα η ταχύτητα ήταν υψηλή υποηχητική, η οποία μπορεί να ήταν αρκετή για εγγύς άμυνες πυροβόλων, όμως με την είσοδο σε υπηρεσία συστημάτων τύπου RAM, η νέα τάση είναι, τα νέα όπλα να διαθέτουν υπερηχητική ταχύτητα μειώνοντας ακόμη περισσότερο τους χρόνους αντίδρασης.

β) χαμηλή παρατηρησιμότητα. Αυτό εδράζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες που είναι 1) σχεδίαση του πύραυλου με πολύ μικρο RCS, 2) μείωση του υπογραφής στο υπέρυθρο φάσμα και 3) η πολύ χαμηλή πτήση πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας (Sea skimming).

γ) Αιφνιδιασμός και αποφυγή εχθρικής άμυνας. Δυνατότητα παρακολούθησης συγκεκριμένης διαδρομής (ακόμη και γύρω από νησιά και νησίδες), ταυτόχρονη άφιξη δύο ή περισσότερων πυραύλων στον ίδιο χρόνο στον στόχο και τέλος βίαιους ελιγμούς ή δυνατότητα pop-up.

δ) εξελιγμένα συστήματα πρόσκτησης στόχου και ηλεκτρονικών αντιμέτρων. Με επιπλέον δυνατότητα πρόσκτησης και προσβολής παράκτιων ή επίγειων στόχων.

Σήμερα το πολεμικό ναυτικό διαθέτει αντιπλοϊκούς πυραύλους στις 13 φρεγάτες και στις 16 ΤΠΚ καθώς και αριθμό όπλων για τα υποβρύχια και τις δύο επάκτιες συστοιχίες. Όλα τα όπλα ανήκουν στα δύο πιο γνωστά αντιπλοϊκά βλήματα της Δύσης, τους γαλλικούς Exocet και τους αμερικάνικους Harpoon. Ποιο συγκεκριμένα το πολεμικό ναυτικό διαθέτει τον RGM-84D Block 1C της McDonnell Douglas και το υποβρυχίως εκτοξευόμενο έκδοχο όπως επίσης και τους γαλλικούς ΜΜ-40 Block 2 Mod 1 & Block 3 και στο μέλλον τους νεότερους Block 3c. Ο RGM-84D Block 1C Harpoon, ο οποίος υπηρετεί σε αρκετά μεγάλους αριθμούς με το ελληνικό πολεμικό ναυτικό μπήκε σε υπηρεσία το 1985 και έχει αυξημένη εμβέλεια σε σύγκριση με το προηγούμενο μοντέλο, στα 140 περίπου χιλιόμετρα, έχει επιλέξιμη δυνατότητα sea skimming ή pop-up, εξελιγμένες για την εποχή δυνατότητες αντιμέτρων ECCM και δυνατότητα παρακολούθησης συγκεκριμένης διαδρομής (waypoints), έχει εμβέλεια 140 χιλιόμετρα, ταχύτητα 0,85 μαχ και βάρος κεφαλής γύρω στα 220 κιλά. Παρ’ όλ’ αυτά είναι ένα όπλο το οποίο μπήκε σε υπηρεσία πριν από 30 χρόνια και δεν έχει αναβαθμιστεί σε νεότερες εκδόσεις. Η νεότερη έκδοση του συγκεκριμένου πυραύλου ο οποίος διατίθεται σήμερα στην αγορά είναι ο RGM-84L Harpoon Block II.

Οι βασικές βελτιώσεις του Harpoon Block II επιτυγχάνονται με την ενσωμάτωση της αδρανειακής μονάδας μέτρησης από το πρόγραμμα Joint Direct Attack Munition και του λογισμικού, του υπολογιστή, του Παγκόσμιου Συστήματος Εντοπισμού Θέσης (GPS)/συστήματος αδρανειακής πλοήγησης (INS) και της κεραίας/δέκτη GPS από τον SLAM Expanded Response (SLAM-ER). Όμως η εμβέλεια του συγκεκριμένου μοντέλου είναι σημαντικά μειωμένη (124 χιλιόμετρα) όταν σε όλα τα σύγχρονα βλήματα η μέγιστη εμβέλεια ξεπερνάει τα 200 χιλιόμετρα. Δεν είναι τυχαίο ότι το πολεμικό ναυτικό σε όλες τις σύγχρονες μονάδες κρούσης του έχει διαλέξει το γαλλικό πύραυλο Exocet στα τελευταίας γενιάς μοντέλα 3 και 3c, ενώ αντίστοιχα οι κύριες πωλήσεις του Harpoon Block II αφορούν την αεροεκτοξευόμενη έκδοση AGM-84L η οποία επιτυγχάνει σημαντικά μεγαλύτερη εμβέλεια λόγω και της ταχύτητας του αεροσκάφους φορέα. Να υπενθυμίσουμε ότι το αμερικάνικο ναυτικό δεν έχει προμηθευτεί το συγκεκριμένο μοντέλο ενώ σε όλα τα νέα πλοία εγκαθιστά τον πύραυλο NSM της νορβηγικής Kongsberg και παράλληλα έχει ξεκινήσει και πρόγραμμα σταδιακής αντικατάστασης των παλαιότερων RGM-84 Bloc 1C/D στις υπάρχουσες κύριες μονάδες κρούσης. Επίσης πρέπει να επισημάνουμε ότι οι περισσότερες νατοϊκές ναυτικές δυνάμεις εξοπλισμένες με τον Harpoon προβαίνουν σε σταδιακή αντικατάσταση με τελευταίο παράδειγμα την Τουρκία η οποία εγκαθιστά τον εγχώρια ανεπτυγμένο και κατασκευασμένο ATMACA σε νέες και παλαιότερες αναβαθμισμένες μονάδες.

Θεωρούμε λοιπόν, ότι νομοτελειακά ο αμερικάνικος πύραυλος οδηγείται σε παροπλισμό. Στο πλαίσιο αυτό το πολεμικό ναυτικό θα κινηθεί εκ των πραγμάτων προς την απόκτηση άλλου τύπου τόσο για τον εξοπλισμό των υπαρχόντων πλοίων που είναι εξοπλισμένα με τον Harpoon όσο και για τις νέες ναυπηγήσεις. Αν και εκεί φαίνεται ότι προς το παρόν η ηγεσία έχει δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στον γαλλικό πύραυλο. Επομένως, αν και δεν προβλέπεται στο υπάρχον πρόγραμμα, εάν θέλουμε οι φρεγάτες ΜΕΚΟ να είναι πλήρως αξιόμαχες θα πρέπει να εξοπλιστούν με έναν νέας γενιάς αντιπλοϊκό πύραυλο. Να επισημάνουμε ότι μια τέτοια κίνηση μακροπρόθεσμα δεν αυξάνει το κόστος της αναβάθμισης από τη στιγμή που αυτοί οι πύραυλοι με τους εκτοξευτές θα μεταφερθούν στα πλοία που θα αντικαταστήσουν τις φρεγάτες στο μέλλον. Το ίδιο ισχύει και για τους υποβρυχίως εκτοξευόμενους UGM-84 που εξοπλίζουν τα ελληνικά υποβρύχια οι οποίοι είτε θα πρέπει να αναβαθμιστούν σε UGM-84L Block II είτε να αντικατασταθούν. Οι βασικές υποψηφιότητες για το πολεμικό ναυτικό είναι οι εξής:

MBDA MM-40 Exocet

Ο Exocet κατασκευάζεται από τη MBDA France και η πιο σύγχρονη έκδοση του πυραύλου είναι ο MM40 Block 3c. Ο πύραυλος διατίθεται σε τρεις υποεκδόσεις, ο ΑΜ39 για μεταφορά από αεροσκάφη, ο SM39 για μεταφορά από υποβρύχια και ο ΜΜ40 για μεταφορά από πλοία επιφανείας και για χρήση από συστοιχίες παράκτιας άμυνας. Ο πύραυλος έχει μήκος 6 μέτρα, διάμετρο 34,8 εκατοστά εκπετασμα πτερύγων 1,35 μέτρα και βάρος 780 κιλά. Η κεφαλή είναι υψηλής εκρηκτικότητας και έχει βάρος 165 κιλά. Το βλήμα επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα πλεύσης 0,93 μαχ. Το τελευταίο μοντέλο MM40 Block 3c ουσιαστικά διατηρεί όλα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά του μοντέλου Block 3 που είναι αυξημένο βεληνεκές στα 200 χλμ περίπου, ναυτιλία με waypoints μέσω χρήσης υβριδικού INS/GPS, μανούβρες αποφυγής αντιβληματικής άμυνας με χρήση μανουβρών υψηλών επιταχύνσεων g κατά την τελική φάση της επίθεσης και τέλος δυνατότητα προσβολής παράκτιων στόχων. Το c σε σχέση με το απλό block 3 υποδηλώνει ότι ο ερευνητής ραντάρ του πυραύλου είναι ψηφιακός. Είναι ένας νέος ερευνητής ψηφιακής ραδιοσυχνότητας (RF) από την Thales, που ονομάζεται συνεκτική επεξεργασία ραντάρ. Η νέα τεχνολογία επιτρέπει στον ερευνητή να παρατηρεί μικρότερες διαφορές στην ταχύτητα σε σύγκριση με την αναλογική τεχνολογία, παρέχοντας «λιγότερες παρεμβολές και οφέλη σήματος/θορύβου». Αυτό σημαίνει ότι είναι λιγότερο επιρρεπής σε παρεμβολές και μπορεί να αναγνωρίσει έναν στόχο μέσα σε μια ομάδα.

Kongsberg NSM / JSM

Ο νορβηγικός πύραυλος της Kongsberg Defense μπήκε σε υπηρεσία το 2012. Ο πύραυλος σε αντιδιαστολή με τους Exocet και Harpoon, διαθέτει μόνο έκδοση εκτοξευόμενη από εξέδρες επιφανείας όπως είναι οι μονάδες του ναυτικού και οι παράκτιες συστοιχίες και αεροεκτοξευόμενη έκδοση. Ο πύραυλος έχει μήκος 3,96 μέτρα, πλάτος 70 εκατοστά εκπετασμα πτερύγων 1,36 μέτρα και βάρος 400 κιλά. Η κεφαλή είναι υψηλής εκρηκτικότητας και έχει βάρος 120 κιλά. Το βλήμα επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα πλεύσης 0,93 μαχ.

Ο υπερσύγχρονος σχεδιασμός και η χρήση σύνθετων υλικών έχει ως στόχο να δώσει στον πύραυλο εξελιγμένες δυνατότητες stealth. Ο NSM έχει σχεδιαστεί για παράκτια ύδατα καθώς και για σενάρια ανοιχτής θάλασσας. Η χρήση μιας κεφαλής εκτόξευσης/θρυμματισμού 120 κιλών από κράμα τιτανίου υψηλής αντοχής από την TDW είναι σύμφωνη με τη μοντέρνα ελαφριά σχεδίαση. Η εκκίνηση της κεφαλής γίνεται με μια Προγραμματιζόμενη Έξυπνη Ασφάλεια Πολλαπλών Χρήσεων με ανίχνευση κενού που έχει σχεδιαστεί για τη βελτιστοποίηση της επίδρασης έναντι σκληρών στόχων.

Όπως και ο προκάτοχός του Penguin, το NSM είναι σε θέση να πετάει πάνω και γύρω από χερσαίες μάζες, να ταξιδεύει σε λειτουργία sea skimming και στη συνέχεια να κάνει τυχαίους ελιγμούς στην τερματική φάση, καθιστώντας δυσκολότερο να βληθεί από τα αντίμετρα του εχθρού.

Το NSM έχει επιλέξιμο σημείο στόχευσης στον στόχο και έχει αποδείξει ότι χτυπά τον στόχο με μεγάλη ακρίβεια. Αυτή η δυνατότητα επιτρέπει την επιλογή του αποτελέσματος ελεγχόμενης καταστροφής, που κυμαίνεται από τη μέγιστη ζημιά έως την ελεγχόμενη/ελάχιστη ζημιά. Η ακρίβεια του τερματικού έχει αποδειχθεί σε λιγότερο από 2 πόδια (απόσταση μεταξύ του σημείου στόχου και του πραγματικού σημείου χτυπήματος). Επίσης έχει τη δυνατότητα πλήγματος σε στόχους στην ξηρά.

Ο JSM (Joint Strike Missile) είναι υπό ανάπτυξη και είναι βασιμένος στον NSM θα έχει τις ίδιες δυνατότητες ενώ θα έχει αυξημένη εμβέλεια σε σύγκριση με την έκδοση Επ.-Επ.

SAAB RBS-15 Mk3/Mk4 Gugnir

Ο νορβηγικός πύραυλος της Kongsberg Defense πρωτομπήκε σε υπηρεσία το 1985. Ο πύραυλος διαθέτει μόνο έκδοση εκτοξευόμενη από εξέδρες επιφανείας όπως είναι οι μονάδες του ναυτικού και οι παράκτιες συστοιχίες και αεροεκτοξευόμενη έκδοση. Ο πύραυλος έχει μήκος 4,35 μέτρα, διάμετρο 50 εκατοστά εκπετασμα πτερύγων 1,4 μέτρα και βάρος 600 κιλά. Η κεφαλή είναι υψηλής εκρηκτικότητας και έχει βάρος 200 κιλά. Το βλήμα επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα πλεύσης 0,9 μαχ. Η τελευταία του έκδοση μπήκε σε υπηρεσία το 2017. Το σύστημα καθοδήγησης είναι GPS/INS με ραντάρ προσκτησης στόχου που δουλεύει στη μπαντα J που ενεργοποιείται στην τελική φάση της πτήσης. Στην έκδοση Mk3 ο πύραυλος έχει 200 χλμ εμβέλεια η οποία αυξάνεται στα 300 χλμ στην έκδοση Mk4. Σύμφωνα με την SAAB τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι

1. Κορυφαία ικανότητα ECCM
2. Εξαιρετική απόδοση σε παράκτιο περιβάλλον
3. Δυνατότητα πτήσης και επιχειρήσεων ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών
4. Εξελιγμένη διάκριση και επιλογή στόχων
5. Ασυναγώνιστη ικανότητα πολύ χαμηλής πτήσης (sea skimming)
6. Εξαιρετικά ευέλικτη τροχιά με πολλαπλά 3D waypoints
7. Έχει τη δυνατότητα να χτυπήσει ένα ευρύ φάσμα στόχων στη θάλασσα και στη στεριά
8. Έχει αρθρωτό σχεδιασμό που επιτρέπει μελλοντικές αναβαθμίσεις

MBDA OTOMAT/TESEO

Ο ιταλικής προέλευσης ΟΤΟΜΑΤ/TESEO μπήκε σε υπηρεσία το 1977. Το νεότερο μοντέλο Teseo Mk2/E (Evo) διακρίνεται από τη νέα σχεδίαση της ατράκτου με έμφαση στη χαμηλή παρατηρησιμότητα. Έχει μήκος περίπου στα 5 μέτρα και βάρος 700 κιλά. Διαθέτει σχεδόν διπλάσια εμβέλεια σε σύγκριση με τον προκάτοχό του και βελτιωμένα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά όπως δυνατότητα προσβολής στόχων στην ξηρά. Έχει χαμηλή υπογραφή ραντάρ και αυξημένες δυνατότητες ECCM ώστε να μπορεί να υπερνικά τα συστήματα Η/Π των πλοίων στόχων. Είναι παντός καιρού και έχει δυνατότητα ομαδικής εκτόξευσης και ταυτόχρονης προσβολής στόχου για τη δημιουργία συνθηκών κορεσμού. Σύμφωνα με την εταιρία το πλοίο φορέας αποκτάει δυνατότητα στρατηγικής κρούσης ακόμη και κατά στόχων στην ενδοχώρα. Το σύστημα διεύθυνσης είναι συνδυασμός INS/GPS και υψομετρικού ραντάρ ενώ έχει δυνατότητα προγραμματισμού πορείας 4D (space & time). Ο TeseoMk2/E παρέχει αυτοπροσαρμοσμένη πτήση στη θάλασσα, με δυνατότητα πτήσης και πάνω από την ξηρά και ελιγμών υψηλών g κατά την τερματική πτήση. Διαθέτει διπλό ερευνητή RF και EO για αυξημένη διακριτικότητα στόχου.

Επίλογος

Επειδή πολλά από τα υπάρχοντα πλοία θα συνεχίσουν να επιχειρούν και στο μέλλον ώστε να πληρούνται οι ελάχιστες οροφές μονάδων για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών και με δεδομένη την παλαιότητα των υπαρχόντων RGM-84D Block 1C είναι μονόδρομος η αντικατάσταση αυτών για την αναβάθμιση της ισχύος των ναυτικών μονάδων αυτών και του στόλου γενικότερα. Θεωρούμε, χωρίς αυτό να είναι δεδομένο, ότι τη μεγαλύτερη πιθανότητα επιλογής έχουν ο γαλλικός Exocet στο τελευταίο μοντέλο και/ή το νορβηγικός NSM. Χωρίς να θέλουμε να υποβιβάσουμε καθόλου τους εκπληκτικούς σουηδικούς RBS-15 Mk3/Mk4 Gugnir αλλά και τους ιταλικούς Teseo Mk2/E όσον αφορά τις δυνατότητες τους σε σύγκριση με τους Exocet και NSM, θεωρούμε ότι πιθανή επιλογή των τελευταίων είναι αρκετά βάσιμη.

Πρώτον, ο γαλλικός Exocet στις τελευταίες εκδόσεις του υπηρετεί ήδη σε πλοία και αεροσκάφη του Π.Ν. και της Π.Α. και είναι ήδη πιστοποιημένος στο Tacticos, επίσης υπάρχει και η υποβρύχια έκδοση που θέτει ισχυρή υποψηφιότητα για τα ελληνικά υποβρύχια ως το νέο όπλο κρούσης. Από την άλλη ο νορβηγικός NSM είναι ένα νέας γενιάς όπλο με αυξημένα χαρακτηριστικά στελθ και ήδη αντικαθιστά τον αμερικάνικο Harpoon σε πολλές ναυτικές δυνάμεις συμπεριλαμβανομένων των Η.Π.Α. Επίσης το όπλο αυτό έχει πιστοποιηθεί για μεταφορά και βολή από εναέρια μέσα όπως το ελικόπτερο ναυτικής κρούσης MH-60R που υπηρετεί με το Π.Ν., το F-16V που υπηρετεί με την Π.Α. και το F-35A το οποίο αναμένεται να μπει σε υπηρεσία το 2030. Επομένως είναι ένα όπλο το οποίο θα μπει σε ελληνική υπηρεσία κάποια στιγμή γιατί θα αναβαθμίσει τις αεροναυτικές επιχειρήσεις των Ε.Ε.Δ.