Η εξέλιξη της τεχνολογίας και ειδικότερα των υπολογιστών και της ρομποτικής αναμένεται να είναι η επόμενη επανάσταση στις στρατιωτικές υποθέσεις (Revolution in Military Affairs). Σ’ αυτό συμβάλουν τα μέγιστα η διαρκής εξέλιξη της υπολογιστικής ισχύος των υπολογιστών, η ανάπτυξη των νευρονικών δικτύων και η συνεχής βελτίωση του ΑΙ (Artificial Intelligence). Μια εξέλιξη που έχει επιταχυνθεί από τη στιγμή που όλα τα παραπάνω συστήματα έχουν περάσει στον πολιτικό τομέα σε πλείστες εφαρμογές και υπάρχουν εταιρίες που εξελίσσουν διαφόρων ειδών software και hardware. Συστήματα που έχουν τη δυνατότητα να συλλέγουν σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες (Real time data acquisition) και μέσω ΑΙ και Machine Learning να προσφέρουν στον χειριστή τις πληροφορίες εκείνες ή τις επισημάνσεις (alerts) που θα βοηθήσουν να γίνει η σωστή επιλογή, ως ένα άλλο κέντρο πληροφοριών μάχης.
Τα πρώτα ρομποτικά συστήματα με τηλεχειρισμό έκαναν δειλά δειλά την εμφάνισή τους τη δεκαετία του 1990 με τα γνωστά UAV και UCAV στην αεροπορία ενώ παράλληλα διάφορα συστήματα ήταν υπό ανάπτυξη για τον στρατό ξηράς. Από την εξέλιξη αυτή δε θα μπορούσε να λείπει και ο κλάδος του ναυτικού όπου όπως θα δούμε παρακάτω η εξέλιξη των όπλων, της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης φαίνεται ότι θα φέρει αρκετές αλλαγές στον εξοπλισμό και στον τρόπο μάχης του ναυτικού στο μέλλον.
Τον περασμένο Ιούνιο πραγματοποιήθηκε το ετήσιο συνέδριο ναυτικής τεχνολογίας του RINA, “Warship 2024” στην Αυστραλία, όπου πλήθος, οργανισμών, πανεπιστημίων, σχεδιαστικών γραφείων και αξιωματικών παρουσίασαν τις σκέψεις και τις τεχνολογικές εξελίξεις πάνω στη σχεδίαση των μελλοντικών πολεμικών πλοίων. Μία από τις κύριες ενότητες ήταν η εξέλιξη των ρομποτικών συστημάτων και πως αυτό επηρεάζει τις μελλοντικές σχεδιάσεις πλοίων.
MOSHIPS (Mother SHIPS)
Η πολυτεχνική σχολή της Λισαβώνας ανέπτυξε μια σχεδιαστική ιδέα για την σχεδίαση και ανάπτυξη πλοίων μεταφοράς και εξαπόλυσης drone ως απάντηση στην αυξανόμενη χρήση των USV από διάφορες ναυτικές δυνάμεις. Ο στόχος της όλης μελέτης ήταν η ανάπτυξη καινοτόμων αντιλήψεων για πολεμικά πλοία και εργαλείων σχεδιασμού για τη σχεδίαση πλοίων επιφανείας νέας γενιάς. Αναπτύχθηκε μια διαδικασία εννοιολογικού σχεδιασμού για ένα αποκλειστικό drone carrier, πολλαπλών ρόλων και απαιτήσεις συγκρίσιμες με τα σύγχρονα ναυτικά του ΝΑΤΟ.
Αυτή η διαδικασία εννοιολογικού σχεδιασμού περιλάμβανε μια επισκόπηση των μεθοδολογιών προκαταρκτικού σχεδιασμού του πολεμικού πλοίου επιφανείας και την ανάπτυξη μιας ιδέας λειτουργιών για μεταφορείς drones, μαζί με τον καθορισμό επιχειρησιακών απαιτήσεων, την ανάπτυξη ενός μοντέλου σύνθεσης πλοίων και την ανάπτυξη δύο ιδεών πλοίων για διαφορετικoύς χρήστες του ΝΑΤΟ. Ο γενικός στόχος ήταν να σχεδιαστεί ένα ναυτικό μέσο ικανό να αναπτύξει μεγάλο αριθμό θαλάσσιων, υποβρύχιων και εναέριων μονάδων χωρίς πλήρωμα – ενώ θα λειτουργούσε εκτός μιας συμβατικής ομάδας πλοίων.
Τα τελικά σκάφη που σχεδιάστηκαν, όταν λεπτομερώς και αναλύθηκαν, διαπιστώθηκε ότι συγχωνεύουν διάφορα χαρακτηριστικά από σύγχρονα πλοία επιφανείας, όπως φρεγάτες, αντιτορπιλικά, καταδρομικά και συμβατικά αεροπλανοφόρα. Το επιχειρησιακό δυναμικό αυτών των πλοίων θα είναι ιδιαίτερα υψηλό και παράλληλα υπερβολικά ευέλικτο.
Σχεδιάστηκε ένα υβριδικό πλοίο το οποίο διέθετε όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα και όπλα για αυτοπροστασία και παράλληλα τους χώρους μεταφοράς και εξαπόλυσης, UAV, UCAV, USV, UUV και loitering munitions. Αν και η σχεδίαση δεν είναι αυτή τη στιγμή παρά μια ιδέα, ένα πλοίο με αυτές τις δυνατότητες θα μπορούσε να κυριαρχίσει σε παράκτια ύδατα όπου τα drones θα του προσφέρουν πολλαπλές επιχειρησιακές δυνατότητες σε αέρα, γη και θάλασσα.
Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, ένα τέτοιο πλοίο θα μπορούσε να υπάρξει και από μετατροπή μιας παλαιότερης φρεγάτας ή ενός πολιτικού πλοίου το οποίο θα επιχειρούσε σε συνδυασμό και προστασία από φίλια πολεμικά πλοία παρέχοντας το ίδιο πολλαπλές υπηρεσίας αναγνώρισης, στοχοποίησης και προσβολής στόχων. Ένα τέτοιο πλοίο που έχει τους χώρους να μετατραπεί σε drone carrier είναι και το τελευταίο απόκτημα του Π.Ν. ΠΓΥ ΠΕΡΣΕΑΣ από δωρεά του Ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη. Ενδιαφέροντα άρθρα μας μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.
Να υπενθυμίσουμε ότι αντίστοιχα προγράμματα με αποκλειστικό ρόλο ναρκοθηρίας είναι σε εξέλιξη για τα ναυτικά της Μ.Βρετανίας, της Ολλανδίας και του Βελγίου, όπου μητρικά σκάφη θα εξαπολύουν USV με κύρια αποστολή την εύρεση και εξουδετέρωση ναρκών.
The Mate Ship όπως ο Loyal Wingman
Έχει παρατηρηθεί ότι πολλές ναυτικές δυνάμεις λόγω έλλειψης προσωπικού αλλά και οικονομικών δυσκολιών δεν μπορούν να έχουν διαθέσιμες τις μονάδες εκείνες που χρειάζονται για να καλύψουν τις επιχειρησιακές ανάγκες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν μπορούν να έχουν διαθέσιμα όλα τα όπλα που χρειάζεται ανά πάσα στιγμή.
Η λύση σύμφωνα με μελέτη είναι η υιοθέτηση ενός Mate Ship το οποίο θα έχει τη δνατότητα να ακολουθεί την κύρια μονάδα και να μεταφέρει ικανό φορτίο όπλων με μεγάλη ταχύτητα και σε μεγάλες αποστάσεις. Η μελέτη αυτή έγινε στην Αυστραλία και είναι σε αντιδιαστολή με το τρέχον πρόγραμμα των πλοίων LOSV (Large Optionally-crewed Surface Vessel) με το οποίο το Αυστραλιανό ναυτικό προσπαθεί να αντιπαρέλθει του προβλήματος της έλλειψης πληρωμάτων και της αύξησης των μελλοντικών απειλών.
Η πρόταση είναι για ένα πλοίο LUSV (Large Uncrewed Surface Vessel) μεγαλύτερης μεταφορικής ικανότητας βσισμένο στην κλάση Spearhead, ενα υψηλής ταχύτητας τριμαράν όπου θα τοποθετηθεί ένας εκτοξευτής Mk41 VLS των 64 θέσεων. Ένα πλοίο με ικανότητα προσβολής σε αέρα, ξηρά, θάλασσα και υποθαλάσσια με όπλα όπως ESSM, o SM-2, o SM-6, o ASROC και ο Tomahawk. Μια τέτοια επιλογή, παραδείγματος χάριν, ως «Mate Ship» θα υπερδιπλασίαζε την μεταφορική ικανότητα ενός Αντιτορπιλικού Αντιαεροπορικού πολέμου κλάσης HMAS HOBART του Αυσταλιανού ναυτικού.
Αντί επιλόγου
Τα ρομποτικά συστήματα είναι εδώ και έχουν έρθει για να μείνουν. Η ταχύτατη ανάπτυξη της ταχύτητας επεξεργασίας των υπολογιστών αλλά και του ΑΙ, θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη συστημάτων ικανών να φέρουν σε πέρας σύνθετες και μεγαλύτερης δυσκολίας αποστολές. Παράλληλα τα συστήματα αυτά θα είναι τα πρώτα που θα στέλνονται σε απστολές μεγάλης επικινδυνότητας όπου η απώλεια της ανθρώπινης ζωής θα ενέχει μεγαλύτερο κόστος. Τέλος θα έρθουν να καλύψουν το κενό που δημιουργείται από την έλλειψη πόρων και ανθρώπινου δυναμικού αλλά και αντικατάστασης των υψηλού κόστους επανδρωμένων συστημάτων. Η εξέλιξη αυτή οδηγεί βέβαια με μαθηματική ακρίβεια σε συρρίκνωση των ενόπλων δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα όπου μικρότερος αριθμός υψηλά εκπαιδευμένων στρατιωτικών συνεπικουρούμενων με ρομποτικά συστήματα θα διεξάγουν τους πολέμους του μέλλοντος.
