Στις 03/10/2025 ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από τη Βουλή η τροποποίηση του νόμου 016Β/21 για την προμήθεια μίας τέταρτης φρεγάτας FDI HN από τα γαλλικά ναυπηγεία της Naval Group με έδρα το Λοριάν στη δυτική Γαλλία. Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια ενδελεχή ανάλυση της πρώτης και της δεύτερης σύμβασης όπως αυτές έγιναν γνωστές από τη Βουλή των Ελλήνων.
Η αρχική σύμβαση απόκτησης τριών φρεγατών FDI HN υπογράφτηκε επάνω στο θωρηκτό «Αβέρωφ» στις 24/3/2022. Η σύμβαση 016Β/21 συνολικού ύψους 3,237 δις ευρώ περιλάμβανε την απόκτηση τριών φρεγατών FDI HN στην τελική διαμόρφωση Standard 2 με κόστος 2,261 ευρώ., αρχική υποστήριξη ύψους 138 εκατ ευρώ και φόρτο όπλων (αντιπλοϊκοί πύραυλοι ΜΜ-40 Block 3c και Aster 30 Β1) ύψους 650 εκατ ευρώ περίπου. Στο παραπάνω σύνολο συμπεριλαμβάνεται και η εισφορά 6,144% που διέπει όλες τις συμβάσεις προς τα ταμεία των ενόπλων δυνάμεων. Σύμφωνα με τη σύμβαση του 2022 η κάθε φρεγάτα χωρίς FOS και οπλισμό στο επίπεδο Standard 1 κοστίζει 659,5 εκατ ευρώ η ΠΝ1, 654,5 εκατ. ευρώ η ΠΝ2 και 639,5 εκατ. ευρώ η ΠΝ3, ενώ για την αναβάθμιση στο επίπεδο Standard 2, η σύμβαση προβλέπει την καταβολή επιπλέον 68,3 εκατ. ευρώ για κάθε πλοίο. Επομένως η τελική τιμή για κάθε φρεγάτα για παράδοση στο επίπεδο Standard 2 είναι 727,8 εκατ. ευρώ για την ΠΝ1, 722,1 εκατ. ευρώ για την ΠΝ2 και 707,8 εκατ. ευρώ για την ΠΝ3. Επομένως, κατά μέσο όρο για τις τρεις πρώτες φρεγάτες το πολεμικό ναυτικό θα πληρώσει 719,2 εκατ. ευρώ ανά πλοίο. Παράλληλα το κόστος άσκησης προαίρεσης για την τέταρτη φρεγάτα ήταν 719,6 εκατ. ευρώ ανά πλοίο. Στα παραπάνω κόστη δεν περιλαμβάνονται τα έγγραφα και ανταλλακτικα πλοίου και βάσης κόστος 33 εκατ. ευρώ και οι 15 τορπίλες MU90 και τα 54 αντίμετρα CANTO κόστους 41 και 6 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Το κόστος της προαίρεσης γι αυτά ήταν 9,4 εκάτ ευρώ για τα πρώτα και σύνολο 10 εκατ ευρώ για 4 επιπλέον τορπίλες και 8 αντίμετρα CANTO.
Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα η πρώτη φρεγάτα ΠΝ1 θα παραδιδόταν στην Γαλλία στις 31/3/2025 στο επίπεδο Standard 1 και θα μετατρεπόταν σε Standard 2 στην Ελλάδα μέχρι τις 30/9/2027. Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο επιπέδων Standard 1 και Standard 2 είναι η εγκατάσταση των επιπλέον 2 κάθετων εκτοξευτών Sylver A50 για επιπλέον 16 αντιαεροπορικά βλήματα Aster 30 B1 καθώς και η εγκατάσταση του εκτοξευτή RAM επάνω από το ελικοδρόμιο. Αντίστοιχα η δεύτερη φρεγάτα ΠΝ2 ήταν να παραδοθεί σε επίπεδο Standard 1 στη Γαλλία στις 31/10/2025 και να μετατραπεί σε Standard 2 μέχρι τις 30/9/2027 ενώ η Τρίτη φρεγάτα ΠΝ3 ήταν να παραδοθεί σε επίπεδο Standard 2 στις 31/10/2026 στη Γαλλία και να γίνει πλήρης ενεργοποίηση των δυνατοτήτων στις 31/1/2027 στην Ελλάδα.
Όπως γνωρίζουμε το όλο πρόγραμμα όπως είναι φυσιολογικό σε νέας σχεδίασης πλοία έχει μετατοπιστεί χρονικά πιο πίσω με αποτέλεσμα η πρώτη φρεγάτα ΠΝ1 (F601 ΚΙΜΩΝ) να παραδοθεί επτά μήνες αργότερα στις 31/10/2025 στη Γαλλία σε επίπεδο ουσιαστικά Standard 2, από τη στιγμή που το πλοίο φέρει τέσσερις κάθετους εκτοξευτές στην πλώρη και το σύστημα RAM επάνω από το ελικοδρόμιο. Όμως η πλήρης ενεργοποίηση των συστημάτων θα γίνει σε ύστερο χρόνο όπως και με την πρώτη σύμβαση. Το καλό στην όλη υπόθεση είναι ότι το δύσκολο κομμάτι της τοποθέτησης έχει γίνει (κάτι το οποίο επρόκειτο να γίνει στην Ελλάδα) και απομένει η διασύνδεση και η ενεργοποίηση που αφορά κυρίως το λογισμικό. Αντίστοιχα έχουν μετατοπιστεί και οι παραδόσεις των υπολοίπων πλοίων καθώς όμως περιλαμβάνουν επιπλέον δυνατότητες ώστε όλα τα πλοία να φτάσουν κάποια στιγμή σε επίπεδο Standard 2++.
Σύμφωνα λοιπόν με την επέκταση της αρχικής σύμβασης, έχουμε τα εξής νέα δεδομένα:
- Παραγγέλθηκε η τέταρτη φρεγάτα ΠΝ4 η οποία θα ονομαστεί F600 Θεμιστοκλής. Το κόστος αυτής είναι 791,6 εκατ. ευρώ παραδοτέα στην Γαλλία σε επίπεδο Standard 2+. Επομένως, εάν αφαιρέσουμε από την παραπάνω τιμή 5 εκατ. ευρώ περίπου που είναι το κόστος αναβάθμισης του πλοίου από Standard 2 σε Standard 2+, τότε το κόστος της τέταρτη φρεγάτα ουσιαστικά είναι περίπου 67,4 εκατ ευρώ ή 9,4% ακριβότερη από τη μέση τιμή των αρχικών τριών φρεγατών και 9% ακριβότερη από την προαίρεση της αρχικής σύμβασης. Κάτι το απολύτως φυσιολογικό μετά την άνοδο των τιμών των πρώτων υλών την τελευταία τριετία.
- Όλα τα πλοία θα έλθουν σε επίπεδο Standard 2++ μέχρι το 2030. Το κόστος αυτό ανέρχεται σε 20 εκατ. ευρώ ανά πλοίο για τα τρία πρώτα πλοία και σε μόλις 5 εκατ. ευρώ για το ΠΝ4, από τη στιγμή που αυτό θα παραδοθεί σε επίπεδο Standard 2+ στην Ελλάδα. Αυτό που είναι άξιο προσοχής είναι ότι για τα τρία πρώτα πλοία το κόστος επιμερίζεται σε 5 εκατ. ευρώ για επιπλέον δυνατότητες για το Standard 1, σε 5 εκατ. ευρώ για επιπλέον δυνατότητες για το Standard 2, σε 5 εκατ. ευρώ για επιπλέον δυνατότητες για την αναβάθμιση σε Standard 2+ και σε 5 εκατ. ευρώ για επιπλέον δυνατότητες για την αναβάθμιση σε Standard 2++.
- Τα πλοία σε επίπεδο Standard 2++ θα έχουν 10+1 επιπλέον δυνατότητες. Όπως αναλύσαμε και στην προηγούμενη παράγραφο οι 10 επιπλέον δυνατότητες λόγω και του μικρού κόστους αναφέρονται κυρίως σε αναβάθμιση του λογισμικού υπάρχοντων συστημάτων, ενώ η συν μία όπως ανέφερε και ο υπουργός, πρόκειται για την ενσωμάτωση στο μέλλον των νέων ευρωπαϊκών πυραύλων κρουζ μεγάλης εμβέλειας ELSA.
- Το συνολικό κόστος της νέας σύμβασης ανέρχεται σε 982 εκατ. ευρώ από τα οποία 922 εκατομύρια είναι η αγορά της ΠΝ4 μαζί με το πακέτο αναβάθμισης των υπόλοιπων τριών πλοίων και 60 εκατομύρια η επέκταση της FOS για τα τέσσερα πλοία. Το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμών έχει ως εξής:
– 409 εκατ ευρώ το 2025
– 141 εκατ ευρώ το 2026
– 247 εκατ ευρώ το 2027
– 126 εκατ ευρώ το 2028
– 31 εκατ ευρώ το 2029 και
– 28 εκατ ευρώ το 2025
Επομένως, το 45% της σύμβασης θα πληρωθεί φέτος. Αξιοπερίεργο στη σύμβαση είναι η αναφορά ότι το ενώ το 30% θα πληρωθεί για την ενεργοποίηση της σύμβασης (η οποία δεν έχει γίνει ακόμη), το υπόλοιπο 15% θα πληρωθεί με την κοπή του πρώτου μετάλλου με παρελθούσα ημερομηνία 30/6/2025. Αυτό είχε συμβεί στις δύο πρώτες φρεγάτες που όμως το πολεμικό ναυτικό απέκτησε τα σλοτ 2 και 3 του γαλλικού ναυτικού.
Σύμφωνα με το ανανεωμένο πρόγραμμα παραδόσεων τα τέσσερα πια πλοία πρόκειται να παραδοθούν ως εξής:
Η ΠΝ1 (F601 ΚΙΜΩΝ) θα παραδοθεί σε «υβριδικό» Standard 2 (ουσιαστικά Standard 1 με τοποθετημένα όμως τα συστήματα αλλά όχι ενεργοποιημένα) στις 31/10/2025 στη Γαλλία. Θα γίνει Standard 2 και 2+, την ίδια ημερομηνία δύο χρόνια αργότερα στις 31/10/2027 και Standard 2++ στις 30/09/2029 όλα στην Ελλάδα. Η ΠΝ2 (F602 ΝΕΑΡΧΟΣ) θα παραδοθεί σε πλήρες Standard 2 ένα χρόνο αργότερα στις 31/10/2026 στη Γαλλία. Θα γίνει Standard 2+ στις 31/01/2028 και Standard 2++ στις 30/04/2029 στην Ελλάδα. Η ΠΝ3 (F603 ΦΟΡΜΙΩΝ) θα παραδοθεί σε πλήρες Standard 2+ στις 30/4/2027 στη Γαλλία και θα γίνει Standard 2++ στις 30/06/2029 στην Ελλάδα. Η ΠΝ4 (F600 ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ) θα παραδοθεί σε πλήρες Standard 2+ στις 31/12/2028 στη Γαλλία και θα γίνει Standard 2++ στις 31/03/2030 στην Ελλάδα.
Από τα παραπάνω και την ενδελεχή ανάγνωση των δύο δημοσιοποιημένων συμβάσεων συμπεραίνουμε τα παρακάτω.
Η δεύτερη φρεγάτα θα παραδοθεί ένα χρόνο αργότερα σε σύγκριση με το αρχικό χρονοδιάγραμμα αλλά όπως φαίνεται θα διαθέτει πλήρεις ικανότητες Standard 2 που σημαίνει 32 ΑΑ πυραύλους Aster 30 Β1 έτοιμους για βολή και το σύστημα RAM εν πλήρη λειτουργία.
Η νέα σύμβαση δεν περιλαμβάνει καθόλου όπλα (αντιπλοϊκούς πύραυλους ΜΜ-40 Block 3c και Aster 30 Β1) αλλά ούτε καν επιπλέον Α/Υ τορπίλες και αντίμετρα τα οποία με μικρό κόστος 10 εκατ ευρώ για μία αναχορηγία τεσσάρων τορπιλών MU90 και οκτώ αντιμέτρων CANTO είχε προβλεφθεί στο αρχικό συμβόλαιο ως προαίρεση. Οι αρχικές 15 τορπίλες ουσιατικά καλύπτουν έναν πλήρη φόρτο και μια δοκιμαστική βολή για κάθε μια από τις πρώτες τρεις φρεγάτες και δεν φθάνουν για να καλύψουν και την τέταρτη φρεγάτα. Δεν αναφερόμαστε καν για δεύτερη αναχορηγία σε κάθε πλοίο. Επίσης είναι πολύ σημαντική η αγορά επιπλέον πυραύλων ΜΜ-40 Block 3c και Aster 30 Β1 για την πλήρη κάλυψη και της τέταρτης φρεγάτας. Επίσης, να αναφέρουμε εδώ, παρ’ ότι είναι τελείως ξεχωριστή σύμβαση, ότι μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ουδεμία κίνηση στην αγορά πυραύλων RIM-116 για το σύστημα RAM για καμία φρεγάτα.
Γίνεται αναφορά στη δυνατότητα στο μέλλον ενσωμάτωσης σε όλες τις φρεγάτες του τύπου των νέας γενιάς ευρωπαϊκών πυραύλων κρουζ μεγάλης εμβέλειας ELSA, αλλά το μικρό κόστος των αναβαθμίσεων σε Standard 2+ και 2++ δεν καλύπτει επουδενί την τοποθέτηση ενός VLS A70 που χρειάζεται για την μεταφορά τέτοιου είδους πυραύλων. Όπως επίσης και το γεγονός ότι κάτι τέτοιο θα απομείωνε την αντιαεροπορική ικανότητα των φρεγατών σε 24 βλήματα ΑΑ, από τη στιγμή που στον Α70 δεν είναι πιστοποιημένος ο Aster 30 αλλά γίνεται, σύμφωνα με τη γαλλική πλευρά, με το αντίστοιχο πάντα τίμημα.
Δεν αναφέρεται πουθενά τυχόν ενσωμάτωση του συστήματος ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ της ΕΑΒ αλλά το πιο σημαντικό είναι η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στην τοποθέτηση συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου ECM, το οποίο είναι άκρως σημαντικό στην επικράτηση στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο ενός σύγχρονου πεδίου μάχης. Το κόστος ενός τέτοιου συστήματος για το σύνολο των τεσσάρων πλοίων αναμένεται να είναι γύρω στα 100 εκατ ευρώ, σύμφωνα με παλαιότερες αναφορές.
Παρ’ όλ ‘ αυτά, η αγορά της τέταρτη FDI HN είναι πολύ σημαντικό βήμα για τον εκσυγχρονισμό του υλικού του στόλου επιφανείας που απαρτίζεται κυρίως από πλοία 45+ ετών, όπως επίσης και για την συμπλήρωση του αριθμού των φρεγατών του τύπου. Έτσι ώστε 2-3 φρεγάτες του τύπου να είναι άμεσα ετοιμοπόλεμες. Θέλουμε να πιστεύουμε και ελπίζουμε ότι οι όποιες ελλείψεις σε οπλισμό και εξοπλισμό θα καλυφθουν σύντομα στο μέλλον με τις κατάλληλες συμβάσεις από πλευράς του πολεμικού ναυτικού.
