Μετά την υπογραφή του μη δεσμευτικού μνημονίου πρόθεσης κατά τη διάρκεια του έλληνα υπουργού εθνικής άμυνας κ. Νίκου Δένδια στη Spezia της Ιταλίας, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ελλήνων επιτελών με τους ομολόγους τους και την Fincantieri βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Όπως φαίνεται έχει κλειδώσει η απόκτηση συνολικά τεσσάρων φρεγατών του τύπου σε ένα σχήμα παράδοσης 2+2, το οποίο σημαίνει ότι η ιταλική πλευρά δέχεται την απόσυρση επιπλεόν πλοίων στο μέλλον ώστε να ικανοποιήσει το ελληνικό αίτημα. Επίσης όπως έχει γίνει γνωστό το τελικό κόστος απόκτησης εκτός του κόστους αγοράς των δύο αρχικών πλοίων συμπεριλαμβάνει εν συνεχεία υποστήριξη από την κατασκευάστρια εταιρία Fincantieri καθώς και οπλισμό και πιθανές μικρο-αναβαθμίσεις συστημάτων που έχει ζητήσει η ελληνική πλευρά.
Όπως είναι γνωστό οι Bergamini έχουν κατασκευαστεί σε δύο πρότυπα, τις GP (General Purpose) και τις ASW (Anti-Submarine Warfare) με διακριτές διαφορές στον εξοπλισμό και τον οπλισμό τους. Η στροφή της ιταλικής πλευράς σε εκδόσεις των Bergamini που είναι πολλαπλών αποστολών συνδυάζοντας στοιχεία και των δύο υποκλάσεων όπως οι GP-e και οι πιο ισχυρές FREMM Evo δίνουν τη δινατότητα στο πολεμικό ναυτικό να εντάξει σε έως τέσσερα υπερσύγχρονα πλοία μικρής σχετικά ηλικίας αναβαθμίζοντας κατακόρυφα τη μαχητική ισχύ της διοίκησης φρεγατών. Μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί σε έκδοση GP οι F590 Carlo Bergamini με έτος παράδοσης το 2013 και οι F595/596/597 με έτος παράδοσης 2017, 2018 και 2019 αντίστοιχα, σε έκδοση ASW οι F591/592/593/594 με έτος παράδοσης 2013,2014,2015 και 2016 αντίστοιχα, ενώ αναμένεται η παράδοση μέσα στο 2025 των δύο GP-e και το 2029-2030 των δύο FREMM Evo. Με εξαίρεση τις τέσσερις νεότερες φρεγάτες οι υπόλοιπες οκτώ ανήκουν από τέσσερις σε κάθε υποκλάση. Όπως είναι γνωστό οι πρώτες δύο υποψήφιες φρεγάτες είναι η F590 Carlo Bergamini της έκδοσης GP και η F591 Virginio Fasan της έκδοσης ASW, αμφότερες με έτος εισαγωγής σε υπηρεσία το 2013.
Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα η πρώτη φρεγάτα πρόκειται να παραδοθεί στο πολεμικό ναυτικό το 2029 και η δεύτερη το 2030 ακολουθώντας το ναυπηγικό πρόγραμμα και την παράδοση των Fremm Evo στο ιταλικό ναυτικό. Επομένως, το 2030 τα δύο αρχικά πλοία θα είναι 17 ετών όπου σύμφωνα με την συνήθη διεθνή πρακτική οι μονάδες αυτές να περάσουν από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αναβάθμισης μέσης ζωής ώστε να παραμείνουν αξιομάχες μέχρι το τέλος της επιχειρησιακής τους ζωής που είναι τα 30-35 έτη. Τι σημαίνει αυτό για την ιταλική αλλά και την ελληνική πλευρά. Για τη μεν ιταλική σημαίνει τρία πράγματα:
- Τα κονδύλια που που θα χρειαζόντουσαν οι δύο αυτές φρεγάτες για την αναβάθμισή τους αξιοποιούνται καλύτερα με την αγορά δύο νεότευκτων και καλύτερα εξοπλισμένων FREMM Evo.
- Το ιταλικό ναυτικό αντικαθηστά δύο φρεγάτες που ανοίκουν σε διαφορετικές υποκλάσεις από μία νέα φρεγάτα πολλαπλών ρόλων μεγαλύτερης επιχειρησιακής ισχύος.
- Η ιταλική βιομηχανία είναι επίσης διπλά κερδισμένη από τα νέα συμβόλαια ναυπήγησης φρεγατών του ιταλικού ναυτικού αλλά και από την εισαγωγή στην εφοδιαστική αλυσίδα του πολεμικού ναυτικού μέσω των πλοίων που αποκτούνται καθώς και σε πιθανό πρόγραμμα αναβάθμισης στο μέλλον.
Τι σημαίνει για το ελληνικό πολεμικό ναυτικό:
- Αγορά δύο έως τεσσάρων πλοίων μεγάλης επιχειρησιακής αξίας σε κλάσμα του κόστους ναυπήγησης αντίστοιχων νέων μονάδων.
- Αντικατάσταση τουλάχιστον ισάριθμων ολλανδικών φρεγατών «S», περιορισμένης επιχειρησιακής αξίας από μία από τις πλέον εξελιγμένες ευρωπαϊκές κλάσεις φρεγατών.
- Απόκτηση νέων πλοίων με πολύ υψηλές ανθυποβρυχιακές ικανότητες (έκδοση ASW) και δυνατότητα μεταφοράς μέχρι δύο ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων S-70B ή MH-60R.
Σε αυτό το σημείο θα τολμήσουμε να κάνουμε την εκτίμηση ότι οι δύο επιπλέον φρεγάτες για τη συμπλήρωση των τεσσάρων θα είναι και οι δύο της ανθυποβρυχικής έκδοσης. Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει από το γεγονός ότι θεωρούμε, ότι αν και η ανθυποβρυχιακή έκδοση θεωρητικά είναι πιο πλήρης από πλευράς οπλισμού και εξοπλισμού σε σύγκριση με την έκδοση γενικών καθηκόντων, ο κύριος παράγοντας είναι το έτος που μπήκαν τα πλοία σε υπηρεσία. Και αυτό γιατί όπως αναφέραμε και παραπάνω το ιταλικό ναυτικό θα γλυτώσει κεφάλαια που θα πήγαιναν στην αναβάθμισή τους ενώ παράλληλα τα αντικαθηστά από τα νεότερα και ισχυρότερα Fremm Evo. (Αν και μέχρι σήμερα δεν έχει μπει πρόσθετη παραγγελία). Οπότε στη σειρά των πλοίων τα δύο επόμενα είναι τα F592 Carlo Margottini και F593 Carabiniere τα οποία παραδόθηκαν το 2014 και 2015 αντίστοιχα και είναι και τα δύο της ανθυποβρυχιακής έκδοσης.
Τι όμως χρειάζεται να γίνει για να έρθουν οι νέες φρεγάτες σε ένα μίνιμουμ στάνταρντ φρεγατών πολλαπλών ρόλων όπως θέλει τις φρεγάτες του το ΠΝ, με όσο το δυνατόν χαμηλότερο κόστος. Αν και σίγουρα το ναυτικό και οι έμπειροι αξιωματικοί του έχουν ήδη κάνει την υπόθεση εργασίας αυτή και σίγουρα έχουν ζητήσει τα αντίστοιχα κόστη από τις ιταλικές εταιρίες θα προσπαθήσουμε να στοιχειοθετίσουμε τις παραπάνω μίνιμουμ ανάγκες.
Οι βασικές διαφορές των δύο υπο-κλάσεων είναι η απουσία πλήρους συστήματος ανθυποβρυχιακού πολέμου στις GP λόγω της έλλειψης της συρόμενης διάταξης CAPTAS 4 στην πρύμνη καθώς και των Α/Υ ρουκετών MILAS και αντίστοιχα η σχετική υποβάθμιση του οπλισμού επιφανείας των ASW με την αντικατάσταση του πρωραίου κύριου πυροβόλου των 127 χιλ από ένα των 76 χιλ καθώς και η μείωση των μεταφερόμενων αντιπλοϊκών πυραύλων στο μισό.
Ένα από τα πλέον βασικά συστήματα ώστε να μπορούν και οι δύο υποκλάσεις να θεωρηθούν πολλαπλών ρόλων είναι η ύπαρξη πλήρους σουίτας ανθυποβρυχιακού πολέμου. Όπως γνωρίζουμε στην έκδοση GP υπάρχει έλλειψη της συρόμενης διάταξης CAPTAS 4 αλλά και οι δύο εκδόσεις διαθέτουν σόναρ κύτους με δυνατότητα αποκάλυψης και αποφυγής ναρκών. Οπότε για να συμπληρωθεί ο εξοπλισμός θα χρειαστεί να τοποθετηθεί αντίστοιχα μια συρόμενη διάταξη CAPTAS 4 στην πρύμνη στη θέση που σήμερα βρίσκεται η ράμπα άφεσης μιας βάρκας RHIB. Όλες οι φρεγάτες της κλάσης σε εκείνο το σημείο διαθέτουν μια καταπακτή που στις μεν GP βρίσκεται μια RHIB ενώ στις ASW βρίσκεται η συρόμενη διάταξη του σόναρ. Οπότε θεωρούμε ότι είναι μια πολύ εύκολη μετασκευή γιατί το πλοίο θεωρείται (Fitted for) και το βασικό κόστος είναι στην αγορά ενός συστήματος σόναρ CAPTAS 4.
Το δεύτερο βασικό στοιχείο είναι οι αντιπλοϊκοί πύραυλοι. Τα πλοία χρειάζονται και πρέπει να εξοπλιστούν με νέας γενιάς αντιπλοϊκών πυραύλων. Οποιαδήποτε σκέψη με την τοποθέτηση των παλαιών αμερικάνικων RGM-84D Block1G Harpoon από τις αποσυρόμενες ολλανδικές φρεγάτες, για την συμπίεση του κόστους, είναι απλώς μια κίνηση προς τη λάθος κατεύθυνση. Πρώτον, οι υφιστάμενοι Harpoon είναι τεχνολογίας του 1990 και δεν είναι σίγουρο ότι είναι πιστοποιημένοι στο CMS Athena του πλοίου το οποίο αν και ανοικτής αρχιτεκτονικής είναι αρκετά νεότερο. Επίσης να υπενθυμίσουμε ότι σε ναυτικά πρώτης γραμμής (First Class Naval Powers) νεότερες εκδόσεις αυτών των πυραύλων αποσύρονται και αντικαθιστούνται από σύγχρονες σχεδιάσεις. Αν το πολεμικό ναυτικό δεν θέλει να εντάξει στις τάξεις του τον ιταλικό Otomat Mk2A, μπορεί κάλλιστα να προμηθευτεί τους νεότερους γαλλικούς MM-40 Block 3c Exocet οι οποίοι και είναι πιστοποιημένοι στο CMS Athena και όπως φαίνεται, θα γίνει ο βασικός αντιπλοϊκός πύραυλος του πολεμικού ναυτικού. Να υπενθυμίσουμε ότι το κόστος κατά την τελευταία σύμβαση του πολεμικού ναυτικού με την MBDA, που υπογράφτηκε φέτος, για 16 MM-40 Block 3c Exocet ήταν μόλις 33 εκατομύρια ευρώ.
Επίσης θεωρούμε εκ των ουκ άνευ την προμήθεια τουλάχιστον 32 νέων Aster 30 για μια πλήρη αναχορηγία, αγορά τουλάχιστον 12 νέας γενιάς τορπιλών MU90 καθώς και πλήρη γεμίσματα για τα συστήματα αντιμέτρων SCLAR-H. Επίσης σημαντική είναι και η προσθήκη των αντιμέτρων κατά επερχόμενων τορπιλών SLAT στην έκδοση GP όπου σήμερα δεν υπάρχουν αλλά είναι (Fitted for).
Σε δεύτερο χρόνο κατά τη διάρκεια μιας αναβάθμισης μέσης ζωής μπορούν να γίνουν πιο δύσκολες και κοστοβόρες αλλαγές και αναβαθμίσεις, όπως η πιθανή εγκατάσταση δύο επιπλέον κάθετων εκτοκευτών Α50 ή Α70 όπου όμως θα πρέπει να ξηλωθούν οι επιπλέον ενδιαιτήσεις που βρίσκονται στον χώρο σε παρακάτω κατάστρωμα και να γίνει κατάλληλη αναδιάταξη του χώρου με προσθήκη δικτύων εξυπηρέτησης και διασύνδεσης των εκτοξευτών. Μια εργασία η οποία θα απαιτήσει χρόνο και χρήμα.
Επίσης θα χρειαστεί η αναβάθμιση του CMS Athena με το αντίστοιχο μοντέλο που θα βρίσκεται εκείνη την εποχή σε παραγωγή ή ακόμη και αλλαγή αν είναι αυτό εφικτό για μείωση της πολυτυπίας. Αντικατάσταση του συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου Nettuno 100 με κάποιο νεότερο όπως αυτό που θα το αντικαταστήσει κατά την επικείμενη αναβάθμιση των αντιτορπιλικών AAW Horizon/Horizonte.
Τέλος η χρήση και η εμπειρία θα δείξει το δρόμο αν θα χρειαστεί αντικατάσταση το πρυμναίο πυροβόλο Leonardo 70/62 Strales από ένα σύγχρονο σύστημα CIWS όπως το RAM, όπως επίσης και η αντικατάσταση των δύο πυροβόλων μεσαίου διαμετρήματος Oerlikon 25 KBA από πιο σύγχρονο μεγαλύτερου διαμετρήματος και δυνατότητας αντιμετώπισης UAV και επερχόμενων αντιπλοϊκών πυραύλων. Ή ακόμη και τοποθέτηση του κορυφαίου ναυτικού πυροβόλου των 127 χιλιοστών Oto Melara LW 127/64 Vulcano.
