Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 αρκετά ευρωπαϊκά κράτη ξεκίνησαν τη διαδικασία αναζήτησης του μελλοντικού μαχητικού αεροσκάφους με ικανότητα αντιμετώπισης των νέων και μελλοντικών μαχητικών αεροσκαφών της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και το Ηνωμένο βασίλειο να ξεκινήσουν το 1983 το πρόγραμμα του Μελλοντικού Ευρωπαϊκού Μαχητικού γνωστό τότε ως FEFA, (Future European Fighter Aircraft). Η ασυμφωνία μεταξύ των εταίρων του προγράμματος καθώς και οι διαφορετικές απαιτήσεις είχε ως αποτέλεσμα την απόσυρση της Γαλλίας από το πρόγραμμα και την ιυοθέτηση του προγράμματος ACX της Dassault. Αυτό οδήγησε την ευρώπη στο σχεδιασμό και κατασκευή δύο αεροσκαφών υψηλών επιδόσεων 4,5 γενιάς. Το EF2000 Eurofighter Typhoon της κοινοπραξίας και το γαλλικό Rafale. Στη συνέχεια ενώ το γαλλικό Rafale συνέχισε την σταθερά στην ανάπτυξη ενός σύγχρονου αεροσκάφους πολλαπλών ρόλων, το πρόγραμμα του Eurofighter συνέχισε να αντιμετωπίζει επιμέρους προβλήματα τα οποία φρέναραν την ανάπτυξη. Ο σχεδιασμός των δύο αεροσκαφών έχει πολλά κοινά όπως η πτέρυγα τύπου «Δέλτα» πτερύγια κανάρντ, μονό κάθετο σταθερό και δύο κινητήρες με ικανότητα supercruise. Και τα δύο μαχητικά είναι σχεδιασμένα ώστε να είναι ασταθή για να παρέχουν μεγάλη ευελιξία. Όπως προαναφέραμε και τα δύο διαθέτουν πτερύγια κανάρντς τοποθετημένα στην άτρακτο μπροστά από την πτέρυγα. Η κύρια διαφορά είναι ότι τα πτερύγια αυτά στο Rafale είναι τοποθετημένα κοντά στο χείλος προσβολής της πτέρυγας ενώ στο Eurofighter πιο μπροστά στο ρύγχος μεγιστοποιώντας το μοχλοβραχίονα και επομένως την αστάθεια του αεροσκάφους. Από την άλλη η θέση των πτερυγίων κανάρντς στο γαλλικό αεροσκάφος βοηθούν στην επίτευξη πολύ χαμηλής ταχύτητας προσέγγισης πράγμα πολύ σημαντικό για επιχειρήσεις από αεροπλανοφόρα. Η αντιστάθμιση της εγγενής αστάθειας και των δύο αεροσκαφών γίνεται με την ύπαρξη τετραπλού ψηφιακού συστήματος ελέγχου πτήσης Fly By Wire που παρέχει τεχνητή σταθερότητα για τον έλεγχο του αεροσκάφους.

Και τα δύο αεροσκάφη είναι κατασκευασμένα σε μεγάλο ποσοστό από σύνθετα υλικά για τη μείωση του βάρους αλλά και του RCS. Το Eurofighter είναι κατά 85% κατασκευασμένο από συνθετικά υλικά και μόλις 15% από μέταλλα όπως τιτάνιο και κράματα αλουμινίου. Αντίστοιχα το Rafale είναι κατασκευασμένο κατά 70% από συνθετικά υλικά και 30% από μέταλλα με κύριο μέταλλο το τιτάνιο. Ακομη μια διαφορά μεταξύ των δύο αεροσκαφών είναι οι εισαγωγές των κινητήρων. Στο Eurofighter οι εισαγωγές είναι τετράγωνης διατομής και βρίσκονται στο κάτω μέρος της ατράκτου ενώ στο Rafale είναι ημικυκλικές χωμένες μέσα στα πλευρά της ατράκτου. Αν και στα δύο αεροσκάφη υπάρχει πρόβλεψη για την απόκρυψη του ανεμιστήρα των κινητήρων για μείωση του RCS, η θέση και η κατασκευή των γαλλικών εισαγωγών προσφέρει καλύτερη απόκρυψη των κινητήρων και βοηθά περεταίρω στην ολική μείωση του RCS του αεροσκάφους.

Αισθητήρες

Ο  κύριος αισθητήρας του αεροσκάφους είναι το ραντάρ όπου για το RAFALE από την έκδοση F3-O4T και έπειτα φοράει το ραντάρ ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης RBE 2AA το νέο ραντάρ προσέδωσε στο αεροσκάφος μεγαλύτερη εμβέλεια αποκάλυψης στόχων και στοχοποίησης, βελτιωμένη αξιοπιστία και μειωμένες απαιτήσεις συντήρησης. Στην έκδοση F4 που βρίσκεται σήμερα σε παραγωγή έχει γίνει αναβάθμιση του ραντάρ με νέες λειτουργίες SAR (Synthetic Aperture Radar) και GMTI/T (Ground Moving Target Indication & targeting). Αυτές οι αναβαθμίσεις δίνουν τη δυνατότητα στο Rafale τη δημιουργία χαρτών υπερυψηλής ανάλυσης μέσω της λειτουργίας συνθετικού διαφράγματος του ραντάρ και 3D αναγνώριση και στοχοποίηση στόχων στο έδαφος σε μεγάλες αποστάσεις ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών. Από την άλλη το Eurofighter εξοπλίστηκε για πρώτη φορά με ραντάρ AESA στην έκδοση Tranche 3 στα αεροσκάφη του Κατάρ και του Κουβέιτ. Το συγκεκριμένο ραντάρ ονομάστηκε CAPTOR-E ή αλλιώς ECRS Mk0 (European Common Radar System). Για τα ευρωπαϊκά αεροσκάφη των Tranche 3 & 4 η κοινοπραξία χωρίστηκε σε δύο ομάδες με τη Γερμανία και Ισπανία να αναπτύσουν το ECRS Mk1 μια βελτιωμένη έκδοση του ECRS Mk0 ενώ οι Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο ανέπτυξαν το ECRS Mk2 ένα ραντάρ με αυξημένες δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου και ηλεκτρονικής επίθεσης. Ο έτερος αισθητήρας των αεροσκαφών είναι το παθητικό σύστημα υπερύθρων. Εδώ το PIRATE υπολείπεται του γαλλικού OSF κατά πολύ, από τη στιγμή που το OSF είναι πραγματικά ένα ολοκληρωμένο παθητικό σύστημα έρευνας, αναγνώρισης και στοχοποίησης μεγάλης εμβέλειας, στο υπέρυθρο και ορατό φάσμα για στόχους στον αέρα στο έδαφος και ση θάλασσα. Το γαλλικό σύστημα αποτελείται στην ουσία από τρεις διαφορετικούς αλλά συνεργαζόμενους αισθητήρες, που περιλαμβάνουν IRST, τηλέμετρο/καταδείκτη laser και κάμερα τηλεόρασης. Στην τελευταία έκδοση που έρχεται με το RAFALE F4 το OSF θα διαθέτει νέο IRST το οποίο θα παρέχει βελτιωμένες δυνατότητες παθητικής ανίχνευσης και αναγνώρισης ημέρα/νύχτα έναντι αεροσκαφών χαμηλής υπογραφής μέσω του υπέρυθρου φάσματος. Το OSF έχει τη δυνατότητα να κατευθύνει παθητικά τους πυραύλους MICA IR και στο μέλλον MICA NG IR σε μεγάλες αποστάσεις δύνοντας στον πιλότο του θανάσιμο πλεονέκτημα. Από την άλλη το PIRATE είναι και αυτό ένα μακράς εμβέλειας έρευνας, αναγνώρισης και στοχοποίησης αλλά μόνο για στόχους αέρος ενώ για στόχους εδάφους το αεροσκάφος χρειάζεται να φέρει ατρακτίδιο στοχοποίησης.

Σύστημα αυτοπροστασίας

Το σύστημα SPECTRA που φέρει το RAFALE, είναι μια πολυφασματική σουίτα ολοκληρωμένων αμυντικών βοηθημάτων που έχει αναπτυχθεί από κοινού από την Thales Group και την MBDA France για το Dassault Rafale. Θεωρείται ένα από τα κορυφαία συστήματα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου που βρίσκονται σε υπηρεσία.Η πλήρης ενσωματωμένη σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου SPECTRA παρέχει ανίχνευση μεγάλης εμβέλειας, αναγνώριση και ακριβή εντοπισμό απειλών υπέρυθρων, ραδιοσυχνοτήτων και λέιζερ. Το σύστημα ενσωματώνει προειδοποίηση ραντάρ, προειδοποίηση λέιζερ και προειδοποίηση προσέγγισης πυραύλων για ανίχνευση απειλών, καθώς και ένα παρεμβολέα ραντάρ σταδιακής συστοιχίας και διανομέα δολωμάτων για την αντιμετώπιση απειλών. Περιλαμβάνει επίσης μια αποκλειστική μονάδα διαχείρισης για τη σύντηξη δεδομένων και τη λήψη απόφασης αντίδρασης.

Το SPECTRA είναι χτισμένο σε ένα σύστημα δεκτών και αντίμετρων. Οι ανιχνευτές ραδιοσυχνοτήτων χρησιμοποιούν εξελιγμένες τεχνικές όπως η συμβολομετρία για την κατεύθυνση άφιξης και η παθητική εμβέλεια υψηλής ακρίβειας και η ψηφιακή μνήμη συχνοτήτων για τη συνοχή του σήματος. Το σύστημα χρησιμοποιεί επίσης ακριβείς ανιχνευτές προειδοποίησης λέιζερ με δυνατότητα εύρεσης κατεύθυνσης και σύστημα προειδοποίησης παθητικού υπέρυθρου πυραύλου. Τα δεδομένα και από τα τρία σετ διαφορετικών αισθητήρων συγχωνεύονται και επεξεργάζονται από έναν κεντρικό υπολογιστή, ο οποίος δίνει προτεραιότητα και ενεργοποιεί τα σχετικά αντίμετρα, με βάση τη σύγκριση μεταξύ των λαμβανόμενων σημάτων και μιας ενσωματωμένης βιβλιοθήκης απειλών. Εκτός από την προστασία του Rafale, το SPECTRA έχει επίσης μια πολύτιμη επιθετική λειτουργία. Τα συγχωνευμένα δεδομένα από τους αισθητήρες παρέχουν ίχνη απειλής στο οπλικό σύστημα, τα οποία μπορούν να εμφανιστούν στο πιλοτήριο. Αυτά τα ίχνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για στόχευση κατά του επιθέμενου.

Η κοινοπραξία EuroDASS, με επικεφαλής την Leonardo στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Elettronica (Ιταλία), Hensoldt (Γερμανία) και Indra (Ισπανία), παρέχει το Praetorian Defensive Aids Sub System (DASS) για το Typhoon, διασφαλίζοντας προστασία από ένα ευρύ φάσμα προηγμένων απειλών. Ως ολοκληρωμένο σύστημα, το Praetorian ενισχύει σημαντικά τη δυνατότητα επιβίωσης του Typhoon, επιτρέποντας ελευθερία δράσης ακόμη και σε περίπλοκα, πολυσύχναστα και αμφισβητούμενα θέατρα. Το Praetorian DASS περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη σειρά Ηλεκτρονικών Μέτρων Υποστήριξης (ESM), Ηλεκτρονικών Αντίμετρων (ECM) και Προειδοποίησης Προσέγγισης Πυραύλων (MAW). Παρέχει προστασία από απειλές αέρος-αέρος και επιφανείας-αέρος παρακολουθώντας και ανταποκρινόμενο προληπτικά στο επιχειρησιακό περιβάλλον, ανιχνεύοντας και αξιολογώντας απειλές και ξεκινώντας κατάλληλα αντίμετρα στη μέγιστη εμβέλεια. Το Praetorian ενσωματώνεται με τα υπόλοιπα στοιχεία του Typhoon Defensive Aids System (DAS), δηλαδή τον Υπολογιστή αμυντικών βοηθημάτων (DAC) και το σύστημα διανομής αντιμέτρων Chaff and Flare (CMDS), για να εξασφαλίσει προστασία από άκρο σε άκρο.

Οπλικό Φορτίο

Το Eurofighter λόγω και της φύσης του έχει μεγαλύτερη ποικιλία μεταφερόμενων όπλων τόσο αέρος-αέρος όσο και αέρος εδάφους ενώ στο μέλλον ενδέχεται να ενσωματωθούν αρκετά ευρωπαϊκά και αμερικάνικα όπλα ανάλογα με τις απαιτήσεις των τεσσάρων κατασκευαστριών χωρών. Από την άλλη το RAFALE έχει στη φαρέτρα του σχεδόν μόνο γαλλικά όπλα τα οποία δεν υπόκεινται σε περιορισμούς τρίτων χωρών. Σε αποστολές αέρος-αέρος το RAFALE μπορεί να φέρει τους πυραύλους κλειστής αερομαχίας Magic 2 ενώ αντίστοιχα το Eurofighter διαθέτει περισσότερες επιλογές από πολύ πιο εξελιγμένους ΑΑ πυραύλους μικρής εμβέλειας όπως ο IRIS-T, ASRAAM και οι τελευταίες εκδόσεις του ΑΙΜ-9 Sidewinder. Σε μεσαίες αποστάσεις το γαλλικό μαχητικό υπερέχει με τους πυραύλους MICA IR/EM και στο κοντινό μέλλον με τους MICA NG έναντι των αμερικάνικων ΑΙΜ-120C που φέρει το μαχητικό της κοινοπραξίας. Ο δε MICA IR δεν έχει ουσιαστικά αντίπαλο στις αποστάσεις αυτές λόγω της παθητικής λειτουργίας του και της συνεργασίας με το OSF του αεροσκάφους. Όμως το Eurofighter υπερέχει συντριπτικά στις μεγάλες αποστάσεις όπου έχει τη δυνατότητα μεταφοράς μέχρι τεσσάρων Meter έναντι μόλις δύο του RAFALE. Αυτό γιατί το Eurofighter είχε σχεδιαστεί εξαρχής ως ένα μαχητικό αεροσκάφος με πρωτεύοντα ρόλο την αναχαίτιση των σοβιετικών αεροσκαφών. Όσον αφορά το οπλοστάσιο αέρος-εδάφους τα όπλα αυτή τη στιγμή είναι συγκρίσιμα με τη γνωστή ευελιξία των τεσσάρων να ενσωματώσουν επιπλεόν όπλα από το δυτικό οπλοστάσιο καλύπτοντας πάγιες ανάγκες τους. Από την άλλη το RAFALE έχει και δυνατότητα πυρηνικής κρούσης με τη μεταφορά του πυρηνικού όπλου ASMP-A.

Εν κατακλείδι, το γαλλικό αεροσκάφος είχε εξαρχής αναπτυχθεί ως ένα πολλαπλού ρόλου αεροσκάφος και παρόλο που οι σχετικές διαμορφώσεις ενσωματώθηκαν σταδιακά όπως και στο Eurofighter, το αεροσκάφος της κοινοπραξίας τώρα αρχίζει να διαμορφώνεται σε ένα μαχητικό πολλαπλών ρόλων (Swing role) με την ενσωμάτωση του ραντάρ AESA όταν το γαλλικό αεροσκάφος ήταν ήδη Omnirol από τη διαμόρφωση F2. Παρ’ όλο που το Eurofighter μπορεί να υπερτερεί σε κάποια βασικά στοιχεία λόγω σχεδίασης όπως μέγιστη ταχύτητα και ευελιξία ή σε ρόλο αέρος-αέρος λόγω του μεγαλύτερου φότου Meteor, εντούτοις το γαλλικό αεροσκάφος είναι πιο ολοκληρωμένο στο ηλεκτρονικό κομμάτι που είναι το άλφα και το ωμέγα στο σημερινό πεδίο της μάχης. Για το λόγο αυτό πάντα θα είναι ένα βήμα πιο μπροστά από το έτερο ευρωπαϊκό αεροσκάφος. Διαθέτει ίσως το καλύτερο σύστημα αυτοπροστασίας, ολοκληρωμένο σύστημα παθητικής έρευνας και στοχοποίησης, ένα πάρα πολύ καλό ραντάρ σε ένα ενοποιημένο περιβάλλον σύντηξης πληροφοριών. Τέλος και με αφορμή με τα δημοσιεύματα για πιθανή αγορά του Eurofighter από την Τουρκία, να τονίσουμε ότι το συγκεκριμένο αεροσκάφος υπόκειται σε πιθανούς περιορισμούς της ίδιας της πλατφόρμας αλλά και των όπλων από τους ίδιους τους κατασκευαστές αλλά και από τους αμερικανούς λόγω της ύπαρξης αμερικανικών όπλων και/ή αμερικανικών απάρτιων. Αυτό το είδαμε ξεκάθαρα να συμβαίνει όλο το προηγούμενο διάστημα με την άρνηση της Γερμανίας στην πώληση του αεροσκάφους στη γείτονα χώρα, την ώρα που όλοι οι υπόλοιποι εταίροι είχαν δώσει το πράσινο φως. Πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο να επαναληφθεί στο μέλλον με πιθανή καθήλωση των αεροσκαφών.