Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε και να τεκμηριώσουμε την άποψη ότι η πρόσφατη εξαγγελία του υπουργού κ.Δένδια ως προς την απόσυρση και διάθεση προς πώληση, των πολύτιμων όπως θα δουμε και παρακάτω, Mirage 2000-5 και F-16 Block 30 είναι μία κίνηση προς τη λάθος πλευρά.

Σήμερα ο ελληνικός στόλος μαχητικών αεροσκαφών αποτελείται από τέσσερις κύριους τύπους αεροσκαφών, τα Rafale F3R, Mirage 2000-5Mk2, F-16 και F-4E PI2000 και πέντε υποτύπων του F-16, τα F-16 B30, F-16 B50D, F-16B52+, F-16B52+A & F-16V οι οποίοι ευελπιστούμε με την προέκταση του προγράμματος εκσυγχρονισμού των F-16 B50D σε Viper να υπογραφεί σύντομα και να μειωθούν σε δύο, στα F-16 B30 και τα F-16V. Το ονομαστικό σύνολο των παραπάνω αεροσκαφών ανέρχεται περίπου στα 225 αεροσκάφη. Η επικείμενη απόσυρση των αεροσκαφών τύπου F-4 λόγω της μεγάλης ηλικίας τους αλλά και της αυξανόμενης δυσκολίας εξέβρεσης ανταλλακτικών που δυσχερένει την συντήρηση και ταυτόχρονα αυξάνει το κόστος αυτής, θα κατεβάσει εκ των πραγμάτων την πολυτυπία στους τρεις κύριους τύπους. Και αυτό μέχρι την αυγή της επόμενης δεκαετίας που θα αρχίσουν να μπαίνουν σε υπηρεσία τα πρώτα F-35 που αναμένεται να παραγγελθούν φέτος. Ένα πρόγραμμα αρχικού κόστους γύρω στα 3,7-4 δις δολάρια χωρίς τα όπλα τους.

Είναι γεγονός ότι το κόστος των σύγχρονων οπλικών συστημάτων είναι πολύ υψηλό και η διατήρηση μεγάλων αριθμών αλλά και πολλών τύπων είναι ένα ακριβό σπορ. Ακόμη και πλούσιες χώρες που μπορούν και διαθέτουν μεγάλα ποσά στην άμυνα προσπαθούν να έχουν μια ισορροπία μεταξύ της μείωσης της πολυτυπίας αλλά και της διατήρησης ικανού αριθμού μαχητικών αεροσκαφών παλαιότερης γενιάς τα οποία με μικρό κόστος θα μπορούν να αναλαμβάνουν μέρος των αποστολών. Τρανταχτό παράδειγμα είναι η USAF, η οποία έχει πρωτοστατίσει στη μείωση της πολυτυπίας μέσω του προγράμματος του F-35, το οποίο μαζί με τα F-22 θα αντικαταστούσαν πλήρως όλους τους τύπους αεροσκαφών της αεροπορίας, του ναυτικού και των πεζοναυτών. Δηλαδή των F-14, F-15, F-16, F-18, A-10, A-6, AV-8. Σχεδόν 20 χρόνια μετά την πρώτη πτήση του F-35 είναι γεγονός ότι οι μόνοι τύποι που αποσύρθηκαν τελικά ήταν τα F-14, A-6 και AV-8 λόγω μεγάλης ηλικίας ενώ όλα τα εναπομείναντα F-16 εκσυγχρονίζονται στο επίπεδο Viper, τα F-15 παραλαμβάνονται νέες παρτίδες και αναβαθμίζονται τα παλαιότερα ενώ τα F-18 αναμένεται να πετάνε αρκετό καιρό ακόμη από τα καταστρώματα των αεροπλανοφόρων του ναυτικού. Αυτό συμβαίνει γιατί έχει αποδειχθεί ότι το κόστος αγοράς και χρήσης των νέων αεροσκαφών είναι πολύ μεγάλο και δεν δύναται να αντικαταστήσουν τα αεροσκάφη 3^ης και 4^ης γενιάς ένα προς ένα, ενώ παράλληλα χρειάζονται οι αριθμοί για να καλύψουν τις επιχειρησιακές τους ανάγκες. Εκ των πραγμάτων, κάποια στιγμή βέβαια όλοι οι παραπάνω παλαιότεροι τύποι αεροσκαφών θα αποσυρθούν και θα αντικατασταθούν όπως φαίνεται από νέας γενιάς αεροσκάφη και από loyal wingmen. Δηλαδή θα δούμε σιγά σιγά τα μη επανδρωμένα οπλικά συστήματα να γίνονται όλο και πιο πολλά, σε όλους τους κλάδους, όχι μόνο στην αεροπορία, αλλάζοντας κατά πολύ το μελλοντικό πεδίο της μάχης.

Οι κύριοι παράγοντες κόστους σε ένα αεροσκάφος είναι το αρχικό κόστος αγοράς και το κόστος χρήσης. Το κόστος χρήσης χωρίζεται σε τρεις κύριους τομείς:

1. το καθεαυτό κόστος χρήσης στο οποίο συμπεριλαμβάνονται το κόστος των καυσίμων, το κόστος των ανταλλακτικών και το κόστος της εργατοώρας συντήρησης που περιλαμβάνονται στο ΚΩΠ.
2. Το κόστος εκπαίδευσης των πιλότων και των μηχανικών για τη σωστή λειτουργία και συντήρηση του αεροσκάφους.
3. Το κόστος αναβάθμισης των ικανοτήτων του αεροσκάφους, μέσω προγραμματισμένων αναβαθμίσεων όπως π.χ. αναβάθμιση λογισμικού ή επέκταση δομικού ορίου του αεροσκάφους ή κύρια αναβάθμιση ικανοτήτων μέσω αντίστοιχου προγράμματος

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΚΩΠ των νέων αεροσκαφών είναι πολύ μεγαλύτερο από τα υπάρχοντα μονοκινητήρια F-16 και Mirage 2000-5 συν του γεγονότος ότι το κόστος αγοράς νέων αεροσκαφών είναι πολύ υψηλό, καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι δυνατόν με τα υπάρχοντα δημοσιονομικά στοιχεία να αντικαταστήσουμε ένα προς ένα, ένα σύνολο 70+ αεροσκαφών που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του στόλου μαχητικών της Π.Α. Δηλαδή, σύμφωνα με το σκεπτικό του κ.ΥΕΘΑ ο στόλος των μαχητικών αεροσκαφών της Π.Α. τα επόμενα χρόνια να πέσει από τα 225+ αεροσκάφη στα περίπου 170-180 με την προσθήκη μερικών Rafale ακόμη και των 20-25 F-35. Τη στιγμή που τόσο τα F-16B30 και Mirage 2000-5 είναι πλήρως αξιόμαχα και έχουν ακόμη τουλάχιστον 20 χρόνια πτητικής ζωής στα φτερά τους. Δηλαδή αυτό που βλέπουμε είναι μια αριθμητική μείωση της δύναμης των μαχητικών αεροσκαφών της Π.Α. τα τελευταία 20 χρόνια κατά 50%.

Στη νέα σύνθεση όπως την επεξεργάζεται το υπουργείο θα υπάρχουν 120 περίπου Viper τα οποία θα πρέπει να βγάλουν όλη τη «λάντζα» των καθημερινών προκλήσεων και αστυνόμευσης στο Αιγαίο και 50-60 Rafale και F-35 τα οποία θα σηκωθούν μόνο σε περίπτωση σύγκρουσης. Εάν σε αυτό λάβουμε υπόψη ότι ένα καλό ποσοστό διαθεσημότητας των αεροσκαφών είναι 60-70% τότε καταλαβαίνουμε ότι μόνο ένας αριθμός 70-80 αεροσκάφη θα είναι διαθέσιμα για τις καθημερινές προκλήσεις απέναντυ σε διπλάσιο αριθμό τουρκικών μαχητικών από έναν στόλο 270 περίπου αεροσκαφών της Τ.Α. αναβαθμισμένα σε διάφορα επίπεδα και με τουρκικά ηλεκτρονικά και όπλα. Στα αεροσκάφη αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε στο μέλλον τα εγχώρια ανεπτυγμένα KAAN και Kizilema. Και επειδή οι αριθμοί έχουν την ποιότητά τους η οροφή των ελληνικών μαχητικών δεν πρέπει να πέσει κάτω από τα 200 αεροσκάφη. Αυτό, την παρούσα στιγμή και μέχρι τα δημοσιονομικά το επιτρέψουν δεν μπορεί να συμβεί παρά μόνο εάν τόσο τα F-16B30 όσο και τα Mirage 2000-5 παραμείνουν στις τάξεις της Π.Α. Ακόμη και η αγορά μιας μοίρας 20 νέων F-16V για την κάλυψη του κενού θα κόστιζε 2-2,5 δις δολάρια.

Η Π.Α. έχει διαθέσει ήδη τόσα κονδύλια για την επιχειρησιακή αξιοποίηση των Mirage 2000-5 ενός πολύ αξιόλογου αεροσκάφους με εξαιρετικά ηλεκτρονικά και όπλα που το κάνουν θανάσιμο αντίπαλο και πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των ελλήνων πιλότων. Από την άλλη τα F-16B30, έχουν πολλές διαθέσιμες ώρες πτήσης ακόμη και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πλήστους ρόλους. Και οι δύο τύποι θα χρειαστούν μερικές ψιλοεπεμβάσεις και προσθήκες για να μπορούν να ανταπεξέλθουν στο σύγχρονο περιβάλλον όπως το Link 16 για να μετέχουν στο δικτυοκεντρικό περιβάλλον με τα υπόλοιπα αεροσκάφη του στόλου της Π.Α. Σίγουρα το κόστος προσθήκης ενός Link 16 είναι απείρως μικρότερο από την αγορά νέων αεροσκαφών. Και για τους δύο παραπάνω τύπους  υπάρχει πολύτιμη εμπειρία που δεν κοστολογείται, ενώ και τα δύο αεροσκάφη είναι πλήρως αφομοιωμένα στην εφοδιαστική αλυσίδα της Π.Α.

Συνοψίζοντας, θεωρούμε ότι οποιαδήποτε κίνηση απόσυρσης των Mirage 2000-5 και των F-16B30 είναι μια κίνηση προς τη λάθος κατεύθυνση και ως βασικό αντίκτυπο θα είναι η απομείωση της μαχητικής ισχύος της Π.Α. και όχι της πολυτυπίας και του κόστους χρήσης.