Αποτελεί το οπλικό σύστημα των ημερών λόγω της στρατηγικής του αξίας τόσο σε περίοδο ειρήνης όσο και κρίσης/ έντασης καθώς και πολέμου. Ο λόγος για τα ΑΣΕΠΕ της 380 Μοίρας που επιχειρούν από την Αεροπορική Βάση της Ελευσίνας καλύπτοντας όλο το FIR Αθηνών παρακολουθώντας την οποιαδήποτε τουρκική κίνηση είτε αφορά μετακίνηση ναυτικών είτε αεροπορικών δυνάμεων.
Η 27η Μαρτίου 2010 αποτέλεσε μια ιστορική ημέρα για την Πολεμική Αεροπορία και τις επιχειρησιακές δυνατότητες της καθώς για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοκιμή συνεργασίας των νέων μαχητικών F-16C Block 52+ Advanced της 335Μ με ένα ΑΣΕΠΕ EMB-145H Erieye της 380Μ ΑΣΕΠΕ!
Η πτήση κατά τη διάρκεια της οποίας πραγματοποιήθηκε η ιστορική επιχειρησιακή δοκιμή κράτησε 60 λεπτά. Συγκεκριμένα έγινε η χρήση της ζεύξης δεδομένων Link 16 μεταξύ των μαχητικών με το ΑΣΕΠΕ για ανταλλαγή εικόνας και δεδομένων που αυξάνουν δραματικά την επίγνωση τακτικής κατάστασης. Η είδηση ήταν εξαιρετικά σημαντική, αφού ήταν η πρώτη φορά που επετεύχθη κοινή επιχειρησιακή δράση δύο βασικών συστημάτων της Π.Α. με το Link 16, το πλέον εξελιγμένο δυτικό σύστημα μεταφοράς δεδομένων, τόσο σε ότι αφορά, τον όγκο και την ταχύτητα μεταφοράς όσο και την αντοχή του σε αντίμετρα.
Τόσο το ΑΣΕΠΕ Erieye όσο και τα F-16 Block 52+ Advanced της ΠΑ, διαθέτουν την πλήρη υποδομή του συστήματος βάση των νατοϊκών πρωτοκόλλων με τερματικό MIDS- LVT (MIDS Low Volume Terminal) ενσωματωμένο.
Το ΕΜΒ-145 Hellas EriEye είναι ένα σύστημα AWACS μεγάλου βεληνεκούς εξοπλισμένο με παλμικό ραντάρ Doppler, τεχνολογίας ενεργού διάταξης φάσης (Active Phase Array Radar = APAR), το οποίο επιτυγχάνεται μέγιστο βεληνεκές, για την τον εντοπισμό στόχων, σε αποστάσεις έως 450 km πάνω από την ξηρά ή θάλασσα ή 350 km εάν ο στόχος έχει της διαστάσεις μαχητικού αεροσκάφους (οι επιδόσεις αυτές είναι σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρία).
Η πλατφόρμα που επέλεξε η ΠΑ είναι το αεροσκάφος ERJ-145 της βραζιλιάνικης EMBRAER. Το ERJ-145 (EMBRAER Regional Jet) είναι ένα αεροσκάφος πολιτικής αεροπορίας, το οποίο έχει τροποποιηθεί κατάλληλα προκειμένου να πιστοποιηθεί και για στρατιωτική χρήση. Ειδικότερα, η άτρακτος έχει ενισχυθεί, έχουν τοποθετηθεί νέα συστήματα επικοινωνιών και πλοήγησης, έχει εγκατασταθεί μια μονάδα παροχής ενέργειας (Auxiliary Power Unit = APU), οι εσωτερικές δεξαμενές καυσίμου έχουν διευρυνθεί έτσι ώστε να χωρούν μεγαλύτερη ποσότητα καυσίμου και η εργονομία του εσωτερικού έχει τροποποιηθεί και αυτή. Το σύστημα υπηρετείται από δέκα άτομα (κυβερνήτης, συγκυβερνήτης, πέντε χειριστές και τρία άτομα ως εφεδρικό πλήρωμα).
Το 1997 η EMBRAER απέσπασε συμβόλαιο για την ανάπτυξη του ολοκληρωμένου συστήματος EMB-145 EriEye κωδικοποιημένο ως R-99A. Παράλληλα αναπτύχθηκε και η έκδοση EMB-145 RS/AGS (Remote Sensing/Air-to-Ground Surveillance) κωδικοποιημένη ως R-99B. Η Βραζιλία, την περίοδο Ιούλιος 2002-Δεκέμβριος 2003, είχε παραλάβει πέντε συστήματα EMB-145 EriEye και τρία συστήματα EMB-145 RS. Δεύτερος πελάτης του συστήματος ήταν η ΠΑ.
Ακολούθησε το Μεξικό, το οποίο παρήγγειλε και παρέλαβε τον Ιούνιο 2004 ένα αεροσκάφος για επιτήρηση χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων. Η Σουηδία διατηρεί σε υπηρεσία το ραντάρ EriEye αλλά σε αεροσκάφη Saab-340. Τέλος, τον Φεβρουάριο 2005 η Ινδία ανακοίνωσε την πρόθεση της να προμηθευτεί τρία συστήματα. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι μέχρι την έλευση των τεσσάρων EMB-145 Hellas EriEye η ΠΑ είχε στην διάθεση της δύο Saab-340, τα οποία παραχωρήθηκαν από την Σουηδία ως ενδιάμεση λύση και για εκπαιδευτικούς λόγους.
Το cockpit του αεροσκάφους είναι εφοδιασμένο με πέντε οθόνες πολλαπλών λειτουργιών, με σύστημα ένδειξης καλής λειτουργίας των κινητήρων και με ένα σύστημα προειδοποίησης του πληρώματος για πιθανές βλάβες ή αστοχίες των συστημάτων του αεροσκάφους. Στα συστήματα πλοήγησης περιλαμβάνεται το TCAS II (Traffic Alerting and Collision Avoidance), ένα σύστημα προειδοποίησης προσέγγισης εδάφους και ένας ψηφιακός ηλεκτρονικός υπολογιστής διαχείρισης δεδομένων πτήσεων. Ο κυβερνήτης του αεροσκάφους έχει στην διάθεση του σύστημα HUD (Head-Up Display), το οποίο τον βοηθά κατά την φάση της προσέγγισης του αεροδιαδρόμου προσγείωσης.
Οι διαστάσεις του αεροσκάφους είναι (ολικό μήκος x ολικό ύψος x άνοιγμα πτερυγίων x διάμετρος ατράκτου) 14,44 μέτρα x 6,75 μέτρα x 20,4 μέτρα x 2,28 μέτρα. Το αεροσκάφος είναι εφοδιασμένο με δύο κινητήρες τύπου AE-3007H της Rolls-Royce συνολικής ισχύος 2 x 8.600 λιβρών. Οι διαστάσεις του κινητήρα είναι (μήκος x διάμετρος x βάρος) 2,7 μέτρα x 98 εκατοστά x 718,5 κιλά. Μέχρι σήμερα έχουν παραχθεί πάνω από 2.200 κινητήρες του τύπου, οι οποίοι έχουν καταγράψει πάνω από 13.000.000 ώρες πτήσης.
Εκτός της κεραίας του ραντάρ το EMB-145 Hellas EriEye ενσωματώνει ένα δευτερεύον ραντάρ επιτήρησης SSR (Secondary Surveillance Radar) σύστημα IFF (Identification Friend or Foe = IFF), ηλεκτρονικά μέτρα υποστηρίξεως (Electronic Support Measures = ESM), διασυνδέσεις επικοινωνίας και δεδομένων (data link), συστήματα διοίκησης και ελέγχου (Command and Control = C2), πέντε κονσόλες χειρισμού (εάν αυτό αποφασιστεί μπορεί να εφοδιαστεί και με έκτη κονσόλα), ασυρμάτους συχνοτήτων VHF/UHF, σύστημα ενδοεπικοινωνίας καθώς και σύστημα κρυπτογραφικής ζεύξης για ασφαλή μετάδοση δεδομένων.
Η σταθερή κεραία ηλεκτρονικής σάρωσης σε συνεργασία με την χρήση πρακτικών προσαρμογής αυτόματου ελέγχου προσφέρει εξαιρετική ακρίβεια ανάλυσης, βελτιωμένη απόδοση αποκάλυψης στόχων, παρακολούθηση πολλαπλών στόχων ταυτόχρονα και εξαιρετική αντοχή στα ηλεκτρονικά αντίμετρα. Επίσης, το σύστημα είναι πλήρως διαλειτουργικό και δύναται να ενσωματωθεί στα συστήματα του ΝΑΤΟ (North Atlantic Treaty Organisation). Το ραντάρ EriEye λειτουργεί στη ζώνη συχνοτήτων S και μπορεί να εκτελέσει ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών, η αξιοπιστία των οποίων επιτυγχάνετε με την συνεχή εναλλαγή πολλαπλών κυματομορφών, με την συνεχή επανάληψη παλμών μέσης συχνότητας (για τον εντοπισμό εναέριων στόχων που πετούνε πάνω από ξηρά ή θάλασσα) και με τη συνεχή επανάληψη παλμών χαμηλής συχνότητας (για τον εντοπισμό θαλάσσιων στόχων).
Το σύστημα EMB-145 Hellas EriEye καλύπτει 150ο σε κάθε τομέα προς κάθε κατεύθυνση (συνολικά 300ο). Όλες οι πληροφορίες οι οποίες συλλέγονται από το σύστημα EMB-145 Hellas EriEye αξιοποιούνται άμεσα εν πτήση ενώ υπάρχει αμφίδρομη σχέση μεταφοράς εικόνας μεταξύ του εναέριου συστήματος και των επίγειων σταθμών ραντάρ.
Οι βασικές λειτουργίες του συστήματος EMB-145 Hellas EriEye είναι η εναέρια επιτήρηση, η παρακολούθηση και ανίχνευση εναέριων στόχων, η επιτήρηση και παρακολούθηση εναέριων στόχων κατά προτεραιότητα και η επιτήρηση θαλάσσιων στόχων.
Η διαδικασία παρακολούθηση και ανίχνευση εναέριων στόχων μπορεί να εκτελεστεί έως τη μέγιστη εμβέλεια. Επικουρικά, το ραντάρ μπορεί να εκτελέσει εναέρια επιτήρηση σε περιοχές δευτερεύοντος ενδιαφέροντος. Η κάλυψη IFF πραγματοποιείτε στο πλήρες φάσμα των 360ο, ενώ γίνεται και αναγνώριση των παρακολουθούμενων στόχων, μεταξύ εννέα κατηγοριών για τους εναέριους στόχους και επτά κατηγοριών για τους θαλάσσιους.
Το σύστημα C2, εκτός από την απεικόνιση της εναέριας και της θαλάσσιας κατάστασης βάσει των πληροφοριών του ραντάρ στις καθορισμένες περιοχές, παρέχει όλα τα απαραίτητα εργαλεία σχεδίασης αποστολής και αναγνώρισης, ζεύξεις δεδομένων και ελέγχου επικοινωνιών.
Με μεθόδους όπως ο προσδιορισμός ζωνών συναγερμού, η επιβεβαίωση σημείων αναχαίτισης και ο προσδιορισμός του ποια φίλια αεροπορικά μέσα θα χρησιμοποιηθούν, ο χειριστής μπορεί να προσαρμόσει διάφορους τύπους σχεδίων αναχαίτισης. Οι υπόλοιπες λειτουργίες του συστήματος C2 περιλαμβάνουν βασικό έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας με τη χρήση αποθηκευμένων σχεδίων πτήσης και πληροφοριών αεροπορικών βάσεων. Το σύστημα C2 παρακολουθεί, επεξεργάζεται και αξιολογεί αυτόματα τις πληροφορίες, εμφανίζοντας σήμα συναγερμού για τους χειριστές εάν οι επιχειρησιακές δυνατότητες έχουν επηρεαστεί από οποιαδήποτε βλάβη. Επίσης καταγράφει όλα τα δεδομένα σχεδίασης, προετοιμασίας και τακτικής για ανάλυση και αξιολόγηση μετά την αποστολή.
Εκτός του εναέριου ραντάρ, το δίκτυο EriEye πλαισιώνεται και από το επίγειο τμήμα διασύνδεσης, το οποίο ονομάζεται EDIS (EriEye Ground Interface Segment). Κάθε EGIS παρέχει τη δυνατότητα ζεύξης δεδομένων, με την οποία γίνονται δυνατές οι ανταλλαγές δεδομένων μεταξύ ενός EGIS και ενός αεροσκάφους με χρήση του Link-1, το οποίο είναι τμήμα του περιβάλλοντος αεράμυνας εδάφους του ΝΑΤΟ (ΝΑΤΟ Air Defence Ground Environment = NADGE).
Ο χειριστής του EGIS διαθέτει μια κονσόλα που περιλαμβάνει, εκτός από το Link-16 και οθόνη διαστάσεων 19’’, μια μονάδα ελέγχου και μια συσκευή εισόδου δεδομένων. Κατά την διάρκεια μιας αποστολής, ο χειριστής μπορεί να βλέπει και να συσχετίζει τα ίχνη στόχων που λαμβάνονται τόσο από το αεροσκάφος όσο και από τα επίγεια ραντάρ του συστήματος NADGE. Το EGIS έχει σχεδιαστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται η αντιστοίχηση του ίδιου ίχνους. Μέσω της σύγκρισης των δεδομένων το EGIS δημιουργεί αυτόματα προτάσεις συσχέτισης και από-συσχέτισης των ιχνών. Για παράδειγμα εάν το σύστημα εντοπίσει μια διένεξη IFF για ένα ίχνος, εμφανίζει αμέσως συναγερμό στο χειριστή έτσι ώστε να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις.
Επιχειρησιακή αξιοποίηση του Link 16
α) Situational awareness και λήψη αποφάσεων:
Mε τη χρήση του δικτύου Link-16, παρουσιάζεται σε όλους μια συνεχώς ενημερωμένη οπτική απεικόνιση της ακριβούς θέσης όλων των Α/Φ, φίλιων και εχθρικών, στον χώρο ενδιαφέροντος. Επιπλέον, η διαδικασία της δημιουργίας SA με αυτή τη μέθοδο, είναι ασύγκριτα γρηγορότερη, λεπτομερής και δεν απαιτεί νοητικούς υπολογισμούς από τον ιπτάμενο.
Αυτός ο επιπλέον χρόνος, ο οποίος αποδεσμεύεται, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη σκέψη και τη λήψη απόφασης σχετικά με την τακτική, καθώς και για την εκτέλεση κάποιων άλλων από τα καθήκοντα που έχει το κάθε μέλος σε ένα σχηματισμό Α/Φ. Η μεγάλη επιτάχυνση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, καθώς και τα ακριβή δεδομένα πάνω στα οποία βασίζεται η κάθε απόφαση, επιτρέπουν την άμεση και ορθή επιλογή ή και αλλαγή τακτικής ανάλογα με τις αντιδράσεις του αντίπαλου.
Eπιπλέον, τα μέλη του σχηματισμού μπορούν να κινηθούν πιο επιθετικά, έχοντας πάντα γνώση της θέσης του κάθε μέλους του σχηματισμού και διευκρινισμένη εικόνα των στόχων, με τη χρήση του Link-16. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η χρήση του Link-16 αυξάνει δραματικά την αποτελεσματικότητα και την επιβιωσιμότητα των μαχητικών Α/Φ στην εναέρια μάχη.
β) Command and Control (C2)
Η δυνατότητα του Link-16, δεν περιορίζεται μόνο στο Τακτικό επίπεδο αλλά επεκτείνεται και στο επίπεδο Command and Control (Διοίκησης και Ελέγχου). Ένας διοικητής, ή αυτός που δίνει τις εντολές σε μία επιχείρηση μπορεί να βλέπει σε πραγματικό χρόνο τη θέση, ύψος, ταχύτητα, τύπο, οπλισμό, καύσιμο, κλπ, όλων των φίλιων Α/Φ που διαθέτουν Link-16, καθώς και τους στόχους που αυτά αποκαλύπτουν . Επίσης, έχει τη δυνατότητα να τους αναθέτει αποστολές εναντίον στόχων αέρος ή εδάφους (C2 messages), καθώς και να λαμβάνει αναφορές για την έκβαση αυτών (Battle Damage Assessment messages). “Η τακτική αντίληψη της κατάστασης έχει άμεση επίπτωση στην λήψη αποφάσεων και τα δύο αυτά μαζί οδηγούν στην βελτίωση του επιπέδου C2.”
Το σύστημα EMB-145 Hellas EriEye είναι ένας πραγματικός πολλαπλασιαστής ισχύος για την ΠΑ καθώς εξουδετερώνει ολοκληρωτικά την περίπτωση του αιφνιδιασμού των φίλιων αεροπορικών δυνάμεων αφετέρου πολλαπλασιάζει την δυνατότητα αποτελεσματικής κατεύθυνσης και διαχείρισης των φίλιων αεροπορικών δυνάμεων προς τις υπάρχουσες ή τις επερχόμενες απειλές.
Κατά πρώτον αποτελεί εθνική αδήριτη η βέλτιστη τεχνική υποστήριξη των αεροσκαφών ως κόρη οφθαλμού, κατά δεύτερον η ανάγκη για τον εκσυγχρονισμό των Ελληνικών ΑΣΕΠΕ καθώς και η απόκτηση των νεών GlobalEye, τουλάχιστον δύο τον αριθμό.
