Αποφάσισα να καταθέσω τα οσα γνωρίζω και την εκτιμηση μου για για την προμήθεια των φρεγατών FREMM διότι το τελευταίο διάστημα λέχθηκαν και γράφτηκαν πολλά. Πολυ πρόσφατες πληροφοριες μάλιστα ανέφεραν οτι το θέμα έκλεισε οριστικά απο την πλευρά των Γάλλων. Το θέμα στην Ελλάδα εγινε πολιτικό μέχρι κάποιο σημείο και αυτο επέβαλλε την μη συμμετοχή μου στην περαιτέρω πολιτική συζητηση. Και επειδή δεν ειναι αναγκαίες εξειδικευμένες γνώσεις ή απόρρητες πληροφορίες, θα ηθελα να μοιραστώ μαζί σας μια σειρά απο γεγονότα και συμπεράσματα που τυχαίνει να γνωρίζω.
Γράφει ο Στρατηγός Μιχαήλ Κωσταράκος, επίτμος Α/ΓΕΕΘΑ, Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ε.Ε.
Γεγονος 1ο.
Η φρεγάτα FREMM ειναι ενα εξαιρετικό πολεμικό πλοίο ανοικτης θαλασσης (blue water) γαλλικής κατασκευής με εκτόπισμα 6000 τον. (6700 τον η ιταλικη παραλλαγή) και δυνατότητες που του επιτρέπουν να επιχειρεί σε ολόκληρο τον κοσμο. Κατασκευάζεται σε τρεις παραλλαγές: γενικής χρήσεως, ανθυποβρυχιακές και αντιαεροπορικές. Εχουν παραγγελθεί συνολικά 20 φρεγάτες (8 γαλλικές – 6 ανθυποβρυχιακες και 2 αντιαεροπορικές-, 10 ιταλικές-6 γενικής χρησεως και 4 ανθυποβρυχιακες, 1 αιγυπτιακή και 1 μαροκινή – και οι δυο ανθυποβρυχιακες). Σε υπηρεσία ειναι συνολικά 13 φρεγάτες (4 γαλλικές – ολες ανθυποβρυχιακες, 7 ιταλικές-4 ανθυποβρυχιακες και 3 γενικής χρήσεως, 1 αιγυπτιακή και 1 μαροκινή). Οι ιταλικές φρεγάτες κατασκευάζονται στην Ιταλία και εχουν την ονομασία Κλάση Bergamini απο την ονομασία της πρώτης φρεγάτας που κατασκευάστηκε. Το κόστος τους ανέρχεται σε 670 εκατ € (Γαλλια), 598 εκατ € (Ιταλία) ή 470 εκατ € (Μαροκο).
Γεγονός 2ο.
Τον Ιανουάριο του 2009 το ΠΝ ανακοίνωσε την παραγγελία εξη φρεγατών FREMM για να αντικαταστήσει ίσο αριθμό φρεγατών τύπου Ελλη (S class). Με την έναρξη της οικονομικής κρίσης η παραγγελία περιορίστηκε σε 2-4 σκάφη με τη διευκόλυνση η Ελλάδα να μη καταβάλλει το κόστος για τα πρώτα 5 χρονια. Η Γερμανία αντέδρασε στη συμφωνία τον Οκτώβριο του 2011 και γι αυτο η συμφωνία ποτέ δεν υπογράφτηκε.
Γεγονός 3ο.
Τον Φεβρουάριο του 2013 κατα τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του Προέδρου Ολάντ στην Αθήνα συμφωνήθηκε η δυο χώρες να προχωρήσουν σε μακρά χρονομίσθωση (long term leasing) 2 φρεγατών ( εκ των ενεργών στο Γαλλικό Ναυτικό) καθώς και αριθμού αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας Atlantique. Η συμφωνία δεν προχώρησε εξ αιτίας νομικών και οικονομικών προβληματων της γαλλικής πλευράς. Εγινε γνωστό οτι σύμφωνα με τη νομοθεσία το γαλλικό κράτος δεν ειναι δυνατόν να προχωρήσει σε leasing πολεμικού υλικού. Για να υλοποιηθεί η χρονομίσθωση θα πρέπει να δημιουργηθεί ή να υπάρξει μια ενδιάμεση εταιρία ή ένας ενδιάμεσος φορέας που να αγοράσει απο την Γαλλία τις φρεγάτες και με τη σειρά του να τις μισθώσει στην Ελλάδα αναλαμβάνοντας και ολες τις νομικές και υποστηρικτικές υποχρεώσεις που προβλέπει η ιδιοκτησία και το leasing. Αυτο οπως γίνεται αντιληπτό δεν δημιουργεί κύκλο και θεσεις εργασίας για τα γαλλικά ναυπηγεία. Ο δημιουργούμενος φορέας θα έπρεπε να εχει και να δεσμεύσει κεφάλαιο της τάξεως του 1,5 δις € περίπου για να εξυπηρετήσει την Ελλάδα γεγονός που έκανε την όλη ενέργεια ασύμφορη για τη γαλλική πλευρά.
Γεγονος 4ο
Τον Απρίλιο του 2018 η υπόθεση των δυο φρεγατών με χρονομίσθωση αναζωπυρώθηκε με δημοσιεύματα στον Τύπο και πολιτικές δηλώσεις. Η υπόθεση ομως προς στιγμή έκλεισε με τις δηλώσεις του ΥΕΘΑ Π. Καμμενου που ξεκαθάρισε τη κατάσταση εξηγώντας οτι «….θα υπάρξει διερεύνηση όλων των πιθανών δυνατοτήτων, αρχής γενομένης από το επίπεδο του Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο Μακρόν και εμείς παράλληλα από τα Επιτελεία θα ετοιμάσουμε το υλικό το οποίο μπορεί να χρειαστεί σε αμυντικό επίπεδο. Αν και όταν έρθει η ώρα να αποφασιστεί ένα τέτοιο πρόγραμμα θα ακολουθηθούν όλες οι διαδικασίες που προβλέπονται από το Σύνταγμα και από τον Κανονισμό της Βουλής και βεβαίως αρχής γενομένης από την απαίτηση του Πολεμικού Ναυτικού».
Γεγονός 5ο
Η Γαλλία διαθέτει 4 φρεγάτες FREMM με την πέμπτη να βρίσκεται στο τελικό στάδιο της παραλαβης. Οι γαλλικές φρεγάτες θεωρουνται στρατηγικό όπλο διότι φέρουν τον στρατηγικό βλήμα επιφάνειας-εδάφους MdCN τό οποίο ειναι δυνατόν να προσβάλει στόχους στη ξηρά σε απόσταση τουλαχιστον 1000 χλμ. Το βλήμα αυτο ειναι αυτο που εμείς θεωρούμε και ονομάζουμε SCALP NAVALE πιστεύοντας οτι ειναι το ναυτικό αντίστοιχο του υποστρατηγικου βλήματος SCALP με βεληνεκές 250 χλμ που διαθέτει απο πολλά χρονια η Πολεμική Αεροπορία. Δεν ειναι ομως το ίδιο. Το MdCN ειναι στρατηγικό βλήμα (άνω των 500 χλμ), αντίστοιχο του αμερικανικού Τομαχωκ του οποίου η κατασκευή, διάθεση, πώληση και χρήση υπόκειται σε σοβαρούς διεθνείς περιορισμούς. Εκτός απο το στρατηγικό αυτο βλήμα, οι φρεγάτες FREMM διαθέτουν και λοιπό συμβατικό οπλισμό οπως πυραύλους επιφάνειας-επιφάνειας Exocet, Α/Α Aster 15, πυροβόλο και τορπίλες. Ολες οι λοιπές φρεγάτες τύπου FREMM των υπολοίπων χωρών δεν διαθέτουν στρατηγικά βλήματα διότι αυτα δεν δόθηκαν σε καμμία χωρα και συνεπώς οι μη γαλλικές φρεγάτες δεν αποτελούν στρατηγικά όπλα. Ο οπλισμός τους περιορίζεται στα λοιπά οπλικά συστήματα με κυριωτερο τα βλήματα επιφάνειας-επιφάνειας.
Συμπεράσματα.
Πρώτο : Δεν εχουν κατασκευασθεί και δεν υπαρχουν Α/Α φρεγάτες FREMM, για τις οποίες εκτός των άλλων ενδιαφέρεται έντονα το ΠΝ. Ο ορίζοντας κατασκευής τους για το Γαλλικό Ναυτικό ειναι το 2021 και 2022 αντίστοιχα.
Δεύτερο : Οι φρεγάτες FREMM αποτελούν για τη Γαλλία στρατηγικό όπλο, και εχει μόνο τέσσερεις. Η πιθανότητα να διαθέσει υπο την παρούσα διεθνή συγκυρία το 50% του στρατηγικού αυτού δυναμικού επιφάνειας στην Ελλάδα εκτιμάται απο ελάχιστη έως μηδενική.
Τρίτο : Η πιθανότητα, οι φρεγάτες FREMM που θα αποκτηθούν απο την Ελλάδα με οποιοδήποτε τροπο, να ειναι εξοπλισμένες με στρατηγικούς πυραύλους MdCN των 1000 χλμ εκτιμάται απο ελάχιστη έως μηδενική.
Τέταρτο: Υπάρχει ελάχιστη δυνατότητα και περιορισμένο ενδιαφέρον για τη χρονομίσθωση των φρεγατών απο τη γαλλική πλευρά, κάτι που επι του παρόντος εκτιμάται ως πρακτικά αδύνατο.
Πέμπτο: Η απόκτηση των φρεγατών θα γίνει, οπως εξήγησε ο κ ΥΕΘΑ, αν και όταν αποφασισθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες και εντός των οικονομικών και κατασκευαστικών δυνατοτήτων μας.
Τελικά, άσχετα με την απόκτηση ή όχι των φρεγατών ( FREMM ή άλλου τύπου) θα πρέπει να εχουμε υπόψη μας οτι οι φρεγάτες δεν ειναι ούτε θα γίνουν το προσδωκομενο στρατηγικό υπερόπλο ( γιατι δεν υπάρχει τέτοιο) αλλα ούτε και η λύση στο στρατηγικό προβλημα της Ελλαδος. Θα βοηθήσουν ομως εφόσον αποκτηθούν, στο να βελτιώσουμε στις δυνατότητες του στόλου μας, να ενισχύσουμε την ναυτική αποτροπή αλλα και τη προβολή ναυτικής ισχύος και το θαλάσσιο ελεγχο στον ευρύτερο θαλάσσιο χώρο που συνδέεται με τα εθνικά μας συμφέροντα.
