Στις 20/6/2023 η NSPA ανακοίνωσε την προμήθεια από τον Ε.Σ. τεσσάρων συστημάτων Patroller της γαλλικής safran τα οποία θα συμπληρώσουν τα Sperwer και θα αναβαθμίσουν τις δυνατότητες συλλογής πληροφοριών από τα δύο τάγματα Επιτήρησης – Πληροφορικής που θα ανήκουν. Η σύμβαση είναι ύψους γύρω στα 55 εκατομμύρια ευρώ και η παράδοση των συστημάτων αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2026. Σε αντίθεση με τα υπάρχοντα συστήματα που χρειάζονται καταπέλτη για να βρεθούν στον αέρα, τα Patroller διαθέτουν αναδιπλούμενα ενισχυμένα σκέλη και μπορούν να απογειωθούν ακόμη και από πρόχειρους αεροδιαδρόμους μήκους 250 μέτρων. Παρ’ όλο που και τα δύο θεωρούνται τακτικά UAV στην πραγματικότητα οι δυνατότητες των Patroller ξεπερνάνε κατά πολύ αυτές των Sperwer.
Το Patroller είναι ένα τρίτης γενιάς μη επανδρωμένο αερόχημα κατηγορίας MALE το οποίο διαθέτει εξελιγμένα συστήματα παρατήρησης και πτήσης. Σε σχέση με τα υπάρχοντα συστήματα εκτός του συστήματος FLIR που φέρει αναρτημένο στην άτρακτο, μπορεί να φέρει πλήθος άλλων αισθητήρων στα δύο σημεία ανάρτησης φορτίου στις πτέρυγες συνολικού βάρους 160 κιλών. Μπορεί να φέρει ραντάρ συνθετικής απεικόνισης (SAR/GMTI), ατρακτίδιο ηλεκτρονικού πολέμου (EW/COMMINT) και ατρακτίδιο κατευθυνόμενων ρουκετών. Για αποστολές ναυτικής επιτήρησης εναλλακτικά μπορεί να φέρει ναυτικό ραντάρ (Maritime radar) και σύστημα παρακολούθησης ναυσιπλοϊας AIS. Το σύστημα EuroFLIR 410 που φέρει είναι ένα πολυφασματικό σύστημα ημέρας νύχτας πολύ μεγάλης εμβέλειας, επίσης της Safran. Διαθέτει πάνω από δέκα αισθητήρες τελευταίας γενίας για digital video και laser. Προσφέρεται σε τρεις εκδόσεις, τις Surveillance, Marking και Designation. Η τελευταία έκδοση είναι αυτή που έχει ενσωματωμένο καταδείκτη laser ικανό να κατευθύνει το φορτίο των ρουκετών που μπορεί να φέρει το Patroller στην οπλισμένη του έκδοση. Επομένως, ουσιαστικά η διαφορά του οπλισμένου και του απλού Patroller έγκειται στην επιλογή του συστήματος FLIR.
Διαθέτει πλήρη διαλειτουργικότητα με τα στάνταρντ του ΝΑΤΟ και έχει τη δυνατότητα πλήρους ενσωμάτωσης στα Νατοϊκά δίκτυα C4I. Επίσης το σύστημα RTV (Remote Video terminal) που διαθέτει επιτρέπει την αναμετάδωση βίντεο σε πραγματικό χρόνο, διευκολύνοντας τη γρήγορη λήψη τακτικών αποφάσεων και την πραγματοποίηση εκτίμησης της αποτελεσματικότητας των πυρών.
Το ακουστικό και θερμικό ίχνος του αεροχήματος είναι μικρό, κάτι που αυξάνει την επιβιωσιμότητά του στο πεδίο της μάχης. Επίσης, έχει τη δυνατότητα αυτόματου πιλότου τόσο σε επίπεδο πτήσης, από και προς την περιοχή ενδιαφέροντος, όσο και σε επίπεδο απογείωσης και προσγείωσης. Το Patroller μπορεί να μεταφέρει φορτίου μέγιστου βάρους 250+ κιλών, ενώ μπορεί να επιχειρεί σε μέγιστο υψόμετρο 16.000 ποδών για 15 συνεχόμενες ώρες, με ταχύτητες από 100 εώς 200 χιλιόμετρα την ώρα, ανάλογα με τις ανάγκες της αποστολής. Η δυνατότητα μεταφοράς έως δύο δεξαμενές καυσίμου στα αντίτστοιχα σημεία ανάρτησης, αυξάνει περαιτέρω τον χρόνο πτήσης του αεροχήματος. Το Patroller μπορεί να δεχθεί και να διαβιβάσει πληροφορίες και δεδομένα σε αποστάσεις έως 180 χιλιόμετρα με «οπτική επαφη» ή έως 1.000 χιλιόμετρα, μέσω δορυφορικών συστημάτων επικοινωνιών.
Το όλο σύστημα είναι σχεδιασμένο ώστε τα επιμέρους στοιχεία του να μπορούν να μεταφέρονται μέσα σε στάνταρντ κοντέινερ διαστάσεων των 20 ποδών. Ένα αερόχημα, από την αποθήκευση, χρειάζεται μόλις τέσσερις ώρες για να συναρμολογηθεί και να ετοιμαστεί για πτήση. Επίσης χρειάζεται μόλις πέντε άτομα προσωπικό για την λειτουργία του όλου συστήματος εκ των οποίων τρεις είναι ο αρχηγός πληρώματος (Mission Commander), o πιλότος (Remote Pilot) και ο χειριστής των αισθητήρων (Payload operator).
Παράλληλα με την παραπάνω εξέλιξη, είχαμε αποφάσεις και όσον αφορά τα αντίστοιχα ισραηλινά συστήματα Heron που ήδη υπηρετουν υπό την σκέπη του λιμενικού σώματος με καθεστώς leasing εδώ και μερικά χρόνια. Τα ισραηλινά συστήματα Heron Mk I είναι αντίστοιχων δυνατοτήτων με τα γαλλικά Patroller με μόνη διαφορά τον πολύ μεγαλύτερο χρόνο πτήσης που αγγίζει τις 52 ώρες. Σύμφωνα με πληροφορίες της ιστοσελίδας μας, έχει αποφασιστεί η επέκταση της ενοικίασης των υπάρχοντων συστημάτων κατά ένα χρόνο για την κάλυψη των πάγιων αναγκών θαλάσσιας επιτήρησης στην περιοχή του ανατολικού Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου και αγορά τους στη λήξη του χρόνου ενοικίασης και παράλληλα την αγορά ενός πλήρους συστήματος της νέας έκδοσης Heron Mk II μεγαλύτερων δυνατοτήτων.
Το Heron Mk I είναι ένα αερόχημα κατασκευής της ισραηλινής ΙΑΙ με μήκος 8,5 μέτρων, εκπέτασμα πτερύγων 16,6 μέτρα, μέγιστο βάρος απογείωσης τα 1150 κιλά και δυνατότητα μεταφοράς συστημάτων αποστολής βάρους μέχρι 250 κιλά. Η μέγιστη ταχύτητα είναι 112 κόμβοι (207 χλμ/ωρα), ταχύτητα αποστολής 60-70 κόμβους και οροφή αποστολής τα 33,000 πόδια. Το αερόχημα κινείται από ένα τετρακύλινδρο τετράχρονο υδρόψυκτο κινητήρα Rotax 914 ισχύος 115 ίππων που κινεί μια τρίφυλλη έλικα. Το μεταφερόμενο καύσιμο είναι περίπου 700 λίτρα. Η κατασκευή της ατράκτου και των πτερύγων είναι από συνθετικά υλικά επιτυγχάνοντας μικρό βάρος. Διαθέτει τρία αναδιπλούμενα σκέλη από/προσγείωσης και χρειάζεται αεροδιάδρομο μήκους 300 μέτρων για να βρεθεί στον αέρα. Όπως όλα τα σύγχρονα αεροχήματα, διαθέτει αυτόματο σύστημα από/προσγείωσης (ATOL).
Βασικό σύστημα αποστολής είναι το MOSP (Multi-Mission Optronic Stabilized Payload) που αποτελείται από ένα FLIR τρίτης γενιάς. Φέρει διάφορα κιτ αποστολής όπως ραντάρ επιτήρησης, ηλεκτρονικού πολέμου κ.α. Στην ελληνική υπηρεσία φέρει επιπλέον και ναυτικό ραντάρ επιτήρησης επιφανείας.
Στη νεότερη έκδοση Heron Mk II το αερόχημα έχει βάρος 1430 κιλά και μπορεί να φέρει πλειάδα διαφορετικών συστημάτων μέχρι τα 490 κιλά. Έχει τη δυνατότητα να φέρει μέχρι έξι αισθητήρες ταυτόχρονα μαζί με το FLIR καλύπτοντας μια σειρά από δυνατότητες όπως EO/IR/LRF/Laser, Designator, SAR/MPR, ELINT, COMINT, COM Relay. Το όχημα κινείται από έναν πιο ισχυρό τετρακύλινδρο τετράχρονο κινητήρα Rotax 916 iS των 137 ίππων και επιτυγχάνει μέγιστη ταύτητα 150 κόμβων, ταχύτητα αποστολής 60-80 κόμβων και μέγιστο ύψος αποστολής πάνω από 35000 πόδια. Η εμβέλεια του συστήματος αυξάνεται από τα 200 στα 250 χιλιόμετρα με «οπτική επαφή» και φτάνει τα 1000 χιλιόμετρα με δορυφορική καθοδήγηση, ενώ μπορεί να παραμείνει εν πτήση για 45 συνεχόμενες ώρες.
Η έλευση των Heron Mk I στο ελληνικό οπλοστάσιο ανέδειξε τις αρετές και τις δυνατότητες των σύγχρονων UAV κατηγορίας MALE σε μια πλειάδα ρόλων που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν. Από ναυτική επιτήρηση και SAR σε επιχειρήσεις κατά δασικών πυρκαγιών για σε πραγματικό χρόνο συντονισμό των δυνάμεων της πυροσβεστικής μέχρι επιχειρήσεις πάνω από την περιοχή της θεσσαλίας μετά την πρόσφατη καταστροφή που επήλθε από την κακοκαιρία Daniel. Αυτό αποδεικνύει την χρησιμότητα των συγκεκριμένων συστημάτων ακόμη και από καιρό ειρήνης για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της φύσης καθώς και την επιτήρηση και αστυνόμευση της ελληνικής επικράτειας διαθέτοντας λίγους πόρους με μικρό λειτουργικό κόστος αλλά τεράστιες επιχειρησιακές δυνατότητες.
Το επόμενο βήμα που πρέπει να κάνει το ΥΠΕΘΑ είναι η προμήθεια διαφόρων τύπων και μεγεθών UAVs για τον εξοπλισμό από το επίπεδο ομάδας micro-UAV, επίπεδο μονάδας mini-UAV, UAVs για τα πλοία του στόλου και τέλος εξοπλισμένα UCAV όπως το Heron TP. Επίσης να επισημάνουμε ότι δεν πρέπει να χαθεί η δυναμική ανάπτυξης ελληνικών αεροχημάτων όπως αυτά επιδείχθηκαν στην τελευταία DEFEA.
