Ένας ενδιαφέρον διαδικτυακός διάλογος αναπτύχθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου μεταξύ των ιστοσελίδων «C4ISRnet.com» και «The Drive» σχετικά με τα παθητικά ραντάρ και το εάν μπορούν ή όχι να εντοπίσουν τα μαχητικά Stealth. Η αρχή έγινε όταν η ιστοσελίδα «C4ISRnet.com» ανάρτησε την είδηση ότι η γερμανική εταιρία Hensoldt κατάφερε να εντοπίσει ένα (1) ζεύγος μαχητικών F-35 Lightning II, τα οποία αποχωρούσαν από τη διεθνή έκθεση «Berlin Air Show 2018». Σύμφωνα με το δημοσίευμα ο εντοπισμός έγινε από το παθητικό ραντάρ TwInivs.
Το TwInivs παρουσιάστηκε στην ίδια έκθεση. Το όνομα TwInvis προέρχεται από τις λέξεις «Τwin» (Δίδυμο) και «Ιnvisible» (Αόρατο), δεδομένου ότι ούτε το TwInvis ούτε οι υπό ανίχνευση στόχοι δεν εκπέμπουν σήμα, δηλαδή είναι αόρατοι. Το TwInvis, το οποίο μπορεί να εγκατασταθεί επί τακτικού οχήματος ή βαν, αναλύει παθητικά, δηλαδή χωρίς να εκπέμπει, την κυκλοφορία αέρος. Στη διάρκεια της έκθεσης ο Διευθύνων Σύμβουλος της Hensoldt, Thomas Müller, ανέφερε ότι το ραντάρ ενσωματώνει ευαίσθητους δέκτες και ένα (1) μόνο TwInvis μπορεί να εντοπίσει και να παρακολουθεί, σε τρισδιάστατη απεικόνιση, 200 αεροσκάφη σε απόσταση 250 χιλιομέτρων.
Το TwInvis έχει τη δυνατότητα να αναλύει ταυτόχρονα πολλές ζώνες συχνοτήτων. Για παράδειγμα μπορεί να αναλύσει ταυτόχρονα 16 αναμεταδότες FM (αναλογικούς) συν πέντε (5) αναμεταδότες DAB και DAB+ (ψηφιακούς) καθώς και αναμεταδότες DVB-T και DVB-T2 (ψηφιακοί, τηλεοπτικοί ευρείας γεωγραφικής κάλυψης). Σύμφωνα με την Hensoldt το TwInvis μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολιτικούς και στρατιωτικούς σκοπούς, ενώ λόγω της παθητικής λειτουργίας του είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό ή να επηρεαστεί από συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου.
Η ανάρτηση της ιστοσελίδας «C4ISRnet.com» και ιδιαίτερα ο τίτλος («Stealthy no more? A German radar vendor says it tracked the F-35 jet in 2018-from a pony farm») προκάλεσε πολλά σχόλια σχετικά με το αν τα παθητικά ραντάρ είναι τελικά η λύση στο ζήτημα των μαχητικών αεροσκαφών Stealth ή όχι. Την ίδια μέρα η ιστοσελίδα «The Drive» και ο συντάκτης Tyler Rogoway ανάρτησαν άρθρο-απάντηση, υπό τον τίτλο, «No, Passive Radar Isn’t Going To Make Stealth Technology Obsolete Anytime Soon», το οποίο υποστηρίζει ότι τα παθητικά ραντάρ δεν ακυρώνουν την τεχνολογία Stealth και ότι η τεχνολογία Stealth είναι κάτι περισσότερο από την ικανότητα απόκρυψης από τα εχθρικά ραντάρ.
Η τεχνολογία Stealth αφορά ένα (1) σύνολο μέσων και ικανοτήτων, που στόχο έχουν την αύξηση της επιβιωσιμότητας του μέσου, μέσω του περιορισμού της ικανότητας του εχθρού να εντοπίσει το φίλιο μέσο. Τα μαχητικά Stealth δεν είναι μη-ανιχνεύσιμα, αλλά ούτε τα παθητικά ραντάρ είναι το απόλυτο μέσο εντοπισμού των μαχητικών Stealth. Τα παθητικά ραντάρ εντοπίζουν τις ατμοσφαιρικές ραδιοσυχνότητες, όπως οι εκπομπές από κινητά τηλέφωνα, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, και αναλύουν αυτές τις εκπομπές για να εντοπίσουν τους στόχους.
Σύμφωνα με το άρθρο του «The Drive» ο εντοπισμός ενός αντικειμένου δεν σημαίνει αυτόματα ότι το συγκεκριμένο αντικείμενο-στόχος μπορεί να αναγνωριστεί επιτυχώς και να αναχαιτιστεί. Με άλλα λόγια τα παθητικά ραντάρ δεν παρέχουν ποιοτικά τηλεμετρικά στοιχεία, που είναι απολύτως αναγκαία για μια πιθανή εμπλοκή με αντιαεροπορικά βλήματα, για παράδειγμα. Τα στοιχεία αυτά παρέχονται από συστήματα που βασίζονται σε ενεργητική λειτουργία. Με άλλα λόγια η χρήση των παθητικών ραντάρ θα μπορούσαν να βοηθήσουν-κατευθύνουν άλλους αισθητήρες αντιαεροπορικής άμυνας, όπως τα ραντάρ έρευνας και ελέγχου πυρός, προς μια αεροπορική περιοχή που τα παθητικά ραντάρ έχουν εντοπίσει παρουσία.
Ωστόσο, επειδή τα αεροσκάφη Stealth έχουν σχεδιαστεί ακριβώς για να αποφεύγουν ενεργητικά ραντάρ, η παραπάνω τακτική ίσως να μην έχει αποτέλεσμα. Επιπλέον, μόλις το αεροσκάφος Stealth αντιληφθεί ότι ενεργητικά ραντάρ προσπαθούν να το εντοπίσουν, θα ενεργοποιήσει μια σειρά μέτρων, όπως αλλαγή του προφίλ πορείας του και προηγμένες τακτικές ηλεκτρονικού πολέμου προκειμένου να προκαλέσει σύγχυση στα ενεργητικά ραντάρ, τα οποία με την ενεργοποίηση τους προδίδουν και τη θέση τους, άρα είναι «ανοιχτά» σε προσβολές από βλήματα αντί-ραντάρ. Συνεπώς ο συνδυασμός παθητικών και ενεργητικών ραντάρ μπορεί, τελικά, να προκαλέσει σοβαρές απώλειες στις φίλιες αντιαεροπορικές δυνάμεις.
Το μέγα πλεονέκτημα του παθητικού ραντάρ είναι ότι δεν εκπέμπει, άρα είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί και να πληγεί από βλήματα αντί-ραντάρ. Αλλά αν αναγκαστεί να μεταδώσει πληροφορίες σε άλλο φίλιο, ενεργητικό αισθητήρα μέσω ασυρμάτου, τότε μπορεί να αποκαλύψει τη θέση του. Μόνο μέσω ενσύρματης επικοινωνίας μπορεί να διατηρήσει την ασφάλεια της μη-αποκαλυπτόμενης θέσης του, αλλά οι ενσύρματες επικοινωνίες σημαίνουν και εγγύτητα των δύο (2) μέσων-αισθητήρων (πιθανότητα λίγων μέτρων), άρα η προσβολή του ενεργητικού αισθητήρα θα θέσει σε κίνδυνο και τον παθητικό.
Στο παράδειγμα της γερμανικής εταιρίας και το ραντάρ TwInvis, η Hensoldt δήλωσε ότι εντόπισε το ζεύγος των F-35 Lightning II ενώ αυτά συνομιλούσαν με τον πύργο ελέγχου, στο πλαίσιο της διαδικασίας απογείωσης. Πιθανότατα δε τα αεροσκάφη πέταγαν με τους ανακλαστήρες ραντάρ προσκολλημένους στην άτρακτο και τα συστήματα και το λογισμικό των αεροσκαφών σε κατάσταση λειτουργίας πορείας και όχι μάχης. Επίσης η πορεία των αεροσκαφών ήταν γνωστή από πριν. Υπό αυτές τις ιδανικές συνθήκες η εταιρία ανακοίνωσε ότι μπόρεσε να εντοπίσει τα αεροσκάφη για 140 περίπου χιλιόμετρα.
Τα παθητικά ραντάρ είναι ικανότερα εάν συνδυαστούν με υπέρυθρο σύστημα έρευνας και ανίχνευσης (IRST : Infrared Search and Track System). Διότι το σύστημα IRST θα επέτρεπε πιο ακριβή ικανότητα στόχευσης. Ωστόσο, τα συστήματα IRST έχουν περιορισμένη εμβέλεια. Σε κάθε περίπτωση τα παθητικά ραντάρ είναι χρήσιμα εντός ενός σύνθετους δικτύου αντιαεροπορικής άμυνας, αλλά η χρήση τους είναι περισσότερο υποστηρικτική. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, ιδιαίτερα στον τομέα της υπολογιστικής ισχύος θα καταστήσει τα παθητικά ραντάρ ικανότερα, ίσως μια μέρα να είναι σε θέση να καθοδηγήσουν ένα (1) αντιαεροπορικό βλήμα, μεγάλου βεληνεκούς, παθητικής λειτουργίας στο σωστό σημείο και έτσι να επιφέρουν πραγματική επανάσταση στην αντιαεροπορική άμυνα.
Αλλά και σ’ αυτή την περίπτωση η χρήση ενός (1) συστήματος ζεύξης δεδομένων θα είναι αναγκαία, κάτι που μπορεί να δώσει στο F-35 τη δυνατότητα έγκαιρου εντοπισμού της απειλής και της εξουδετέρωσης της μέσω υπέρυθρων ή ενεργητικών αντιμέτρων. Συνοπτικά: Τα παθητικά ραντάρ δεν είναι ένα (1) μέσο που εντοπίζει, πάντα και παντού τα μαχητικά Stealth, ούτε όμως και τα μαχητικά Stealth είναι αεροσκάφη με ένα (1) «αόρατο μανδύα», που τα καθιστά αόρατα απ’ όλα τα ραντάρ και τους αισθητήρες. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση και αντικείμενο πολλών παραγόντων και μεταβλητών.
