Η απάντηση της Τεχεράνης στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας του Ιράν «δεν είναι εποικοδομητική», ανέφερε η αμερικανική διπλωματία χθες Πέμπτη, αφήνοντας να εννοηθεί πως απομακρύνεται η προοπτική προσεχούς επανόδου των μερών στην τήρηση της ιστορικής διεθνούς συμφωνίας του 2015.
«Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι λάβαμε την απάντηση του Ιράν μέσω Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε ο Βεντάντ Πατέλ, ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. «Τη μελετάμε, και θα απαντήσουμε μέσω της ΕΕ, όμως δυστυχώς δεν είναι εποικοδομητική», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας.
Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, ο Τζουζέπ Μπορέλ, δήλωνε προχθές Τετάρτη πως ελπίζει ότι θα έχει οριστικοποιηθεί συμφωνία «τις προσεχείς ημέρες».
Την 8η Αυγούστου, η ΕΕ παρουσίασε αυτό που χαρακτήρισε το τελικό κείμενο για την αποκατάσταση της ισχύος της συμφωνίας του 2015-επισήμως του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης (ΚΟΣΔ)-, από την οποία απέσυρε μονομερώς τη χώρα του ο αμερικανός πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Το Ιράν πρότεινε τροποποιήσεις, τις οποίες γενικά αποδέχθηκαν οι Ευρωπαίοι, και στις οποίες οι ΗΠΑ απάντησαν μέσω των μεσολαβητών.
Ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Νάσερ Καράνι είχε δηλώσει νωρίτερα χθες πως η Τεχεράνη έστειλε νέα απάντηση έπειτα από αυτή των ΗΠΑ, σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων IRNA. Διαβεβαίωσε πως ήταν «εποικοδομητική».
Οι διαπραγματεύσεις για το ΚΟΣΔ, που άρχισαν πριν από δεκαέξι μήνες, είχαν ανασταλεί και ξανάρχισαν στις αρχές Αυγούστου, έχουν σκοπό να επανέλθουν όλα τα μέρη στην τήρηση των διατάξεων του κειμένου που είχε υπογραφτεί το 2015 από την Τεχεράνη, τα πέντε κράτη-μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Ρωσία και Κίνα) και τη Γερμανία.
Ελάφρυνση των κυρώσεων
Ο αμερικανός νυν πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει υποσχεθεί εδώ και καιρό να επαναφέρει τη συμφωνία σε ισχύ, κρίνοντας πως αποτελεί τον καλύτερο τρόπο να περιοριστεί το ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας και ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτή ώθησε την Τεχεράνη να το επιταχύνει.
Δυνάμει της ευρωπαϊκής πρότασης, το Ιράν θα ωφεληθεί από ελάφρυνση των κυρώσεων και θα μπορεί να διαθέτει εκ νέου πετρέλαιο στις αγορές, με αντάλλαγμα αυστηρότερους περιορισμούς στο πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Ιράν και ΗΠΑ πρότειναν σειρά τροποποιήσεων. Αλλά, σύμφωνα με την Ουάσινγκτον, οι υποσχέσεις της Τεχεράνης είναι ανεπαρκείς.
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξης με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, τον Γιαΐρ Λαπίντ, μέγα πολέμιο της συμφωνίας, ο Τζο Μπάιντεν επαναβεβαίωσε «τη δέσμευση των ΗΠΑ να μην επιτρέψουν ποτέ το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα».
Η Ουάσινγκτον διαβεβαιώνει πως η Τεχεράνη έκανε παραχωρήσεις καίριας σημασίας, εγκαταλείποντας ιδίως το αίτημα να αποκλειστούν κάποιες επιθεωρήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).
Το ζήτημα των επιθεωρήσεων παραμένει εξαιρετικά νευραλγικό για τη μια και την άλλη πλευρά. Η Τεχεράνη ζήτησε πρόσφατα να κλείσει έρευνα του ΔΟΑΕ για ίχνη εμπλουτισμένου ουρανίου σε τρεις αδήλωτες εγκαταστάσεις στο παρελθόν, πριν από το 2003, κάτι που ο επικεφαλής του Οργανισμού, ο Ραφαέλ Γκρόσι, απορρίπτει.
Ο ΔΟΑΕ επέκρινε σε έκθεσή του την απουσία «τεχνικά αξιόπιστων απαντήσεων» για τα ίχνη αυτά από την Τεχεράνη.
