Παρατηρώντας τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ εύλογα μας ήρθε κατά νου η γνώστη φράση που αποδίδει τεράστια έμφαση στη τεχνολογία και είναι διάχυτη στην ελληνική κοινωνία πως «ο πόλεμος γίνεται με κουμπιά». Η βιαιότητα και η σφοδρότητα των πολεμικών επιχειρήσεων υψηλής έντασης παραμένει διαχρονικά η ίδια. Ειδικά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ένας πόλεμος υψηλής έντασης έστω και λίγων ημερών θα επιφέρει εξαιρετικά θανατηφόρα αποτελέσματα και στις δύο μεριές.
Ο λόγος που γράφουμε τα παραπάνω θέλοντας να ξεφύγουμε από τις καθημερινές τεχνικές αναλύσεις και ειδήσεις από τον χώρο της άμυνας είναι για να ξαναθυμηθούμε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα τα οποία πολλάκις έχουμε επισημάνει. Συνεπώς, πρέπει να δοθεί βαρύτητα στους εξής άξονες.
Πρώτον, στο Πεζικό και συγκεκριμένα στον πεζό μαχητή. Είναι κοινός τόπος πως το Όπλο του Πεζικού παραμένει παραμελημένο απόρροια χαμηλού ενδιαφέροντος από τις ηγεσίες του ΓΕΣ και του ΓΕΕΘΑ. Και αυτό είναι διαχρονικό. Είναι γεγονός πως υπάρχει μια πρόοδος και μια βελτίωση στα υλικά του μηχανοκίνητου πεζικού και αυτό δείχνει πως επιτέλους γίνονται βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως όλες αυτές οι διαδικασίες πρέπει να επιταχυνθούν. Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια χρόνου.
Το Όπλο του Πεζικού και συγκεκριμένα το Μηχανοκίνητο Πεζικό χρειάζεται ριζική ανανέωση με τη προσθήκη σύγχρονων ατομικών υλικών μάχης και διαβίωσης ώστε πρωτίστως να αυξηθεί το ηθικό του προσωπικού και η θέληση για εκπαίδευση.
Δεύτερον, στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση σε ένα τυπικό Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού είναι ελλιπής. Αυτό είναι κάτι παραπάνω από δεδομένο. Η εκπαίδευση παραμένει ανεπαρκής ελέω χρονικής διάρκειας των στρατευσίμων οπλιτών, ελλιπούς όρεξης των στελεχών (ασφαλώς υπάρχουν εξαιρέσεις αλλά ο κανόνας είναι η χαμηλή διάθεση για εκπαίδευση και η ευθυνοφοβία), χαμηλού έως μηδαμινού ρεαλισμού και καταπόνησης. Ο πόλεμος κατά βάση είναι κακουχίες και ταλαιπωρία. Το πιο χαρακτηριστικό ζήτημα για το οποίο υπάρχει η μέγιστη αδιαφορία είναι η φυσική αγωγή των στελεχών. Δυστυχώς, μόνον στις Ειδικές Δυνάμεις γίνεται σοβαρή φυσική αγωγή που εξασφαλίζει αντοχές στον Πεζό μαχητή.
Δεν είναι όλα θέμα χρημάτων. Είναι θέμα διάθεσης, όρεξης και θέλησης. Η εκπαίδευση στις πρώτες βοήθειες δεν είναι θέμα χρημάτων. Οι πορείες έστω και λίγων χρημάτων δεν είναι θέμα χρημάτων. Η ατομική τακτική επίσης. Οι ασκήσεις ταχείας αντίδρασης δεν είναι. Και πολλά άλλα.
Τρίτον, στα οπλικά συστήματα και μέσα του Πεζικού. Τα οπλικά συστήματα και τα μέσα του Πεζικού παραμένουν παρωχημένα και σε μεγάλο βαθμό ακατάλληλα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) και τα φορητά αντιαρματικά.
Τέταρτον, στο προσωπικό και στην επάνδρωση. Πολεμικές επιχειρήσεις με επάνδρωση οριακή της τάξης του 30% δεν γίνονται. Η «λογική» της ελληνοτουρκικής κρίσης η οποία θα είναι περιορισμένη χρονικά και γεωγραφικά είναι εντελώς λανθασμένη και ευτυχώς έχει αναιρεθεί το τελευταίο διάστημα. Συνεπώς, απαιτείται μέριμνα για το προσωπικό ώστε να διασφαλίζεται επάνδρωση που θα επιτρέπει να κυλά απρόσκοπτα το πρόγραμμα μιας μονάδας εκστρατείας και ενός σχηματισμού. Επάνδρωση συνεπάγεται πως θα υπάρχει το απαιτούμενο προσωπικό για τις προβλεπόμενες καθημερινές υπηρεσίες και τα αναγκαία καθήκοντα («αγγαρείες») και φυσικά προσωπικό προς εκπαίδευση.
Δύο δρόμοι υπάρχουν για την αύξηση του προσωπικού και ο ένας δεν αναιρεί τον άλλο: αύξηση θητείας τουλάχιστον στους 14 μήνες και προσλήψεις στελεχών (ΕΠ.ΟΠ). Βέβαια σε ένα τάγμα πεζικού κακώς υπάρχει τέτοια συγκέντρωση επαγγελματιών οπλιτών. Ο λόγος είναι διότι δεν υπάρχει η ανάγκη να υπάρχει τέτοια επαγγελματική κατάρτιση γιατί δεν υπάρχουν τα συστήματα που να το επιτάσσουν. Υπάρχει όμως η ευθυνοφοβία. Γιατί πρέπει οδηγός ΤΟΜΠ να είναι ΕΠ.ΟΠ; Γιατί πρέπει πολυβολητής ή χειριστής αντιαρματικού να είναι ΕΠ.ΟΠ; Γιατί προφανώς ούτε ο χρόνος εκπαίδευσης αρκεί και ασφαλώς ούτε η παρεχόμενη εκπαίδευση. Όμως ο χειρότερος σύμμαχος είναι η ευθυνοφοβία και η λογική «προσοχή μην γίνει κανένα ατύχημα». Οι προσλήψεις ΕΠ.ΟΠ πρέπει να γίνονται αλλά στοχευόμενα και όπου πραγματικά χρειάζεται. Όχι ανεξέλεγκτα για να εξασφαλίζεται η είσοδος στο δημόσιο και το εκάστοτε κομματικό κράτος.
Πέμπτον, στην εφεδρεία. Το ζήτημα θεωρούμε πως το έχουμε εξαντλήσει. Θα το επαναλάβουμε. Είναι αδιανόητο να υφίστανται η εφεδρεία αυτή την εγκατάλειψη. Δεδομένου πως ο ΕΣ κατά βάση είναι επιστρατευμένος ώστε να συμπληρώσει πολεμική σύνθεση πρέπει να υπάρχουν τακτικές μετεκπαιδεύσεις της εφεδρείας. Δηλαδή, μαζικές κλήσεις εφέδρων στα πλαίσια ασκήσεων. Συχνές μετεκπαιδεύσεις.
Δεν θα επεκταθούμε περαιτέρω. Θεωρούμε πως οι παραπάνω προβληματισμοί πρέπει να απασχολήσουν σοβαρά πολύ σοβαρά την πολιτική και φυσική ηγεσία. Να αντιληφθεί επίσης η ελληνική κοινωνία αυτό που λέει ο τίτλος του παρόντος κειμένου: «ο πόλεμος δεν γίνεται μόνον με κουμπιά». Οι πρόσφατες πολεμικές αναμετρήσεις σε Συρία, Λιβύη και Καύκασο αυτό καταδεικνύουν. Καλή η Αεροπορία και το Ναυτικό αλλά το έδαφος διατηρείται και καταλαμβάνεται από τις χερσαίες δυνάμεις και το Πεζικό.
