Την προηγούμενη εβδομάδα και ένεκα των κρίσεων της ηγεσίας των Eνόπλων Δυνάμεων του Ιανουαρίου ο ΥΕΘΑ ζήτησε πλήρη επαναξιολόγηση των προγραμμάτων και της ιεράρχισης αυτών που θα γίνει πια από την νέα ηγεσία μέσα στο 2024. Η εξέλιξη αυτή έχει ως αποτέλεσμα πλήθος προγραμμάτων τα οποία είτε ήταν στην τελική φάση επιλογής είτε είχαν εγκριθεί από το ΚΥΣΕΑ και την επιτροπή της Βουλής να παγώσουν.
Για το 2024 ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης που αφορά τις δαπάνες του ΥΠΕΘΑ για εξοπλιστικά προγράμματα είναι της τάξης των 2,6 δισ ευρώ, μόλις 170 εκατ. ευρώ υψηλότερος σε σχέση με το 2023. Από αυτά τα 2,6 δισ ευρώ, πάνω από 1,5 δισ αφορούν υποχρεώσεις από ήδη συναφθείσες συμβάσεις με κυριότερες την αποπληρωμή των συμβολαίων των Rafale, των FDI, του εκσυγχρονισμού των F-16, των Spike NLOS, των MH-60R και άλλων μικρότερων προγραμμάτων. Προγράμματα με εμπροσθοβαρείς πληρωμές που θα δημιουργήσουν από το 2025 και έπειτα τον δημοσιονομικό χώρο για περισσότερα εξοπλιστικά προγράμματα, αφού οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του υπουργείου για το 2025 με την παρούσα κατάσταση πέφτουν στο μισό. Όμως ήδη για το 2024 φαίνεται ότι υπάρχει αδιάθετο περίπου 1,1 δισ ευρώ για νέα εξοπλιστικά προγράμματα.
Θα ήταν πολύ σημαντικό εάν η Ευρώπη αποφάσιζε ως οικονομική πολιτική τη μη καταγραφή στο χρέος των ευρωπαϊκών κρατών των αμυντικών δαπανών. Αυτό θα βοηθούσε τόσο στον επανεξοπλισμό και την ισχυροποίησης της Ευρωπαϊκής άμυνας στο σύνολό της αλλά και την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Ειδικά σήμερα που ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε τη γύμνια των ευρωπαϊκών στρατών. Πολύ σωστά ο Έλληνας πρωθυπουργός έθεσε πρώτος το ζήτημα αυτό στην Ευρώπη, την ώρα που οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις χρειάζονται γενναίες επενδύσεις λόγω της υπερδεκαετούς απραξίας, των γεωπολιτικών και οικονομικών αναταράξεων και από την άλλη την ανάγκη για οικονομική σταθερότητα και επίτευξη συγκεκριμένων οικονομικών στόχων.
Από την άλλη οι ανάγκες σε όλους τους κλάδους είναι εκεί και γιγαντώνονται μέρα με τη μέρα όπως έχουμε αναλύσει πολλάκις μέσα από τον παρόντα ιστότοπο. Παρ’ όλες τις εξαγγελίες όμως για το πλήρη πάγωμα των εξοπλισμών, φαίνεται ότι κάποια λίγα προγράμματα του Π.Ν. προχωράνε όπως η αναβάθμιση των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 εντός του 2024.
Η αναβάθμιση των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 είναι επιβεβλημένη για πολλούς λόγους. Κατ’ αρχάς εάν δεν προχωρήσει, έτσι όπως οδηγούνται τα πράγματα, θα απαξιωθούν τελείως τεχνικά και επιχειρησιακά και το ΠΝ.
Οι φρεγάτες είναι ηλικίας 31, 29 και 25 ετών και έχουν μπροστά τους τουλάχιστον άλλα 15 χρόνια επιχειρησιακής ζωής. Τόσο η Τουρκία όσο και οι Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία προχωράνε ή έχουν προχωρήσει σε αντίστοιχα προγράμματα αναβάθμισης στις δικές τους φρεγάτες που ανοίκουν στο ίδιο mod και έχουν την ίδια ηλικία. Εάν και εφόσον τρέξει το πρόγραμμα και υπογραφεί μέσα στο 2024 και με τον προγραμματισμό για παράλληλο εκσυγχρονισμό δύο φρεγατών κάθε φορά, αυτομάτως μειώνεται ο χρόνος του πρόγραμματος στο μισό επιτυγχάνοντας ίδιο χρόνο περάτωσης, εάν το πρόγραμμα είχε ξεκινήσει μια πενταετία νωρίτερα και έμπαινε στη δεξαμενή ένα πλοίο την κάθε φορά. Όλα αυτά βέβαια με την προϋπόθεση ότι το πρόγραμμα θα κυλίσει ομαλά και χωρίς σοβαρά προβλήματα, όπως εκείνα που έχουν ταλανήσει παλαιότερα ναυπηγικά προγράμματα που έχουν αναληφθεί από εγχώρια ναυπηγεία.
Τέλος λόγω της έλλειψης νέων ναυπηγικών προγραμμάτων και ισχυρών σύγχρονων μονάδων στο στόλο θα ήταν ευχής έργον το πρόγραμμα να είναι όσο το δυνατόν πιο πλήρες όσον αφορά τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και τα όπλα ώστε να επιτευχθεί πραγματική αναβάθμιση των φρεγατών.
Το επίσης πολύ σημαντικό νέο είναι η επικείμενη αναβάθμιση των υποβρυχίων Τ-214, ένα πρόγραμμα που είναι καίριας σημασίας ώστε τα ελληνικά Τ-214 να συνεχίσουν να είναι στην κορυφή της τεχνολογίας και κορυφαίοι κυνηγοί στα νερά τις Μεσογείου. Το πρόγραμμα βέβαια ελπίζουμε να είναι η απαρχή για την συνέχιση της ναυπηγησης νέων μονάδων τα επόμενα χρόνια που θα χρειαστούν για την αντικατάσταση των γερασμένων και Τ-209 1100 και 1200. Επίσης με τα Τ-214 σταδιακά εκτός υπηρεσίας για να περάσουν το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού θα υπάρχει ήδη απομείωση κατά μία υπερσυγχρονη μονάδα του ήδη μικρού στόλου σύγχρονων υποβρυχίων του Π.Ν. για αρκετά μεγάλο διάστημα.
Στη κατεύθυνση αυτή μείζον είναι και το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Super Vita.
Τέλος επιβάλλεται να δοθεί η μέγιστη δυνατή έμφαση στις νέες ναυπηγήσεις μονάδων. Το τονίζουμε και το γράφουμε συνέχεια: νέες ναυπηγήσεις μονάδων. Συνεπώς εθνική αδήριτη ανάγκη είναι να υλοποιηθεί το πρόγραμμα ναυπήγησης νέων κορβετών και να ασκηθεί το δικαιώμα προαίρεσης για τη 4η FDI HN. Απώτερος στόχος είναι η δομή δυνάμεων του ΠΝ της επόμενης δεκαετίας να συγκροτείται από 4 φρεγάτες FDI HN, 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ και 4 κορβέτες. Αυτός πρέπει να είναι και ο σχεδιασμός του ΠΝ.
Θα επαναλάβουμε για μια ακόμη φορά πως λύσεις όπως οι LCS που αποσύρει το Ναυτικό των ΗΠΑ είναι επικίνδυνες λύσεις για το αξιόμαχο του Πολεμικού Ναυτικού. Όσοι υποστηρίζουν μια τέτοια λύση είναι είτε ιδιοτελείς είτε ανίδεοι.
Ναι το ΠΝ μπορεί δυνητικά να εντάξει μεταχειρισμένες μονάδες από ξένα ναυτικά αλλά όχι τις LCS, τη πλέον αποτυχημένη σχεδίαση στην ιστορία του Αμερικανικού Ναυτικού.
Αδιαμφισβήτητα, το ΠΝ θα πρέπει να στραφεί και στην απόκτηση νέων υποβρυχίων, τουλάχιστον 4 κατ’ ελάχιστο προκειμένου να αντικατασταθεί μέρος των υποβρυχίων Τύπου «209».
Όποιοι και αν είναι οι λόγοι για τους οποίους ο ΥΕΘΑ αποφάσισε την επανεκτίμηση και αναθεώρηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων την παρούσα χρονική στιγμή είναι σίγουρο ότι χρειάζεται ένας γενικός εξορθολογισμός γιατί οι ανάγκες είναι πάρα πολλές, τα χρήματα δεν επαρκούν να καλύψουν όλες τις ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί και οι εξελίξεις τόσο επιχειρησιακά όσο και τεχνολογικά καλπάζουν.
Ανακεφαλαιώνοντας , για τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα θα πρέπει:
- Να γίνει σωστή πρωτεραιοποίηση των αναγκών από τα επιτελεία σύμφωνα με τις πάγιες ανάγκες, τα επιχειρησιακά διδάγματα από τις πρόσφατες συγκρούσεις και τις εξελίξεις της τεχνολογίας.
- Όλες και αν όχι όλες, οι περισσότερες προμήθειες να είναι αποτέλεσμα διαγωνισμών και συγκριτικών διαδικασιών. Αποφέροντας έτσι το καλύτερο αποτέλεσμα στην καλύτερη τιμή.
- Να δοθεί έμφαση σε προγράμματα και συστήματα που είναι πολλαπλασιαστές ισχύος.
- Να υπάρξει προσπάθεια τα νέα προγράμματα να έχουν μεγάλο χρονικό ορίζοντα αποπληρωμής για την αποσυμφόρηση του προϋπολογισμού του υπουργείου ώστε να υπάρχει δυνατότητα ενεργοποίησης περισσότερων προγραμμάτων.
- Να δοθεί έμφαση στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Είτε αγοράζοντας ήδη υπάρχοντα προϊόντα, είτε με απαίτηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης συμμετοχής της σε συμβόλαια του εξωτερικού, είτε με συμμετοχή σε πολυεθνικά προγραμματα ανάπτυξης οπλικών συστημάτων και σίγουρα με ειλικρινή συζήτηση για τις ανάγκες των ΕΕΔ και προϊόντων που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν εγχώρια μέσω προγραμμάτων ανάθεσης ανάπτυξης και ένταξης σε υπηρεσία του τελικού προϊόντος από το υπουργείο.
- Εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για την υποβοήθηση της ελληνικής βιομηχανίας και των ελληνικών εταιριών και κατάργηση του νόμου Βενιζέλου.
Ευχόμαστε επ’ αφορμή της αυριανής εορτής του ΠΝ, Χρόνια Πολλά στο Ναυτικό μας και κυρίως στα στελέχη του. Χρόνια Πολλά στο προσωπικό του ΠΝ με υγεία, τύχη και ψυχική δύναμη.
