«Κάποιες αιχμηρές αυξήσεις αφίξεων (σ.σ μεταναστών) στα ελληνικά νησιά, στο Αιγαίο, τους τελευταίους μήνες, μπορούν να αποδοθούν στην επιθυμία της τουρκικής Κυβέρνησης να στείλει μήνυμα δυσαρέσκειας, προκειμένου να ασκηθεί πίεση προς την ΕΕ», παραδέχονται ωμά οι Βρυξέλλες, στο πλαίσιο εσωτερικού εγγράφου της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), το οποίο εξασφάλισε ο «Φ».
Γράφει ο ΠΑΥΛΟΣ ΞΑΝΘΟΥΛΗΣ, από τις Βρυξέλες, για το ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ
Το εσωτερικό έγγραφο της ΕΥΕΔ (βλέπε φωτοτυπία) αναφέρει ακόμη χαρακτηριστικά: «Υπήρξαν περίοδοι εσκεμμένα αναποτελεσματικών ελέγχων από τα όργανα επιβολής του νόμου, οι οποίοι (σ.σ εσκεμμένα αναποτελεσματικοί έλεγχοι) μεταφράστηκαν σε αιχμηρές αφίξεις στα νησιά του Αιγαίου και κατά μήκος των ελληνοτουρκικών χερσαίων συνόρων. Αυτό έχει χρησιμοποιηθεί ως μέσο πολιτικού πλεονεκτήματος για την τουρκική Κυβέρνηση», διαπιστώνει το εσωτερικό έγγραφο της ΕΥΕΔ, καθιστώντας σαφές ότι η Άγκυρα και ο κ. Ερντογάν, ενίοτε κλείνουν τα μάτια στη διακίνηση παράτυπων μεταναστών προς την Ελλάδα, έχοντας ως προφανή στόχο να αξιοποιήσουν την πίεση που δημιουργείται και να εξασφαλίσουν ανταλλάγματα από την Ε.Ε. Άλλωστε, όπως φροντίζει να σημειώσει το εσωτερικό έγγραφο, «… οι βασικές αρμοδιότητες σε σχέση με τη στρατηγική για τα ζητήματα μετανάστευσης έχουν μεταφερθεί στο γραφείο του Προέδρου» Ερντογάν, ο οποίος προφανώς καθορίζει και την αποτελεσματικότητα ή μη των ελέγχων…
Η στάση της Τουρκίας δεν ήταν άγνωστη, αλλά για πρώτη φορά επισημαίνεται με ευκρίνεια, στο πλαίσιο εσωτερικού εγγράφου της Ε.Ε, το οποίο επίσης αναδεικνύει τη δράση των διακινητών παράτυπων μεταναστών, προς την Κύπρο, όπου καταγράφεται ισχυρή μεταναστευτική πίεση. «Τα δίκτυα των διακινητών μεταναστών κατά μήκος της διαδρομής της ανατολικής Μεσογείου εξακολουθούν να λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό από Κούρδους της Συρίας και του Ιράκ που συνεργάζονται στενά με τουρκικές εγκληματικές ομάδες», σημειώνει το εσωτερικό έγγραφο και υπογραμμίζει: «Το 2018 διαφάνηκε αύξηση στη χρήση ταχύπλοων σκαφών που διακινούν παράτυπους μετανάστες απευθείας από την Τουρκία προς την ηπειρωτική Ελλάδα, την Ιταλία ή την Κύπρο. Για να επιχειρήσουν αυτές τις μεγάλες αποστάσεις, οι διακινητές χρησιμοποιούν μεγαλύτερα ιστιοφόρα σκάφη, άκαμπτα φουσκωτά σκάφη ή συνήθη μηχανοκίνητα σκάφη, όλα εφοδιασμένα με ισχυρούς κινητήρες. Η Κύπρος, ειδικά, έχει αναφέρει ένα αυξημένο αριθμό εντοπισμού περιστατικών στη νεκρή γραμμή που καταδεικνύει μια διαφοροποίηση των τρόπων λειτουργίας των διακινητών».
Σε αντίθεση με την κατάσταση στο Αιγαίο, για την οποία το εσωτερικό έγγραφο της ΕΥΕΔ διαπιστώνει «εσκεμμένους αναποτελεσματικούς ελέγχους» εκ μέρους της Άγκυρας, στην περίπτωση της Κύπρου, καταγράφει απλώς το πρόβλημα στη γραμμή αντιπαράταξης. Ωστόσο, η πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν για την Πράσινη Γραμμή, δεν αφήνει αμφιβολία για τον ρόλο της Τουρκίας και στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επισημαίνει ότι ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών που διακινήθηκαν από τα κατεχόμενα προς τις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνέχισε να αυξάνεται και ανήλθε σε 1.686 πρόσωπα το 2017, σε σύγκριση με 1.499 το 2016 και 1.290 το 2015.
Η έκθεση της Κομισιόν σημειώνει ότι σχεδόν όλοι οι παράτυποι μετανάστες έφτασαν από την Τουρκία στα κατεχόμενα και πέρασαν ή επιχείρησαν να περάσουν μέσω της Πράσινης Γραμμής στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία. Οι παράτυποι μετανάστες ήταν πολίτες της Συρίας (753), του Πακιστάν (119), της Σομαλίας (111) και της Τουρκίας (74). Ποσοστό 90% περίπου (1.519) ζήτησαν «διεθνή προστασία» από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Το 2018, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη για την Κύπρο, κάτι που αντανακλάται στα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της Κομισιόν, Eurostat. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, τα οποία επικαλέστηκε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στο πλαίσιο ενημερωτικής επιστολής προς τους εταίρους του στην Ε.Ε, η Κύπρος έχει δεχθεί τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων για άσυλο το πρώτο τρίμηνο του 2018, μεταξύ των κρατών της ΕΕ, κατ’ αναλογία πληθυσμού. Στην επιστολή του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επισημαίνει ακόμη ότι τους πρώτους μήνες του 2018 η Κύπρος δέχθηκε 2.221 αιτήσεις παροχής ασύλου, κάτι που συνιστά αύξηση κατά 40% σε σύγκριση με τους αντίστοιχους μήνες του προηγούμενου έτους.
Η κατάσταση καθίσταται ακόμη πιο δύσκολη για τη Λευκωσία, η οποία καλείται να επιτηρήσει αποτελεσματικά τη γραμμή αντιπαράταξης, μήκους 180 χιλιομέτρων, με τρόπο όμως που δεν θα την καταστήσει «σκληρό σύνορο». Το πάζλ των δυσκολιών για τη Λευκωσία συμπληρώνει η άρνηση της Τουρκίας να εφαρμόσει τη Συμφωνία Επανεισδοχής παράτυπων μεταναστών στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Άγκυρα έχει μάλιστα ενημερώσει γραπτώς τις Βρυξέλλες, τόσο την Κομισιόν, όσο και το Συμβούλιο, ότι η πολιτική της δεν έχει διαφοροποιηθεί έναντι της «νήσου Κύπρου» και ότι συνεπώς δεν πρόκειται να εφαρμόσει τη Συμφωνία Επανεισδοχής παράτυπων μεταναστών. Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό μεταφράζεται σε άρνηση της Άγκυρας να αποδεχθεί την επιστροφή παράτυπων μεταναστών που διακινήθηκαν από την τουρκική επικράτεια στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κάτι που εκ των πραγμάτων ενισχύει την πίεση προς τη Λευκωσία.
«Σχετικώς αποτελεσματικά»…
Παρά τις διαπιστώσεις του εσωτερικού εγγράφου της ΕΥΕΔ, για εσκεμμένα αναποτελεσματικούς ελέγχους από το καθεστώς Ερντογάν, οι οποίοι μεταφράστηκαν σε αιχμηρές αφίξεις μεταναστών στην Ελλάδα, εκφράζεται σε γενικές γραμμές ικανοποίηση για τον ρόλο που διαδραματίζει η Άγκυρα στην αναχαίτιση των μεταναστευτικών ροών στην ΕΕ, περιλαμβανομένης της διαδρομής της ανατολικής Μεσογείου. Το εσωτερικό έγγραφο αναφέρει: «Επί του παρόντος, τα μέτρα που εφαρμόζονται από τις τουρκικές Αρχές για περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης κατά μήκος της διαδρομής της ανατολικής Μεσογείου, αξιολογούνται ως σχετικώς αποτελεσματικά».
Πράξεις αναμένει ο Αναστασιάδης
Ουσιαστικές ενέργειες αποφόρτισης της Κύπρου από τις ισχυρές μεταναστευτικές πιέσεις που δέχεται, αναμένει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης από τους εταίρους της Κύπρου στην ΕΕ. Στην άτυπη Σύνοδο του Σάλτσμπουργκ, ο κ. Αναστασιάδης έθεσε θέμα οικονομικής και επιχειρησιακής στήριξης της νήσου. Όπως μας ανέφερε έγκυρη πηγή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ζήτησε όπως υπάρξει ουσιαστική στήριξη των κρατών «πρώτης γραμμής», στα οποία περιλαμβάνεται και η Κύπρος, όπως η «ανακατανομή» καταστεί υποχρεωτική, σε όλες τις περιπτώσεις. Όπως αποκαλύψαμε, ο Πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, απέστειλε επιστολή στον Πρόεδρο Αναστασιάδη, στις 5 Σεπτεμβρίου, αναλαμβάνοντας πολιτική δέσμευση για οικονομική και επιχειρησιακή στήριξη της Κύπρου, υπό το φως των αυξημένων μεταναστευτικών ροών που διοχετεύονται στη γραμμή της ανατολικής Μεσογείου. Η Λευκωσία αναμένει ότι η ΕΕ θα περάσει από τη θεωρία στην πράξη και από τις πολιτικές δεσμεύσεις σε ουσιαστικές ενέργειες, κάτι που θα διαφανεί τις προσεχείς εβδομάδες, ενόψει και της επικείμενης Συνόδου Κορυφής, στις 18 Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες.
Πρόταση Τουρκίας για την Κύπρο
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», η Άγκυρα έχει υποβάλει γραπτή πρόταση προς τις Βρυξέλλες, ζητώντας όπως η όποια συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία πραγματοποιείται «διά αντιπροσώπου», τόσο στα ζητήματα της Συμφωνίας Επανεισδοχής παράτυπων μεταναστών, όσο και στα ζητήματα που αφορούν στη δικαστική συνεργασία. Η τουρκική πρόταση προς την Κομισιόν αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η Τουρκία αναμένει την εισήγηση της Κομισιόν που θα επιτρέπει την εγκαθίδρυση δικαστικής συνεργασίας χωρίς απευθείας επαφή με τους Ελληνοκυπρίους (Turkey is waiting for the proposal of the Commission which will allow the establishment of judicial cooperation without any direct contact with the Greek Cypriots)».
Σημειώνεται ότι κοινοτικοί κύκλοι είχαν εξετάσει σε υπηρεσιακό επίπεδο το ενδεχόμενο συνεργασίας Τουρκίας-Κύπρου μέσω τρίτου κράτους, ή μέσω της Eurostat, κάτι πάντως που η Λευκωσία απορρίπτει κατηγορηματικά, για ευνόητους λόγους. Άλλωστε, μια τέτοια εξέλιξη θα ισοδυναμούσε με υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε κράτος μέλος δεύτερης κατηγορίας…
400% αύξηση
Το εσωτερικό έγγραφο της ΕΥΕΔ, ημερομηνίας 13 Ιουλίου, καταγράφει αύξηση πέραν του 400% στη διακίνηση παράτυπων μεταναστών, από την Τουρκία προς την Ελλάδα, μέσω χερσαίων συνόρων. «Οι πρώτοι έξι μήνες του 2018 σηματοδοτούν μιαν αρνητική νέα τάση σε σχέση με τη μεταναστευτική διαδρομή της ανατολικής Μεσογείου, καθώς οι αφίξεις από την Τουρκία προς την Ελλάδα έχουν αυξηθεί ουσιαστικά σε σύγκριση με το 2017», αναφέρει το εσωτερικό έγγραφο και σημειώνει: «Ο συνολικός αριθμός αφίξεων στην Ελλάδα (από τη θάλασσα, την ξηρά και τον αέρα μέχρι το τέλος Ιουνίου 2018) ήταν πέραν των 23.000, κάτι που συνιστά αύξηση κατά 117% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο, το 2017». Το έγγραφο επισημαίνει ότι «η πίεση ήταν εξαιρετικά έντονη στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα» και προσθέτει: «Σχεδόν 8.500 μετανάστες έφτασαν στην Ελλάδα από την ξηρά τους πρώτους έξι μήνες του 2018 (μια αύξηση πέραν του 400% σε σύγκριση με την ίδια χρονική περίοδο του 2017». Στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2018, έφτασαν στα ελληνικά νησιά 13.500 μετανάστες, αριθμός που συνιστά αύξηση κατά 44% σε σχέση με την ίδια περίοδο, το 2017.
