Γράφει ο Τσαϊλάς Δημήτρης Υποναύαρχος Π.Ν ε.α
Ο “Ναύαρχος Νικόλαος Βότσης” μας θωρεί περήφανα μπροστά από το Λευκό Πύργο. Γιός του γιατρού Ιωάννου Βότση και της αρχόντισσας Μαρίας Κουντουριώτη, αδελφής του Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, είχε όνομα βαφτιστικό, το όνομα του παππού του, καπετάν Νικόλα Βότση. Του θρυλικού Αξιωματικού του «Άρη», του Αναστάση Τσαμαδού, που μετά τον ηρωικό θάνατό του στη μάχη με τον Ιμπραήμ πάνω στο νησί της Σφακτηρίας, το κυβέρνησε ανάμεσα από τα οθωμανικά καράβια και πολεμώντας με ολόκληρο σχεδόν τον εχθρικό στόλο, το οδήγησε με σπασμένα τα κατάρτια και ξεσχισμένα τα πανιά ως το λιμάνι της Ύδρας.
Με τέτοια βαριά κληρονομιά ο Νικόλαος Βότσης ξεκίνησε την σταδιοδρομία του, στο Πολεμικό Ναυτικό. Μετά από μια δράση συνεχή, όχι συνηθισμένη από το χρέος προς την Πατρίδα, έρχονται οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, και συναντούμε τον ήρωά μας να υπηρετεί με το βαθμό του υποπλοιάρχου.
Και έχοντας μέσα του ψυχή μπουρλοτιέρη, ζητάει από το Υπουργείο Ναυτικών, να τον τοποθετήσουν σε μικρή μονάδα του στόλου, και με σχετική ελευθερία δράσεως. Η αίτησή του αυτή δημιουργεί εντύπωση στους ανωτέρους του, και τον τοποθετούν κυβερνήτη του τορπιλλοβόλου 11. Ενός μικρού καραβιού, που είχε κι όλας αρχίσει να στενάζει από το πέρασμα του χρόνου. Είχε ναυπηγηθεί το 1885 και είχε τότε ηλικία 27 χρόνων. Μήκος είχε 37 ½ μέτρα, πλάτος 4 μέτρα και 60 εκατοστά, βύθισμα 2 μέτρα. Και ταχύτητα 13 κόμβους. Με αυτό το πλοίο ο Νικόλαος Βότσης έγραψε ιστορία. Γιατί ότι έλειπε από το τορπιλλοβόλο 11 το αναπλήρωσε η Υδραϊκή ψυχή του κυβερνήτου.
Αυτή η απλή και καλοκάγαθη ψυχή του Νικόλαου Βότση ήταν προετοιμασμένη για ηρωισμούς, γιατί είχε δύο βασικά στοιχεία, την έμπνευση από τις παραδόσεις των προγόνων και τη σωφροσύνη.
Μιλώντας για την σωφροσύνη, που εχαρακτήριζε τον Νικόλαο Βότση, πρέπει να αναφέρω, ότι προτού ενεργήσει εστάθμιζε την κατάσταση και κατέστρωνε σχέδιο. Τούτο μαρτυρεί η κατά τις παραμονές των Βαλκανικών Πολέμων μετάβασή του στην Κωνσταντινούπολη, «ινκόγνιτο», με διαβατήριο εμπόρου και με αντικειμενικό σκοπό να εξετάσει ο ίδιος την διάβαση των Δαρδανελλίων, για να είναι σε θέση να διεισδύσει μέσα στα στενά, και να δράση με τόλμη κατά τον Πόλεμο που επλησίαζε.
Το σχέδιο όμως τούτο, που δεν επραγματοποίησε από λόγους αντικειμενικούς, μαρτυρεί τις επιτελικές ικανότητές του, και την διορατικότητα με την οποίαν είχε προβλέψει την στρατηγική αξία των στενών. Για τους γεννημένους όμως ήρωες υπάρχει πάντα ευκαιρία. Και η ευκαιρία αυτή ήρθε την 18 Οκτωβρίου 1912.
Όταν ο Βότσης ήταν έτοιμος, ανυπόμονος πια, στέλνει στο Υπουργείο Ναυτικών, κρυπτογραφημένο τηλεγράφημα:
«Παρακαλώ Υπουργείον όπως μοι εγκρίνη, εάν παρουσιασθεί ευνοϊκή περίστασις, κατά τας διαταχθείσας περιπολίας, είσπλουν εις λιμένα Θεσσαλονίκης, όπου ναυλοχεί θωρηκτόν Φετχί Μπουλέντ».
Και η απάντηση του Υπουργείου ήταν η ακόλουθη:
«Εκτελέσατε επίθεσιν κατά του εν Θεσσαλονίκη ορμούντος οθωμανικού πλοίου, συμφώνως με πρωϊνήν τηλεγραφικήν συνεννόησιν μετά Αρχηγού Γενικού Επιτελείου»
Και αφού όλα ήταν έτοιμα, η επίθεση αποφασίστηκε για το βράδυ της 18 Οκτωβρίου 1912.
Πριν νυχτώσει και ξεκινήσει για το μεγάλο τόλμημα, το Τ-11, και ενώ έπλεε έξω από το Λιτοχώρι, φάνηκαν δύο μικρά καΐκια με καραβοκύρηδες τον Νικόλα Βλαχόπουλο, και τον Μιχάλη Κουφό. Ο Βότσης τους κράτησε για πλοηγούς. Όταν το απόγευμα της ημέρας εκείνης συνάντησε στο Ελευθεροχώρι το πολεμικό «Σφακτηρία» έστειλε έγγραφο, παρακαλώντας την κυβέρνηση να ενδιαφερθή για τις οικογένειες των δύο ακούσιων πλοηγών, αν πάθουν τίποτε. Και αφού εξετέλεσε το ανθρώπινο αυτό καθήκον, απομακρύνθηκε από την Σφακτηρία, για τον μεγάλο σκοπό, δίνονταν «διά βραχιόνων» το ακόλουθο σήμα:
«Το τορπιλλοβόλον 11, πριν επιχειρήσει να γράψει μίαν σελίδα εις την ιστορία, σας αποχαιρετά»
Με πλήρη συσκότιση το Τ 11 ξεκινάει από το Ελευθεροχώρι στις 9:20 το βράδυ της 18ης Οκτωβρίου 1912, με συντροφιά το συννεφιασμένο φθινοπωρινό ουρανό και τον άγριο γραίγο που φυσούσε δυνατά. Είχε βάλλει πλώρη για το Καραμπουρνού. Και όσο επλησίαζαν στο Καραμπουρνού, τόσο πιο ευδιάκριτος και απειλητικός γινόταν ο προβολέας που είχαν στήσει οι αντίπαλοι εκεί πάνω, καθώς στρεφόταν προς όλες τις κατευθύνσεις, φωτίζοντας κάθε τι που εύρισκε μπροστά του.
Μα δεν ήταν ο προβολέας ο μόνος κίνδυνος. Ο εχθρός είχε ρίξει σε όλη τη θάλασσα νάρκες αφήνοντας ένα στενό πέρασμα, που οδηγούσε προς το Καραβοφάναρο το τοποθετημένο στις εκβολές του Αξιού. Αλλά και ο βυθός δεν ήταν στερεός. Γιατί το ποτάμι κατέβαζε ένα σωρό μπάζια, και τα νερά αλλού ήταν βαθειά και αλλού ρηχά. Γι’ αυτό ο Βότσης πρόσταξε να πλέουν «ήρεμα» και κάθε τόσο να βολίζουν τον βυθό. Το «βόλισμα» αυτό ανέλαβε ο Βλαχόπουλος. Έτσι το τορπιλλοβόλο 11 πλέοντας με 11 μίλια πέρασε την επικίνδυνη ζώνη, με κατεύθυνση προς βορρά.
Και να, σε μια στιγμή σκίρτησαν οι καρδιές των ανδρών του πληρώματος από εθνικό πόθο, όταν φάνηκε στο βάθος η σκλαβωμένη Θεσσαλονίκη. Η μεγάλη στιγμή πλησίαζε. Ο Βότσης πάνω στη Γέφυρα προσπαθούσε με τις διόπτρες να ξεχωρίσει την σιλουέττα του «Φετχί-Μπουλέντ», που σημαίνει «καλή τύχη», μα που ο Βότσης του προώριζε τύχη κακή.
Και να!! σε μια στιγμή υψώνεται επιβλητικός και απειλητικός ο όγκος του θωρηκτού Φετχί-Μπουλέντ στην αριστερή άκρη του κυματοθραύστη.
Ήταν ώρα 11:20 όταν το τορπιλοβόλο 11 βρισκόταν σε απόσταση 150 περίπου γυαρδών από το εχθρικό θωρηκτό. Η μεγάλη κα κρίσιμη στιγμή είχε φθάσει!! Οι στιγμές αυτές που αποτελούν πολοστημόριον του χρόνου, στην ιστορία περνούν στην αιωνιότητα. Μέσα σ’ αυτές τις ιστορικές στιγμές, ακούγεται σταθερή η φωνή του Βότση, που δίνει διαταγές στον τορπιλλητή Δημήτριο Ελευσινιώτη ΕΛΞΟΝ…
Ο τορπιλλητής τράβηξε τη λαβή και η τορπίλλα χάραξε στη θάλασσα ένα αφρισμένο δρόμο. Το ίδιο και η δεύτερη τορπίλλα. Ο Βότσης διέταξε αμέσως.
Ανάποδα ολοταχώς.
Συγχρόνως δίνει διαταγή στον ύπαρχο Χατζίσκο να ρίξει και την τορπίλλα του καταστρώματος.
Κάποιος βαθύς κρότος ακούστηκε από το Φετχί-Μπουλέντ, ενώ το σκάφος άρχισε να βυθίζεται γέρνοντας προς τα δεξιά.
Έτσι ένα ακόμη θαλασσινό τρόπαιο στήθηκε εκείνη την ώρα στην ιστορία της Ελλάδος, μέσα στο λιμάνι της όμορφης Θεσσαλονίκης, και κάτω από τα μάτια του εχθρού. Και περνώντας ολοταχώς κάτω από τα κανόνια του Καραμπουρνού, που οι μεγάλοι προβολείς του έψαχναν ολόγυρα να ανακαλύψουν τον τολμηρό καταδρομέα, σύμφωνα με την υπόσχεση που είχε δώση ο Βότσης, διέταξε να ρίξουν μια χαιρετιστήρια κανονιά στους ξαφνιασμένους εχθρούς, σαν νικητήρια ιαχή.
Το κανόνι αυτό, ιερό κειμήλιο, βρίσκεται τώρα τοποθετημένο στο Ιστορικό Αρχείο της Πατρίδας του γενναίου μπουρλοτιέρη Νικολάου Βότση, στον ηρωϊκό βράχο της Ύδρας.
Την άλλη μέρα φτάνοντας στην Κατερίνη ανήγγειλε ο Βότσης το μεγάλο κατόρθωμά του με τα ακόλουθα λίγα λόγια.
«11.35’ χθες Πέμπτην, ετορπιλλίσαμεν επιτυχώς εις λιμένα Θεσσαλονίκης Θωρηκτόν ‘Φετχί-Μπουλέντ’. Πλοίον βυθιζόμενον έκλινε δεξιά. Πλήρωμα και πλοίον ημών αβλαβή»
Και σε λίγες ώρες οι Ελληνικοί αιθέρες αντιλάλησαν το συγχρητήριον ραδιοτηλεφγράφημα του Υπουργού των Ναυτικών.
«Συγχαίρω εγκαρδίως διά ναυτικόν κατόρθωμα. Προς τιμήν σας διατάσσω όπως έκθεσις υμών ανακοινωθή δι’ ημερησίας διαταγής προς άπαντα τα πλοία του στόλου Αιγαίου και Αμβρακικού. Ετιμήσατε πατρίδα και ένδοξον ναυτικόν της. Θα προτείνω την ηθικήν αμοιβήν υμών και υπάρχου, εν καιρώ δε και ολόκληρου του πληρώματος. Γνωστοποιήσατέ μας ονόματα πλοηγών προς παροχήν ηθικής και υλικής αμοιβής προς αυτούς. Το συγχαρητήριά μου ανακοινώσατε εις το υφ’ υμάς πλήρωμα δι’ ημερησίας διαταγής, Υπουργός Ναυτικών Ν. Στράτος»
Η ιστορία έχει γράψει τα ονόματα του κυβερνήτου και του πληρώματος του Τορπιλλοβόλου 11 με γράμματα από δάφνες, στις σελίδες των αθανάτων. Ας ταξιδεύσουμε για μια στιγμή με την σκέψη μας σε εκείνη την ημέρα για να βροντοφωνάξουμε τα ονόματα των 29 γενναίων ναυτών του Τορμπιλλοβόλου 11. Η ανάμνηση αυτή αποτελεί χρέος ιερό.
1) Αχιλεύς Ασλάνογλου, ναύτης.
2) Γεώργιος Λεμονής, ναύτης.
3) Κωνσταντίνος Γαλάτης, ναύτης.
4) Γεώργιος Κηλής, θερμαστής.
5) Γεώργιος Ψαρρός, θερμαστής.
6) Σταύρος Βλαχάκης, οιακιστής.
7) Εμμανουήλ Κουτσουδάκης, αρμενιστής.
8) Δημήτριος Κοκκινοπάνης, αρμενιστής.
9) Σπυρίδων Πετρίτης, αρμενιστής.
10) Σαράντης Καραδήμας, αρμενιστής.
11) Δημήτριος Μαλτέζος, αρμενιστής.
12) Γεώργιος Κυράγγελος, δίοπος μηχανικός.
13) Θεόδωρος Σούγκρας, κελευστής μηχανικός.
14) Κανέλλος Αλιφαντής, υποκελευστής.
15) Ανδρέας Λαζάρου, υποκελευστής μηχανικός.
16) Γιακουμής Γιακουμής, υποκελευστής μηχανικός.
17) Λεωνίδας Ανδριανού, πυροβολητής.
18) Βασίλειος Κουμπενάς, πυροβολητής.
19) Αλέξανδρος Λαγουρός, πυροβολητής.
20) Θωμάς Μπήτρος, πυροβολητής.
21) Δημήτριος Δαούτης, τορπιλλητής.
22) Νικόλαος Μιταφιτζής, τορπιλλητής.
23) Γεώργιος Καμπανάρος, τορπιλλητής.
24) Γεώργιος Θεοχάρης, τορπιλλητής.
25) Δημήτριος Ελευσινιώτης, τορπιλλητής.
26) Νικόλαος Βλαχόπουλος, ιδιώτης πλοηγός.
27) Μιχαήλ Κουφός, ιδιώτης πλοηγός.
28) Δημήτριος Χατζίσκος, σημαιοφόρος Ύπαρχος.
29) Κυβερνήτης Υποπλοίαρχος Νικόλαος Βότσης.
