Δεσμεύσεις σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο παρείχε σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ» η Βρετανία στην Τουρκία, διαβεβαιώνοντας ότι δεν θα επέτρεπε την επιβολή ευρωπαϊκών στοχευμένων μέτρων για το ζήτημα της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας καθώς και ότι θα απέτρεπε ευρωπαϊκή κοινή έκκληση για την επιβολή εμπάργκο όπλων, υπό το φως της τουρκικής εισβολής στη Συρία.
Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, τις εν λόγω δεσμεύσεις ανέλαβε προς τον Ταγίπ Ερντογάν, ο Μπορίς Τζόνσον, Πρωθυπουργός της Βρετανίας, ο οποίος προ τριών ετών, τον Μάιο του 2016, είχε λάβει βραβείο κερδίζοντας τον διαγωνισμό του Spectator για το πλέον αισχρό/προσβλητικό ποίημα εις βάρος του Προέδρου της Τουρκίας, το οποίο δεν αναπαράγουμε για λόγους που άπτονται του σεβασμού του αναγνωστικού κοινού. Ο κ. Τζόνσον λοιπόν, ως Πρωθυπουργός πλέον της Βρετανίας, δεσμεύτηκε προς τον Ταγίπ Ερντογάν ότι θα έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να μην επιτρέψει τη λήψη πολιτικής απόφασης για επιβολή νομικών κυρώσεων στο ζήτημα της ΑΟΖ και για εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας, αναφορικά με το ζήτημα της Συρίας.
Οι δεσμεύσεις Τζόνσον επιχειρήθηκε να γίνουν πράξη από τον υφυπουργό Εξωτερικών Άντριου Μάρισον, κάτι όμως που δεν έγινε κατορθωτό.
Ο Βρετανός αξιωματούχος, συνεχίζοντας τη γνωστή πολιτική γκριζαρίσματος της κυπριακής ΑΟΖ στην οποία επιδίδεται εδώ και μήνες το Λονδίνο, τάχθηκε εναντίον της επιβολής στοχευμένων μέτρων κατά νομικών και φυσικών προσώπων που εμπλέκονται στις έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας, διατυπώνοντας ενστάσεις επί του προσχεδίου Συμπερασμάτων που έβαλε στο τραπέζι του Συμβουλίου η Φεντερίκα Μογκερίνι. Παράλληλα, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», ο κ. Μάρισον, ζήτησε όπως απαλειφθεί η αναφορά περί «καταδίκης» της Τουρκίας (condemn) για το ζήτημα της εισβολής στη Συρία, κάτι που δημιουργεί αν μη τι άλλο την εντύπωση, ότι η σπουδή του Λονδίνου να στηρίξει την Άγκυρα υπερβαίνει την όποια ενδεχόμενη ευαισθησία του Φόρεϊν Όφις για τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, τις εν ψυχρώ δολοφονίες και τα εγκλήματα που διαπράττει το καθεστώς Ερντογάν.
Η στάση που τήρησε η Βρετανία στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ), καταδεικνύει ότι η στήριξη της Τουρκίας ανεξαρτήτως θυμάτων και τιμημάτων, αποτελεί προτεραιότητα της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής. Ειδικότερα για την Κύπρο, ο κ. Μάρισον ισχυρίστηκε ότι το Λονδίνο δεν γνωρίζει καν τις σκέψεις της Ε.Ε. για την επιβολή στοχευμένων μέτρων κατά νομικών και φυσικών προσώπων που εμπλέκονται στις τουρκικές έκνομες ενέργειες στην «ανατολική Μεσόγειο», κάτι που ανάγκασε τη Φεντερίκα Μογκερίνι να του απαντήσει ότι το Λονδίνο, όπως και οι υπόλοιπες 27 πρωτεύουσες, έχουν λάβει γραπτώς τις προτάσεις της Ε.Ε. από τις 9 Ιουλίου. Φρόντισε μάλιστα να υποδείξει στον κ. Μάρισον, ότι η Βρετανία φαίνεται να ήταν απορροφημένη με άλλα ζητήματα, υπονοώντας προφανώς το Brexit…
Το παζλ της εικόνας συμπληρώνει το κλίμα που επικράτησε στη Σύνοδο των ΥΠΕΞ και είναι ενδεχομένως ενδεικτικό της αδυναμίας της Βρετανίας να περάσει τη θέση της. Το μόνο που κατάφερε ο Άντριου Μάρισον ήταν να εξασφαλίσει μια προσθήκη, διά της οποίας υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία αποτελεί «εταίρο-κλειδί» της Ε.Ε.
Ας δούμε όμως τα τέσσερα βασικά στοιχεία που καθόρισαν το κλίμα και κατά συνέπεια τις πολιτικές εξελίξεις στη συνεδρία του ΣΕΥ:
1/ Η αποφασιστικότητα της Γερμανίας και της Γαλλίας να επιβάλουν μια κοινή θέση της Ε.Ε., διά της οποίας καλούνται όλα τα κράτη-μέλη να ευθυγραμμιστούν με την επιβολή εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας, κάτι που τελικά πέρασε, τουλάχιστον στο χαρτί.
2/ Η διορατικότητα της Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία τοποθέτησε το καυτό ζήτημα της Συρίας σε κοινό προσχέδιο Συμπερασμάτων με το σημαντικότατο θέμα της κυπριακής ΑΟΖ, κάτι που εκ των πραγμάτων δημιούργησε ένα πλαίσιο στο οποίο τα κράτη-μέλη δεν θα μπορούσαν να κλείσουν τα μάτια, ούτε στο ένα ζήτημα, αλλά ούτε και στο άλλο. Σημειώνεται ότι το τελικό κείμενο Συμπερασμάτων που εκδόθηκε, διαχωρίζει πλέον τα θέματα Συρίας και κυπριακής ΑΟΖ.
3/ Η εμμονή της Λευκωσίας σε στοχευμένα μέτρα, όπως διατυπώθηκε από τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο Νίκο Αιμιλίου στη COREPER, κατόπιν οδηγιών του Νίκου Χριστοδουλίδη αλλά και από τον ίδιο τον ΥΠΕΞ στο πλαίσιο του ΣΕΥ και των διμερών επαφών του στο περιθώριο του Συμβουλίου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η Γερμανία, η οποία αρχικά διατύπωνε ενστάσεις για τα στοχευμένα μέτρα κατά εταιρειών και προσώπων που συμμετέχουν στις έκνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ, έβαλε τελικά νερό στο κρασί της. Παράλληλα, μεγάλος αριθμός κρατών-μελών στήριξαν τη Λευκωσία. Κατά κύριο λόγο, η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Σουηδία, η Ιρλανδία. Θετικά τοποθετήθηκαν επίσης, η Εσθονία, η Λετονία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Ρουμανία, η Ολλανδία, η Σλοβενία, η Δανία και η Ελλάδα.
4/ Η Βρετανία βρέθηκε κυριολεκτικά απομονωμένη, κάτι που σε σημαντικό βαθμό αποδίδεται στην κούραση των εταίρων λόγω Brexit. Ο Άντριου Μάρισον δεν έπεισε τους εταίρους επί της ουσίας και εξασφάλισε μόνο διακοσμητικές αναφορές, όπως αυτήν που επισημαίνει ότι η Τουρκία παραμένει εταίρος-κλειδί για την Ε.Ε.
Η Σύνοδος Κορυφής που ακολούθησε το ΣΕΥ, στις 17-18 Οκτωβρίου, ενσωμάτωσε τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, ενώ ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εξασφάλισε τη διόρθωση μιας στρέβλωσης που είχε επιβάλει το Λονδίνο. Με βάση την απόφαση της Συνόδου Κορυφής, καθίσταται πλέον σαφές ότι οι έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας λαμβάνουν χώρα στην κυπριακή ΑΟΖ και όχι στην ανατολική Μεσόγειο (βλέπε άλλη στήλη).
Προωθούνται οι νομικές πράξεις
Αύριο Δευτέρα αρχίζει, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», η διαδικασία δρομολόγησης των νομικών πράξεων, προκειμένου να εγκριθούν από την ομάδα εργασίας Relex, εν συνεχεία την Coreper και από το Συμβούλιο σε πολιτικό επίπεδο. Η έγκριση των νομικών πράξεων αποτελεί το επόμενο βήμα της διαδικασίας επιβολής κυρώσεων κατά νομικών και φυσικών προσώπων που εμπλέκονται ή διαδραματίζουν ρόλο στις έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεδομένου ότι το θέμα θεωρείται sui generis, «μοναδικό» και χωρίς προηγούμενο, από την Ε.Ε., οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες των θεσμικών οργάνων της ΕΥΕΔ, του Συμβουλίου και της Κομισιόν αναμένεται να κάνουν προσεκτικά βήματα ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενες νομικές επιπλοκές. Άριστα ενημερωμένες πηγές διατυπώνουν την εκτίμηση ότι «οι νομικές πράξεις θα είναι πιθανότατα έτοιμες εντός Νοεμβρίου». Εν συνεχεία, θα δρομολογηθεί διαδικασία υποβολής προτάσεων για συμπλήρωση της λευκής λίστας (empty annex) με νομικά και φυσικά πρόσωπα που συμμετέχουν στις έκνομες τουρκικές δραστηριότητες, κάτι που προϋποθέτει επεξεργασία από τη Relex, εν συνεχεία από την Coreper και απαιτεί παράλληλα πολιτική έγκριση από το Συμβούλιο.
Προεδρικό κέρδος κόντρα στο γκριζάρισμα
Οι έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ θα συζητηθούν επίσης στην ολομέλεια της Ευρωβουλής στις 13 Νοεμβρίου, όπου αναμένεται να υπάρξει και τοποθέτηση εκ μέρους της Ύπατης Εκπροσώπου, Φεντερίκα Μογκερίνι. Κύκλοι της Ευρωβουλής συζητούν ήδη διάφορες ιδέες για επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας, προκειμένου να ενισχύσουν τις κυρώσεις που έχει αποφασίσει το Συμβούλιο. Ωστόσο, οι δυνατότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένες.
Μια πρώτη σκέψη, όπως πληροφορούμαστε, αφορά στο πάγωμα της Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε.-Τουρκίας, κάτι πάντως που θεωρείται ανέφικτος στόχος, καθώς θα προσκρούσει στην άρνηση των κρατών-μελών να υιοθετήσουν ένα τέτοιο μέτρο. Την τάση των κρατών-μελών να διατηρήσουν την Τελωνειακή Ένωση Ε.Ε.-Τουρκίας επιβεβαίωσε, όπως πληροφορούμαστε, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Bernard Brunet ενώπιον της Μεικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ε.Ε.-Τουρκίας.
Η Ευρωβουλή, η οποία τάχθηκε υπέρ της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, θα μπορούσε ενδεχομένως να διαφοροποιήσει αυτή τη θέση της, κάτι όμως που θα έχει αξία μόνο εάν διασυνδεθεί με τις τουρκικές έκνομες δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ. Σε περίπτωση κατά την οποία το πάγωμα της αναβάθμισης Τελωνειακής Ένωσης διασυνδεθεί με το Συριακό, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να καταστεί μπούμερανγκ για τη Λευκωσία, όταν λήξει οριστικά η εισβολή της Άγκυρας στη Συρία.
