Σε νέα ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ που έχει … άρωμα Τουρκίας καθώς τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί θυμίζουν κείμενο του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών προχώρησε η Λιβύη, επιχειρώντας να επιβάλει τετελεσμένα με το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Με τη ρηματική διακοίνωση και τον χάρτη που τη συνοδεύει, η Λιβύη χαράσσει εξωτερικά όρια υφαλοκρηπίδας έως την Κρήτη βάζοντας στο στόχαστρο όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την Τουρκία. Στην Τρίπολη απάντησαν ελληνικές διπλωματικές πηγές τονίζοντας ότι η ρηματική διακοίνωση αυτή «δεν παράγει έννομα αποτελέσματα». Προσθέτουν ακόμη ότι οι θέσεις αυτές «έχουν τεθεί στο παρελθόν και απαντηθεί προσηκόντως από την Ελλάδα και την Αίγυπτο». Από την Αθήνα διαμηνύεται, επίσης, ότι «τέτοιες θέσεις δεν παραπέμπουν σε ετοιμότητα για επανέναρξη συνομιλιών για οριοθέτηση Υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας».
Η ρηματική διακοίνωση της Λιβύης κατατέθηκε στις 27 Μαΐου στον ΟΗΕ και δημοσιεύθηκε ως επίσημο έγγραφο την 1η Ιουλίου. Η κίνηση αυτή της Λιβύης ακολουθεί τις κινήσεις που έκανε η Τουρκία το 2020, καταθέτοντας και αυτή μονομερώς και αυθαίρετα στον ΟΗΕ τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της, βάσει του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, αγνοώντας εντελώς τα δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου. Η Λιβύη μάλιστα χαρακτηρίζει παράνομη την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία, την ανακήρυξη της Ελληνικής ΑΟΖ στο Ιόνιο, αλλά και τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, σε μια προσπάθεια γενικευμένης αμφισβήτησης των ελληνικών θαλασσίων ζωνών, ακόμη και εκεί που δεν μπορεί να το πράξει λόγω γεωγραφίας η Τουρκία, δηλαδή στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης.
Η Λιβύη επικαλείται, όπως και η Τουρκία, το επιχείρημα ότι η μέση γραμμή πρέπει να οριστεί μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών με την Ελλάδα και ότι τα νησιά δεν έχουν αυτομάτως πλήρη επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες, και βάσει της νομολογίας είτε πρέπει να αγνοηθούν είτε να έχουν μειωμένη επήρεια, ανάλογα με τις συνθήκες. Η Λιβύη, με τη ρηματική διακοίνωση, χαρακτηρίζει παράνομη την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει τη λιβυκή υφαλοκρηπίδα. Επίσης, χαρακτηρίζει παράνομη και την ανακήρυξη ΑΟΖ από την Ελλάδα στο Ιόνιο (δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ στις 18 Απριλίου 2025), υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει τη λιβυκή υφαλοκρηπίδα και τις βασικές αρχές του Δικαίου της Θάλασσας. Στη ρηματική διακοίνωση, μάλιστα, δηλώνεται ότι «απορρίπτει πλήρως τις παράνομες και μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις θαλάσσιων συνόρων της Ελλάδας και της Αιγύπτου, καθώς και τις υπεράκτιες παραχωρήσεις τους στη Μεσόγειο Θάλασσα που βασίζονται σε αυτές τις διεκδικήσεις».
Παράλληλα, απορρίπτει και τον Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της Λιβύης στη Μεσόγειο και την υφαλοκρηπίδα της. Η Λιβύη, με τη ρηματική διακοίνωση, δηλώνει επίσης ότι για τον καθορισμό της μέσης γραμμής θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η λιβυκή νομοθεσία (χωρικά ύδατα, συνορεύουσα και αλιευτική ζώνη, που στηρίζονται στο «κλείσιμο» του Κόλπου της Σύρτης και στην αγνόηση των νησιών) αλλά και το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και εκφράζει προθυμία για διάλογο και διαπραγματεύσεις, στο πλαίσιο που προβλέπει το άρθρο 33 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ για την ειρηνική επίλυση διαφορών, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Ωστόσο, με τη δήλωση αυτή, η Λιβύη ουσιαστικά «τορπιλίζει» τον διάλογο, καθώς είναι προφανές ότι θέλει το συνυποσχετικό για παραπομπή στην Χάγη να περιλαμβάνει και αποδοχή του Τουρκολιβυκού Μνημονίου. Καταγγέλλοντας επίσης τις έρευνες που έχουν διεξαχθεί από ξένες εταιρείες στα ελληνικά Οικόπεδα νοτιοανατολικά της Κρήτης και τον διαγωνισμό για τα Οικόπεδα νότια της Κρήτης, αλλά και αντίστοιχες δραστηριότητες της Αιγύπτου, η Λιβύη καλεί την Ελλάδα και την Αίγυπτο να ανακαλέσουν όλες τις δραστηριότητες και έρευνες για υδρογονάνθρακες, μέχρις ότου επιλυθούν όλες οι διαφορές. Με τη μονομερή κατάθεση εκ μέρους της Λιβύης των εξωτερικών ορίων της υφαλοκρηπίδας της, ανοίγει ένα νέο, σοβαρό διπλωματικό μέτωπο για την Ελλάδα, καθώς επιχειρείται από Τουρκία και Λιβύη ο εγκλωβισμός της χώρας μας σε μια «τανάλια» που θα την περιορίσει σε θαλάσσιες ζώνες, οι οποίες ελάχιστα θα εκτείνονται εκτός των χωρικών υδάτων των 6 ναυτικών μιλίων.
Ταυτόχρονα, η επίσημη πλέον τοποθέτηση ότι για κάθε συνομιλία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, περιορίζει τις δυνατότητες ουσιαστικού και αποδοτικού διαλόγου. Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει την ανάγκη στενής συνεργασίας με την Αίγυπτο, η οποία μπαίνει στο στόχαστρο της Λιβύης (καθοδηγούμενης από την Τουρκία), έστω και για πολύ μικρότερη θαλάσσια ζώνη απ’ ό,τι η Ελλάδα. Μετά τις επαφές που είχε ο Γιώργος Γεραπετρίτης με τις δύο πλευρές της Λιβύης, είναι σαφές ότι δημιουργούνται νέα δεδομένα με την τελευταία εξέλιξη, χωρίς βεβαίως να αναιρούν τη σημασία διατήρησης των διαύλων με την Τρίπολη και την Βεγγάζη.
