*Ο Λάμπρος Τζούμης είναι Αντιστράτηγος ε.α.
Σε αποτίμηση της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας για το 2018 προέβη ο Τούρκος υπουργός εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου και αφού ανέφερε την έλευση και άλλου γεωτρύπανου στη Μεσόγειο εκτός από το ήδη υπάρχον, ανέφερε χαρακτηριστικά σχετικά με τις επικείμενες γεωτρήσεις: «Ξεκινάμε κι εμείς το σκάψιμο σε εκείνες τις περιοχές μέσα στη δική μας ΑΟΖ, την οποία έχουμε καταχωρήσει στα Ηνωμένα Έθνη. Ένα μέρος της τουρκικής ΑΟΖ συμπίπτει με τα οικόπεδα, τα οποία έχει καθορίσει ως δικά της η νότια Κύπρος». Να επισημάνουμε ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει ούτε έχει επικυρώσει το Δίκαιο της Θάλασσας που υπογράφηκε το 1982 για την ΑΟΖ. Η αναφορά λοιπόν του Τσαβούσογλου αφορά την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας, η οποία γεωγραφικά ταυτίζεται με την ΑΟΖ, με τη διαφορά ότι η υφαλοκρηπίδα αφορά στην εκμετάλλευση του βυθού και του υπεδάφους, ενώ η ΑΟΖ καλύπτει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που μπορούν να αναπτυχθούν στα υπερκείμενα ύδατα. Δηλαδή η ΑΟΖ ως νομικό δικαίωμα ενός κράτους, είναι ευρύτερο της υφαλοκρηπίδας, αλλά γεωγραφικά επικαλύπτονται.
Η Τουρκία εφαρμόζει μια μακρόπνοη αναθεωρητική στρατηγική αναφορικά με τις θαλάσσιες ζώνες, τόσο στο χώρο του Αιγαίου, όσο και στη Ν.Α. Μεσόγειο με σκοπό την αλλαγή της υφιστάμενης κατάστασης.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:
– Το 2011, η Τουρκία κατέθεσε γραπτώς συντεταγμένες στην Ε.Ε. και στον ΟΗΕ, με τις οποίες προέβαλλε τις διεκδικήσεις της στην Ν.Α. Μεσόγειο με τις οποίες επιχειρεί να οικειοποιηθεί την κυπριακή υφαλοκρηπίδα δυτικά του νησιού και όλη την ελληνική υφαλοκρηπίδα νότια του Καστελλορίζου και ανατολικά της Κρήτης.
– Τον Απρ. του 2012, η τουρκική κυβέρνηση παραχώρησε μονομερώς άδειες για έρευνες στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίων ΤΡΑΟ, σε περιοχές που ανήκουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως της Ρόδου και του Καστελλορίζου.
– Τον Ιούλιο του 2012 η ελληνική πλευρά απέστειλε διάβημα προς την Τουρκία για τη χορήγηση των αδειών έρευνας σε περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και προχώρησε σε ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ (φωτογραφία), προκειμένου όπως ανέφερε: «Να διασφαλίσει ότι η μονομερής ενέργεια της Τουρκίας να βαφτίσει τουρκικές περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας δεν θα παράξει αποτελέσματα, ούτε και θα δημιουργήσει τετελεσμένα ή νομικά προηγούμενα, καθώς επίσης να κατοχυρωθούν τα δικαιώματά μας που απορρέουν από το εθιμικό, αλλά και από το συμβατικό δίκαιο της θάλασσας».
– Το Μαρ. του 2013 η Τουρκία απάντησε με αντίστοιχη ρηματική διακοίνωση αμφισβητώντας το δικαίωμα των ελληνικών νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
– Από το 2014 και μετέπειτα η Τουρκία επανέρχεται κατ΄ επανάληψη στο θέμα των διεκδικήσεων της στο χώρο της Ν.Α. Μεσογείου με λεκτικές απειλές, παράνομες δεσμεύσεις περιοχών, έρευνες και επιστολές που καταθέτει στον ΟΗΕ. Η Ελλάδα με αντίστοιχα έγγραφα επισημαίνει ότι οι ισχυρισμοί της Τουρκίας αναφορικά με τα θέμα της υφαλοκρηπίδας στη Ν.Α. Μεσόγειο δεν γίνονται αποδεκτοί αφού χαρακτηρίζονται ως αβάσιμοι, στερούμενης οιασδήποτε νομικής βάσης.
Να επισημανθεί ότι παρόμοια τακτική είχε εφαρμόσει η Τουρκία με σκοπό το γκριζάρισμα του Αιγαίου που ξεκίνησε το 1973, όταν η Άγκυρα παραχώρησε στην τουρκική εταιρεία πετρελαίων (TPAO) την πρώτη άδεια ερευνών και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε περιοχές εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων. Αποτέλεσμα της ακολουθούμενης τακτικής από την Τουρκία ήταν οι κρίσεις του 1976 και 1987, που κατέληξαν στο πρωτόκολλο της Βέρνης και τη συμφωνία του Νταβός, με τις οποίες η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι θα απέχει από οποιαδήποτε έρευνα στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου, αν κάνει το ίδιο και η Τουρκία, μέχρις ότου λυθεί το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας.
Με την κρίση των Ιμίων το 1996, η Τουρκία έφερε στην επιφάνεια τη θεωρία των γκρίζων ζωνών, με την οποία αμφισβητεί την ελληνική εθνική κυριαρχία σε μεγάλο αριθμό νησιών, νησίδων και βραχονησίδων, του Αιγαίου. Κατά τη διάρκεια της κρίσης οι ΗΠΑ μετά από εκατέρωθεν διατύπωση διαβημάτων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και όταν αυτή κορυφώθηκε τον Ιαν. του 1996, επέλεξαν την οδό ίσων αποστάσεων και υιοθέτησαν την άποψη της Άγκυρας περί αμφισβητούμενου ιδιοκτησιακού καθεστώτος των Ιμίων.
‘Όπως έχει φανεί μέχρι σήμερα, η Τουρκία δεν προβαίνει σε καμιά ενέργεια εάν προηγουμένως δεν την κοινοποιήσει, προφορικά και γραπτά, σφυγμομετρώντας τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινής γνώμης, επιζητώντας την εξωτερική νομιμοποίηση. Στο βιβλίο του Στρατηγικό Βάθος, ο Αχμέτ Νταβούτογλου αναφέρει ότι η Τουρκία για θέματα ελληνοτουρκικού ενδιαφέροντος, αλλά και ευρύτερης εξωτερικής πολιτικής, πρέπει να επιζητεί τη δυνατότητα επέμβασης εντός ενός «νομικού πλαισίου» και εντυπωσιακό παράδειγμα αυτού είναι το ότι η επέμβαση στην Κύπρο κατέστη δυνατόν να νομιμοποιηθεί, μέσα από αυτή την πρακτική.
Η ακολουθούμενη στρατηγική από την Τουρκία σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες στη Ν.Α. Μεσόγειο προσομοιάζει με αυτή που ακολούθησε για το γκριζάρισμα στο χώρο του Αιγαίου και επειδή η Άγκυρα αντιλαμβάνεται ότι αυτή είναι επικερδής αυξάνονται οι πιθανότητες επανάληψης μιας ελληνοτουρκικής κρίσης.
Το άρθρο αποτελεί προϊόν αναδημοσίευσης από το viadiplomacy.gr
