Το θέμα της Αμμοχώστου συζητήθηκε αμέσως μετά την κατάρρευση της Πενταμερούς στο Κραν Μοντάνα και η τουρκική πλευρά είχε εντάξει το κεφάλαιο αυτό σε ένα πλαίσιο κινήσεων τακτικής και ουσίας. Σε σύσκεψη που έγινε υπό τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στα κατεχόμενα, στις 18 Ιουλίου 2017, με τη συμμετοχή του Μουσταφά Ακιντζί και των αρχηγών των κομμάτων, τέθηκαν δύο εναλλακτικά σενάρια για την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου. Σήμερα φαίνεται να προωθούν το δεύτερο χωρίς να επιχειρήσουν το πρώτο.
Γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ για το SL PRESS
Σύμφωνα λοιπόν με τις συζητήσεις τότε, τέθηκαν οι εξής επιλογές:
Πρώτον, να δοθεί προτεραιότητα στην έναρξη απευθείας πτήσεων προς το αεροδρόμιο της Τύμπου σε αντάλλαγμα για το άνοιγμα των Βαρωσίων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για τους Ελληνοκύπριους και για «κοινές συνεργασίες».
Δεύτερον, εάν η πρώτη επιλογή δεν προχωρήσει, θα προωθεί μια δεύτερη, η οποία τώρα εξετάζεται. Χωρίς να υπάρξει σύγκρουση με τα Ηνωμένα Έθνη, να ανοίξει η περίκλειστη περιοχή υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Εκείνο που φαίνεται πως συζητήθηκε ήταν ότι η όποια προσπάθεια γίνει προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να γίνει προσεκτικά και να αποφευχθούν κινήσεις που θα προκαλούσαν αντιδράσεις. Πώς, όμως, θα γίνει αυτό-να μην προκληθούν δηλαδή αντιδράσεις-δεν γίνεται κατανοητό.
Είναι, πάντως, σαφές πως σε πρώτη φάση-όπως ανακοίνωσε ο εγκάθετος της Άγκυρας, Οζερσάι-η τουρκική πλευρά θα κινηθεί για την καταγραφή των περιουσιών από την ομάδα ειδικών. Το επόμενο βήμα-το άνοιγμα της περιοχής-θα χρησιμοποιηθεί προφανώς για να πιέζει την Λευκωσία, ενώ θα ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πακέτο. Η αναφορά, στη σύσκεψη εκείνη, στη λειτουργία του παράνομου αεροδρομίου Τύμπου και στις «κοινές συνεργασίες» παραπέμπουν στο θέμα του εμπορίου. Μέσω, ενδεχομένως, του λιμανιού της Αμμοχώστου.
Δεν είναι τυχαίο που μετά από πολλά χρόνια η τουρκική πλευρά επιχειρεί παρασκηνιακά να επαναφέρει το ζήτημα του απευθείας εμπορίου με τα κατεχόμενα. Θέμα, το οποίο θα έπρεπε να τερματίσει η Λευκωσία, καθώς ο κανονισμός αυτός είναι για χρόνια ανενεργός. Σε εκείνη τη σύσκεψη (Ιούλιος του 2017) συζητήθηκαν όλα τα ζητήματα και η βήμα προς βήμα τακτική που θα υιοθετείτο με στόχο να μη φορτωθεί η τουρκική πλευρά την όποια ευθύνη και παράλληλα να προωθηθούν οι σχεδιασμοί της.
Τα 10 σημεία
Πρώτον, σε σχέση με το Κυπριακό, οι Τούρκοι επιμένουν στις παραμέτρους του ΟΗΕ και στο κεκτημένο της διαδικασίας, όπως το εννοεί η τουρκική πλευρά. Σημειώνουν μεταξύ άλλων την πολιτική ισότητα, την εκ περιτροπής προεδρία, υποστηρίζοντας ότι κάθε παρέκκλιση από αυτά «θα ήταν τεράστιο λάθος».
Δεύτερον, σημαντικό στοιχείο που καθορίζει την τακτική της τουρκικής πλευράς είναι και οι σχεδιασμοί της Άγκυρας στην περιοχή και η σύνδεση τους με το Κυπριακό. Όπως καθορίστηκε, οι εξελίξεις εφεξής θα είναι ανάλογες των συγκυριών και θα συνδέονται με την ισορροπία δυνάμεων στον κόσμο, με τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή, αλλά και με τη θέση της στα όσα διαδραματίζονται. Δηλαδή, πλήρης αξιοποίηση της Κύπρου ως όχημα προώθησης και εξυπηρέτησης των σχεδιασμών της κατοχικής Τουρκίας.
Τρίτον, διεύρυνση των διεθνών σχέσεων και δραστηριοτήτων του ψευδοκράτους σε στενή συνεργασία και με την Τουρκία.
Τέταρτον, προώθηση ΜΟΕ για συνεργασία με τους Ελληνοκύπριους, όπως κινητή τηλεφωνία και ηλεκτρικό ρεύμα. Προ ημερών ο Μουσταφά Ακιντζί πραγματοποίησε σύσκεψη στα κατεχόμενα για τα θέματα αυτά.
Πέμπτον, παρέμβαση στην ΕΕ για διεύρυνση σχέσεων και αναβάθμισή τους, παρακάμπτοντας τα εμπόδια που θέτει η Λευκωσία.
Έκτον, υιοθέτηση χωρίς καθυστέρηση μέτρων για να επιτευχθεί η επιστροφή των Μαρωνιτών στα χωριά τους υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Το θέμα επανέφερε εσχάτως ο Οζερσάι.
Έβδομον, αποτελεσματικότητα της λεγόμενης Επιτροπής Ακίνητης Ιδιοκτησίας. Επί τούτου ο σχεδιασμός της Άγκυρας είναι να αγοράσει όσο περισσότερες ελληνοκυπριακές περιουσίες στα κατεχόμενα με στόχο να επιλυθεί επί του εδάφους το περιουσιακό.
Όγδοον, αλλαγές στη δομή του ψευδοκράτους και εναρμόνισή του με τον τρόπο λειτουργίας του τουρκικού κράτους. Αυτό έχει σχέση με τις ιδιωτικοποιήσεις, με την επέλαση τουρκικών επιχειρήσεων, αλλά και αναρρίχηση εποίκων στα ψηλά δώματα. Το θέμα της ενσωμάτωσης στην Τουρκία προωθείται χρόνια.
Ένατον, ενίσχυση του ψευδοκράτους μέσα από τις σχέσεις με την Τουρκία. Στην παρούσα φάση και μετά την παύση της προηγούμενης ψευδοκυβέρνησης, δρομολογείται η υπογραφή του οικονομικού πρωτοκόλλου και η έναρξη χρηματοδότησης από πλευράς Άγκυρας. Αυτό είχε παγώσει για δεκαέξι περίπου μήνες και θα επαναληφθεί υπό προϋποθέσεις για να καλύπτεται το μισθολόγιο.
Δέκατον, όσον αφορά τους υδρογονάνθρακες, προτάσσεται η διαφύλαξη των «δικαιωμάτων» τους, ενώ αναδεικνύεται η πρόταση για συνδιαχείριση.
Το πλαίσιο των κινήσεων δεν αφορά την επίτευξη συμφωνίας αλλά την εδραίωση, μέσα από τακτικές κινήσεις, της τουρκικής παρουσίας στην Κύπρο και την περιοχή. Σε εκείνη τη σύσκεψη, όπως και σε άλλες, ο Ακιντζί δεν ήταν πλήρως ταυτισμένος με τη γραμμή που μετέφερε από την Άγκυρα ο Τσαβούσογλου. Τούτο, όμως, δεν διαφοροποιεί τους στόχους και τις επιδιώξεις. Έχουν αναλάβει άλλοι την υλοποίηση της πολιτικής και δεν είναι μόνο ο Οζερσάι. Υπάρχουν κι άλλοι, ακόμη και από τον λεγόμενο προοδευτικό χώρο.
Η Τζέιν Χολ Λουτ ξανάρχεται
Η ειδική απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Τζέιν Χολ Λουτ, αναμένεται εντός Ιουλίου στην Κύπρο για επαφές. Η αξιωματούχος του Διεθνούς Οργανισμού, η οποία απέτυχε να συνομολογήσει τους όρους εντολής και να καλέσει τους εμπλεκόμενους σε συνομιλίες, έκανε γνωστό την πρόθεσή της να βρεθεί εκ νέου στην Κύπρο. Θα αναμένει να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τις εκλογές στην Ελλάδα και μετά θα περιοδεύσει στην περιοχή.
Ενόψει και της έκθεσης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ (αναμένεται να κατατεθεί στις 10 Ιουλίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας), της συζήτησης και την έγκριση ψηφίσματος για την ανανέωση της θητείας της Δύναμης, το Κυπριακό θα βρεθεί στο προσκήνιο και πάλιν. Είναι προφανές πως αυτό που ενδιαφέρει τον ΟΗΕ είναι τα επόμενα βήματα, που πλέον και μετά την κάθοδο Λουτ στην περιοχή, θα γίνουν το Σεπτέμβριο. Ενδεχομένως στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Είναι σαφές πως εκείνη την περίοδο γεωτρήσεις δεν θα διενεργούνται από τουρκικής πλευράς και ενόψει και των επιστολών του Προέδρου Αναστασιάδη προς τον Αντόνιο Γκουτέρες, δεν αποκλείεται να επιχειρηθεί μια άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό. Χωρίς να φορτωθεί κανείς την ευθύνη της αποτυχίας ( πρωτίστως ο Γ.Γ. του ΟΗΕ), θα καταβληθεί μια προσπάθεια συνεννόησης.
Το θέμα των υδρογονανθράκων θα αποτελέσει μέρος των συζητήσεων σε περίπτωση μιας νέας διαδικασίας στο Κυπριακό. Είναι προφανές πως η Τουρκία θέλει να τεθεί το θέμα, ενώ και οι διάφοροι τρίτοι θεωρούν πως εντάσσοντάς το στην ατζέντα, αυτό θα βοηθήσει στην αποκλιμάκωση της έντασης. Είναι σαφές πως η Άγκυρα θέλει συζήτηση στη βάση και των τετελεσμένων που επιχειρεί να επιβάλει με τις γεωτρήσεις. Γι’ αυτό και θα πυκνώσει τις κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
