Aπό τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ύστερα τα εναέρια μέσα παρακολούθησης πεδίου μάχης ξεκίνησαν να αναδεικνύουν τα οφέλη τους τόσο στα πεδία των μαχών όσο και στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η γενικότερη επίγνωση της κατάστασης μάχης από τους στρατιωτικούς διοικητές είναι εκείνη στην οποία εν πολλοίς στηρίζονται οι αποφάσεις που λαμβάνονται για την προσαρμογή των στρατευμάτων στο εκάστοτε πεδίο μάχης.
Εν έτει 2021, τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα είναι εκείνα τα οποία πέραν της παροχής εικόνας μάχης στα Κέντρα Διοίκησης, είναι υπεύθυνα και για την μετάδοση δεδομένων στοχοποίησης στα πυραυλικά συστήματα που αναλαμβάνουν την διαδικασία διεξαγωγής του καταστρεπτικού πλήγματος. Ο Ισραηλινός Στρατός λαμβάνοντας υπόψιν του τα επιχειρησιακά δεδομένα κατά την διάρκεια των Αραβοϊσραηλινών Πολέμων φαίνεται να δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις λειτουργίες ISR και στοχοποίησης των μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων. Η παροχή ορθής πληροφορίας σχετικά με τα τεκτενώμενα πέριξ των Ισραηλινών συνόρων είναι ένας εκ των σημαντικότερων λόγων για τους οποίους η Ισραηλινή Αμυντική Βιομηχανία εν συνόλω συνεχίζει να επενδύει στα παρακάτω συστήματα.
Heron TP
Το IAI Heron είναι ένα μη επανδρωμένο εναέριο όχημα (UAV) μεσαίου υψομέτρου και υψηλής αντοχής (MALE) που αναπτύχθηκε από το τμήμα Malat της Israel Aerospace Industries. Έχει μέγιστη διάρκεια πτήσης μεγαλύτερη από 30 ώρες με μέγιστο ύψος δράσης τα 45.000 πόδια. Έχει άνοιγμα πτέρυγας 26 μέτρα, 14 μέτρα μήκος και ως μέγιστο βάρος απογείωσης τα 5.670 κιλά.
Διαθέτει εξοπλισμό που περιλαμβάνει συνθετικό ραντάρ διαφράγματος, σύστημα υποκλοπών για αποστολές COMINT-ELINT, ηλεκτροπτική κάμερα υψηλής ανάλυσης ημέρας/νυκτός, ραντάρ έρευνας επιφανείας, ενώ τα ζεύγη αισθητήρων μπορούν να διαμορφωθούν ανάλογα την αποστολή.
Διαθέτει σύστημα αποφυγής συγκρούσεων TCAS, ολοκληρωμένο σύστημα επικοινωνίας ATC, σύνδεσμο δεδομένων τύπου Direct Line-of-Sight (LOS), σύστημα δορυφορικών επικοινωνιών SATCOM, ενώ μπορεί και να ανταλλάσσει δεδομένα και με επίγεια Κέντρα Διοίκησης-Ελέγχου. Η αποτελεσματικότητα του UAV Heron σύμφωνα με ισραηλινούς αναλυτές έγκειται στο γεγονός πως λόγω των αρκετά προηγμένων αισθητήρων του είναι ικανό να εκτελεί αποστολές επιτήρησης εχθρικών εδαφών χωρίς να παραβιάζει το εχθρικό εναέριο χώρο.
Searcher Mk III
To UAS Searcher Mk III έχει κατασκευαστεί από την Israel Aerospace Industries με σκοπό να διεξάγει αποστολές έρευνας επιφανείας, επιτήρησης συνόρων, στοχοποίησης και ιχνηλάτησης απειλών. Έχει μήκος 5.85 μέτρα, άνοιγμα πτέρυγας 8.55 μέτρα, έχει ως μέγιστο βάρος απογείωσης τα 450 κιλά, ενώ μπορεί να πετάει σε αποστάσεις μεγαλύτερες από 21.000 πόδια.
Ως μέγιστη ακτίνα δράσης έχει τα 350 χιλιόμετρα, ενώ παράλληλα κινείται μέσω τετράχρονου κινητήρα με αρκετά μικρό ηχητικό αποτύπωμα. Διαθέτει αυτόματο σύστημα απογείωσης/προσγείωσης, φέρει ηλεκτροπτική κάμερα ημέρας/νυκτός και προσφέρει ικανότητα διεξαγωγής αποστολών πέραν της γραμμής του ορίζοντα.
Σύμφωνα με την κατασκευάστρια είναι ιδανικό για αποστολές επιτήρησης συνόρων/μάχης σε ακραίες καιρικές συνθήκες, ενώ περιλαμβάνει και εξοπλισμό με σύστημα υποκλοπών για αποστολές COMINT-ELINT. Άξιο αναφοράς, είναι το γεγονός πως το Ρωσικό μη επανδρωμένο αερόχημα Forpost έχει βασιστεί στο UAV Searcher Mk III καθώς σύμφωνα με πληροφορίες από ανοιχτές πηγές η αποτελεσματικότητα του Searcher Mk III δεδομένης της τιμής του είναι μοναδική.
SkyStar
Η σειρά μη επανδρωμένων αερόστατων Skystar περιλαμβάνει τα μοντέλα SkyStar-180 και SkyStar-300. Παρέχουν στον χειριστή μια συνεχόμενη 24ωρη παρακολούθηση τακτικής κατάστασης μάχης διαθέτοντας ταυτόχρονα πολύ μικρό ηχητικό αποτύπωμα λόγω του σχεδιασμού του κινητήρα. Το σύστημα Skystar αποτελείται από μια πλατφόρμα μπαλονιού ηλίου (blimp), ένα ωφέλιμο φορτίο αποστολής που περιλαμβάνει ολοκληρωμένο πακέτο αισθητήρων και μία μονάδα ελέγχου εδάφους.
Τα Skystar έχουν σχεδιαστεί για γρήγορη ανάπτυξη και υψηλή κινητικότητα άνωθεν του πεδίου της μάχης, ενώ είναι εύκολο να αναπτυχθούν από μία ομάδα 2-3 ατόμων και να λειτουργήσουν για χρονικό διάστημα./ 72 ωρών Το σύστημα συσκευάζεται και μεταφέρεται μέσα σε ειδικό εμπορευματοκιβώτιο, χρησιμοποιώντας φορτηγό όχημα. Είναι ιδιαίτερα οικονομικό και μπορεί να επιχειρεί με την ίδια αποτελεσματικότητα τόσο την ημέρα όσο και την νύχτα. Διαθέτει ηλεκτροπτική κάμερα ημέρας/νύχτας και αναπτύσσεται από την Aeronautics και τη θυγατρική της, RT.
Το Skystar που μεταφέρει ωφέλιμο φορτίο μπορεί που μπορεί να ανυψωθεί σε υψόμετρο 1.000 πόδια πάνω από το έδαφος με ταχύτητα ανέμου έως και 40 κόμβων. Η μέγιστη αντοχή πτήσης είναι 3 ημέρες, ενώ το σύστημα λειτουργεί σε θερμοκρασίες: -35ºC έως 60ºC. Εκτός από το χαμηλό κόστος συντήρησης και λειτουργίας, και τα δύο συστήματα προσφέρουν μια σειρά επιλογών προσαρμογής και επέκτασης αισθητήρων, ανάλογα με τον απαιτούμενο τύπο αποστολής.
Orbiter-4
Το μη επανδρωμένο τακτικό αερόχημα Orbiter-4 αποτελεί προϊόν Ισραηλινής κατασκευής και εξειδικεύεται σε αποστολές έρευνας τακτικής κατάστασης μάχης και στοχοποίησης. Έχει άνοιγμα πτέρυγας 5.4 μέτρα, μέγιστο βάρος απογείωσης τα 50 κιλά, έχει μέγιστο ύψος δράσης τα 18.000 πόδια, ενώ μπορεί να ίπταται αυτόνομα για 24 ώρες.
Είναι εξοπλισμένο με σύνδεσμο δεδομένων τύπου Direct Line-of-Sight (LOS), διαθέτει σύστημα επικοινωνίας με το Κέντρο Διοίκησης-Ελέγχου τύπου COMINT, σύστημα υποκλοπών για αποστολές COMINT-ELINT, σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου έναντι εχθρικών ραντάρ, ενώ σύμφωνα με έρευνα από ανοιχτές πηγές σχεδιάζετε μελλοντικά να τοποθετηθεί και αποστασιόμετρο λέιζερ.
Είναι εφοδιασμένο με ηλεκτροπτικές κάμερες ημέρας/νυκτός όπου μέσω αυτών παρέχει συνεχόμενη εικόνα της τακτικής κατάστασης μάχης προς τα κέντρα Διοίκησης-Ελέγχου. Η σύνδεση γίνεται μέσω Data-Link ενώ σχεδιάζεται να επιχειρεί ακόμα και σε αποστάσεις πέραν της γραμμής του ορίζοντα. Διαθέτει σύστημα πλοήγησης το οποίο είναι προγραμματισμένο να λειτουργεί ακόμα και χωρίς GPS σε κορεσμένο ηλεκτρομαγνητικά περιβάλλον, ενώ παράλληλα λειτουργεί μέσω ραντάρ συνθετικού διαφράγματος.
Από τον Ισραηλινό Στρατό σχεδιάζετε να χρησιμοποιηθεί εκτενώς σε αποστολές ελέγχου συνοριακών γραμμών αλλά και σε επιχειρήσεις ελέγχου της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Είναι αρκετά ευπροσάρμοστο στην χρήση του καθώς μπορεί να απογειωθεί/προσγειωθεί ακόμα και από φρεγάτες με σκοπό τον ανεφοδιασμό. Ανάλογα την αποστολή προσαρμόζεται και το φορτίο αισθητήρων που τοποθετούνται επί του οχήματος καθώς είναι ικανό τόσο για επιχειρήσεις έρευνας θαλάσσιου περιβάλλοντος, όσο και για επιχειρήσεις ιχνηλάτησης απειλών σε χερσαίο περιβάλλον.
BirdEye 650D
Tο BirdEye 650D είναι ένα προηγμένο μη επανδρωμένο εναέριο σύστημα (UAS) μεγάλης αντοχής. Έχει άνοιγμα πτέρυγας 4 μέτρα, μέγιστο βάρος απογείωσης τα 30 κιλά, μέγιστη ακτίνα δράσης 150 χιλιομέτρων ενώ είναι ικανό να ίπταται σε υψόμετρο 15.000 ποδιών. Η φιλοσοφία κατασκευής του είναι αντίστοιχη με του Searcher Mk III καθώς διαθέτει αρκετά μικρό ηλεκτρομαγνητικό και ηχητικό ίχνος λόγω του κινητήρα του.
Το UAV εκτοξεύεται μέσω ενός ελαφρού συστήματος εκτόξευσης (καταπέλτης) που είναι εγκατεστημένο σε επίγειο όχημα. Αξίζει να σημειωθεί πως έχει δοκιμαστεί και εκτόξευση από εμπορικό φορτηγό 8×8 με επιτυχία στο πλαίσιο σχεδιασμού παραστρατιωτικής επιχειρήσεως σε μη ελεγχόμενη από το Ισραήλ εχθρική περιοχή. Είναι εφοδιασμένο με σύστημα ανάκτησης (έκτακτης προσγείωσης) το οποίο γίνεται μέσω αλεξίπτωτου. Η τεχνολογία αυτή εξασφαλίζει την ασφαλή προσγείωση του UAV ακόμα και σε περιπτώσεις που έχει υποστεί βλάβη εν κινήσει.
Διαθέτει ηλεκτροπτική κάμερα ημέρες/νυκτός και είναι ικανό να διεξάγει αποστολές αναγνώρισης, έρευνας, ιχνηλάτησης και στοχοποίησης απειλών. Ειδικεύεται σε επιχειρήσεις άνωθεν αστικού ιστού, ενώ διαθέτει ραδιοπαρεμβολέα και σύστημα γεωγραφικού εντοπισμού εχθρικών ραδιοσυχνοτήτων. Διαθέτει συνθετικό ραντάρ διαφράγματος και είναι ικανό ακόμα και για διεξαγωγή αποστολών έρευνας επιφανείας αλλά και στοχοποίησης μέσω αποστασιόμετρου λέιζερ. Η διασύνδεσή του με επίγειων σταθμών Διοίκησης-Ελέγχου γίνεται μέσω Data-Link.
Το τακτικό UAV Bird-Eye 650D μπορεί να διαμορφωθεί με πολλαπλά συστήματα αισθητήρων, συμπεριλαμβανομένων των MiniPOP και MicroPOP. Είναι εφικτό να εφοδιαστεί με κάμερα T-STAMP και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές με σκοπό την παρακολούθηση κινητών στόχων. Αναπτύχθηκε από το τμήμα Tamam της IAI και είναι εξοπλισμένο με παθητικά ηλεκτρονικά αντίμετρα RWR / RWL (ECM) και σύστημα εμπλοκής επικοινωνιών (COMJAM) για λειτουργίες ηλεκτρονικού πολέμου.
Ηοvermast 100
Το φορητό μη επανδρωμένο αερόχημα Hovermast 100 έχει κατασκευαστεί από την Israel Aerospace Industries για διεξαγωγή επιχειρήσεων κυρίως σε αστικό περιβάλλον. Λειτουργεί μέσω ηλεκτρικής ενέργειας και προσφέρει λειτουργίες επιτήρησης, παρακολούθησης και ιχνηλάτησης απειλών σε ζωντανό χρόνο. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια το όχημα είναι ικανό να ίπταται στα 100 μέτρα εντός λίγων δευτερολέπτων, ενώ επικοινωνεί με τον χειριστή μέσω ραδιοσυχνοτήτων.
Διαθέτει κάμερα τύπου CCD/IR μέγιστου βάρους 9 κιλών και είναι εφικτή η επιπλέον προσαρμογή επιμέρους αισθητήρων επί του οχήματος. Είναι εύκολο ως προς την μετακίνησή του, χρησιμοποιείται για έλεγχο συνοριακών γραμμών και παρέχει σημαντικά πλεονεκτήματα δράσης σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις εντός αστικού ιστού. Από την Ισραηλινή Αστυνομία χρησιμοποιείται κυρίως για εναέρια έρευνα γεωγραφικών ζωνών εντός των οποίων διαμένουν πιθανοί τρομοκράτες.
Aerostar
Το Aerostar είναι ένα τακτικό μη επανδρωμένο εναέριο όχημα (TUAV) που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την Aeronautics Defense Systems για την Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF). Σκοπός της δράσης του είναι η διεξαγωγή αποστολών έρευνας επιφανείας, ανίχνευσης απειλής, ιχνηλάτησης και παρακολούθησης πεδίου μάχης. Ανήκει στην κατηγορία Μεσαίου Υψομέτρου και Υψηλής Αντοχής (MALE), μπορεί να επεξεργαστεί και να μεταδώσει δεδομένα/πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο και τέλος να τα μεταφέρει σταθμό ελέγχου εδάφους (GCS) μέσω συνδέσμου δεδομένων δορυφορικής επικοινωνίας.
Το Aerostar είναι εξοπλισμένο με ψηφιακό σύστημα ελέγχου πτήσης UMAS και σύστημα πολλαπλών καναλιών σύνδεσης δεδομένων το οποίο έχει κατασκευαστεί από την Commtact. Διαθέτει ραντάρ συνθετικού διαφράγματος (SAR) και σύστημα υποκλοπών για αποστολές COMINT-ELINT. Είναι εξοπλισμένο με ηλεκτροπτική κάμερα η οποία τοποθετείται στην μέση της ατράκτου για τη λήψη εικόνων/βίντεο του πεδίου της μάχης. Έχει ως μέγιστη ταχύτητα πτήσης τα 203 χιλιόμετρα την ώρα και είναι ικανό να αιωρείται στον αέρα για 12 ώρες.
Σύμφωνα με έρευνες από ανοιχτές πηγές, το Aerostar είναι ιδανικό για επιτήρηση συνόρων και χρησιμοποιείται συνεχώς στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου και Ισραήλ-Γάζας.
Long Runner
To Long Runner είναι ένα εν αναπτύξει πρόγραμμα της Ι.Α.Ι. που στοχεύει στην κατασκευή ενός UAV το οποίο θα λειτουργεί συνεργατικά με τα ήδη υπάρχοντα Heron και θα συνδέεται δικτυοκεντρικά ακόμα και με μαχητικά αεροσκάφη. Σκοπός είναι επεξεργάζεται πληροφορίες του πεδίου της μάχης, τόσο από τους αισθητήρες του, όσο και από τα δεδομένα που θα μοιράζεται με τα Heron. Στόχος είναι να τις μεταδίδει μέσω ασφαλούς σύνδεσης data link στα κέντρα Διοίκησης και Ελέγχου ώστε να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις.
Σύμφωνα με την κατασκευάστρια, σχεδιάζετε έτσι ώστε να ενταχθεί στην κατηγορία Ψηλού Υψομέτρου και Yψηλής Αντοχής (HALE) με σκοπό να ίπταται σε αρκετά μεγάλα ύψη για να μην στοχοποιείται εύκολα. Θα διαθέτει συστήματα δορυφορικών επικοινωνιών και δορυφορικής αναμετάδοσης σήματος, ενώ παράλληλα θα είναι ικανό να απογειώνεται/προσγειώνεται αυτόματα σύμφωνα με τον προγραμματισμό.
Orbiter 3
Το Orbiter 3 Small Tactical UAS (STUAS) έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί και να υποστηρίζει αποστολές έρευνας επιφανείας, παρακολούθησης απειλών, ιχνηλάτησης στόχων και αναγνώρισης φίλιου/εχθρού στόχου (ISTAR). Μπορεί να μεταφέρει ωφέλιμο φορτίο έως 5 κιλά, συμπεριλαμβανομένων των πολλαπλών αισθητήρων και του αποστασιόμετρου λέιζερ που χρησιμοποιείται για στοχοποίηση απειλών.
Διαθέτει ηλεκτροπτική κάμερα ημέρας/νυκτός, ραντάρ τύπου SAR και παρέχει πλήρη εικόνα κατάστασης μάχης στο κέντρο Διοίκησης-Ελέγχου μέσω κάμερας συνεχούς παρακολούθησης. Η τελευταία έκδοση του Orbiter 3 STUAS διαθέτει ψηφιακό datalink, αντοχή πτήσης 7 ωρών και ακτίνα δράσης 150 χιλιομέτρων άνευ ανεφοδιασμού. Είναι ικανό να προγραμματιστεί έτσι ώστε να λειτουργεί αυτόνομα και να ίπταται σε συγκεκριμένες γεωγραφικές ζώνες.
Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως τα Orbiter 3 χρησιμοποιήθηκαν από τον Στρατό του Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο του Αρτσάχ και εν πολλοίς λειτούργησαν ακόμα και ως εναέριοι στόχοι με σκοπό να αποκαλυφθούν οι τοποθεσίες των Αρμένιων. Κύριος σκοπός δράσης τους ήταν η μεταφορά δεδομένων στοχοποίησης σε Αζερικές μονάδες πυροβολικού.
Orbiter 2
Το Orbiter 2 MUAS είναι ένα ελαφρύ φορητό μη επανδρωμένο όχημα που έχει σχεδιαστεί για χρήση σε κορεσμένο ηλεκτρομαγνητικά περιβάλλον μάχης. Εξυπηρετεί μια ποικιλία στρατιωτικών αποστολών, όπως συλλογή πληροφοριών, επιτήρηση πεδίου, ιχνηλάτηση και αναγνώριση απειλών (ISTAR). Το Orbiter 2 MUAS έχει χρησιμοποιηθεί τόσο σε αποστολές πλήρους πολεμικής σύρραξης όσο και σε επιχειρήσεις σε πολέμων χαμηλής έντασης εντός αστικού ιστού.
Το σύστημα λειτουργεί και ελέγχεται από το λογισμικό Aeronautics Multi Operation Aerial Vehicle (MOAV) όντας ικανό να διεξάγει αποστολές τόσο επιτήρησης χερσαίων συνόρων, όσο και θαλάσσιων. Είναι ικανό να φέρει ωφέλιμο φορτίο αισθητήρων 1,5 kg και ακτίνα έχει ως ακτίνα λειτουργίας τα 100 χιλιόμετρα. Το σύστημα είναι πλήρως συμβατό με βιομηχανικά πρότυπα, συμπεριλαμβανομένων των STANAG 4586 (ΝΑΤΟ).
Συμπεράσματα
Η συνολική ανάπτυξη του κλάδου των μη επανδρωμένων οχημάτων στο κράτος του Ισραήλ ξεκίνησε μέσω της δημιουργίας μικρών cluster εταιρειών, οι οποίες ξεκίνησαν να συνεργάζονται τόσο για την δημιουργία των υλικών κατασκευής των UAV, όσο και για την δημιουργία του κατάλληλου λογισμικού μάχης για την αξιόπιστη επιχειρησιακή λειτουργία τους. Ο βιομηχανικός κλάδος που στήθηκε γύρω από τα μη επανδρωμένα οχήματα, εν μέρη συνδέθηκε και με κρατικούς φορείς, ενώ ακόμα και σήμερα συνεχίζει να φέρνει αξιοσημείωτα κέρδη τόσο σε ισραηλινές ιδιωτικές εταιρείες όσο και στο Ισραηλινό κράτος εν συνόλω.
Σκοπός συγγραφής της παραπάνω ανάλυσης είναι αφενός μεν η κατάδειξη της επιχειρησιακής σημασίας των UAV στα πεδία των μαχών και αφετέρου η κατάδειξη του γενικότερου βιομηχανικού μοντέλου που ακολούθησε το Ισραηλινό κράτος με σκοπό να δημιουργήσει μη σχεδόν ανεξάρτητη γραμμή παραγωγής ISR συστημάτων. Τα πολιτικά/κρατικά πλεονεκτήματα που αντλήθηκαν από αυτήν την διαδικασία είναι εκείνα τα οποία θέτουν το Ισραήλ ως μια ανεξάρτητη δύναμη στην Μέση Ανατολή η οποία είναι ικανή και μέσω της σκληρής ισχύος να τηρήσει την γραμμή της εξωτερικής πολιτικής που διάλεξε.
