Τα ξημερώματα 4ης προς 5ης Ιουλίου του 2020 στην αεροπορική βάση Al-Watiya της Λιβύης αριθμός εκτοξευτών του συστήματος Hawk MkXXI της τουρκικής αεροπορίας καταστράφηκαν μετά από αεροπορική επιδρομή αεροσκαφών Rafale 4+ γενιάς. Η καταστροφή της πλέον σύγχρονης ψηφιοποιημένης έκδοσης του Α/Α συστήματος μέσης εμβέλειας ΜΙΜ-23 Hawk με 3D ραντάρ AN/MPQ-64 Sentinel, καταδεικνύει με τον πιο εμφατικό τρόπο την παλαιότητα των αντίστοιχων ελληνικών συστημάτων MIM-23 I-Hawk Phase III και την ανάγκη αντικατάστασής τους από νέας τεχνολογίας συστήματα.
Το ΜΙΜ-23 Hawk είναι ένα σύστημα το οποίο αναπτύχθηκε από τις ΗΠΑ το 1956. Στην Ελλάδα οι επτά πυροβολαρχίες παραλήφθηκαν μέσα από δύο παραγγελίες το 1965 και το 1973. Tο σύστημα έχει ως κύριο ρόλο την Α/Α κάλυψη σε μέση εμβέλεια των δύο μεγάλων αστικών κέντρων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης συνεπικουρώντας τις πυροβολαρχίες μεγάλου βεληνεκούς ΜΙΜ-104 Patriot. Σε ελληνική υπηρεσία το σύστημα έχει διαδοχικά εκσυγχρονιστεί μέχρι το επίπεδο I-Hawk Phase III με την τελευταία αναβάθμιση να λαμβάνει χώρα μεταξύ 1999 και 2006.
Ο IRIS-T SLM
Οι Γερμανοί στο πλαίσιο της MEADS ανέπτηξαν ένα Α/Α σύστημα μέσου βεληνεκούς βασισμένο στον γνωστό πύραυλο Α/Α μικρής εμβέλειας IRIS-T και το σύστημα IRIS-T SL. Με τις νέες βελτιώσεις το σύστημα επιτυγχάνει βεληνεκές της τάξης των 40 χλμ και ύψος εμπλοκής τα 20 χλμ. Σε σύγκριση με τον αρχικό IRIS-T, ο πύραυλος IRIS-T SLM, για την επίτευξη αυτών των επιδόσεων, διαθέτει κωνική μύτη για μείωση της αντίστασης του αέρα και μεγαλύτερης διαμέτρου πυραυλοκινητήρα. Κατά το αρχικό στάδιο προσέγγισης προς τον στόχο, ο πύραυλος χρησιμοποιεί ένα σύστημα αδρανειακής πλοήγησης με τη βοήθεια GPS με ζεύξη δεδομένων του ραντάρ για λήψη εντολών καθοδήγησης. Ενώ η ανθεκτική στις παρεμβολές κεφαλή αναζήτησης υπερύθρων ενεργοποιείται στο τερματικό στάδιο.
Σύμφωνα με την γερμανική εταιρία Diehl οι από ξηρά εκτοξευόμενες εκδόσεις του πυραύλου έχουν βελτιωμένες δυνατότητες καταστροφής αεροσκαφών, ελικοπτέρων, πυραύλων κρουζ, πυραύλων αέρος-εδάφους, πυραύλων κατά πλοίων, πυραύλων αντί-ραντάρ και ρουκετών μεγάλου διαμετρήματος. Έχουν μεγάλη πιθανότητα επιτυχίας εναντίον UAV και άλλων μικρών ελισσόμενων απειλών σε πολύ μικρές και μεσαίες αποστάσεις.
Στο σύστημα έχουν δοκιμαστεί κατά καιρούς διάφορα 3D ραντάρ νέας τεχνολογίας. Στην τελευταία διαμόρφωση που προσφέρει η Diehl, το σύστημα απαρτίζεται εκτός από τους εκτοξευτές, από ραντάρ τελευταίας τεχνολογίας της γερμανικής Hensoldt και ΚΔΠ της Airbus Defense and Space. Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιεύματα η Diehl ήρθε σε συμφωνία με την Hensoldt για την ενσωμάτωση στο σύστημα του παθητικού ραντάρ Twinvis της τελευταίας.
Η τυπική σύνθεση μιας πυροβολαρχίας IRIS-T SLM απαρτίζεται από τρεις εκτοξευτές των οχτώ πυραύλων ήτοι 24 πύραυλοι έτοιμοι προς εκτόξευση, ένα ραντάρ μέσης εμβέλειας TRML-4D και ένα κλωβό ΚΔΠ που περιέχει το σύστημα διαχείρισης του συστήματος. Όλα τα επιμέρους κομμάτια του συστήματος φέρονται επί φορτηγών οχημάτων υψηλής ευκινησίας της ΜΑΝ.
Στην τρέχουσα διαμόρφωση των Α/Α σύστημα IRIS-T SLM είναι εξοπλισμένο με το πολυλειτουργικό ενεργής διάταξης φάσης TRML-4D το οποίο εκτελεί επίσης και λειτουργία διεύθυνσης πυρός του IRIS-T SLM. Το TRML-4D είναι το νεότερο μέλος των ραντάρ AESA μπάντας C τεχνολογίας νιτριδίου του γαλίου βασισμένο στο TRS-4D και έχει σχεδιαστεί για να χρησιμοποιείται ως μία τηλεχειριζόμενη κινητή μονάδα για αποτελεσματική επίγεια Α/Α άμυνα. Το ραντάρ προσφέρει κάλυψη 360 μοιρών και η μπάντα λειτουργίας C έχει δυνατότητα αποκάλυψης πολύ μικρών ιπτάμενων στόχων τόσο σε κανονικές όσο και σε ασύμμετρες συνθήκες, για να διασφαλιστεί η ακριβής και γρήγορη αντιστοίχιση των όπλων και η αυξημένη πιθανότητα πλήγματος. Επίσης έχει ενσωματωμένο σύστημα IFF με δυνατότητα MkXII-A/S και περιλαμβάνει Mode S και Mode 5. Έχει τις στάνταρντ διαστάσεις ενός εμπορευματοκιβώτιου των 20 ποδών και μεταφέρεται από ένα φορτηγό υψηλής ευκινησίας ΜΑΝ SX45. Οι μέγιστες αποστάσεις αποκάλυψης είναι 250 χλμ στο οριζόντιο και 30 χλμ καθ’ ύψος, ενώ για στόχο μεγέθους μαχητικού αεροσκάφους και υπερηχητικού πυραύλου τα μέγιστα βεληνεκή μειώνονται στα 120 χλμ και 60 χλμ αντίστοιχα. Η ελάχιστη απόσταση αποκάλυψης είναι τα 100 μέτρα ενώ μπορεί να διαχειρίζεται πάνω από 1500 ίχνη.
Η μονάδα εκτοξευτή IRIS-T SLM βασίζεται σε στο σασί φορτηγού MAN 8×8 SX45 με οκτώ εγκιβωτισμένα βλήματα τοποθετημένα στο πίσω μέρος του φορτηγού σε διάταξη των δύο συστοιχιών των τεσσάρων βλημάτων. Στη θέση βολής, οι εκτοξευτές πυραύλων ανυψώνονται σε κάθετη θέση στο πίσω μέρος του φορτηγού.
Με την επιτυχή βιομηχανική αποδοχή του ΚΔΠ-Tactical Operation Centre (TOC) της Airbus ολοκληρώθηκε το σύστημα στην σημερινή του μορφή. Ο κλωβός που περιέχει το ΚΔΠ είναι και αυτός κατασκευασμένος στις στάνταρντ διαστάσεις ενός εμπορευματοκιβώτιου των 20 ποδών και μεταφέρεται επίσης από φορτηγό MAN 8×8 SX45. Διαθέτει τους υπολογιστές ελέγχου πυρός της Diehl και το λογισμικό δαιχείρισης μάχης IBMS (Integrated Battle Management System) που αναπτύχθηκε από την Airbus. Το κέντρο διαχείρισης του συστήματος δεν απαιτεί πάνω από τρία άτομα για τη λειτουργία του. Χάρη στην τεχνολογία plug and fight δικτυώνει εύκολα αισθητήρες με σταθμούς εκτόξευσης και εάν είναι απαραίτητο διασφαλίζει και την ανταλλαγή δεδομένων και την επικοινωνία με τις υψηλότερες βαθμίδες διοίκησης.
Το σύστημα IRIS-T SLM, είναι ουσιαστικά μια οικογένεια συστημάτων διαφορετικών βεληνεκών που περιλαμβάνει το IRIS-T SLS για πολύ κοντινές απόστασεις μέχρι τα 12 χλμ, το IRIS-T SLM για μεσαίες αποστάσει μέχρι τα 40 χλμ και στο μέλλον με το IRIS-T SLΧ για μεγάλες αποστάσεις μέχρι τα 80 χλμ, καλύπτοντας έτσι ένα πλήρες φάσμα απαιτήσεων και δημιουργίας πολυζωνικής άμυνας. Παράλληλα μέσα από τη συνεργασία της Lockheed Martin και της MBDA για το πρόγραμμα MEADS και το σύστημα TLVS αναδείχθηκε η ομαλή συνεργασία και μεταξύ του Patriot PAC 3 και του IRIS-T SLM.
Το IRIS-T SLM θέτει ισχυρή υποψηφιότητα για την αντικατάσταση των Hawk του στρατού ξηράς για μια πλειάδα λόγων. Είναι ένα βλήμα το οποίο όχι μόνο είναι γνωστό στις ΕΕΔ αλλά και η ελληνική αμυντική βιομηχανία συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη και κατασκευή μερών του βλήματος. Ήδη η Intracom συμεττέχει στην κατασκευή του βλήματος IRIS-T SLM. Έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Είναι πλήρως διασυνδέσιμο με τις ελληνικές πυροβολαρχίες Patriot. Και τέλος το κόστος αγοράς είναι μέσα στα λογικά πλαίσια τη στιγμή που πρόσφατα η Γερμανία παρήγγειλε έξι πυροβολαρχίες με κόστος περί τα 950 εκατομύρια ευρώ.
