Γράφει ο Β.Κ. από το ΑmynaGR.

Πριν λίγες μέρες έγινε γνωστό, πως ο Τουρκικός Στρατός παρέλαβε 11 ολοκληρωμενα συστήματα παρεμβολέων Milkar 3A3, κι αναμένει άλλα 4 συστήματα, με σκοπό να αντικαταστήσει τα παλαιότερα Milkar3A2.

Προφανώς αυτή η είδηση αποτελεί ένα κακό νέο για τον Ε.Σ., καθώς θα κληθεί να αντιμετωπίσει και να επιχειρήσει κάτω από υπέρτερες δυνατότητες παρεμβολών, σε σχέση με το παρελθόν.

Επίσης, η παραπάνω προμήθεια σε συνδυασμό με την άγνοια της κοινής γνώμης για ζητήματα ΗΠ, καθιστούν τον Ηλεκτρονικό Πόλεμο ως κάτι θέσφατο, μια στρατιωτική ενέργεια που έχει άπειρα αποτελέσματα σε σχεδόν όλες τις συνθήκες. Με χαρακτηριστική ευκολία ακούμε, ακόμα κι από σελίδες αμυντικού περιεχομένου, φράσεις όπως «δεν θα μιλάει τίποτα με τις παρεμβολές», «τα πάντα θα παρεμβαλούν» κι άλλα σχετικά.

Συνεπώς, νιώθουμε την ανάγκη να εξηγήσουμε με τις λιγοστές γνώσεις μας κι όσο πιο απλά γίνεται, τη σημασία και τις δυνατότητες των παρεμβολών, διότι είναι αυτονόητο πως όλα τα οπλικά ή μη συστήματα, έχουν πλεονεκτήματα αλλά και μεινοκτήματα.

Τι είναι ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος

Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος είναι στρατιωτική ενέργεια για την εκµετάλλευση του φάσµατος, που περιλαµβάνει την έρευνα, υποκλοπή και αναγνώριση των Η/Μ εκποµπών, τη χρήση Η/Μ ενέργειας, για τον περιορισµό ή παρεµπόδιση της χρήσης του Η/Μ φάσµατος από τον εχθρό (σ.σ. παρεμβολή), καθώς και ενέργειες για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικής χρησιµοποίησης του, από τις φίλιες δυνάµεις. Περιλαµβάνειτα Μέτρα Υποστήριξης Ηλεκτρονικού Πολέµου (ΜΥΗΠ), τα Ηλεκτρονικά Αντίµετρα (ΗΑΜ) και τα Ηλεκτρονικά Μέτρα Προστασίας (ΗΜΕΠ).

Ηλεκτρονική Παρεµβολή

Είναι η σκόπιµη ακτινοβολία, επανακτινοβολία ή ανάκλαση Η/Μ ενέργειας µε σκοπό την υποβάθµιση ή απαγόρευση της χρήσης των ηλεκτρονικών, συσκευών ή συστηµάτων του εχθρού. Πρέπει να τονιστεί ότι η εφαρµογή παρεµβολής πρέπει να εκτελείται σε συνδυασμό με όπλα φυσικής καταστροφής μεγάλου βεληνεκούς (Πυρά ΠΒ, Αεροπορίας, κ.λπ) για να επιφέρει τα μέγιστα αποτελέσματα.
Η επιτυχής εφαρμογή τακτικών παρεμβολής από τις ΕΔ ενός κράτους,
επιτυγχάνουν τα εξής:

• Σύγχυση, αιφνιδιασµό στις εχθρικέςδυνάµεις
• Υποβάθµιση και εξουδετέρωση του εχθρικού συστήµατος διοικήσεως.
• Αδυναµία ελέγχου οπλικών συστηµάτων και γενικότερα ελέγχου πυρός του αντιπάλου.
• Αδυναµία εγκαίρου προειδοποίησης και παροχής σαφής εικόνας που αφορά στο πεδίο της µάχης.

Τέλος, οι μέθοδοι της ηλεκτρονικής παρεμβολής είναι οι παρακάτω:

• Παρεµβολή σηµείου (µιας συχνότητας).
• Παρεµβολή περιοχής φάσµατος ή φραγµού.
• Παρεµβολή σαρώσεως (παρεµβολή µέσα σε συγκεκριµένο εύρος συχνοτήτων).
• Παρεµβολή µε χρήση έξυπνης τεχνικής.

Εξισώσεις Παρεμβολής Επικοινωνιών

Oι εμπλεκόμενοι σε μια παρεμβολή επικοινωνιών είναι οι παρακάτω:

• Δέκτης (Receiver- r): Είναι ο πρωταγωνιστής της παρεμβολής, καθώς δέκτης είναι ο Σταθμός Αυσρμάτου που θα δεχθεί τα σήματα τόσο της παρεμβολής, όσο και του πομπού, και θα ακούσει αυτόν που είναι πιο «δυνατός» κι «έξυπνος».
• Πομπός (Transmitter – t): Είναι ο Σταθμός Ασυρμάτου, ο οποίος προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον δέκτη.
• Παρεμβολέας (Jammer – j): Είναι το σύστημα το οποίο θα προσπαθήσει να παρεμβάλει τον πομπό, ώστε ο δέκτης να μην κατανοήσει τα σήματα του πομπού.

Για την εξακρίβωση αν μια παρεμβολή μπορεί να είναι επιτυχής ή όχι, απαιτείται η εκτέλεση κάποιων πράξεων. Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης ονομάζεται σχέση παρεμβολής προς σήμα ( Jamming to Signal Ratio – J/S). Η συνάρτηση με την οποία υπολογίζεται το J/S είναι η παρακάτω:

• J/S (dB) = (Pj + Gjrj – Ljr+B) – (Pt+Gtrt – Ltr)

Όπου:

• Pt, Pj (Watts): Είναι η ισχύς εξόδου του ποµπού και αντίστοιχα του παρεµβολέα.
• Grtr (dB) : Συνολικές απολαβές (κέρδη) της κεραίας από τον ποµπό στο δέκτη και αντίστροφα.
• Grjr (dB) : Συνολικές απολαβές (κέρδη) της κεραίας από τον παρεµβολέα στο δέκτη και αντίστροφα.
• Ltr (dB) : Απώλειες διάδοσης από τον ποµπό στο δέκτη.
• Ljr (dB) : Απώλειες διάδοσης από τον παρεµβολέα στο δέκτη.
• Β (dB) : Είναι η αναλογία εύρους ζώνης δέκτη (Βr) και παρεμβολέα (Bj), όπου Β=10 log (Br/Bj).

Για να είναι η παρεμβολή αποτελεσματική (πιθανώς), θα πρέπει η σχέση J/S να είναι άνω του μηδενός. Αν είναι αρνητική, τότε ο δέκτης θα ακούσει και θα κατανοήσει τον πομπό χωρίς ιδαίτερες δυσκολίες.

Επεξηγήσεις και παραδείγματα μεταβλητών J/S.

Pt: Είναι η ισχύς σήματος του πομπου σε Watts. Για παράδειγμα, ο Σ/Α TRC-9200 έχει ισχύ εξόδου 50W όταν είναι με ενίσχυση επί οχήματος (DRC-9200), και 10W όταν είναι φορητός ή επί οχήματος, χωρίς ενίσχυση (PRC-9200, GRC-9200).

Pj: Είναι η ισχύς εξόδου σήματος του παρεμβολέα σε Watts. Επί παραδείγματι, η ισχύς εξόδου των φορητών παρεμβολέων κυμαίνεται απο 200-1000W, ενώ οι σύγχρονοι παρεμβολείς επί οχημάτων, επιτυγχάνουν ως και 10.00W (10kW).

Grtr: Εδώ είναι τα συνολικά κέρδη λόγω της κατασκευής των κεραιών του πομπού και του δέκτη σε σχέση με άλλους παράγοντες, όπως η απόσταση πομπού δέκτη. Εδώ, οι απολαβές για τους Σταθμούς Ασυρμάτου είναι μικρές (συνήθως λίγα dB), διότι οι ασύρματοι χρησιμοποιούν πανκατευθυντικές κεραίες.

Grjr: Είναι τα κέρδη λόγω της κατασκευής των κεραιών του δέκτη και του παρεμβολέα σε σχέση με άλλους παράγοντες, όπως η απόσταση πομπού δέκτη . Εδώ η τιμή είναι μεγαλύτερη καθώς οι παρεμβολείς διαθέτουν κατευθυντικές κεραίες υψηλής απολαβής (διψήφιο αριθμό dB), οι οποίες κατευθύνονται προς τον δέκτη μετά από ραδιογωνιομέτρηση.

Ltr-Ljr: Είναι οι απώλειες σήματος δέκτη-πομπού και δέκτη-παρεμβολέα αντίστοιχα, σε dB. Οι απώλειες είναι συνήθως μεγάλες τιμές (πολύ άνω των 100dB), επειδή εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων από την απόσταση, την διαμόρφωση του εδάφους, το υψόμετρο του παρεμβολέα και του δέκτη, και τις καιρικές συνθήκες.

Β: Αναλογία εύρους ζώνης παρεμβολέα και δέκτη. Για παράδειγμα, το εύρος χώνης των TRC-9200 είναι 30-88 ΜHz. Όταν το εύρος ζώνης στο οποίο εφαρµόζεται η παρεµβολή είναι µεγαλύτερο από το αντίστοιχο του δέκτη στόχου, τότε η αναλογία J/S ελαττώνεται, επειδή τµήµα της ισχύς παρεµβολής εφαρµόζεται σε συχνότητες που δεν λειτουργούν οι στόχοι. Αν το εύρος ζώνης στο οποίο εφαρµόζεται η παρεµβολή είναι µικρότερο από το αντίστοιχο του δέκτη τότε είναι πιθανό η αναλογία J/S να µην είναι αποτελεσµατική. Oπότε, ο παρεμβολέας πρέπει να λειτουργεί σε όσο το δυνατόν πιο κοντινό εύρος ζώνης με τον δέκτη, για να είναι αποτελεσματικός.

Συμπεράσματα

Με λίγα λόγια, για να έχει καλές πιθανότητες επιτυχίας η παρεμβολή έναντι ενός σύγχρονου μέσου επικοινωνιών με εξελιγμένα αντίμετρα όπως οι TRC-9200 του ΕΣ, τότε ο παρεμβολέας θα πρέπει:

• Να λειτουργεί με τη μέγιστη δυνατή ισχύ εξόδου. Αν και μπορεί να το κάνει, εντούτοις η υπερβολή θα τον κάνει «φωτεινό στόχο» για τα μέσα ΗΠ του ΕΣ, με αποτέλεσμα να χτυπηθεί με πυρά ΠΒ και Αεροπορίας κατά προτεραιότητα.
• Να λάβει ακριβέστατα στοιχεία της θέσης του δέκτη, για να κατευθυνθεί ακριβώς επάνω του η κατευθυντική κεραία του παρεμβολέα. Οι κατευθυντικές κεραίες μπορεί να έχουν υψηλή απολαβή, αλλά όταν έχουν να «στοχεύσουν» κινούμενους στόχους, η απόδοση τους μειώνεται κάθετα.
• Να έχει παραπλήσια απόσταση από τον δέκτη, σε σχέση με την απόσταση πομπού-δέκτη. Διότι αν η απόσταση πομπού-δέκτη είναι αρκετές φορές μικρότερη (π.χ. 2-3 φορές μικρότερη), τότε ο,τι και να κάνει ο παρεμβολέας, η σχέση J/S θα είναι αρνητική και συνεπώς η ίδια η παρεμβολή θα είναι ανεπιτυχής.
• Να επιχειρεί σε υψόμετρο μεγαλύτερο από αυτό του πομπού. Αυτό αποτελεί βασικό και πρωταρχικό παράγοντα για μια επιτυχημένη παρεμβολή.
• Να έχει αναλύσει το εύρος ζώνης του πομπού και δέκτη, με αποτέλεσμα να μην έχει απώλειες από σπατάλη ισχύος σε συχότητες που δεν χρησιμοποιούνται.

Από την άλλη μεριά, ο πομπός και ο δέκτης, για να μειώσουν τις πιθανότητες παρεμβολής τους θα πρέπει:

• Να επιχειρούν σε κοντινές αποστάσεις. Αν αυτό δεν γίνεται, τότε να μεριμνούν για την ύπαρξη αναμεταδοτών (ενδιάμεσων), που θα μειώνει τις αποστάσεις.
• Να επιχειρούν σε όσο το δυνατόν υψηλότερο υψόμετρο. Αν όμως απαιτείται να επιχειρούν σε μικρά υψόμετρα, η χρήση αναμεταδοτών που βρίσκονται σε μεγάλα υψόμετρα, λειαίνει κι αυτό το «μειονέκτημα».
• Να λειτουργούν με την μικρότερη δυνατή ισχύ, κι όταν αντιληφθούν παρεμβολή, να αυξάνουν την ισχύ στο μέγιστο. Αυτό έχει δυο επιδράσεις. Πρώτον, ο εχθρός λαμβάνει λάθος στοιχεία για την ισχύ του στόχου, και δεύτερον η λειτουργία με μικρότερη ισχύ μειώνει τις πιθανότητες ραδιογωνιομέτρησής τους.
• Να εκπέμπουν μόνο για περιορισμένο χρόνο, κι όταν υπάρχει πραγματικός λόγος.
• Να μετακινούνται τακτικά, διότι έτσι μειώνονται οι επιδόσεις του παρεμβολέα λόγω της χρήσης κατευθυντικών κεραιών.

Επίλογος

Πιστεύουμε να κάναμε όσο πιο κατανοητό γίνεται το κομμάτι του Ηλεκτρονικού Πολέμου, και συγκεκριμένα των ΗΑΜ. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, η παρεμβολή ενός σύγχρονου Σ/Α που βρίσκεται εν κινήσει, έχει καλό δίκτυο ενδιάμεσων ανταποκριτών, και τον λειτουργεί καλά εκπαιδευμένο προσωπικό, δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από οποιοδήποτε σύστημα παρεμβολών.