Ο αλυτρωτισμός είναι ένας πόλεμος με άλλα μέσα. Και μέσα στα Σκόπια έχει δύο όψεις όπως ο Ιανός, ο ρωμαϊκός θεός του πολέμου. Η μία όψη του είναι οι Αλβανοί. Την είδαμε. Η άλλη όψη του είναι οι Βούλγαροι. Παρουσιάζεται παρακάτω.
Η Βουλγαρία θεωρεί ανέκαθεν αδελφό της το γειτονικό της νεοπαγές κράτος των Σκοπίων. Το αναγνώρισε αμέσως με την ψευδωνυμία «Δημοκρατία της Μακεδονίας», αλλά δεν αναγνωρίζει «μακεδονικό έθνος» ούτε «μακεδονική γλώσσα» διότι θεωρεί ότι αποτελούν στοιχεία του βουλγαρικού έθνους. Βούλγαροι Μακεδόνες του Πιρίν είναι ο έως το 2016 πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρόσεν Πλεβλιένεφ, ο σημερινός πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ και ο προκάτοχός του Σεργκέι Στανίσεφ. Επίσημες δηλώσεις αποτυπώνουν τη σταθερή αυτή θέση της Βουλγαρίας.
-6.9.2012 Νικολάι Μλαντένοφ, υπουργός Εξωτερικών της Βουλγαρίας: «Αυτό που βλέπουμε στη Μακεδονία είναι μια ιδεολογική ερμηνεία της Ιστορίας και μια προσπάθεια να δημιουργήσει μια ταυτότητα εις βάρος της Βουλγαρίας. Αυτό δεν θα μπορούσε να οδηγήσει σε θετική κατάληξη μια χώρα που θέλει να γίνει μέλος της Ε.Ε.».
-20.12.2012 στα Σκόπια η εφημερίδα Nova Makedonja: «Μια σύνοψη των βουλγαρικών σχολικών εγχειριδίων αποκαλύπτει αμέσως τις θέσεις που με επιμονή υποστηρίζουν ότι η Μακεδονία είναι ένα τεχνητό δημιούργημα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ότι στην περιοχή της ζούσαν Βούλγαροι, οι οποίοι αφομοιώθηκαν».
-29.3.2013 Μαρίν Ράικοφ, πρωθυπουργός της Βουλγαρίας: «Οι Βούλγαροι και οι Μακεδόνες είναι αδέλφια και αυτό είναι γνωστό σε όλους. Υπάρχουν κοινές παραδόσεις, γλώσσα και Ιστορία. Απόδειξη είναι τα βουλγαρικά μνημεία στο κέντρο των Σκοπίων».
Έπειτα από διαπραγματεύσεις πολλών ετών, την 1η Αυγούστου 2017, κοινή επέτειο της εξέγερσης του «Ιλιντεν», Βουλγαρία-Σκόπια υπέγραψαν το Σύμφωνο Συνεργασίας και Καλής Γειτονίας, το οποίο καθιερώνει κοινή Ιστορία, κοινούς ήρωες, κοινές εθνικές επετείους και κοινούς εορτασμούς αυτών. «Μιλάμε την ίδια γλώσσα, είμαστε αδέρφια», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπορίσοφ. Ωστόσο, στα Σκόπια είχαν προηγηθεί σφοδρές αλλά μάταιες αντιδράσεις. Στις 21.6.2017 η εφημερίδα Nova Makedonja προειδοποίησε: «Αν εορταστεί από κοινού η κορυφαία, από εθνικής και ιστορικής σημασίας για τον μακεδονικό λαό, γιορτή του Ιλιντεν με τη Βουλγαρία, που εκεί έχει άλλη σημασία και ερμηνεία, τότε ο Ζάεφ υπέγραψε την άρνηση του έθνους που εκπροσωπεί». Και η κίνηση «Πολίτες για τη Μακεδονία» ανακοίνωσε: «Ο Ζάεφ με την αποδοχή της κοινής Ιστορίας και του ταυτόχρονου εορτασμού εθνικών επετείων με τη Βουλγαρία “εγκαινίασε” το δόγμα “Ένα έθνος σε δύο κράτη” και έθεσε σε κίνδυνο τα συμφέροντα της χώρας ανοίγοντας το “κουτί της Πανδώρας”». Αντίθετα, ο Πλάμεν Παβλόφ, καθηγητής Ιστορίας στα Σκόπια, δήλωσε: «Η Μακεδονία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη Βουλγαρία και η Βουλγαρία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη Μακεδονία. Είναι δύο μέρη ενός συνόλου».
Τη Συμφωνία σηματοδότησαν οι ακόλουθες χαρακτηριστικές δηλώσεις:
-3.8.2017 Αικατερίνα Ζαχαρίεβα, υπουργός των Εξωτερικών της Βουλγαρίας: «Με τους Μακεδόνες συναδέλφους μιλήσαμε χωρίς μεταφραστές. Είναι σαφές ότι δεν χρειάζονται μεταφραστές. Δεν είναι τυχαίο ότι ο διάλογος είναι τόσο εύκολος. Είμαστε τόσο κοντά, μιλάμε την ίδια γλώσσα, μιλάμε στα βουλγαρικά».
-17.11.2017 πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ: «Δεν είμαστε μόνο φίλοι με τη Βουλγαρία, αλλά έχουμε γίνει σύμμαχοι. Μιλάμε γλώσσα που καταλαβαίνουμε όλοι μας. Μόνο μαζί μπορούμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον και να προχωρήσουμε».
-30.11.2017 Νεόφυτος, Πατριάρχης Βουλγαρίας: «Πρέπει να δεχτούμε το χέρι που μας απλώνει η Μακεδονία. Αυτό είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε γιατί είναι αδέρφια μας».
-30.11.2017 Κρασίμιρ Καρακατσάνοφ, υπουργός Άμυνας της Βουλγαρίας: «Η Βουλγαρική Εκκλησία πρέπει να αναγνωρίσει τη Μακεδονική. Οι δύο αδελφικές Εκκλησίες μιλούν χωρίς μεταφραστή και χρησιμοποιούν τα ίδια λειτουργικά βιβλία».
-22.7.2018 Αντζελ Ντζαμπάζκι, αντιπρόεδρος του κόμματος ΒΜΡΟ-Εθνικό Κίνημα της Βουλγαρίας: «Η Βουλγαρία έχει κοινή Ιστορία με τους αδελφούς μας στη Μακεδονία. Τιμούμε την επέτειο της εξέγερσης του Ιλιντεν γιατί μεταμόρφωσε την Ιστορία του βουλγαρικού έθνους, εκδηλώνοντας την επιθυμία ενός ελεύθερου λαού που ήθελε να ζήσει με τους δικούς του κανόνες: ελευθερία, εθνική ενότητα και ενοποίηση. Μαζί μας οι ελεύθεροι Βούλγαροι και οι Βούλγαροι στη Μακεδονία».
-4.9.2018 Ρούμεν Πέτκοφ, αρχηγός του κόμματος ΑΒΒ: «Εξέφρασα στον πρωθυπουργό Μπόικο Μπορίσοφ έντονες αντιρρήσεις για το όνομα Ilindenska Macedonja και ανησυχίες για το Βόρεια Μακεδονία που δέχεται η Ελλάδα. Είναι απαράδεκτο για εμάς όταν οι πολιτικοί παράγοντες της Μακεδονίας στρέφονται πίσω στο κοινό παρελθόν και στην κοινή εξέγερση του Ιλιντεν. Η εξέγερση του Ιλιντεν ήταν μια οργανωμένη εξέγερση ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, που προετοιμάστηκε και διεξήχθη από την κυρίαρχη βουλγαρική Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση με σημαντική υποστήριξη από τους Βούλγαρους αγρότες. Η βουλγαρική θέση πρέπει να είναι ότι το κοινό μέλλον μας είναι αδιανόητο χωρίς την αλήθεια για την κοινή Ιστορία μας και με τη διαστρέβλωση ιστορικών γεγονότων και την κλοπή της Ιστορίας της Βουλγαρίας».
-4.9.2018 Γκεόργκι Παρβάνοφ, πρώην πρόεδρος της Βουλγαρίας: «Αναμένουμε ότι η κλοπή της βουλγαρικής Ιστορίας θα συνεχιστεί, μετά τη συμφωνία με την Ελλάδα με την οποία τα Σκόπια εγκατέλειψαν το “αρχαίο” παρελθόν τους. Το κοινό είναι η βουλγαρική αυτογνωσία του πληθυσμού στη Βουλγαρία και στη Μακεδονία».
Όταν, συνεπώς, ο Ζάεφ αναζητεί «αλύτρωτα αδέρφια» του στην ελληνική Μακεδονία, καλό είναι να δει τι ζητούν οι Βούλγαροι και οι Αλβανοί στα Σκόπια.
