Τις τελικές αποφάσεις για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ καλείται να πάρει η πολιτική ηγεσία και το Πολεμικό Ναυτικό. Σύμφωνα με πληροφορίες εντός του Φθινοπώρου η κυβέρνηση καλείται να πάρει τη τελική απόφαση για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των φρεγατών με βάση τις τελευταίες διαπραγματεύσεις μεταξύ των εταιρειών Thales Netherlands και ThyssenKrupp Marine Systems. Ήδη οι δύο παραπάνω εταιρείες έχουν έρθει σε συμφωνία με τα Ναυπηγεία Σαλαμίνας τα οποία προβάλουν ως η επικρατέστερη επιλογή από τη κοινοπραξία Γερμανών και Ολλανδών για την ανάληψη του προγράμματος. Το τελικό κόστος εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στα 900 με 950 εκατομμύρια ευρώ, κόστος στο οποίο περιλαμβάνονται και οι δαπάνες για τα οπλικά συστήματα (εκσυγχρονισμός πυροβόλων των 127mm και αντιπυραυλικών συστημάτων Phalanx) ενώ σε αυτό το ποσό περιλαμβάνεται και η προμήθεια βλημάτων νέας γενιάς ESSM Block II. Οι τελευταίες πληροφορίες του Σεπτεμβρίου αναφέρουν στον γράφοντα πως από πλευράς ΠΝ έχει ζητηθεί η υλοποίηση του προγράμματος έστω για δύο με τρεις φρεγάτες (επιθυμητή επιλογή είναι για το σύνολο των τεσσάρων πλοίων) προκειμένου να διατηρηθούν αξιόμαχες για τα επόμενα 20 έτη. Δεν είναι όμως λίγες οι φωνές ανώτατων αξιωματικών εντός ΠΝ που θεωρούν πως το πρόγραμμα έχει υψηλό τεχνικό ρίσκο άρα θα απαιτήσει επιπρόσθετες δαπάνες που θα ξεπεράσουν το αρχικό προϋπολογισμένο κονδύλι και φυσικά θα καθυστερήσουν κατά πολύ την υλοποίηση του προγράμματος. Ως εκ τούτων, έχει προταθεί στη πολιτική ηγεσία η περικοπή του αριθμού των φρεγατών που επρόκειτο να εκσυγχρονιστούν. Πρόκειται για τις νεότερες φρεγάτες κατά χρονολογική σειρά καθελκύσεων. Να σημειωθεί ότι στα μέσα του Φθνιπώρου λήγει η οικονομική προσφορά της γερμανολλανδικής κοινοπραξίας.
Την ίδια στιγμή το πρόγραμμα αντιμετωπίζει τεράστιους νομικούς «σκοπέλους» δεδομένου ότι η κοινοπραξία δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τυχόν καθυστερήσεις και ενδεχόμενες υπερβάσεις κόστους ζητώντας από το ελληνικό δημόσιο απεριόριστη νομική ευθύνη. Tα παραπάνω τα έχουμε καταγράψει πολλάκις μέσα από το DefenceReview.gr σημειώνοντας τα εξής δεδομένα: «Σύμφωνα με τις πληροφορίες του DefenceReview.gr καταγράφεται έντονη δυσκαμψία των εταιρειών στην έγκριση των δύο όρων που αναφέρονται από τη ΓΔΑΕΕ και συγκεκριμένα της απεριόριστης αστικής ευθύνης του αναδόχου για τη πορεία του έργου (αναφέρεται κατά την αγγλική νομική ορολογία ως «Unlimided liability» καθώς και της έλλειψης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής κατά την εξέλιξη του προγράμματος εκσυγχρονισμού. Η τελευταία διασφαλίζει την οικονομική εξέλιξη του προγράμματος και των τιμών των υλικών ή άλλων δαπανών στα πλαίσια του προγράμματος εκσυγχρονισμού με βάση την αναπροσαρμογή του τιμαρίθμου. Υπενθυμίζεται πως το σύνολο των συμβάσεων που υπογράφει το ελληνικό δημόσιο περιλαμβάνουν τη λεγόμενη τιμαριθμική αναπροσαρμογή. Στη περίπτωση των TKMS και Thales το ελληνικό δημόσιο και οι αρμόδιες αρχές (ΥΠΕΘΑ και ΓΔΑΕΕ) ζητούν το κόστος του προγράμματος να είναι ευθύς εξ αρχής δεδομένο και συγκεκριμένο δίχως να υπάρχει η τιμαριθμική αναπροσαρμογή, ζητούμενο το οποίο δεν δέχεται καμία εταιρεία και είναι αντικειμενικά εκτός πραγματικότητας εμπορικών συμβάσεων. Ταυτοχρόνως, βάση της σχεδιαζόμενης σύμβασης, σύμφωνα με την αγγλική νομική ορολογία ως «Unlimited liability» οι ανάδοχοι του προγράμματος δεν δέχονται να φέρουν απεριόριστη νομική ευθύνη αλλά δέχονται συγκεκριμένη και ανάλογη της συνολικής αξίας του προγράμματος. Υπενθυμίζεται πως σε άλλες συμβάσεις πρόσκτησης υλικού όπως των γαλλικών φρεγατών FDI ή των Rafale δεν υπήρξε απεριόριστη αστική ευθύνη («Unlimited liability») αλλά συγκεκριμένη ευθύνη με βάση το συνολικό κόστος του προγράμματος. Με άλλα λόγια, ο αντισυμβαλλόμενος δέχεται νομική ευθύνη ανάλογη του συνολικού οικονομικού τιμήματος και όχι απεριόριστη. Για παράδειγμα, εάν το κόστος ενός οπλικού συστήματος ορίζεται στα 100 εκατομμύρια ευρώ (ενδεικτικό το νούμερο), η εταιρεία δηλαδή ο ανάδοχος του προγράμματος αναλαμβάνει ίσης αξίας αστικής ευθύνη και όχι απεριόριστη αστική ευθύνη».
Μονόδρομος για τη παράκαμψη του Νόμου Βενιζέλου και των νομικών κωλυμάτων που εγείρει, είναι ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκος Δένδιας να καταθέσει τη σχετική υλοποίηση της σύμβασης μέσω ειδικής νομοθετικής ρύθμισης στη Βουλή των Ελλήνων. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του γράφοντος, ένα ακόμη σενάριο που εξετάζεται από την ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού και τον ΥΕΘΑ Νίκο Δένδια είναι αντί του προγράμματος εκσυγχρονισμού για τέσσερες φρεγάτες ΜΕΚΟ να εκσυγχρονιστούν τελικά οι δύο νεότερες (άρα να απαιτηθεί το μισό κονδύλι) και παράλληλα να αποκτηθούν δύο νέες κορβέτες.
Τελευταία επίσημη εξέλιξη στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των φρεγατών ήταν η αναφορά του ΥΕΘΑ στα πλαίσια της τελετής εγκαινίων της 88ης ΔΕΘ. Την προαναγγελία πως το εγχώριας ανάπτυξης σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και παρεμβολών με την ονομασία «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» θα εξοπλίσει τις τέσσερις φρεγάτες ΜΕΚΟ 200 ΗΝ του Πολεμικού Ναυτικού, έδωσε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκος Δένδιας, μιλώντας στα πλαίσια της 88ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τη δήλωση του ΥΕΘΑ: Ο «Κένταυρος» θα παραχθεί σε περισσότερα «κομμάτια», θα εξοπλίσει όλες τις φρεγάτες της σειράς ΜΕΚΟ στο αμέσως προσεχές μέλλον. Και ήδη έχουν εμφανιστεί και βρίσκονται και σε φάση παραγωγής, αν το πιστεύτε, συστήματα απολύτως προηγμένα. Θα σας αναφέρω ένα, το οποίο ήδη έχει διαρρεύσει ότι υπάρχει. Το αντι-drone «Κένταυρος». Προϊόν συνεργασίας του ΕΛΚΑΚ με την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία. Εξοπλίζει τη φρεγάτα «ΨΑΡΑ» που βρίσκεται και επιχειρεί στην Ερυθρά Θάλασσα. Έχει περάσει όλες τις δοκιμασίες και πέρασε και την ύψιστη δοκιμασία, τις πραγματικές συνθήκες μάχης. Ξέρετε ότι η φρεγάτα κατέρριψε drones, εχθρικά drones στην Ερυθρά Θάλασσα. Ο «Κένταυρος» θα παραχθεί σε περισσότερα «κομμάτια», θα εξοπλίσει όλες τις φρεγάτες της σειράς ΜΕΚΟ στο αμέσως προσεχές μέλλον. Τέλος, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος εάν η σχετική σύμβαση υπογραφεί, εντός του πρώτου τριμήνου του 2025, το πρώτο πλοίο θα παραδοθεί το 2027 ενώ τα επόμενα έτη θα παραδίνεται ένα πλοίο ανά έτος (μια φρεγάτα το 2028, μια το 2029 και τέλος μια το 2030). Όταν τελικώς τα πλοία θα έχουν εκσυγχρονιστεί θα αγγίζουν περίπου τα 40 έτη επιχειρησιακής ζωής. Το σύνολο των εργασιών προβλέπεται να εκτελεστεί στα Ναυπηγεία Σαλαμίνας αντί των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά που αρχικώς είχαν προτιμηθεί.
