Με αφορμή δύο σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της τουρκικής αντιαεροπορικής άμυνας, συγκεντρώσαμε όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες, προκειμένου να σκιαγραφήσουμε τα προγράμματα και τα χρονοδιαγράμματα ενίσχυσης της τουρκικής αντιαεροπορικής άμυνας.

Αναφερόμαστε στην τελευταία επιτυχημένη δοκιμή των συστημάτων Hisar-A/O, στις 17 Μαΐου, και στην είδηση ότι στόχος της Τουρκίας, στο εγγύς μέλλον, είναι η ενσωμάτωση των υπό ανάπτυξη, από την TÜBİTAK SAGE, βλημάτων αερομαχίας Bozdoğan («Νανογέρακο», βλήμα μικρού βεληνεκούς, ανάλογο των AIM-9 Sidewinder) και Gökdoğan («Πετρίτης», βλήμα μέσου βεληνεκούς, ανάλογο των AIM-120 AMRAAM) στα Hisar-A/O.

Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες πληροφορίες τα δύο βλήματα αναμένεται να ολοκληρώσουν τις δοκιμές και την ανάπτυξη τους το 2019, με στόχο την έναρξη παραγωγής το 2020, για λογαριασμό της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας (ΤΗΚ). Αμφότερα τα βλήματα παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά το 2017, στη διάρκεια της αμυντικής έκθεσης «IDEF 2017». Από τη στιγμή της επιτυχημένης ένταξης σε υπηρεσία από την THK, θα ξεκινήσει και το πρόγραμμα ενσωμάτωση τους στα συστήματα Hisar-A/O.

Επιγραμματικά, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η τουρκική αντιαεροπορική άμυνα το 2023 θα είναι εντελώς διαφορετική, σε σχέση με το σήμερα, εάν και εφόσον βέβαια προχωρήσουν κανονικά όλα τα τρέχοντα εξοπλιστικά προγράμματα, που υλοποιεί αυτή τη χρονική στιγμή η Τουρκία. Συγκεκριμένα:

-Το 2018 αναμένεται να ξεκινήσουν οι παραδόσεις των Korkut (εγγύς αντιαεροπορική άμυνα), ενώ συνεχίζεται η ανάπτυξη και οι δοκιμές της ναυτικής έκδοσης Korkut-D.

-Το 2019 αναμένεται να ξεκινήσουν οι παραλαβές των S-400 Triumph.

-Το 2020 αναμένεται να ξεκινήσουν οι παραδόσεις του Hisar-A (μικρού βεληνεκούς) προς αντικατάσταση των Rapier.

-Το 2021 αναμένεται να ξεκινήσουν οι παραδόσεις του Hisar-O (μέσου βεληνεκούς) προς αντικατάσταση των Hawk.

-Το 2022-2023 αναμένεται να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του Hisar-U (μεγάλου βεληνεκούς).

Korkut (2018)

Σύμφωνα με τις ισχύουσες πληροφορίες, οι παραδόσεις, τουλάχιστον του πρώτου Korkut στον Τουρκικό Στρατό, θα ξεκινήσουν εντός του 2018, πιθανότατα προς το τέλος του έτους.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες έχει ολοκληρωθεί η βιομηχανική παραγωγή τουλάχιστον του πρώτου συστήματος (δηλαδή ενός κέντρου διοίκησης και τριών πυροβόλων) και απομένει να εκτελεστούν οι προβλεπόμενες δοκιμές από την εταιρία και στη συνέχεια οι δοκιμές αποδοχής από τον Τουρκικό Στρατό, πριν παραληφθούν και ενταχθούν σε υπηρεσία.

Υπενθυμίζουμε ότι το συμβόλαιο, ύψους € 500 εκατομμυρίων, για την προμήθεια 13 συστημάτων Korkut (δηλαδή 13 οχημάτων διοίκησης και 39 πυροβόλων) υπογράφηκε τον Ιούνιο του 2016, ενώ η κατασκευή τους ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2017. Η υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος αποφασίστηκε και κατακυρώθηκε στην Aselsan το Δεκέμβριο του 2007, ενώ το συμβόλαιο σχεδίασης και ανάπτυξης του Korkut, ύψους $ 120,3 εκατομμυρίων, υπογράφηκε το Μάρτιο του 2010 (το αντίστοιχο συμβόλαιο μεταξύ της Aselsan και της FNSS για την προμήθεια των οχημάτων ACV-30 υπογράφηκε τον Ιούνιο του 2011).

Κάθε σύστημα Korkut περιλαμβάνει ένα σταθμό πρόσκτησης στόχων και ελέγχου πυρός και τρείς (3) αυτοκινούμενες μονάδες πυρός με δίδυμα πυροβόλα των 35 χιλιοστών επί τεθωρακισμένων οχημάτων ACV-30 της FNSS (έκδοχο του Μ-113). Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές από την Τουρκία οι συνολικές επιχειρησιακές ανάγκες του Τουρκικού Στρατού ανέρχονται σε 25 ολοκληρωμένα συστήματα (δηλαδή 25 οχήματα διοίκησης και 75 πυροβόλα).

Το Korkut προορίζεται για την προστασία των μηχανοκίνητων και τεθωρακισμένων δυνάμεων του Τουρκικού Στρατού κατά απειλών από βλήματα αέρος-εδάφους και μη-επανδρωμένων εναέριων οχημάτων.

Το όχημα διοίκησης του συστήματος ενσωματώνει τρισδιάστατο ραντάρ έρευνας, ανίχνευσης και πρόσκτησης στόχων. Επίσης ενσωματώνει σύστημα IFF, καθώς και ηλεκτροπτικό σύστημα. Τα πυροβόλα ενσωματώνουν δύο κάνες των 35 χιλιοστών με ταχυβολία 1.100 φυσίγγια το λεπτό και μέγιστο βεληνεκές 4 χιλιόμετρα. Η θωράκιση των οχημάτων είναι επιπέδου 4 (STANAG 4569 Level 4) κατά πυρών όπλων μικρού διαμετρήματος και επιπέδου 2 (STANAG 4569 Level 2) κατά εκρήξεων (πρακτικά τα οχήματα επιβιώνουν από έκρηξη έξι κιλών ύλης TNT. Ο κινητήρας των οχημάτων είναι μέγιστης ισχύος 600 ίππων, ενώ διαθέτουν και δύο υδροπροωθητές (water jet), κάτι που τα καθιστά πλήρως αμφίβια (η μέγιστη ταχύτητα στην ξηρά είναι 65 χιλιόμετρα την ώρα, ενώ στο νερό είναι 6 χιλιόμετρα την ώρα).

Το Korkut έρχεται να συμπληρώσει την εγγύς αντιαεροπορική άμυνα του Τουρκικού Στρατού, μαζί με τα αυτοκινούμενα πυραυλικά συστήματα Atilgan και Zipkin (συνολικά 148 μονάδες).

To συμβόλαιο, ύψους $ 352.000.000, για την προμήθεια 126 Atilgan και Zipkin (70 και 56 συστήματα αντίστοιχα), υπογράφηκε το Νοέμβριο του 2001. Οι παραδόσεις ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2004 και ολοκληρώθηκαν το Νοέμβριο του 2008. To Atilgan προέκυψε από τη μετατροπή ενός τεθωρακισμένου οχήματος μάχης τύπου M-113A2 σε όχημα εγγύς αντιαεροπορικής προστασίας με την προσθήκη του φορέα SVML (Standard Vehicle Mounted Launchers) της Raytheon. Στην έκδοση, που προορίζεται για το σύστημα Atilgan, έκαστος φορέας SVML φέρει δύο τετραπλούς εκτοξευτές βλημάτων τύπου FIM-92 Stinger.

Εντωμεταξύ, το Δεκέμβριο του 2007, υπογράφηκε νέα σύμβαση, ύψους $ 55.000.000, για την προμήθεια άλλων 22 συστημάτων Zipkin, οι παραδόσεις των οποίων ολοκληρώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2010. To σύστημα Zipkin προέκυψε από τη μετατροπή ενός οχήματος Defender-130 της Land Rover σε όχημα εγγύς αντιαεροπορικής προστασίας του φορέα SVML (Standard Vehicle Mounted Launchers) της Raytheon. Στην έκδοση, που προορίζεται για το σύστημα Zipkin, έκαστος φορέας SVML φέρει έναν τετραπλό εκτοξευτή βλημάτων τύπου FIM-92 Stinger.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι από 78 Zipkin τα 35 προορίζονται για το Στρατό, τα 11 για το Ναυτικό και τα 32 για την Αεροπορία (δηλαδή, δέκα της αρχικής σύμβαση του 2001 και τα 22 της σύμβασης του 2007).

S-400 Triumph (2019)

Στα τέλη του 2017 υπογράφηκε η σύμβαση, ύψους περί των $ 2,5 δισεκατομμυρίων, για την προμήθεια ενός (1) συστήματος με 18 τετραπλούς εκτοξευτές (144 βλήματα έτοιμα προς βολή), οργανωμένους σε δύο (2) Πυροβολαρχίες με εννέα (9) εκτοξευτές έκαστη Πυροβολαρχία. Η Ζώνη Ευθύνης (ΖΕ) τους θα είναι ολόκληρη η επικράτεια της Τουρκίας.

Σχετικά με την αποπληρωμή, το 45% είναι η προκαταβολή και το υπόλοιπο 55% θα καταβληθεί από τη Ρωσία ως δάνειο. Η παράδοση της πρώτης πυροβολαρχίας αναμενόταν να πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2020, αλλά κατόπιν απαίτησης της Τουρκίας η παράδοση της πρώτης πυροβολαρχίας αναμένεται το φθινόπωρο, η και νωρίτερα, του 2019.

Μάλιστα, σύμφωνα με ανάρτηση του ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων TASS, στις αρχές Φεβρουαρίου 2018, μετά από την παράδοση του πρώτου συστήματος (δηλαδή των 18 εκτοξευτών), Ρωσία και Τουρκία θα υπογράψουν, εάν υπάρξει συμφωνία φυσικά, νέα σύμβαση για την προμήθεια και δεύτερου συστήματος (άλλοι 18 εκτοξευτές), το οποίο και θα παραδοθεί ένα χρόνο μετά την υπογραφή της σύμβασης. Το δεύτερο συμβόλαιο, εφόσον υπογραφεί, θα περιλαμβάνει και δικαίωμα συμπαραγωγής ορισμένων, μη-κρίσιμων, υποστηρικτικών στοιχείων του S-400 από την Τουρκία. Τον Απρίλιο έγινε γνωστό ότι η κατασκευή των τουρκικών S-400 έχει ήδη ξεκινήσει.

Hisar–A (2020)

Το Hisar-A, μέγιστου βεληνεκούς 15 χιλιομέτρων, αναμένεται να ενταχθεί σε υπηρεσία το 2020 και αναμένεται να αντικαταστήσει τα συστήματα Rapier. Υπενθυμίζουμε ότι η Aselsan αναπτύσσει παράλληλα και ταυτόχρονα, από τον Ιούνιο του 2011, τόσο το σύστημα Hisar-A, όσο και το σύστημα Hisar-O.

Τα βρετανικά Rapier βρίσκονται σε υπηρεσία από την Τουρκία από το 1983, όταν αγοράστηκαν 36 εκτοξευτές Rapier-FSB1 (Field Standard B1), 12 ραντάρ ελέγχου πυρός DN-181 BlindFire και 750 βλήματα Rapier Mk.1. Το συνολικό κόστος του προγράμματος ανήλθε στα $ 146.000.000 (τιμές 1983), ενώ συστήματα και βλήματα παραδόθηκαν την περίοδο 1983-1985. Το 1985 αγοράστηκαν άλλοι 36 εκτοξευτές με 12 ραντάρ και άλλα 750 βλήματα (πιθανότατα ασκήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης της αρχικής σύμβαση). Οι παραδώσεις ξεκίνησαν το 1986 και ολοκληρώθηκαν το 1988.

Στις αρχές του 1995 οι ΗΠΑ αποφάσισαν να παραχωρήσουν στην Τουρκία δωρεάν 14 εκτοξευτές, 13 ραντάρ και 515 βλήματα της έκδοσης Rapier Mk.1 (συστήματα και βλήματα παρελήφθησαν το 1996). Επρόκειτο για συστήματα, που αγόρασαν οι ΗΠΑ το 1985 για την προστασία των αμερικανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων στην Τουρκία.

Το 1996 αποφασίστηκε η αναβάθμιση 78 εκτοξευτών στο επίπεδο Rapier-2000. Το συμβόλαιο, αξίας $ 100.000.000, υπογράφηκε το 1996 και οι εργασίες αναβάθμισαν διήρκεσαν από το 1997 έως το 2002. Την ίδια χρονιά (2002) και με κόστος $ 130-150.000.000, αγοράστηκαν 840 βλήματα της έκδοσης Rapier Mk.2B, τα οποία παραδόθηκαν την περίοδο 2002-2010. Στην έκδοση Rapier Mk.2B το βλήμα έχει διττό ρόλο (αντιαεροπορικό και αντιαρματικό). Οι οκτώ εκτοξευτές Rapier-FSB1 που δεν αναβαθμίστηκαν χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση.

Hisar-O (2021)

To Hisar-Ο, μέγιστου βεληνεκούς άνω των 25 χιλιομέτρων, αναπτύσσεται παράλληλα με το Hisar-A. Το Hisar-O έχει ολοκληρώσει τη φάση της ενσωμάτωσης των διαφόρων υπό-συστημάτων και πλέον βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης και δοκιμών συστήματος.

Οι δοκιμές περιλαμβάνουν βολές κατά ιπτάμενων στόχων σε διαφορετικά σενάρια ταχύτητας, υψομέτρου και ελιγμών με στόχο την αξιολόγηση και τον έλεγχο ομαλής χρήσης των ραντάρ έρευνας αέρος, των κέντρων διοίκησης και ελέγχου, των διαδικασιών ελέγχου πυρός και πτήσης, των ηλεκτροπτικών σκοπευτικών και των επικοινωνιών.

Σε υπηρεσία το Hisar-O αναμένεται να αντικαταστήσει τα 48 εν υπηρεσία συστήματα Hawk XXI. Τα 48 συστήματα συγκροτούν οκτώ (8) πυροβολαρχίες με έξι (6) τριπλούς εκτοξευτές έκαστη πυροβολαρχία. Αγοράστηκαν, από τις ΗΠΑ, στο επίπεδο Improved Hawk, μαζί με οκτώ ραντάρ AN/MPQ-64, τα οποία ενσωματώθηκαν στο σύστημα κατά τον εκσυγχρονισμό που προηγήθηκε πριν την παράδοση τους στην Τουρκία.

Συγκεκριμένα, το 2002 υπογράφηκε συμβόλαιο, ύψους $ 100.000.000, για την αναβάθμιση των οκτώ πυροβολαρχιών στο επίπεδο Hawk XXI. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε το 2005 οπότε και παρελήφθησαν από την Τουρκία. Την ίδια χρονιά (2005), μαζί με τα αναβαθμισμένα συστήματα, η Τουρκία παρέλαβε και 175 βλήματα MIM-23B με διάρκεια ζωής έως το 2020.

Hisar-U (2022-2023)

Το σύστημα βρίσκεται υπό ανάπτυξη. Ο εκτοξευτής αναμένεται να είναι τοποθετημένος σε όχημα 8 x 8 (πιθανότατα της ΜΑΝ), ενώ για το ραντάρ εξετάζονται δύο λύσεις, μία μέγιστου βεληνεκούς 450 χιλιομέτρων και μία μέγιστου βεληνεκούς 600 χιλιομέτρων. Στόχος της Τουρκίας είναι η ανάπτυξη ενός συστήματος μέγιστου βεληνεκούς άνω των 120 χιλιομέτρων.