Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στη Σερβική Αμυντική Βιομηχανία, επ’ ευκαιρία της τετραήμερης επίσκεψης μας στο Βελιγράδι και τη Yugoimport, στο δεύτερο μέρος θα παρουσιάσουμε ραντάρ αντιπυροβολικού και εντοπισμού πυρών, τεθωρακισμένα οχήματα και UAV που έχουν αναπτύξει οι Σέρβοι. Στο πρώτο μέρος είχαμε επικεντρωθεί στα συστήματα πυροβολικού και το βλήμα ALAS.

Ραντάρ αντιπυροβολικού

Το HEMERA είναι ένα ακουστικό σύστημα εντοπισμού πυρών, πυροβόλων, όλμων και ρουκετών. Κάθε σύστημα αποτελείται από έξι (6) σταθμούς τοποθετημένους σε ισάριθμα σημεία, όλα τους διασυνδεδεμένα μεταξύ τους. Πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο σύστημα στο πεδίο της μάχης, το οποίο επιτρέπει τον άμεσο και έγκαιρο εντοπισμό του ακριβούς σημείου ενός πυροβόλου, όλμου ή ρουκετοβόλου. Αυτό με τη σειρά του επιτρέπει την προσβολή αυτών των μέσων από τις φίλιες δυνάμεις.

Το ακριβές σημείο σημαίνει εντοπισμό των συντεταγμένων, από τις οποίες έρχονται οι βολές, μέσω της συλλογής και επεξεργασίας των ακουστικών αποτελεσμάτων της βολής. Το σύστημα μπορεί να είναι φορητό ή επί οχήματος, ενώ έχει μέγιστο βεληνεκές 30 χιλιόμετρα και ακρίβεια 98,5% στο βεληνεκές των 15 χιλιομέτρων (δηλαδή η πιθανότητα κυκλικού σφάλματος έχει οριστεί στα 225 μέτρα στα 15 χιλιόμετρα). Σύμφωνα με τους Σέρβους το σύστημα λειτουργεί εξίσου καλά υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες και σε περιβάλλον έντονων ηλεκτρονικών παρεμβολών και επιθέσεων.

Το UORZ είναι ένας αισθητήρας, ψηφιακής τεχνολογίας, προειδοποίησης και εντοπισμού πυρών. Το σύστημα είναι κυρίως φορητό, αλλά μπορεί να τοποθετηθεί και σε όχημα, ακόμα και σε ελικόπτερο. Το UORZ ενσωματώνει προ-προγραμματισμένη βάση δεδομένων απειλών, η οποία ανανεώνεται από το χρήστη και στη συνέχεια επεξεργάζεται στοιχεία όπως το σύστημα έρευνας της επερχόμενης απειλής. Τα στοιχεία αυτά τα συγκρίνει με τη βάση δεδομένων, αναγνωρίζει την απειλή, παράγει ηχητικό σήμα προειδοποίησης και αντίμετρα. Παράλληλα μπορεί να καταγράψει επιχειρησιακά δεδομένα και να τα αποθηκεύσει στο πλαίσιο της διαδικασίας ανανέωσης της βάσης δεδομένων του.

To RADANA είναι ένα παθητικό ραντάρ, με ενσωματωμένο σύστημα συλλογής πληροφοριών ELINT (Electronic Intelligence). Αποστολή του είναι ο παθητικός εντοπισμός, η αναγνώριση και η ανίχνευση ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών από χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές πλατφόρμες στη ζώνη συχνοτήτων 0,5-18 GHz. Μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα ή, για καλύτερα αποτελέσματα, στο πλαίσιο του εθνικού δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης. Η δυνατότητα ELINT επιτρέπει στο σύστημα να αναλύει και να επεξεργάζεται τα συλλεγόμενα σήματα και να παράγει πληροφορίες για τις εχθρικές δυνάμεις.

Τα επεξεργασμένα δεδομένα προβάλλονται με γραφικά επί ψηφιακού χάρτη για εύκολη και γρήγορη επίγνωση της τακτικής κατάστασης. Όπως και στην περίπτωση του UORZ, το RADANA ενσωματώνει βάση δεδομένων συστημάτων, τα οποία συμβάλουν στη γρήγορα αναγνώριση της απειλής (ραντάρ, για παράδειγμα) και συνεπώς τον φορέα (πλοίο, για παράδειγμα). Έτσι ο χρήστης γνωρίζει ότι το τάδε πλοίο βρίσκεται στο τάδε σημείο, επιτρέποντας στις φίλιες δυνάμεις να αποφασίσουν την κατάλληλη αντίδραση. Έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης ανίχνευσης 200 στόχων. Στην τυπική του σύνθεση το σύστημα RADANA αποτελείται από τρείς (3) κινητούς σταθμούς, επί οχημάτων και εντός τυπικών εμπορευματοκιβωτίων. Το ένα όχημα ενσωματώνει το ραντάρ, το δεύτερο τα συστήματα επικοινωνιών και το τρίτο το κέντρο διοίκησης και ελέγχου.

UAV

Στον τομέα των UAV η Yugoimport έχει αναπτύξει το σύστημα μικρού βεληνεκούς VRABAC. Το VRАBАC έχει μήκος 1,94 μέτρα, άνοιγμα φτερών 2,8 μέτρα και μέγιστο βάρος απογείωσης 9 κιλά. Πετά σε μέγιστο υψόμετρο 500 μέτρων και με μέγιστη ταχύτητα 120 χιλιόμετρα την ώρα (ταχύτητα πλεύσης: 61 χιλιόμετρα την ώρα). Η ελάχιστη ταχύτητα του είναι 35 χιλιόμετρα την ώρα. Ο μέγιστος ρυθμός ανόδου είναι 2,5 μέτρα το δευτερόλεπτο. Η μέγιστη εμβέλεια του είναι 10 χιλιόμετρα ή 1 ώρα πτήσης. Άξιο λόγου είναι και το πρόγραμμα μετατροπής του ελαφρού ελικοφόρου αεροσκάφους SILA-750 σε ένοπλο UAV. Το αεροσκάφος αναπτύχθηκε το 2013. Έχει άνοιγμα φτερών 9,4 μέτρα και μέγιστο βάρος απογείωσης 472,5 κιλά. Ενσωματώνει έναν κινητήρα Rotax 912ULS μέγιστης ισχύος 101 ίππων. Επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 220 χιλιόμετρα την ώρα με ταχύτητα πλεύσης τα 190 χιλιόμετρα την ώρα. Επίσης επιτυγχάνει μέγιστο ρυθμό ανόδου τα 5,6 μέτρα το δευτερόλεπτο.

Στον τομέα των UAV, εκτός της Yugoimport, αξιόλογα συστήματα έχουν αναπτύξει και ιδιωτικές εταιρίες. Συγκεκριμένα, στη διεθνή έκθεση «SEAS 2018» η CTT παρουσίασε τρία (3) νέα UAV. Το Pupin μέγιστου υψομέτρου 66.000 ποδών (20 χιλιομέτρων), το οποίο λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια και μπορεί να παραμείνει στον αέρα για μήνες, δεδομένου ότι «ανεφοδιάζεται» από ηλιακή ενέργεια, με φόρτο συστήματα τηλεπικοινωνιών και επιτήρησης. Τα άλλα δύο συστήματα, NT-155 και NT-161, ανήκουν στην κατηγορία MALE και μπορούν να ενσωματώσουν αισθητήρες συλλογής πληροφοριών και παρατήρησης, καθώς και όπλα. Επίσης έχουν πιστοποιηθεί και για μεταφορά εξωτερικών δεξαμενών καυσίμου. Αμφότερα έχουν μέγιστο βάρος απογείωσης 1.000 κιλά, ταχύτητα πλεύσης 140 χιλιόμετρα ανά ώρα και μέγιστη διάρκεια πτήσης 16 ώρες.

Στη διεθνή έκθεση «UMEX 2018», η EDePro παρουσίασε το ένοπλο ελικοφόρο UAV Strsljen, ένα πολλαπλού ρόλου σύστημα (αναγνώριση, επιτήρηση, καταγραφή και διαβίβαση δεδομένων, ηλεκτρονικού πολέμου, προσβολής στόχων και παροχής πυρών υποστήριξης). Ο εξοπλισμός μάχης του Strsljen αποτελείται από ένα πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών και 4 κατευθυνόμενα αντιαρματικά βλήματα Spider, επίσης της EDePro, καθοδήγησης οπτικής ίνας, με διπλή πολεμική κεφαλή υψηλής εκρηκτικότητας και ικανότητας διάτρησης θωράκιση πάχους 1.000 χιλιοστών και μέγιστο βεληνεκές 9 χιλιομέτρων. Εναλλακτικά μπορεί να μεταφέρει και μη-κατευθυνόμενες ρουκέτες S-8 μέγιστου βεληνεκούς 4 χιλιομέτρων. Επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 180 χιλιομέτρων την ώρα (ταχύτητα πλεύσης: 160 χιλιόμετρα την ώρα). Το μέγιστο επιχειρησιακό υψόμετρο είναι τα 4.000 μέτρα, ενώ ο μέγιστος χρόνος πτήσης είναι 4 ώρες. Το ολικό μήκος του Strsljen είναι 8,75 μέτρα, ενώ μπορεί να μεταφέρει μέγιστο βάρος της τάξεως των 750 κιλών.

Τεθωρακισμένα οχήματα

Οι δύο πιο αξιόλογα συστήματα που εντοπίσαμε είναι το ελαφρύ όχημα BOV M16 Milos και το Lazar-3, αμφότερα τροχοφόρα 4 x 4 και 8 x 8 αντίστοιχα. Υπενθυμίζουμε ότι το BOV έχει επιλεγεί και από την Κύπρο, στο πλαίσιο της προμήθειας των πυροβόλων Bora. Το BOV είναι ένα όχημα πολλαπλού ρόλου, με βάρος μάχης τους 14 τόνους (περιπολίας, αναγνωρίσεων, διοίκησης, μεταφοράς προσωπικού και εφοδίων, διακομιδής τραυματιών και ασθενών, ειδικών επιχειρήσεων και φορέας οπλικών συστημάτων). Ενσωματώνει πετρελαιοκινητήρα CUMMINS ISB 300 μέγιστης ισχύος 300 ίππων και σύστημα μετάδοσης της κίνησης Allison 3500SP. Επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα άνω των 110 χιλιομέτρων την ώρα. Η κατασκευή του προσφέρει προστασία επιπέδου Level III (στο εμπρός τόξο) και Level II (στο υπόλοιπο όχημα) από φυσίγγια μικρού διαμετρήματος και επιπέδου Levels IIA/IIB κατά ναρκών.

Το Lazar-3 είναι ένα τεθωρακισμένο όχημα πολλαπλού ρόλου, το οποίο προσφέρει βαλλιστική προστασία Level ΙΙΙ, ενώ στο εμπρόσθιο τόξο προσφέρει προστασία Level ΙΙΙ+. Κατά ναρκών προσφέρει προστασία επιπέδου Level ΙΙΙA/IIIB. Το επίπεδο προστασίας του οχήματος μπορεί να αυξηθεί στο Level IV, ενώ το επίπεδο προστασίας του εμπρόσθιου τόξου μπορεί να αυξηθεί στο Level V. Ο αριθμός των μεταφερόμενων στρατιωτών είναι συνάρτηση της αποστολής και του εξοπλισμού. Για παράδειγμα, όταν είναι εφοδιασμένο με έναν τηλεχειριζόμενο πύργο μπορεί να μεταφέρει τρία (3) άτομα πλήρωμα (Αρχηγός, οδηγός και πυροβολικής) και Ομάδα Πεζικού εννέα (9) ατόμων, ενώ εάν δεν υπάρχει πύργος μάχης η μπορεί να μεταφέρει διμελές πλήρωμα (Αρχηγός και οδηγός) και Ομάδα Πεζικού 10 ατόμων.

Έχει μήκος 7,92 μέτρα, πλάτος 2,95 μέτρα και ύψος (χωρίς τον πύργο μάχης) 2,32 μέτρα. Το βάρος μάχης είναι 24-26 τόνοι, ανάλογα της διαμόρφωσης. Επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 110 χιλιομέτρων την ώρα. Ενσωματώνει κινητήρα μέγιστης ισχύος 500 ίππων. Ανάλογα της διαμόρφωσης μπορεί να εφοδιαστεί και με τηλεχειριζόμενο πύργο με πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών ή με πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών (μη-τηλεχειριζόμενο), αμφότερα μέγιστου βεληνεκούς 1.500 μέτρων κατά στόχων αέρος και 2.000 μέτρων κατά στόχων στο έδαφος. Επίσης μπορεί να εφοδιαστεί με πύργο μάχης με κύριο πυροβόλο 2A42 των 30 χιλιοστών, συζυγές PKTM των 7,62 χιλιοστών και αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων AG-17 των 30 χιλιοστών.

Επίλογος

Η παρουσία μας στο Βελιγράδι μας έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε από κοντά της Σερβική Αμυντική Βιομηχανία. Τα συστήματα που παρουσιάσαμε, στο πλαίσιο αυτής της δημοσιογραφικής αποστολής, δεν είναι τα μόνα που έχουν αναπτύξει οι Σέρβοι, αλλά είναι ενδεικτικά και, κατά την άποψη μας, αξιόλογα, όπως το ALAS για παράδειγμα, ένα βλήμα, κατευθυνόμενο, πολλαπλού ρόλου, μεγάλου βεληνεκούς. Το συμπέρασμα είναι ότι αφού η Σερβία, με μικρότερο ΑΕΠ από τη χώρας, μπορεί να διατηρεί μια αξιόλογη αμυντική βιομηχανία το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και εμείς. Ο λόγος που δεν το έχουμε κάνει είναι η εγκληματική αδιαφορία όλων των ελληνικών κυβερνήσεων για την ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας.

Η ανάπτυξη εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας δεν είναι μόνο οικονομικό μέγεθος, αλλά έχει να κάνει και δομικές συνθήκες εθνικής άμυνας: Μια χώρα με δική της αμυντικής βιομηχανία μπορεί να εντάξει σε υπηρεσία την ποσότητα που επιθυμεί, χωρίς να χρειάζεται την έγκριση του εκάστοτε προμηθευτή, ενώ, ίσως το σημαντικότερο, έχει την τεχνολογία και την τεχνογνωσία να αναπτύξει ελεύθερα και κατά βούληση νέες εκδόσεις με καλύτερες επιδόσεις και επιχειρησιακά χαρακτηριστικά. Σε διαφορετική περίπτωση το οπλοστάσιο μας τελεί υπό την «έγκριση» και τις καλές προθέσεις του εκάστοτε προμηθευτή.

Το παράδειγμα της Σερβίας το παρουσιάσαμε ως ένα από τα παραδείγματα που θα μπορούσε να αποτελέσει «οδικό χάρτη» και για την Ελλάδα. Υπάρχουν όμως και άλλα παραδείγματα, εκτός της Σερβίας, όπως είναι το Ισραήλ, η Νότιος Αφρική και, δυστυχώς για εμάς η Τουρκία, που, τα τελευταία 30 χρόνια έχει αναπτύξει, αργά αλλά σταθερά και μεθοδικά της δική της αμυντικής βιομηχανία η οποία έχει επιτύχει να καλύψει μεγάλο μέρος των τουρκικών εξοπλιστικών αναγκών, αλλά και να επιτύχει σημαντικές εξαγωγικές επιτυχίες. Ένας ευρεία δεδομένος τρόπος ανάπτυξης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας είναι αυτός της συμπαραγωγής και της μεταφοράς τεχνογνωσίας και τεχνολογίας. Ο τρόπος αυτός επιβαρύνει μεν το τελικό κόστος προμήθειας ενός οπλικού συστήματος, αλλά το όφελος υπερβαίνει το κόστος, διότι πια θα γνωρίζουμε πώς να σχεδιάζουμε, να αναπτύσσουμε και να παράγουμε μόνοι μας και με δικά μας μέσα το οπλικό σύστημα που προμηθευτήκαμε αρχικά από το εξωτερικό.