Όπως έγινε επισήμως γνωστό, τα ιταλικά ναυπηγεία εκδήλωσαν επίσημο ενδιαφέρον για τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Ο Υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, δήλωσε ότι «έγινε ένα μεγάλο βήμα στη διαδικασία εξυγίανσης των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους Ναυπηγείων στον κόσμο, ο όμιλος Fincantieri, εξέφρασε γραπτώς το ενδιαφέρον του να ξεκινήσει τη διαδικασία για να συμμετάσχει στην προσπάθεια εξυγίανσης των Ναυπηγείων Ελευσίνας σε συνεργασία με την ΟNEX».

Τα ιταλικά ναυπηγεία της Fincantieri διαθέτουν μεγάλη εμπειρία, παράδοση και τεχνογνωσία στη ναυπήγηση πλοίων. Οι σχεδιαστικές υπηρεσίες είναι εγνωσμένου κύρους και αδιαμφισβήτητης ποιότητας. Άλλωστε τα παραπάνω αποδείχθηκαν από την εμπορική επιτυχία των ιταλικών FREMM μια πραγματικά εξαιρετική σχεδίαση καθώς και από την υιοθέτηση από το αμερικανικό ναυτικό των FREMM με αμερικανικό οπλισμό και αισθητήρες/ ραντάρ/ τακτικό σύστημα στα πλαίσια του προγράμματος FFG(X) της νέας κλάσης Constellation.

Μολονότι, το ΠΝ είναι σε διαπραγμάτευση με τη γαλλική NAVAL Group για την απόκτηση τριών κορβετών Gowind (με δικαίωμα προαίρεσης ακόμη ενός πλοίου) με βάση την έκδοση Gowind 2500, εντούτοις οι Ιταλοί της Fincantieri δυνητικά μπορούν και αυτοί να διεκδικήσουν ένα πρόγραμμα κορβετών.

Να σημειωθεί πως το ΠΝ συμμετέχει στο πρόγραμμα της ευρωπαϊκής κορβέτας (EPC) μια σχεδίαση που αντλεί κοινά σχεδιαστικά στοιχεία από την κορβέτα του Κοτάρ (κλάση Doha) αλλά προς το παρόν το πρόγραμμα χαρακτηρίζεται ως πρώιμο και οι ακριβείς απαιτήσεις των χρηστών διαμορφώνονται κατά τη παρούσα χρονική περίοδο, συνεπώς θα λέγαμε πως οι κορβέτες EPC είναι ακόμη μια πρόωρη συζήτηση.

Εξακολουθεί βεβαίως να υφίστανται ο κίνδυνος περαιτέρω χρονικών καθυστερήσεων αφού οι χρήστες (ναυτικές δυνάμεις) πρέπει να πετύχουν ένα συγκερασμό των τεχνικών απαιτήσεων και προδιαγραφών. Άλλωστε δεν είναι λίγα τα κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα που είτε απέτυχαν είτε καθυστέρησαν σε μεγάλο βαθμό. Συνεπώς, το ΠΝ παραμένει θετικό αλλά συνάμα και επιφυλακτικό δίχως αυτό να θεωρείται άρνηση για το πρόγραμμα. Οι κορβέτες EPC χαρακτηρίζονται από μεσοπρόθεσμο ορίζοντα υλοποίησης.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ή αμφισβήτηση πως οι κορβέτες κλάσης Doha του ναυτικού του Κατάρ είναι πραγματικά αξιόλογα και κορυφαία πλοία. Κύριο στοιχείο τους είναι η έμφαση στην αεράμυνα περιοχής και στις αντιαεροπορικές επιχειρήσεις.

Το 2016 το Ναυτικό του Κατάρ αποφάσισε να αναθέσει στην ιταλική Fincantieri ναυπηγηικό πρόγραμμα ύψους 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων (3,9 δισεκατομμύρια ευρώ) για την απόκτηση των κορβετών  κλάσης Doha με έμφαση στην αεράμυνα περιοχής (https://www.defenseworld.net/news/23099/Fincantieri_Starts_Work_on__4_6_Billion_First_Qatari_Corvette#.YXLZGBpByUk).

Αντίστοιχη τιμή και ειδικότερα 4 δισεκατομμυρίων ευρώ παραθέτει σε δημοσίευμα του και το Global Security (https://www.globalsecurity.org/military/world/gulf/qenf-doha.htm)

Σε κάθε περίπτωση η παραπάνω τιμή είναι ιδιαίτερα υψηλή για τιμή κορβετών. Για να είμαστε όμως αντικειμενικοί και αμερόληπτοι, αυτό βέβαια είναι ενδεικτικό και δεν σε σημαίνει πως ενδεχόμενη προώθηση των πλοίων για το ΠΝ θα έχει και ανάλογο κόστος. Το κόστος διαμορφώνεται και είναι ανάλογο των απαιτήσεων του χρήστη, του αριθμού των πλοίων και κυρίως της τελικής διαμόρφωσης.

Όπως προαναφέραμε η διαμόρφωση και ο εξοπλισμός των κορβετών κλάσης Doha για το Κατάρ δίνουν μεγάλη έμφαση στην αεράμυνα περιοχής. Στον εξοπλισμό τους ολοκληρώθηκαν και εγκαταστάθηκαν ιταλικά συστήματα ραντάρ/ αισθητήρες/ τακτικό σύστημα με γαλλικά όπλα (Aster 30) και αμερικανικό σύστημα εγγύς άμυνας (RAM).

Οι κορβέτες Doha για το Κατάρ έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: μήκος 107 μέτρα, μέγιστο πλάτος 14,7 βύθισμα 4,20 μέτρων και εκτόπισμα πλήρους φορτίου 3250 τόνων. Η μέγιστη ταχύτητά του ορίζεται σε 28 κόμβους, η ακτίνα δράσης είναι 3500 ναυτικά μίλια (με ταχύτητα 15 κόμβους). Το σύστημα πρόωσης θα είναι τύπου CODAD (συνολικά έχουν εγκατασταθεί τέσσερις πετρελαιοκινητήρες). Έχει δυνατότητα να επιχειρεί εν πλω για 21 ημέρες. Το πλήρωμα θα είναι 98 άτομα με ενδιαιτήσεις για συνολικά 112 άτομα. Οι κορβέτες μπορούν να εξυπηρετούν ελικόπτερα βάρους ΝΗ90.

Όσον αφορά τα οπλικά συστήματα, οι κορβέτες θα είναι εφοδιασμένες με ένα κύριο πυροβόλο διαμετρήματος 76 mm από τη Leonardo (Super Rapido), 16x VLS κελιά σε εκτοξευτές Α50 για βλήματα ASTER 30 (από την MBDA), δύο τηλεχειριζόμενους σταθμούς όπλων Marmin 30mm (Leonardo), 8 βλήματα επιφανείας Exocet MM40 Block III και σύστημα AAW σημείου RAM (21 βλήματα) από την Raytheon.

Η Leonardo είναι υπεύθυνη για την ολοκληρωμένη εγκατάσταση του τακτικού συστήματος μάχης Athena, του υπερσύγχρονου ραντάρ κατηγορίας 3D (Kronos), του ηλεκτροπτικού συστήματος (IRST) και τέλος για τα συστήματα ανθυποβρυχιακού πολέμου συμπεριλαμβανομένου του συστήματος αποφυγής ναρκών Thesan. Συνολικά τα πλοία θα διαθέτουν και τέσσερις εκτοξευτές Sylena Mk2 αναλωσίμων της Lacroix με στόχο να προστατεύουν τα πλοία από απειλές βλημάτων επιφανείας. Τα πλοία θα διατέτουν πλήρη εξοπλισμό συστημάτων ESM/ ECM.

Η διαμόρφωση είναι τυπική και ενδεικτική και αφορά τα πλοία του Κατάρ. Είναι γεγονός πως η Ficantieri είναι ανοιχτή και ευέλικτη στη διαμόρφωση των πλοίων. Επίσης, απόρροια της επιλογής των FDI HN από το ΠΝ με 32 Aster 30 και τη κορυφαία επιλογή ραντάρ/ αισθητήρων/ τακτικού συστήματος, το ΠΝ έχει διασφαλίσει επιτυχώς την πολυπόθητη αεράμυνα περιοχής για τον ευπαθή θαλάσσιο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου.

Επομένως, το βάρος για την ανανέωση του Στόλου περνά σε πλοία γενικών καθηκόντων προσανατολισμένα στο Αιγαίο. Είναι εξαιρετικά πιθανό η Ficantieri να προτείνει μια περισσότερο οικονομική και προσιτή διαμόρφωση με συνδυασμό είτε ιταλικών είτε άλλων ευρωπαϊκών ή αμερικανικών ηλεκτρονικών με βλήματα μέσης ακτίνας. Φυσικά υπάρχει και η έτοιμη επιλογή διαμόρφωσης Κατάρ.

Αδιαμφισβήτητα, μια τέτοια επιλογή θα προσέφερε μεγάλο αριθμό πλοίων με δυνατότητα αεράμυνας περιοχής τόσο για το Αιγαίο όσο και την Ανατολική Μεσόγειο. Δυνητικά μια άλλη επιλογή θα μπορούσε να ήταν και η μίξη πλοίων (ενδεικτικά δύο κορβέτες κλάσης Doha με 16 Aster 30 και δύο ή περισσότερες ελαφρύτερες κορβέτες με βλήματα μέσης ακτίνας). Στον οπλισμό η πλέον λογική επιλογή επιβάλει την εγκατάσταση είτε βλημάτων VL MICA NG είτε ESSM Block II.

Ένα ακόμη ζήτημα είναι αυτό της πολυτυπίας. Δεδομένου πως το νέο τακτικό σύστημα του ΠΝ θα είναι το γαλλικό SETIS της Naval Group τυχόν επιλογή του ιταλικού ATHENA θα αύξανε περαιτέρω τη πολυτυπία και τα κόστη υποστήριξης.   

Αξίζει να σημειωθεί πως η ιταλική Fincantieri διαθέτει μεγάλο εύρος επιλογών κορβετών εκτός των κλάσης Doha των 3250 τόνων. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις κορβέτες κλάσης Abu Dhabi που απέκτησε το Ναυτικό των ΗΑΕ των 1620 τόνων, αρκετά μικρότερες των κλάσης Doha. Εκτίμηση μας είναι πως το ιδανικό εκτόπισμα για το ΠΝ είναι μεταξύ 2500 και 3000 τόνων. Επιπροσθέτως, μια άλλη επιλογή είναι οι Multirole Corvette όπως αναφέρονται από τη Fincantieri εκτοπίσματος μεταξύ 2800 και 3000 τόνων. Πρόκειται για τη σχεδίαση που βασίζεται η EPC.

Συμπερασματικά:

Άποψη μας είναι πως τόσο το ζήτημα των νέων φρεγατών όσο και των νέων κορβετών θα έπρεπε να είχε κοινό ανάδοχο για λόγους συνολικής μείωσης του κόστους. Από τη πρώτη στιγμή προ τριών ετών είχαμε επισημάνει τη λάθος προσέγγιση και τη λάθος διαπραγματευτική τακτική της ελληνικής κυβέρνησης για μόλις δύο γαλλικές φρεγάτες. Εκ των υστέρων η εξίσωση έγινε ακόμη πιο δυσεπίλυτη με τη συσχέτιση και σύνδεση πολλών προγραμμάτων (νέα πλοία, ενδιάμεση λύση, εκσυγχρονισμός μέσης ζωής ΜΕΚΟ 200ΗΝ, νέος επενδυτής ναυπηγεία) σε έναν ανάδοχο (εταιρεία – κράτος). Τελικώς πρυτάνευσε η λογική αφού η παραπάνω εξίσωση ήταν δισεπίλυτη και όλα αποσυνδέθηκαν.

Θα προσθέσουμε επίσης τη κυρίαρχη άποψη μας, η οποία έχει ως κεντρικό της στοιχείο πως ο νέος επενδυτής είτε της Ελευσίνας είτε του Σκαραμαγκά οφείλει πρωτίστως να βασίζεται σε εργασίες και προγράμματα του εμπορικού ναυτικού ή άλλων κλάδων της ναυτιλίας και όχι εξ ολοκλήρου στα προγράμματα του ΠΝ που δεν είναι ατελείωτα και δεν δίνεται να εξασφαλίζουν έργο για τα ναυπηγεία εις το διηνεκές. Δεδομένου του σκληρού ανταγωνισμού που υφίστανται από τα ασιατικά ναυπηγεία, η πλειάδα των ευρωπαϊκών ναυπηγείων έχει στραφεί σε εξειδικευμένες ναυπηγικές εργασίες όπως η ναυπήγηση mega και super yacht ή κρουαζιερόπλοιων.

Ως προς το ζήτημα των νέων κορβετών, οι Γάλλοι λόγω επιλογής της Belharra και των χαμηλών τιμών που προσφέρουν στο ΠΝ (μόλις 1,2 δισεκατομμύρια για τρεις κορβέτες Gowind με πλήρες πακέτο οπλισμού και τεχνικής υποστήριξης) έχουν το προβάδισμα. Είναι δεδομένο πως το προσεχές διάστημα και οι Ιταλοί με τη σειρά τους αναμένεται να καταθέσουν μια προσφορά.

Το πιθανότερο σενάριο είναι οι Ιταλοί να καταθέσουν προσφορά στο ΠΝ για κορβέτες γενικών καθηκόντων που θα βασίζονται στις πολλαπλών αποστολών που προαναφέραμε (Multirole Corvette) όπως αναφέρονται από το ίδιο το ιταλικό ναυπηγείο.