Η αδυναμία της Άγκυρας να εμποδίσει τη γεώτρηση της ExxonMobil στο τεμάχιο 10 ουσιαστικά σηματοδοτεί την αποτυχία της να επαναλάβει στην κυπριακή ΑΟΖ όσα πριν δεκαετίες είχε καταφέρει στο Αιγαίο. Στην περίπτωση του Αιγαίου η έξοδος τουρκικού ερευνητικού σκάφους είχε προκαλέσει αντιπαράθεση Ελλάδας-Τουρκίας. Οι Δυτικοί είχαν παρέμβει πυροσβεστικά, με αποτέλεσμα ουσιαστικώς να επιβάλουν ένα καθεστώς αμοιβαίας ακινησίας, το οποίο εκ των πραγμάτων προσέλαβε την έννοια “γκρίζας ζώνης”.
Γράφει ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΥΡΙΓΟΣ για το SL PRESS
Η Λευκωσία έκανε το πρώτο βήμα το 2011 με τη γεώτρηση της μικρής αμερικανικής εταιρείας Noble Energy στο τεμάχιο 12. Οι Τούρκοι ακολούθησαν την ίδια τακτική, επιδιώκοντας το ίδιο αποτέλεσμα. Η Κυπριακή Δημοκρατία, όμως, δεν είχε τη δυνατότητα να αντιπαρατεθεί στην Τουρκία. Έτσι, αγνόησε την πρόκληση και προχώρησε το ενεργειακό της πρόγραμμα. Οι Τούρκοι δεν τόλμησαν να την εμποδίσουν, όπως έκαναν χρόνια αργότερα με το γεωτρύπανο της ΕΝΙ, ακριβώς επειδή πίσω από την εταιρεία ήταν οι ΗΠΑ.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η Λευκωσία, προσαρμόζοντας την τακτική της στις δυνατότητές της, απέφυγε να στρατικοποιήσει την αντιπαράθεση. Αγνοεί τις έρευνες που πραγματοποιούν τουρκικά ερευνητικά σκάφη στη δική της ΑΟΖ (τελευταίως το “Μπαρμπαρός”), θεωρώντας πως δεν δημιουργούν τετελεσμένο. Οι Ελληνοκύπριοι δίνουν έμφαση στην εφαρμογή του ενεργειακού προγράμματός του και μέχρι στιγμής το επιτυγχάνουν.
Ο βασικός λόγος που το επιτυγχάνουν είναι ότι ειδικά μετά την ανακάλυψη του γιγαντιαίου κοιτάσματος Zor στην αιγυπτιακή ΑΟΖ και πλησίον των θαλασσίων συνόρων με την κυπριακή ΑΟΖ, εκδήλωσαν έντονο ενδιαφέρον πετρελαϊκοί κολοσσοί. Από τη στιγμή που μπήκαν στο παιχνίδι εταιρείες όπως η ExxonMobil και η Total, η Άγκυρα είχε σχεδόν χάσει το παιχνίδι.
Πλέγμα ασφαλείας στην κυπριακή ΑΟΖ
Βεβαίως, προηγουμένως η Κυπριακή Δημοκρατία είχε φροντίσει να συνάψει συμφωνίες οριοθέτησης της ΑΟΖ της με τις γειτονικές χώρες, κυρίως την Αίγυπτο και το Ισραήλ, ώστε να υπάρχει ξεκάθαρο πλαίσιο νομιμότητας. Εξάλλου, οι αδειοδοτήσεις αφορούν τη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κύπρου, η οποία καταφανώς ανήκει στους Ελληνοκυπρίους ακόμα και με την τουρκική λογική της ύπαρξης δύο κρατών στο νησί.
Οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός στρατιωτικού πλέγματος ασφαλείας, όπως συνέβη στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν υπήρχαν στο Αιγαίο. Εκεί, η Ελλάδα ήταν μόνη της απέναντι στην Τουρκία, με τους Δυτικούς σε ρόλο διαιτητή και μάλιστα διαιτητή, ο οποίος ευνοούσε την πλευρά που τότε στα μάτια του ήταν σημαντικότερη από στρατηγικής απόψεως. Τα πράγματα, ωστόσο, στην περιοχή μας αλλάζουν κι αυτό ενδεχομένως με κάποιον τρόπο να επηρεάσει και τις ισορροπίες στο Αιγαίο. Προς το παρόν, πάντως, δεν είμαστε εκεί.
Από τα ανωτέρω προκύπτει σαφώς πως η στρατιωτικοποίηση μετατρέπεται σε προνομιακό πεδίο για την Αθήνα όταν ξεφεύγει από το διμερές επίπεδο και στο πλευρό της Ελλάδος τάσσονται ισχυρές δυνάμεις. Προφανώς, κανείς δεν πρόκειται να πολεμήσει για λογαριασμό σου, αλλά η Άγκυρα θα σκεφθεί πολύ πριν ενεργήσει επιθετικά εάν είναι απομονωμένη, εάν φοβηθεί πως μπορεί να εμπλακεί σε μία περιπέτεια με αβέβαιη κατάληξη. Για να φθάσουμε, όμως, σε ένα τέτοιο σημείο, δεν αρκεί η βούληση και η διπλωματική ικανότητα της Αθήνας. Απαιτούνται και άλλου τύπου προϋποθέσεις, οι οποίες αρχίζουν να διαμορφώνονται, λόγω της συνεχιζόμενης αμερικανοτουρκικής αντιπαραθέσεως.
