Η υπάρχουσα Αεράμυνα στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου, στην ζώνη ευθύνης της ΑΣΔΕΝ, στηρίζεται δυστυχώς σε Σταθμούς Αναφοράς με ραντάρ παλαιάς τεχνολογίας, σε ξεπερασμένα αντιαεροπορικά συστήματα SHORADS SA-8B OSA AK/AKM, σε αντιαεροπορικά συστήματα VSHORADS ASRAD με βλήματα Stinger, σε απλούς φορητούς εκτοξευτές Stinger και στην χρήση ελαφρών αντιαεροπορικών πυροβόλων ZU-23-2 των 23mm και Rh-202 των 20mm που χρησιμοποιούν απλά σκοπευτικά ημέρας. Στην περίπτωση των Zu-23-2, υπάρχουν και πολλές δεκάδες συστημάτων τοποθετημένα πάνω σε τεθωρακισμένα BMP-1, τα οποία όμως διατηρούν τους ίδιους τεχνολογικούς περιορισμούς.

Η απλή αναφορά των τύπων των ΑΑ συστημάτων στα ακριτικά νησιά, μόνο απογοήτευση και προβληματισμό μπορούν να δημιουργήσουν για το επίπεδο της πραγματικής παρεχόμενης αντιαεροπορικής προστασίας των μονάδων της ΑΣΔΕΝ. Από την απέναντι πλευρά του Αιγαίου, θα έχουν να αντιμετωπίσουν εκατοντάδες μαχητικά αεροσκάφη της ΤΑ, εκατοντάδες επιθετικά και μεταφορικά ελικόπτερα του ΤΣ, μεγάλο αριθμό UAV/UCAV διαφόρων τύπων των τουρκικών ΕΔ και μια μεγάλη ποικιλία κατευθυνόμενων βλημάτων προσβολής αμερικανικής και τουρκικής κατασκευής.

Υπάρχει επομένως μια εμφανής και επικίνδυνη διαφορά μεταξύ του συνολικού επιπέδου Αεράμυνας των ακριτικών νησιών και του συνολικού επιπέδου των απειλών που θα προκύψουν από την πλευρά της μικρασιατικής ακτής. Είναι προφανές και αδιαμφισβήτητο, ότι η Αεράμυνα των νησιών και ιδιαιτέρως των ακριτικών νησιών της πρώτης γραμμής, χρήζει άμεσης και ραγδαίας αναβάθμισης έτσι ώστε αυτή να παρέχει ένα ρεαλιστικό και επαρκές επίπεδο προστασίας στα μαχόμενα τμήματα της ΑΣΔΕΝ. Ας δούμε όμως τα συγκεκριμένα τεχνολογικά και επιχειρησιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Αεράμυνα στα νησιά.

Τα ραντάρ των Σταθμών Αναφοράς στα νησιά, είναι ξεπερασμένα τεχνολογικά και είναι αμφίβολη η ικανότητα τους να εντοπίζουν εναέριους στόχος χαμηλού ίχνους RCS όπως UAV/UCAV και κατευθυνόμενα βλήματα προσβολής. Επίσης η έλλειψη αυτοκίνησης, σημαίνει μειωμένη δυνατότητα άμεσης κίνησης και επομένως μειωμένη επιβιωσιμότητα.

Το σύστημα SA-8B OSA AK/AKM είναι ένα παλαιό σύστημα, τεχνολογικά ξεπερασμένο τόσο στα βλήματα όσο και στα ραντάρ και τα ηλεκτρονικά του και σίγουρα δεν μπορεί να αποτελεί το κύριο αντιαεροπορικό μέσο για τα νησιά της πρώτης γραμμής. Το SA-8Β ήδη από την δεκαετία του ’80 θεωρούνταν ευπαθές σε ηλεκτρονικές παρεμβολές, πόσο μάλλον μετά από 30 χρόνια τεχνολογικής εξέλιξης των συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου. Οι ικανότητες του συστήματος εναντίον στόχων υψηλών κινηματικών επιδόσεων όπως μαχητικά αεροσκάφη ή εναντίον στόχων πολύ χαμηλής διατομής ραντάρ όπως UAV/UCAV και κατευθυνόμενα βλήματα προσβολής, θα πρέπει να θεωρείται μικρή. Μεγαλύτερη ικανότητα εμπλοκής αναμένεται εναντίον ελικοπτέρων των τουρκικών ΕΔ.

Το σύστημα ASRAD, χρησιμοποιεί βλήματα Stinger περιορισμένου βεληνεκούς και ύψους εμπλοκής και τα οποία διαθέτουν έναν παλαιότερης τεχνολογίας ερευνητή απλού IR. Το μικρό σχετικά βεληνεκές και ύψος εμπλοκής, εκ των πραγμάτων, έχει προφανείς περιορισμούς κατά την εμπλοκή αεροσκαφών και UAV/UCAV που επιχειρούν σε μεσαίο ή μεγάλο ύψος και που μπορούν να εκτοξεύσουν βλήματα από μεγαλύτερη απόσταση. Πλεονέκτημα αποτελεί η εντελώς παθητική πρόσκτηση και εμπλοκή στόχων από θέσεις κάλυψης. Τα ίδια με τα παραπάνω, ισχύουν και για την φορητή έκδοση (MANPADS) του Stinger, η οποία όμως χρησιμεύει κυρίως για την εμπλοκή ευκαιριακών στόχων στο πεδίο της μάχης.

Τέλος, οι δύο τύποι ελαφρών ΑΑ πυροβόλων έχουν πολύ περιορισμένες ικανότητες και χρησιμοποιούνται κυρίως για την εμπλοκή αποβατικών στόχων και στόχων εδάφους παρά για την Αεράμυνα των μονάδων, καθότι είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία ρυμουλκούμενα, διαθέτουν μόνο απλά σκοπευτικά ημέρας και έχουν περιορισμένο βεληνεκές και αποτελεσματικότητα.

Ποιες είναι οι κινήσεις που μπορούμε και που οφείλουμε να κάνουμε ώστε να αλλάξει άρδην η κατάσταση αυτή και τα ακριτικά νησιά του Αιγαίου να αποκτήσουν μια σύγχρονη και αποτελεσματική Αεράμυνα, η οποία θα καλύπτει σε πολύ μεγαλύτερο και επαρκέστερο βαθμό τις μονάδες των νησιών; Επιχειρήματα που αφορούν το υψηλό κόστος της Αεράμυνας, δεν θεωρώ ότι έχουν θέση στην συζήτηση, καθότι μιλάμε για μονάδες της πρώτης γραμμής που θα δεχτούν τα πλήγματα από ότι καλύτερο διαθέτει ο αντίπαλος σε υλικό. Οι ΕΔ είναι υποχρεωμένες να προστατέψουν όσο το δυνατόν καλύτερα το προσωπικό και το υλικό της πρώτη γραμμής σε περίπτωση πολέμου, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες. Είναι μια ύψιστη ηθική υποχρέωση που μπροστά σε αυτήν, κανένα οικονομικό κόστος δεν μπορεί να συγκριθεί.

Ας δούμε με συνοπτικό τρόπο, τι συγκεκριμένες προμήθειες μπορούν να γίνουν για τις μονάδες στα ακριτικά νησιά. Θα αναφερθούν όχι τόσο οι συγκεκριμένοι τύποι οπλικών συστημάτων και οι προδιαγραφές τους (άλλωστε θεωρώ ότι αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά ή τουλάχιστον εύκολα να τα βρεις), αλλά οι συγκεκριμένες κατηγορίες οπλικών συστημάτων που χρειάζονται και κυρίως η ανάγκη δημιουργίας μιας σύνθετης Αεράμυνας που θα κάνει χρήση πολλαπλών αισθητήρων και όπλων για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της. Η Αεράμυνα, δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενός και μόνο συστήματος, αλλά θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού και της αλληλοκάλυψης πολλαπλών συστημάτων και αισθητήρων.

Οι κατηγορίες αυτές είναι:

– Κινητά συστήματα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης.

– Παθητικά συστήματα εντοπισμού ΕΟ/ΙR, παθητικά ραντάρ, ESM/ELINT.

– Συστήματα SHORADS αυξημένου βεληνεκούς και σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως και συστήματα MRSAMS.

– Συστήματα VSHORADS με συνδυασμό βλημάτων και πυροβόλων.

– Συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου για την παρεμβολή θερμικών αισθητήρων και αισθητήρων ραντάρ αεροσκαφών, ελικοπτέρων, UAV αλλά και βλημάτων προσβολής.

– Δικτύωση όλων των διαφορετικών αισθητήρων με τα ΑΑ οπλικά συστήματα, καθώς και με τα άλλα μέσα εντοπισμού και αντιμετώπισης εναέριων απειλών των ελληνικών ΕΔ, μέσω Link 16.

– Τέλος, θα σημειωθεί η ανάγκη σωστής και έγκαιρης κάλυψης του υλικού και του προσωπικού με προσωρινά ή μόνιμα μέσα και οι καλές επιχειρησιακές συνήθειες που θα πρέπει να έχουν οι μονάδες που εδρεύουν στα ακριτικά νησιά.

Στην περίπτωση των ραντάρ έγκαιρης  προειδοποίησης, αυτά πρέπει να είναι αυτοκινούμενα ραντάρ τεχνολογίας AESA, με σημαντικό βεληνεκές, με δυνατότητα εντοπισμού στόχων χαμηλής και πολύ χαμηλής διατομής ραντάρ (για τους λόγους που εξηγήθηκαν πιο πάνω), με υψηλή αντοχή σε παρεμβολές, ενώ μια επιθυμητή δυνατότητα θα πρέπει να είναι ο εντοπισμός και η ιχνηλάτηση βαλλιστικών βλημάτων για την έγκαιρη προειδοποίηση και εμπλοκή τους από τα διαθέσιμα ΑΑ συστήματα.

Τέτοιου είδους ραντάρ έχουν παρουσιαστεί πολλάκις τα τελευταία χρόνια στις ΕΔ από γαλλικές, σουηδικές, ιταλικές και ισραηλινές εταιρείες. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής δεν έχουμε κάποια θετική εξέλιξη αυτών των παρουσιάσεων, αν και η προμήθεια τέτοιων ραντάρ πρέπει κανονικά να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα για τις ΕΔ, εφόσον αυτά αποτελούν την βάση οποιασδήποτε Αεράμυνας. Ένας επίσημος διαγωνισμός μεταξύ των κορυφαίων επιλογών, θεωρώ ότι είναι η βέλτιστη λύση.

Λόγω της εγγύτητας των τουρκικών παραλίων και της άμεσης απειλής εντοπισμού των ελληνικών συστημάτων ραντάρ, η σημασία και η αξία των παθητικών συστημάτων εντοπισμού, γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Ηλεκτροπτικά συστήματα εντοπισμού με δυνατότητα νυχτερινής χρήσης θα πρέπει να τοποθετηθούν στα περισσότερα ελληνικά νησιά, άλλωστε το κόστος αυτών των συστημάτων είναι χαμηλό. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσει και η ελληνική αμυντική βιομηχανία που έχει τεχνογνωσία παραγωγής τέτοιων συστημάτων.

Η εγκατάσταση συστημάτων ESM/ELINT στα ελληνικά νησιά θα επιτρέψει τον παθητικό εντοπισμό και την αναγνώριση εναέριων στόχων που κάνουν εκπομπές ραντάρ, όπως μαχητικά αεροσκάφη, ελικόπτερα, UAV/UCAV και κατευθυνόμενα βλήματα προσβολής με ενεργό ερευνητή ραντάρ. Και εδώ υπήρχαν παρουσιάσεις αντίστοιχων συστημάτων από το Ισραήλ και την Σουηδία, αλλά και εδώ δεν έχουμε δυστυχώς (τουλάχιστον επισήμως) κάτι νεότερο.

Τέλος, στην περίπτωση των παθητικών αισθητήρων ιδιαίτερο τεχνολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα παθητικά ραντάρ εντοπισμού που κάνουν χρήση διαφορετικών τεχνικών εντοπισμού σε σχέση με τα ενεργητικά ραντάρ. Τo τσέχικo παθητικό ραντάρ VERA NG χαίρει μεγάλης εκτίμησης διεθνώς. Άξιο απορίας γιατί δεν έχουμε κάνει ήδη επαφές με την τσεχική εταιρεία, εφόσον είναι μια τεχνολογία που ταιριάζει στο επιχειρησιακό περιβάλλον του Αιγαίου και προσφέρει πολύ μεγαλύτερη επιβιωσιμότητα σε σχέση με τα ενεργητικά ραντάρ εντοπισμού.

Τα συστήματα SHORADS εκ των πραγμάτων αποτελούν το κύριο μέσο ΑΑ προστασίας των ακριτικών νησιών, λαμβάνοντας υπόψιν ότι η εγκατάσταση ΑΑ συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς κρίνεται απαγορευτική λόγω της εγγύτητας των μικρασιατικών παραλίων. Οποιαδήποτε εγκατάσταση των τελευταίων, είναι εφικτή μόνο σε νησιά της δεύτερης γραμμής που βρίσκονται στο μέσον του Αιγαίου και τα οποία ουσιαστικά θα μπορούν να καλύψουν μόνο την δυτική πλευρά των ακριτικών νησιών.

Τα συστήματα SHORADS των 10-15 χιλιομέτρων είναι πλέον ανεπαρκή για το είδος των σύγχρονων αεροπορικών απειλών. Τα σύγχρονα εναέρια μέσα, είτε αυτά είναι αεροσκάφη, είτε ελικόπτερα, είτε με επανδρωμένα αεροσκάφη, κάνουν χρήση βλημάτων μεγαλύτερου βεληνεκούς, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν από μεγαλύτερο ύψος πτήσης.

Επομένως, απαιτείται ένα σύγχρονο σύστημα SHORADS αυξημένου βεληνεκούς  (40 χιλιομέτρα και πάνω), με κεντρικό ραντάρ AESA που θα επιτρέπει μεγάλο αριθμό ταυτόχρονων εμπλοκών στόχων, που θα κάνει χρήση βλημάτων fire & forget και τα οποία θα πρέπει έχουν υψηλές ικανότητες εναντίον βλημάτων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Κατά την άποψη του γράφοντος, δεν είναι απαραίτητη η επιλογή ενός συστήματος all-in-one, καθότι στο επιχειρησιακό πεδίο των ελληνικών νησιών, η κίνηση είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένη και απλώς απαιτείται η δυνατότητα αυτοκίνησης όλων των οχημάτων μιας πυροβολαρχίας για την περιστασιακή ή έκτακτη αλλαγή θέσης για την αποφυγή εντοπισμού ή προσβολής αυτών. Άλλωστε, διεθνώς εγκαταλείπεται η παλαιότερη τάση των συστημάτων all-in-one και έχει υιοθετηθεί ευρέως η ανάπτυξη και χρήση συστημάτων με ραντάρ, εκτοξευτές και ΚΔΠ σε ξεχωριστά φορτηγά οχήματα.

Στην περίπτωση των SHORADS αυξημένου βεληνεκούς, έχουμε μεγάλο διεθνή ανταγωνισμό με την ύπαρξη πολλών σύγχρονων συστημάτων. Για τον λόγο αυτό, είναι απαραίτητη η απόκτηση τέτοιων συστημάτων μέσω ενός κανονικού και ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού όπου θα αξιολογηθούν όλες οι προτάσεις επί ίσοις όροις, με σκοπό την συμπίεση της τιμής αγοράς, την μεγιστοποίηση των ανταλλαγμάτων και την μεγιστοποίηση της βιομηχανικής συμμετοχής των ελληνικών εταιρειών.

Θα ήταν τεράστιος παραλογισμός να μην εκμεταλλευθούμε τον μεγάλο διεθνή ανταγωνισμό στον συγκεκριμένο τομέα προς όφελος μας και να πάμε αντιθέτως για μια ζημιογόνο απευθείας ανάθεση, προβάλλοντας ανεπαρκείς δικαιολογίες. Στην περίπτωση ενός διαγωνισμού, θα πρέπει να συμμετάσχουν συστήματα όπως τα IRIS-T SLM, VL MICA NG, CAMM ER, SPYDER ER/MR. Επιπλέον, να σημειωθεί η προοπτική τοποθέτησης εκδόσεων μεγαλύτερου βεληνεκούς που παρέχονται από ορισμένα συστήματα (πχ IRIS-T SLX, SPYDER LR) στα μεγάλα ακριτικά νησιά πχ Λέσβος, Χίος και αυτό για καλύτερη και οικονομικότερη κάλυψη της έκτασης των νησιών αυτών.

Συνδυαστικά με την παραπάνω ανάγκη, απαιτείται η ανάπτυξη και συστημάτων αποτελούμενα από αυτοκινούμενα αντιαεροπορικά πυροβόλα. Για εντελώς άγνωστο και ανεξήγητο λόγο, ο ΕΣ αγνόησε για τόσα πολλά χρόνια τα μεγάλα διαθέσιμα αποθέματα συστημάτων Gepard 2X35mm του Γερμανικού Στρατού. Υπήρχαν παλαιότερα, πολλές εκατοντάδες τέτοιων συστημάτων, τα οποία είτε πωλήθηκαν σε άλλες χώρες, είτε τελικά διαλύθηκαν, ενώ ο περιορισμένος αριθμός που υπάρχει πλέον σε γερμανικές αποθήκες θα καταλήξει πιθανότατα στην Ουκρανία.

Μάλιστα, η εμπειρία από την χρήση των εν λόγω συστημάτων στον Πόλεμο της Ουκρανίας είναι πολύ καλή. Τα συστήματα αυτά, παρόλη την ηλικία τους, έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη ικανότητα, ιδιαίτερα εναντίον συστημάτων UAV/UCAV, αλλά ακόμα και εναντίον κατευθυνόμενων βλημάτων προσβολής. Τα δίδυμα πανίσχυρα πυροβόλα GDF, συνδυαζόμενα με πυρομαχικά AHEAD, θα μπορούσαν να προσκολληθούν στις πυροβολαρχίες SHORADS δημιουργώντας κοινές πυροβολαρχίες και να προσφέρουν τερματική εμπλοκή στόχων για αυτές και ιδιαίτερα εναντίον ελικοπτέρων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και βλημάτων. Μεγάλη αδιαφορία και μεγάλη αβλεψία από τον ΕΣ, όπου τα συστήματα Gepard θα μπορούσαν να έχουν και έναν παράλληλο ρόλο στα ελληνικά νησιά υπό την μορφή της προσβολής αποβατικών στόχων!

Με δεδομένο πλέον ότι τα συστήματα Gepard μάλλον δεν είναι διαθέσιμα, ο ΕΣ θα πρέπει να στραφεί στην απόκτηση σύγχρονων συστημάτων αυτοκινούμενων ΑΑ πυροβόλων, τα οποία ιδανικά θα πρέπει να έχουν και την δυνατότητα χρήσης βλημάτων VSHORADS τύπου Stinger ή Mistral 3 τα οποία δίνουν μεγαλύτερη ευελιξία στις εμπλοκές στόχων. Τέτοια συστήματα υπάρχουν διαθέσιμα στην διεθνή αγορά με τα συστήματα Skyranger 30 και 35 της Rheinmetall που κάνουν χρήση πυρομαχικών airburst, να αποτελούν τα πιο γνωστά διεθνώς δυτικά συστήματα. Και εδώ ένας κανονικός διαγωνισμός μεταξύ των κορυφαίων λύσεων, θα ήταν η βέλτιστη επιλογή για τον ΕΣ.

Επιπλέον, σαν επιπρόσθετες λύσεις μπορούν να αναφερθούν οι περιπτώσεις πρώτον, της απόκτησης δίδυμων ή τετράδυμων εκτοξευτών Mistral 3 επί ελαφρού τροχοφόρου 4Χ4 για την συμπλήρωση των συστημάτων ASRAD και για την τοποθέτηση τους σε μικρά ελληνικά νησιά της πρώτης γραμμής. Δεύτερον, η εξέταση του ενδεχομένου μιας οικονομικής αναβάθμισης μερικών ΑΑ πυροβόλων Zu-23-2 κατά το πολωνικό πρότυπο αναβάθμισης, με την προσθήκη σύγχρονου EO/IR σκοπευτικού και βλημάτων Stinger ή Mistral 3 και ίσως και να την τοποθέτηση τους επί ελαφρού φορτηγού οχήματος, για την δυνατότητα αυτοκίνησης και αύξησης της επιβιωσιμότητας τους.

Στην περίπτωση της προστασίας των ελληνικών δυνάμεων μέσω διενέργειας παρεμβολών στο οπτικό και ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, αυτή είναι μια απολύτως αναγκαία συμπληρωματική προσπάθεια για την αύξηση της επιβιωσιμότητας των μονάδων της ΑΣΔΕΝ.  Στρατηγικά χερσαία συστήματα παρεμβολών ραντάρ μπορούν να εμποδίσουν την στοχοποίηση από συστήματα ραντάρ εχθρικών αεροσκαφών, ελικοπτέρων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και βλημάτων. Επιπλέον, συστήματα παρεμβολών επικοινωνιών μπορούν να εμποδίσουν την συνεργασία μεταξύ των μονάδων των τουρκικών ΕΔ και την μεταβίβαση δεδομένων στόχων μεταξύ τους.

Επίσης συστήματα εντοπισμού και παρεμβολής drones, όπως το σύστημα Drone Dome της ισραηλινής Rafael. Αλλά και στο τοπικό πεδίο των επιχειρήσεων, τοπικά συστήματα παρεμβολών στο οπτικό και ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, όπως και συστήματα LWR, μπορούν να βοηθήσουν τις χερσαίες δυνάμεις στην αποφυγή πληγμάτων από τουρκικά εναέρια κατευθυνόμενα βλήματα.

Ένα ακόμη εξαιρετικα΄ενδιαφέρον σύστημα αεράμυνας με παθητική ανίχνευση στόχων είναι το Sky Spotter της Rafael.

Το Sky Spotter χρησιμοποιείται σε μια σειρά αποστολών, είτε ως ζωτικής σημασίας συνιστώσα του σταθερού εθνικού δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης, είτε ως μεμονωμένο σύστημα, στο πλαίσιο της λειτουργίας του AS&W (Automatic Sense and Warn: Αυτόματη Αίσθηση και Προειδοποίηση), για την προστασία φίλιων δυνάμεων. Το Sky Spotter χρησιμοποιεί πολλαπλούς αισθητήρες, ημέρας και νύχτας, η χρήση των οποίων δημιουργεί μια παθητική «ομπρέλα» έρευνας και εντοπισμού, άρα έγκαιρης προειδοποίησης σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 100 χιλιομέτρων. Όλα τα συλλεγόμενα δεδομένα και πληροφορίες φιλτράρονται και επεξεργάζονται μέσω αυτοματοποιημένων αλγορίθμων, διαδικασιών επεξεργασίας εικόνας και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Έτσι είναι εφικτός ο εντοπισμός και η ιχνήλαση πολλαπλών απειλών ταυτόχρονα.

Η ανάγκη δικτύωσης μέσω Link 16 μεταξύ των συστημάτων εντοπισμού των ΕΔ και των συστημάτων προσβολής στόχων, ισχύει ασφαλώς και για την περίπτωση των μέσων Αεράμυνας. Υπάρχοντες και μελλοντικοί αισθητήρες πρέπει να δικτυωθούν στο σύνολο τους με τις υπάρχουσες και μελλοντικές ΑΑ πυροβολαρχίες των ΕΔ. Το τονίζουμε συνεχώς, αλλά ακόμα και τώρα υπάρχουν ελληνικά οπλικά συστήματα που δεν μπορούν να επωφεληθούν από μια τέτοια τεχνολογική δυνατότητα. Η δικτύωση προσφέρει έγκαιρη και έγκυρη προειδοποίηση και επιτρέπει σε μια Αεράμυνα να αυξήσει την αποτελεσματικότητα της.

Μια τελευταία κουβέντα θέλω να κάνω και για την κρίσιμη ανάγκη κάλυψης του προσωπικού και του υλικού των μονάδων της ΑΣΔΕΝ στην περίπτωση πολεμικών επιχειρήσεων. Η εγγύτητα των εχθρικών δυνάμεων καθιστά απολύτως αναγκαία την έγκαιρη και επαρκή κάλυψη του υλικού και του προσωπικού, τόσο με προσωρινά όσο και με μόνιμα μέσα.

Σε όποιο νησί υπάρχει η δυνατότητα υπογειοποίησης και δημιουργίας καλυμμένων ή θωρακισμένων θέσεων μάχης, αυτό θα πρέπει να γίνει. Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, η χρήση ειδικών δικτύων κάλυψης, με κάλυψη στο οπτικό και ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, μπορεί να δώσει μια επαρκή λύση. Επίσης, οι καλές επιχειρησιακές συνήθειες πρέπει να υπάρχουν από τον καιρό της ειρήνης για να γίνονται με αυτόματο τρόπο και τον καιρό του πολέμου.

Η αποφυγή εκπομπών που μπορεί να προδώσουν τη θέση των συστημάτων, η κίνηση των συστημάτων κυρίως κατά την διάρκεια της νύχτας, ο περιορισμός της συχνής ανθρώπινης κίνησης γύρω από τα οπλικά συστήματα και παρόμοια ζητήματα, θα πρέπει να γίνουν το Α και το Ω της καθημερινής ρουτίνας και της εξάσκησης των ακριτικών μονάδων. Δεν μπορείς να προσβληθείς εάν δεν έχεις πρώτα εντοπιστεί. Η κάλυψη και η αποφυγή εντοπισμού επιβεβαιωμένα σώζει ζωές και υλικό.

Συμπερασματικά, νομίζω ότι από όλα τα παραπάνω, γίνεται εμφανής η υστέρηση των μονάδων της ΑΣΔΕΝ στους περισσότερους από τους αναλυόμενους τομείς. Η Αεράμυνα, ειδικά στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου, είναι ανεπαρκής για να αντιμετωπίσει το υπάρχον και μελλοντικό πλήθος και είδος των απειλών από απέναντι. Αφού συνειδητοποιήσουμε το γεγονός αυτό, χρειάζεται να βάλουμε το χέρι στην τσέπη. Αλίμονο εάν δεν είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε για την ασφάλεια των περιοχών, τις οποίες εποφθαλμιά περισσότερο ο αντίπαλος! Η Αεράμυνα είναι ακριβό σπορ, αλλά η αξία της ζωής των μαχόμενων στρατευμάτων στα ακριτικά νησιά έχει ασύγκριτα υψηλότερη αξία.

Θα πρέπει να τους παρέχουμε μια καλύτερη και πιο επαρκή προστασία, σύμφωνα με τις απαιτήσεις ενός σύγχρονου πολέμου, ώστε να πολεμήσουν με επιπλέον θάρρος και με επιπλέον αποτελεσματικότητα, απέναντι σε έναν εχθρό αριθμητικά υπέρτερο. Το ζήτημα της Αεράμυνας είναι συνολικό και απαιτεί την συνεργασία διαφόρων αισθητήρων και οπλικών συστημάτων για να μεγιστοποιηθεί η παρεχόμενη ασφάλεια που προσφέρει αυτή. Το ζήτημα της ραγδαίας αύξησης της Αεράμυνας στα ακριτικά νησιά δεν αποτελεί εθνική πολυτέλεια, αποτελεί εθνική αναγκαιότητα.