Ο Θαλάσσιος Υβριδικός Πόλεμος (Maritime Hybrid Warfare – MHW) αναγνωρίζεται από το ΝΑΤΟ ως η νέα παγκόσμια ανερχόμενη απειλή, με την Ελλάδα να τον υφίσταται ήδη από την Τουρκία, η οποία, καθώς εξελίσσεται σε «ανεξέλεγκτο κράτος», μπορεί να εφαρμόσει τις πλέον σύνθετες και ακραίες μορφές του στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Γράφει ο Δημήτρης Πατσουλές

Ο ελληνικής καταγωγής εν αποστρατεία ναύαρχος του Αμερικ. Ναυτικού Τζέιμς Σταυρίδης, σε άρθρο του στο έγκυρο περιοδικό “Proceedings”, τον Δεκέμβριο του 2016, έγραψε ότι «ο Θαλάσσιος Υβριδικός Πόλεμος έχει σαλπάρει και θα αποδειχτεί μια τρομερή πρόκληση». Μια άποψη που συμμερίζονται πολλοί έγκυροι αμυντικοί αναλυτές, όπως ο Τζέφρεϊ Τιλ και ο Κόλουμ Χόουκεν, ενώ ήδη έχουν δημοσιευτεί μελέτες σχετικά με την υβριδική απειλή στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, την Βαλτική, την Βόρεια Ευρώπη καθώς και σε θαλάσσια στρατηγικά περάσματα και παράκτιες πλουτοπαραγωγικές περιοχές.

Το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος είναι δύο από τις πλέον πιθανές περιοχές εφαρμογής Θαλάσσιου Υβριδικού Πολέμου (Maritime Hybrid Warfare – MHW) με κύριο ύποπτο και σπόνσορα την… Τουρκία. Η Ελλάδα ήδη υφίσταται μερικές εκ των μορφών ενός Υβριδικού Πολέμου στο Αιγαίο, ενώ η ενεργειακή ανάπτυξη στο αρχιπέλαγος και την Ανατ. Μεσόγειο μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες «κινητικές μορφές» MHW.

Υβριδικός Πόλεμος

Ο αναλυτής θεμάτων ασφαλείας Φρανκ Χόφμαν έχει καθορίσει τον «υβριδικό αντίπαλο» ως έναν ο οποίος «ταυτόχρονα και προσαρμοστικά εφαρμόζει ένα σύνθετο μείγμα συμβατικών οπλικών συστημάτων, ανορθόδοξων τακτικών, τρομοκρατίας και εγκληματικής συμπεριφοράς στο πεδίο της μάχης, για να επιτύχει τους επιθυμητούς σε αυτόν πολιτικούς αντικειμενικούς σκοπούς».

Η βασική ιδέα του Υβριδικού Πολέμου είναι «να βρει τον χώρο λίγο πριν την απροκάλυπτη στρατιωτική δράση, με ευθέως φανερό και αναγνωρίσιμο τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό αντίκτυπο, και να τον συμπιέσει σε μια ζώνη όπου παράγεται επαρκής ασάφεια, η οποία θα επιτρέψει στον επιθετικό παίκτη μια καλύτερη ευκαιρία επίτευξης ενός αντικειμενικού σκοπού χωρίς πλήρως φανερή επιθετική δράση». 

Κύρια πλεονεκτήματα του Υβριδικού Πολέμου είναι ότι:

Επιτρέπει σε ένα έθνος να διεξάγει επιχειρήσεις για να απειλήσει, να υποβαθμίσει και να καταστρέψει τις ικανότητες του αντιπάλου του, χωρίς αυτό να μπορεί να αποδοθεί στον δράστη. Κατ’ αυτό τον τρόπο ο δράστης έχει μεγαλύτερο εύρος δραστηριότητας καθώς αποφεύγει την κατακραυγή και τις κυρώσεις από την διεθνή κοινότητα.

Εξασφαλίζει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, καθώς ο στόχος ή το θύμα συνήθως δεν μπορεί να υποπτευτεί και να εντοπίσει εγκαίρως το πλήγμα που πρόκειται να δεχθεί.

Δίνει στον δράστη αποτελεσματικό έλεγχο του ρυθμού και της χρονικής διαδοχής των γεγονότων, δεδομένης της εγγενούς τους ασάφειας.

Αποτελεί μια φτηνή σε κόστος μορφή πολέμου, που δεν απαιτεί την χρησιμοποίηση ή την κατασκευή μεγάλου αριθμού και κόστους συμβατικών οπλικών συστημάτων για την διεξαγωγή συμβατικού πολέμου.

Παραδείγματα Υβριδικού Πολέμου σε διάφορες μορφές έχουμε:

Στην περίπτωση της κατάληψης – προσάρτησης της Κριμαίας από την Ρωσία.

Στην απόσχιση της Ανατολικής Ουκρανίας από ρωσικής καταγωγής πληθυσμούς με την βοήθεια της Ρωσίας.

Στην περίπτωση της Συρίας από τους αντιπάλους (ISIS, SDF, Τουρκία, ΗΠΑ, Σ. Αραβία, ΗΑΕ) και τους συμμάχους (Ρωσία) του καθεστώτος Άσαντ.

Στην περίπτωση του Ιράν εναντίον των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και την Νοτιοδυτική Ασία (Λίβανος, Υεμένη, Ιράκ, Παλαιστίνη, Περσικός Κόλπος).

Αν και οι απόψεις διαφέρουν, τα ευρέως αποδεκτά «αξιώματα» του Υβριδικού Πολέμου περιλαμβάνουν:Την δημιουργία πραγματικών στρατηγικών αποτελεσμάτων σε τακτικό επίπεδο (μερικές φορές αυτό καλείται ο αντίκτυπος του «στρατηγικού δεκανέα»).

Την χρησιμοποίηση «στρατιωτών» με στολές χωρίς διακριτικά, οι οποίες καθιστούν τις πράξεις τους ασαφείς υπό τον διεθνή νόμο (όπως οι λεγόμενοι «μικροί πράσινοι άνδρες» στην Κριμαία – ήταν ντόπιοι ή Ρώσοι Spetsnaz, υπήρξε τοπική εξέγερση ή εισβολή;).

Αυξημένη χρήση πολέμου πληροφοριών, προπαγάνδας, διασποράς ψευδών και ακραία εμπρηστικών φημών για την αποσταθεροποίηση μιας περιοχής.

«Βαριά» παρουσία κοινωνικών δικτύων που παράγουν προπαγάνδα και ψεύδη.

Άνδρες των Ειδικών Δυνάμεων που δρουν συγκαλυμμένα σε ένα ευρύ πεδίο βίαιης δράσης.

Χρήση τρομοκρατικών τακτικών, περιλαμβανομένων οχημάτων-βομβών, βασανιστηρίων και απαγωγών, προς εκφοβισμό του πληθυσμού.

Ενσωμάτωση μη στρατιωτικών δυνάμεων – περιλαμβανομένων της αστυνομίας και της χωροφυλακής – σε στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Μια προηγμένη εκστρατεία Κυβερνοπολέμου.

Όλα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την σύνθεση διάφορων «συνταγών» προς εξυπηρέτηση μιας μεγάλης ποικιλίας πολέμων «Γκρίζας Ζώνης».

Θαλάσσιος Υβριδικός Πόλεμος

Ο Θαλάσσιος Υβριδικός Πόλεμος είναι η εφαρμογή του Υβριδικού Πολέμου στην θάλασσα – συνήθως σε παράκτια ύδατα και παραθαλάσσιους στόχους. Οι πλέον σημαντικοί στόχοι βρίσκονται σε ακτές, ή σε παράκτια ύδατα ή κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Εμπορικοί λιμένες, ναύσταθμοι, παράκτια πάρκα δεξαμενών καυσίμων, ναυπηγεία, οδικές-σιδηροδρομικές γέφυρες σε πορθμούς, πλωτές εξέδρες άντλησης πετρελαίου-φυσικού αερίου, υποθαλάσσιοι αγωγοί πετρελαίου-φυσικού αερίου, υποθαλάσσιες γραμμές τηλεφωνικών-διαδικτυακών επικοινωνιών, παράκτιοι πυρηνικοί σταθμοί ενεργείας, παραθαλάσσιες τουριστικές εγκαταστάσεις, πετρελαιοφόρα, εμπορικά σκάφη, αλιευτικά σκάφη, κρουαζιερόπλοια, πολεμικά σκάφη, οικονομικής-στρατηγικής σημασίας νησίδες – βραχονησίδες.

Σύμφωνα με μελέτες αμυντικών ιδρυμάτων, ο Θαλάσσιος Υβριδικός Πόλεμος διακρίνεται σε αυτόν που διεξάγεται στην επιφάνεια της θάλασσας και στον βυθό. Ο ναύαρχος Σταυρίδης στο άρθρο του επεσήμανε τους κινδύνους από άγνωστης ταυτότητας άνδρες, οι οποίοι οπλισμένοι με βαριά πολυβόλα 0.50 και αντιαρματικά όπλα RPG-7, επάνω σε μικρά ταχύπλοα, επιτίθενται σε πλοία που διέρχονται από περάσματα ναυσιπλοΐας, όπως τα Στενά της Μαλάκκας, τα Στενά του Ορμούζ και τα Στενά του Μπαντ Ελ Μαντέμπ. Για παράδειγμα, οι Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης διαθέτουν έναν μεγάλο στόλο από 1.500 ταχύπλοα, που αποτελεί ένα δεύτερο ναυτικό, ονόματι NEDSA. 

Ο αμυντικός αναλυτής Κόλουμ Χόκεν πιστεύει στην επανεμφάνιση των “Q Ship” σε υβριδική μορφή. Τα “Q-Ship” ήταν εμπορικά πλοία, τα οποία όμως έφεραν κρυφό βαρύ οπλισμό, και κυνηγούσαν ανύποπτα θύματα του αντιπάλου. Χρησιμοποιήθηκαν από το ναυτικό της Γερμανίας, της Βρετανίας και των ΗΠΑ κατά τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. To Q προέρχεται από την λέξη “Query”, η οποία σημαίνει αμφιβολία, ερώτημα, αμφισβήτηση, απορία, έννοιες οι οποίες δηλώνουν την κρυφή και αμφιλεγόμενη ταυτότητα των πλοίων.

Τα “Q-Ship” των δύο μεγάλων πολέμων έφεραν πυροβόλα και ταχυβόλα, για να καταστρέφουν τα ανύποπτα θύματά τους. Τα σημερινά υβριδικά “Q-Ship” θα καθελκύουν οπλισμένα ταχύπλοα σκάφη ή λέμβους με οπλισμένα πληρώματα. Τέτοια πλοία έχουν επισημανθεί στον Κόλπο του Άντεν να χρησιμοποιούνται από πειρατές ως μητρικά πλοία, για την εξαπόλυση των μικρών λέμβων «σκιφ» που επιτίθονται σε εμπορικά πλοία. Οι πειρατές, ωστόσο, είναι μια πρωτόγονη τεχνολογικά απειλή. Ένα προηγμένο κράτος που χρησιμοποιεί “Q-Ship” σε έναν θαλάσσιο υβριδικό πόλεμο μπορεί να αναπτύξει μια πολύ πιο απειλητική πλατφόρμα. 

Τα σημερινά “Q-Ship” υβριδικού πολέμου μπορεί να διαθέτουν καταπακτές κάτω από την ίσαλο γραμμή, από τις οποίες να εξαπολύουν μίνι υποβρύχια ή υποβρύχια οχήματα με δύτες μάχης ή απλώς βατραχανθρώπους. Οι Ιταλοί βατραχάνθρωποι της Decima Mas στον Β’ ΠΠ χρησιμοποίησαν ένα τέτοιο πλοίο (το 5.000 τόνων Olterra) ως βάση για επιθέσεις με υποβρύχια οχήματα Maiale σε βρετανικά πλοία στο Γιβραλτάρ. Σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) για επαγρύπνηση στο χώρο της Βορείου Ευρώπης «οι βατραχάνθρωποι είναι αδιαμφισβήτητα η πλέον αποτελεσματική δύναμη για θαλάσσιες υβριδικές επιχειρήσεις».

Υποβρύχιος Υβριδικός Πόλεμος

Κύρια πλεονεκτήματα των βατραχανθρώπων στον Υβριδικό Πόλεμο είναι αφενός ο πολύ δύσκολος εντοπισμός τους και αφετέρου η υψηλή δυνατότητα απόκρυψης της ταυτότητας του εντολοδόχου τους. Τα μίνι υποβρύχια (Midget Submarine) και τα υποβρύχια οχήματα (SDV), αλλά και οι «υποβρύχιοι φορείς» τους (ντιζελοκίνητα υποβρύχια, ιδίως αυτά αναερόβιας πρόωσης όπως τα Type-214 του ΠΝ) εντοπίζονται πολύ δύσκολα στα παράκτια ύδατα. Η αντανάκλαση των ηχητικών σημάτων, οι ύφαλοι, τα αβαθή ύδατα, τα ρεύματα και η πυκνή εμπορική και πολιτική ναυσιπλοΐα καθιστούν δύσκολο τον εντοπισμό των υποβρυχίων μέσων. Τα πλοία επιφανείας – φορείς βατραχανθρώπων και υποβρύχιων οχημάτων, επίσης, είναι δύσκολο να εντοπιστούν, λόγω της πυκνής εμπορικής και πολιτικής ναυσιπλοΐας καθώς και της συνεχούς εισόδου και εξόδου τους σε διεθνή και εθνικά ύδατα.

Ο εντοπισμός των βατραχανθρώπων μπορεί να γίνει με ειδικούς αισθητήρες που διαθέτουν οι ναύσταθμοι, και να αντιμετωπιστούν από άλλους βατραχανθρώπους, μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα, ακόμα και δελφίνια-δολοφόνους. Ωστόσο, μια τόσο εξελιγμένη άμυνα περιορίζεται σε στρατιωτικούς στόχους, χωρίς να είναι δυνατό να καλύψει και πολιτικούς κρίσιμους στόχους, όπως εμπορικά λιμάνια, πλωτές εξέδρες άντλησης πετρελαίου-φυσικού αερίου, υποβρύχιους αγωγούς και υποβρύχια καλώδια.

Η απειλή που συνιστούν οι βατραχάνθρωποι μπορεί να είναι «κινητική», ένας σύγχρονος ευφημισμός για βίαιη δράση, όπως η τοποθέτηση ναρκών λίμπετ ή άλλων εκρηκτικών μηχανισμών, ή «μη κινητική», ήτοι παγίδευση υποβρύχιων καλωδίων επικοινωνιών για υποκλοπή πληροφοριών ή – ακόμα χειρότερα – για διεξαγωγή κυβερνοπολέμου προς αχρήστευση δικτύων υπολογιστών που ελέγχουν τράπεζες, μονάδες ενεργείας, πυρηνικούς σταθμούς κ.λπ. Ο Αρχηγός της RAF, πτέραρχος Στιούαρτ Πιτς, έχει προειδοποιήσει ότι «η Ρωσία μπορεί να κόψει τα υποβρύχια καλώδια της Βρετανίας, προκαλώντας άμεσα και καταστροφικά αποτελέσματα στην οικονομία της χώρας», προσθέτοντας ότι μια τέτοια πιθανότητα αποτελεί «ένα νέο ρίσκο στον τρόπο ζωής μας».

Το CSIS προειδοποιεί για την ρωσική απειλή στην Β. Ευρώπη, αλλά η Ρωσία ήδη φαίνεται να έχει υποστεί υποβρύχιες υβριδικές επιθέσεις. Στο ρωσικό ντοκιμαντέρ “Spetsnaz: The Operations” γίνεται λόγος για μια τρομοκρατική επίθεση σε ρωσική ναυτική βάση από άγνωστης ταυτότητας  βατραχανθρώπους. Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ,  επρόκειτο για επαγγελματίες, που είχαν στρατολογήσει έναν ντόπιο κάτοικο ως πηγή πληροφοριών. Σκοπός τους ήταν να ανατινάξουν ένα ρωσικό πολεμικό μαζί και τους συγγενείς που είχαν έλθει να υποδεχτούν τους ναύτες. Οι σαμποτέρ θα τοποθετούσαν μια ειδική νάρκη μεγάλης ισχύος  στην προβλήτα που είχε δέσει το πλοίο. Οι δύτες της τοπικής ρωσικής μονάδας βατραχανθρώπων για άμυνα λιμένων, (o) SpN PDSS, ανακάλυψαν τους σαμποτέρ και τους εξόντωσαν σε μάχη στον βυθό, χρησιμοποιώντας τα υποβρύχια τυφέκια ASM-DT και πιστόλια SPP-1.

Ο Θαλάσσιος Υβριδικός Πόλεμος κατά της Ελλάδος

Η Ελλάδα βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό υπό μια θαλάσσια υβριδική επίθεση από την Άγκυρα, η οποία έχει επιτρέψει ή ακριβέστερα έχει οργανώσει αλλεπάλληλα λαθρομεταναστευτικά κύματα μουσουλμάνων από την Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική στα νησιά του Αιγαίου και κατ’ επέκταση στην ηπειρωτική χώρα. Χωρίς να αποσείσουμε τις τεράστιες ευθύνες της παρούσας κυβέρνησης στον χειρισμό του θέματος, η αλήθεια είναι ότι η αναχαίτιση της «θαλάσσιας υβριδικής εισβολής» στο Αιγαίο είναι δυνατή μόνον με την… «κήρυξη πολέμου στην Τουρκία».

Η Άγκυρα, εκμεταλλευόμενη τα σχέδια για κατάλυση των Ευρωπαϊκών εθνών μέσω του εποικισμού της ηπείρου από ασιατικούς και αφρικανικούς πληθυσμούς, καθώς και την δυνατότητα της τυπικής «άρνησης» ότι αυτή εμπλέκεται σε οργανωμένο σχέδιο αποστολής λαθρομεταναστών στην Ελλάδα, έχει προκαλέσει τεράστια κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα στα μεθοριακά νησιά.

Παράλληλα, με αυτή την «θαλάσσια υβριδική εισβολή», η Τουρκία θέτει τις βάσεις μιας «βραδυφλεγούς βόμβας» στο εσωτερικό της χώρας από τους λαθρομετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα. Τις συνέπειες από την «υβριδική απόβαση» ήδη τις υφιστάμεθα ως ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα, και έναν λίαν πιθανό «εσωτερικό πόλεμο» από ένα μείγμα αναρχικών, ισλαμιστών, εγκληματιών κ.λπ., του οποίου το μέγεθος δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα Σώματα Ασφαλείας, ούτε καν οι υποεπανδρωμένες Ένοπλες Δυνάμεις. Όσο δε για τον ρόλο των μουσουλμάνων λαθρομεταναστών στα νησιά του Αιγαίου – που υπερισχύουν των κατοίκων σε αριθμούς – σε περίπτωση τουρκικής εισβολής, μπορεί ο καθένας να αναλογιστεί τις εφιαλτικές συνέπειες.

Η θαλάσσια υβριδική απειλή της Τουρκίας έχει λάβει και «κινητικές μορφές», όπως ο εμβολισμός σκαφών του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής από σκάφη της τουρκικής Ακτοφυλακής, όπως στην περίπτωση του ΛΣ 090 «Γαύδος». Μελέτες για τους κινδύνους θαλάσσιου υβριδικού πολέμου από την Κίνα καταδεικνύουν τον κεντρικό ρόλο των «λευκών σκαφών» (από το λευκό χρώμα των πλοίων της Ακτοφυλακής ανά τον κόσμο), και η Τουρκία όντως έχει αναπτύξει ένα «δεύτερο ναυτικό», παράλληλα με το πολεμικό της ναυτικό, το οποίο έχει αναλάβει την «πίεση» και την «αμφισβήτηση» στα ύδατα του Αιγαίου, όπως πράττουν τα F-16 της ΤΑ στον αέρα. 

Η χρησιμοποίηση πολιτικών σκαφών (λαθρεμπορικά σκάφη, μεγάλα αλιευτικά, μικρά ακτοπλοϊκά τάνκερ κ.λπ.) για προκλήσεις και αμφισβήτηση, επίσης, επισημαίνεται στις μελέτες για τις θαλάσσιες υβριδικές απειλές στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η Τουρκία ασκεί και αυτόν τον τρόπο υβριδικού πολέμου στο Αιγαίο, όπως πρόσφατα απέδειξε το περιστατικό με την κανονιοφόρο «Αρματωλός». Το τουρκικό εμπορικό πλοίο “Karmate”, που έπλεε 4 μίλια νοτιοανατολικά της Μυτιλήνης, αγνόησε τα ηχητικά και οπτικά σήματα από την κανονιοφόρο και ακούμπησε το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού προκαλώντας ελαφριές ζημιές. Αμέσως μετά το περιστατικό, το τουρκικό εμπορικό πλοίο ανέπτυξε ταχύτητα και κατευθύνθηκε προς τα τουρκικά χωρικά ύδατα. Η συμπεριφορά του Τούρκου καπετάνιου δείχνει ότι επρόκειτο για εσκεμμένη προκλητική ενέργεια, κατά την οποία θεωρούσε αποδεκτό τον εμβολισμό και ίσως την βύθιση της κανονιοφόρου. Μετά θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι επρόκειτο για ατύχημα, και έτσι η Τουρκία θα είχε βυθίσει ένα πλοίο του ΠΝ χωρίς να φέρει καμία φανερή ευθύνη.

Και άλλες μορφές Θαλάσσιου Υβριδικού Πολέμου μπορεί να ακολουθήσουν εναντίον της Ελλάδος με στόχο την κατάληψη νησίδων ή και μικρονήσων χωρίς την χρήση, τουλάχιστον αρχικά, στρατιωτικής δράσης ή για την δικαίωση μιας τέτοιας δράσης. Μια μορφή υβριδικής εισβολής μπορεί να είναι «αποβάσεις» από λαθρομετανάστες και ισλαμικές (και μη) Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), που μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως δικαιολογία επέμβασης από την Τουρκία, όταν οι ελληνικές αρχές προσπαθήσουν να συλλάβουν και να εκβάλλουν τους «υβριδικούς εισβολείς» από το εθνικό νησιωτικό έδαφος.

Επιπλέον, στο μέλλον, η εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο στην ελληνική ΑΟΖ δημιουργεί νέες απειλές θαλάσσιου υβριδικού πολέμου. Οι αποστολές ερευνών και γεωτρήσεων από ερευνητικά σκάφη μπορεί να παρεμποδιστούν από την τουρκική Ακτοφυλακή ή το ΤΝ, όπως είδαμε ήδη να συμβαίνει στο επίπεδο της απλής παρενόχλησης και των απειλών στην ΑΟΖ της Κύπρου. Ωστόσο, για να αποφύγει τις επιπτώσεις μιας ευθείας πολεμικής αντιπαράθεσης με ισχυρές ξένες δυνάμεις, η Άγκυρα μπορεί να χρησιμοποιήσει «τρομοκράτες» (ένα μείγμα πραγματικών ισλαμιστών τρομοκρατών και βατραχανθρώπων της SAT και των Μπορντό Μπερέ) για να επιτεθεί στα ερευνητικά πλοία. Ο στόχος μπορεί να είναι η καταστροφή των πλοίων ή η ομηρία των πληρωμάτων, ώστε να εκφοβιστούν οι εταιρείες για να σταματήσουν τις έρευνες. Η ίδια μέθοδος τρομοκράτησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εναντίον εξεδρών άντλησης πετρελαίου-αερίου.

Οι οικολογικές επιθέσεις δεν μπορεί να αποκλειστούν. «Αγνώστου ταυτότητος» βατραχάνθρωποι μπορεί να καταστρέψουν τάνκερ σε ρότες που διέρχονται από τουριστικές περιοχές (σχεδόν όλο το Αιγαίο), προκαλώντας τεράστια οικολογική και οικονομική καταστροφή. Μια γεύση του τι μπορεί να συμβεί λάβαμε από την πετρελαιοκηλίδα που μόλυνε τον Σαρωνικό Κόλπο μετά την βύθιση του σκάφους «Αγία Ζώνη ΙΙ». Ο κίνδυνος οικολογικής καταστροφής θα διογκωθεί στο μέλλον με την ύπαρξη υποθαλάσσιων αγωγών στην Μεσόγειο και μεγάλου αριθμού πλωτών εξεδρών άντλησης πετρελαίου – φυσικού αερίου.

Ο τουρισμός μπορεί να είναι ένας ακόμη στόχος. Τρομοκράτες που σκοτώνουν τουρίστες σε παραθαλάσσια θέρετρα είναι κάτι που έχει συμβεί στην Τυνησία. Στις 26 Ιουνίου 2015 ένας και μόνο τρομοκράτης του ISIS σκότωσε 38 τουρίστες και τραυμάτισε άλλους 39 στην πλαζ του ξενοδοχείου Riu Imperial Marhada. Τα αμέτρητα παραθαλάσσια ξενοδοχεία στα ελληνικά νησιά είναι εύκολοι στόχοι, που πολύ δύσκολα μπορεί να εξασφαλιστεί η συνολική προστασία τους.

Αντι-Υβριδικός Πόλεμος

Η «ισορροπία τρόμου» στα πυρηνικά όπλα απέτρεψε έναν πυρηνικό πόλεμο και διατήρησε την ειρήνη στην Ευρώπη από το 1945 μέχρι σήμερα – με εξαιρέσεις τους τοπικούς πολέμους στην πρώην Γιουγκοσλαβία και Ουκρανία, που ήταν… υβριδικοί. Μια νέα υβριδική «ισορροπία τρόμου» είναι απαραίτητη απέναντι σε κράτη που χρησιμοποιούν τον Υβριδικό Πόλεμο στην μυστική του μορφή. Δεν είναι δυνατόν οικονομικά και πρακτικά ένα κράτος να προστατεύει τα… πάντα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε ένα θαλάσσιο περιβάλλον με δεκάδες νησιά, μικρονήσους, νησίδες και βραχονησίδες. Ο αντίπαλος πρέπει να γνωρίζει και να πιστεύει, ότι θα δεχθεί ανάλογα πλήγματα από δράστες χωρίς ταυτότητα, ώστε να μην αποτολμήσει μυστικές υβριδικές επιθέσεις.

Αυτό σημαίνει ότι ένα κράτος θα πρέπει να αναπτύξει εκ των υστέρων ικανότητες μυστικής μορφής Υβριδικού Πολέμου (και ιδιαίτερα Θαλάσσιου Υβριδικού Πολέμου στην περίπτωση της Ελλάδος), που θα χρησιμοποιηθούν μόνο για αμυντικούς σκοπούς, μετά από υβριδική επίθεση.

Στην φανερή αντιμετώπιση του Υβριδικού Πολέμου, ήτοι με επίσημες στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις, η Ελλάδα κάνει μεγάλα άλματα χάρις στην δημιουργία και την συνεχή εξέλιξη της Διακλαδικής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων (ΔΔΕΕ)-ΓΕΕΘΑ. Το μεγαλύτερο μέρος των Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων που διαθέτει πλέον η ΔΔΕΕ έχουν αντικείμενο τις ναυτικές/ αμφίβιες Ειδικές Επιχειρήσεις. Η Ζ’ ΜΑΚ και τα ΕΤΕΘ είναι μοίρες αμφιβίων καταδρομών/ ειδικών επιχειρήσεων. Η ΔΥΚ φυσικά είναι ειδική στον ναυτικό/ υποβρύχιο ανορθόδοξο πόλεμο και στις Maritime Interdiction Operations (MIO). Το ΕΤΑ έχει μεγάλη εμπειρία σε θαλάσσια άλματα HALO-HAHO. Η 31 ΜΕΕΔ επίσης εκπαιδεύεται σε διασώσεις στην θάλασσα (μέθοδος RAMZ) και σε παράκτιο περιβάλλον. Τα μέλη της εκπαιδεύονται ως δύτες για διασώσεις σε ναυτικά ατυχήματα και την περισυλλογή κρίσιμων υλικών. Τα ελικόπτερα CH-47 της ΑΣ έχουν εμπειρία στην άφεση/ παραλαβή λέμβων και προσωπικού στην θάλασσα (Hellocasting).

Οι φανερές Ειδικές Επιχειρήσεις εναντίον υβριδικών απειλών, ήτοι διάσωση ομήρων, ανακατάληψη πλοίων και εξεδρών, έλεγχος-έρευνα-σύλληψη υπόπτων πλοίων, εξουδετέρωση εκρηκτικών μηχανισμών (EOD), αναχαίτιση-σύλληψη διακινητών λαθρομεταναστών, αποτροπή προκλήσεων, διεξάγονται μετά την εκδήλωση της υβριδικής επίθεσης. Αυτό σημαίνει ότι, ο εχθρός πιθανότατα θα έχει προλάβει να προκαλέσει μια καταστροφή διαφόρων μεγεθών και συνεπειών. Ή ότι θα μπορεί να συνεχίζει τις επιθέσεις, ακόμα και αν μερικές από αυτές εξουδετερώνονται, σε μια μακροχρόνια εκστρατεία φθοράς. 

Το εύλογο συμπέρασμα είναι ότι, αν και οι αντι-υβριδικές επιχειρήσεις φανερής και αμυντικής φύσης είναι απαραίτητες και αναπόφευκτες, δεν μπορούν να σταματήσουν έναν αντίπαλο να συνεχίζει τον υβριδικό πόλεμο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με έναν «υβριδικό πόλεμο αντιποίνων», ήτοι υβριδικές επιθέσεις στον χώρο του αντιπάλου, αλλά και με την εξουδετέρωση των υβριδικών «παικτών» του αντιπάλου, ήτοι των ανθρώπων, ομάδων, οργανισμών κ.λπ. που αναλαμβάνουν τις επιθέσεις.

Τα «υβριδικά αντίποινα» μπορεί να είναι όμοια με τις εχθρικές υβριδικές επιθέσεις, εφόσον προκαλούν ανάλογη ζημιά στον αντίπαλο, ή να προσαρμόζονται στις αδυναμίες του αντιπάλου. Για παράδειγμα, η Ελλάδα δεν μπορεί να οργανώσει κύματα εισβολής λαθρομεταναστών στην Τουρκία (γιατί κανείς δεν θέλει πάει πίσω). Ωστόσο, θα μπορούσε να βοηθά με όπλα, υλικά και εκπαίδευση Κούρδους αντάρτες για να προκαλούν βαριές απώλειες στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Η εξασφάλιση από την «μαύρη αγορά» φορητών αντιαεροπορικών πυραύλων Strella και η μεταφορά τους σε κουρδικά χέρια, θα προκαλούσε την κατάρριψη τουρκικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων στο Κουρδιστάν και την βόρειο Συρία από το ΡΚΚ και το YPG με τεράστιο αντίκτυπο στο εσωτερικό της Τουρκίας και στο κύρος της διεθνώς.

Και φυσικά μιλάμε για «μαύρες επιχειρήσεις» που διεξάγονται από καλά οργανωμένες Υπηρεσίες Πληροφοριών σε συνεργασία με τις Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων. Και εδώ σημασία έχουν οι «συμμαχίες» με άλλες υπηρεσίες πληροφοριών κρατών, που έχουν τον ίδιο αντίπαλο. Για παράδειγμα μεγάλοι αντίπαλοι της Τουρκίας είναι το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και η Συρία (Άσαντ)…

Έχοντας ως κύριο στόχο την αναχαίτιση της υβριδικής απόβασης λαθρομεταναστών από την Τουρκία, μπορούν να διεξαχθούν διάφορες μορφές «μαύρων επιχειρήσεων» από τις ΔΕΕ και την ΕΥΠ.Η σύλληψη ή ακόμη εάν απαιτείται και η εξουδετέρωση των διακινητών λαθρομεταναστών (ιδιοκτητών σκαφών ή οργανωτών) στην θάλασσα κατά την διάρκεια της μεταφοράς ή στους ιδιωτικούς τους χώρους στις Μικρασιατικές ακτές από αγνώστους.

Η έγκαιρη καταστροφή των λαθρεμπορικών σκαφών (κάθε κατηγορίας) στα λιμάνια ή τις ακτές της Μικράς Ασίας από όπου αποπλέουν με τους λαθρομετανάστες, υπό μορφή πυρκαγιάς, ανατίναξης ή άλλης δολιοφθοράς, από αγνώστους.

Δολιοφθορές στα μεγάλα σκάφη (κανονιοφόρους, ακταιωρούς) της Τουρκικής Ακτοφυλακής στα λιμάνια που εδρεύουν. Στόχοι θα ήταν πλοία που επανηλλειμμένως έχουν προκαλέσει επεισόδια, έχουν καταδιώξει Έλληνες ψαράδες ή έχουν εντοπιστεί να «προστατεύουν» και να «επιβλέπουν» την αμφίβια εισβολή λαθρομεταναστών.

Απειλές από αγνώστους σε κινητά και e-mail υπολογιστών προς τους λαθροδιακινητές και τους αξιωματικούς της Τουρκικής Ακτοφυλακής.

Δολιοφθορές σε εγκαταστάσεις υποδομής στις Μικρασιατικές ακτές (π.χ. διυλιστήρια), εμπρησμοί δασών κοντά σε τουριστικά θέρετρα, καταστροφή κεραιών κινητικής τηλεφωνίας, κ.λπ.

Συλλήψεις τουρκικών εμπορικών πλοίων που έχουν παραβεί κανόνες ναυσιπλοΐας. Για παράδειγμα, μετά την πρόκληση σύγκρουσης, η κανονιοφόρος «Αρματολός» θα μπορούσε να εξαπολύσει δύο φουσκωτά με άνδρες της ΔΥΚ για να καταλάβουν το πλοίο, να συλλάβουν το πλήρωμα και να το οδηγήσουν σε ελληνικό λιμάνι για να δικαστούν.

Γενικά, ο αντι-υβριδικός πόλεμος ή αλλιώς ο πόλεμος υβριδικών αντιποίνων είναι ο πλέον σίγουρος τρόπος ώστε ο αντίπαλος που εξαπολύει υβριδικές επιθέσεις να αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι το κόστος του υβριδικού πολέμου που διεξάγει είναι μεγαλύτερο από τα οφέλη που αποδίδει.

Αρθρογραφία – Μελέτες

• Martin Murphy, Frank Hoffman, Gary Schaub, “Hybrid Maritime Warfare and Baltic Sea Region”, Centre for Military Studies University of Copenhagen, Nov. 2016.
• Adm. Tomohisa Takei, JMSDF (ret.), Distinguished International Fellow, US Naval War College, “The Return of Competitive Adversary – China’s Hybrid Warfare at Sea in the Asia Pacific”, 27 Feb. 2018.
• Ben Ho Wan Beng, “Little Men in Black: The Frogman Threat in Maritime Hybrid Warfare”, Center for International Maritime Security, May 2017.
• Admiral James Stavridis, US Navy (Ret), “Maritime Hybrid Warfare Is Coming”, US Naval Institute, Proceedings Magazine, Dec. 2016.