Ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΗΝ βρίσκεται στο προσκήνιο των εξοπλιστικών εξελίξεων. Το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) εξετάζει ενδελεχώς κάθε πρόταση δεδομένου πως οι τελευταίες αποφάσεις της στρατιωτικής ηγεσίας κινούνται στον εκσυγχρονισμό και των τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΗΝ. Αξιοσημείωτο είναι επίσης και το γεγονός πως από το προϋπολογισθέν κόστος των 400 εκατομμυρίων ευρώ ελήφθη απόφαση για αύξηση της τάξης των 500 με 550 εκατομμύρια ευρώ.

Μια από τις πλέον ανταγωνιστικές προτάσεις για τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΗΝ είναι της σουηδικής Saab. Η πρόταση της Saab εδράζεται σε μια πολύ καλή από άποψη κόστους – οφέλους λύση για το σύνολο των φρεγατών με κόστος μόλις 160 εκατομμύρια ευρώ, τιμή στην οποία δεν περιλαμβάνεται το κόστος εργασιών σε οποιοδήποτε ελληνικό ναυπηγείο.

Σε κάθε περίπτωση η πρόταση της Saab ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα παραμένει άκρως ανταγωνιστική και τούτο διότι στη παραπάνω τιμή των 160 εκατομμυρίων ευρώ για τέσσερα πλοία περιλαμβάνονται οι εξής ενέργειες.

Αντικατάσταση του κυρίου ραντάρ των φρεγατών, νέο τακτικό σύστημα, αλλαγή των υφιστάμενων ραντάρ ελέγχου πυρός, νέο ESM και ηλεκτροπτικό. Επίσης περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες εργασίες σε μηχανολογικό επίπεδο.

Η Saab διαθέτει την απαιτούμενη εμπειρία απόρροια της εμπλοκής της στα προγράμματα εκσυγχρονισμού των φρεγατών του Ναυτικού της Αυστραλίας. Κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι το πρόγραμμα αναβάθμισης των MEKO-200 (ΑΝΖΑΚ) της Αυστραλίας, των φρεγατών κλάσης «Halifax» του Καναδά και των φρεγατών κλάσης «Tachin» και «Naresuan» της Ταϊλάνδης.

Το ραντάρ SEA GIRAFFE 4A κατηγορίας AESA παρουσιάστηκε επίσημα το 2017 και αποτελεί μια πολύ σύγχρονη σχεδίαση ραντάρ. Μπορεί να ανιχνεύσει πάνω από 1.000 εναέριους στόχους και 500 ναυτικούς, ενώ στο μέγιστο βεληνεκές των 350 χιλιομέτρων η μέγιστη απόκλιση απόστασης είναι μικρότερη των 15 μέτρων και η μέγιστη απόκλιση ταχύτητας είναι μικρότερη των 15 μέτρων το δευτερόλεπτο.

Το σύστημα ελέγχου πυρός CEROS-200 της Saab έχει ήδη καταγράψει σημαντική εμπορική επιτυχία με 200 περίπου συστήματα σε υπηρεσία ανά τον κόσμο. Έχει ταχύτατο χρόνο απόκρισης και έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην ανίχνευση στόχων. Επιπλέον έχει χαμηλό κόστος κύκλου ζωής, αποτέλεσμα της μεγάλης αξιοπιστίας και διαθεσιμότητας του. Το CEROS-200 είναι ένα σύστημα ελέγχου πυρός παντός καιρού, ημέρας και νύχτας, το οποίο λειτουργεί στη ζώνη συχνοτήτων Ku.

Ενσωματώνει ηλεκτροπτικούς αισθητήρες, κάμερα ημέρα, υπέρυθρη κάμερα και αποστασιόμετρο λέιζερ, ενώ χρησιμοποιεί αλγορίθμους τύπου Chase. Μπορεί να ανιχνεύσει πολλαπλούς στόχους και επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση του συστήματος ESSM (Evolved Sea Sparrow Missile), που αποτελεί το κύριο αντιαεροπορικό σύστημα των ελληνικών MEKO-200.

To CEROS-200 είναι ένα σύστημα ελέγχου πυρός μονοπαλμικού πλάτους κύματος με ενεργειακή απολαβή κεραίας 41 dB. Επιτυγχάνει μέγιστο βεληνεκές άνω των 100 χιλιομέτρων, ενώ μπορεί να εμπλέξει τουλάχιστον τέσσερις στόχους ταυτόχρονα.

Σήμερα τα πλοία φέρουν το ραντάρ Signaal MW08 και από δύο ραντάρ ελέγχου πυρός Signaal STIR που επιτρέπουν στα πλοία να εμπλέκουν μόνον δύο εναέριους στόχους με τα βλήματα ESSM.

Επιπλέον έχει τη δυνατότητα προειδοποίησης και ανίχνευσης επερχόμενου βλήματος, ενώ είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στις ηλεκτρονικές παρεμβολές. Υποστηρίζει όλα τα πυροβόλα του πλοίου καθώς και αντιαεροπορικά βλήματα ενεργητικής ή ημι-ενεργητικής καθοδήγησης. Είναι ανοιχτής αρχιτεκτονικής που σημαίνει ότι μπορεί να αναβαθμιστεί εύκολα και με χαμηλό κόστος.

Στον τομέα της ανίχνευσης στόχων επιφανείας το CEROS-200 μπορεί να ανιχνεύσει πάνω από 500 στόχους ενώ στο μέγιστο βεληνεκές η μέγιστη απόκλιση απόστασης είναι μικρότερη των 20 μέτρων και η μέγιστη απόκλιση ταχύτητας είναι μικρότερη των 15 μέτρων το δευτερόλεπτο.

Το σύστημα διαχείρισης μάχης 9LV είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα C4I (Command, Control, Communications, Computers and Intelligence), το οποίο μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε ναυτική πλατφόρμα, μικρού ή μεγάλου εκτοπίσματος (από περιπολικά σκάφη έως αεροπλανοφόρα και υποβρύχια). Το σύστημα έχει αναπτυχθεί σε τρείς διαφορετικές εκδόσεις, ανάλογα με τις απαιτήσεις του πελάτη: 9LV CS (Combat System), 9LV CMS (Combat Management System) και 9LV FCS (Fire Control System).

Το 9LV CMS είναι το κέντρο διοίκησης και ελέγχου του πλοίου ή του υποβρυχίου. Η σπονδυλωτή του σχεδίαση και η ανοιχτή αρχιτεκτονική του επιτρέπουν την επιλογή της κατάλληλης λύσης και την ευκολία μελλοντικής αναβάθμισης με χαμηλό κόστος. Στην πλήρη του διαμόρφωση το 9LV CMS συμπεριλαμβάνει και το 9LV FCS. Έτσι όχι μόνο παρέχει πλήρη και ολοκληρωμένη εικόνα της τακτικής κατάστασης, αλλά και έλεγχο των όπλων του πλοίου. Έχει μικρό βάρος, είναι εύκολο στην εγκατάσταση και έχει χαμηλό κόστος κύκλου ζωής.

Το 9LV CMS συνδυάζει συστήματα και λογισμικό, σε διάφορες διαμορφώσεις, ανάλογα με την απαίτηση. Στόχος η παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης εικόνας της τακτικής κατάστασης. Οι χειριστές του συστήματος έχουν μια ενιαία και ξεκάθαρη εικόνα για το τι συμβαίνει στο πεδίο μάχης. Η εικόνα αυτή παρουσιάζεται με κατανοητά γραφήματα, χάρτες ή δεδομένα. Αυτή η ολοκληρωμένη εικόνα είναι διαθέσιμη στον κυβερνήτη του πλοίου, ο οποίος μπορεί να βασιστεί σ’ αυτή και να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις, σύμφωνα με την αποστολή του.

Μεταξύ της διαδικασίας συλλογής των πληροφοριών και απεικόνισης τους ως μια ενιαία εικόνα, μεσολαβεί μια ολόκληρη, αυτόματη διαδικασία ανάλυσης και σύνθεσης των πληροφοριών αυτών, εντός ενός ασφαλούς πλαισίου πληροφορικής τεχνολογίας. Συνοπτικά το 9LV CMS ελέγχει όλους τους αισθητήρες και τα όπλα του πλοίου, ενώ αξιολογεί τις πληροφορίες και τα δεδομένα συνεχώς, κάτι που επιτρέπει στο σύστημα να ανταποκρίνεται σε ραγδαία μεταλλασσόμενες καταστάσεις.

Τέλος η Saab προχωρά σε πρόταση αλλαγής και του ESM των φρεγατών καθώς και εγκατάσταση του νέου ηλεκτροπτικού αισθητήρα EOS 500.  Η οικογένεια συστημάτων SME προσφέρουν λύσεις στον τομέα των ηλεκτρονικών μέσων υποστήριξης (ESM) και ELINT. Όπως και στην περίπτωση των 9VL, έτσι και τα συστήματα SME έχουν αναπτυχθεί σε διαφορετικές εκδόσεις (SME-50/150/250) ανάλογα με το μέγεθος του πλοίου, με το SME-150 να ενδείκνυται για πλοία επιπέδου κορβέτας και φρεγάτας.

Το σύστημα έχει την ικανότητα της ανάλυσης σημάτων ακόμα και σε περιβάλλον έντονης εκπομπής σημάτων ή σε παράκτιο περιβάλλον. Το SME χρησιμοποιεί βάση δεδομένων για την κατηγοριοποίηση και την αναγνώριση των σημάτων. Ομοίως, ενσωματώνει και σύστημα συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών ELINT. Εξίσου σημαντική είναι και η ικανότητα του SME να ενσωματώνεται και να ελέγχει τα συστήματα αυτοπροστασίας του πλοίου, μειώνοντας τον χρόνο ανταπόκρισης του.

Το EOS 500 είναι σύγχρονο ηλεκτροπτικό σύστημα που δρα σε συνεργασία με το τακτικό σύστημα 9LV καθώς και τα ραντάρ ελέγχου πυρός CEROS των πλοίων. Διαθέτει αισθητήρες ημέρας και νύχτας και μπορεί να εντοπίσει εισερχόμενα κατευθυνόμενα βλήματα κατά του πλοίου ενω στις λειτουργίες του περιλαμβάνεται και ο έλεγχος πυρός οπλικών συστημάτων.

Όλα τα παραπάνω προσφέρονται στο πακέτο της Saab με τιμή μόλις 160 εκατομμύρια ευρώ για τέσσερις φρεγάτες ΜΕΚΟ 200 ΗΝ. Η τιμή αυτή δεν περιλαμβάνει εργασίες σε ελληνικά ναυπηγεία αφού κάτι τέτοιο θα αύξανε το κόστος. Σε κάθε περίπτωση η Saab δύναται να εκτελέσει τις εργασίες εκσυγχρονισμού σε ελληνικό ναυπηγείο.

Ακόμη και εάν δεχθούμε πως η τιμή στην Ελλάδα θα αγγίξει τα 200 με 220 εκατομμύρια ευρώ με εκσυγχρονισμό στην Ελλάδα εντούτοις το σουηδικό πακέτο εξακολουθεί να είναι μια άριστη λύση βάση κόστους οφέλους ενώ το πλέον σημαντικό είναι πως περισσεύει ένα κονδύλι της τάξης των 250 εκατομμυρίων ευρώ για αναβάθμιση οπλικών συστημάτων (πυροβόλο των 127mm) ή ακόμη και αντικατάσταση των CIWS Phalanx με το RAM (ή τουλάχιστον του ενός), εγκατάσταση τηλεχειριζόμενων σταθμών οπλισμού. Επίσης υπάρχει το οικονομικό περιθώριο για αντικατάσταση των υφιστάμενων παρωχημένων ανθυποβρυχιακών συστημάτων με σύγχρονα.