Ολοκληρώνουμε το αφιέρωμά μας στις πρώτες ημέρες των αεροπορικών επιχειρήσεων του Ελληνοϊταλικού πολέμου το Χειμώνα του 1940-41, με το δεύτερο αυτό μέρος. Σκοπός του είναι να αναδείξει το γεγονός ότι παρά την τιτάνια προσπάθεια που καταβλήθηκε επί τέσσερα χρόνια από το καθεστώς Μεταξά, η ΕΒΑ ήταν απροετοίμαστη για πόλεμο με παρατεταμένες χρονικά επιχειρήσεις, ειδικά απέναντι σε μία υπερδύναμη όπως η Ιταλία εκείνη την εποχή.
Δεν ήταν μόνο η δύναμη των διαθέσιμων αεροπλάνων περιορισμένη… Εξοπλισμός υποστήριξης, συντήρησης και επανεξυπηρέτησης στο έδαφος, δεν υπήρχε πρακτικά. Μετά την πτώση της Πολωνίας και της Γαλλίας, «στέρεψαν» και τα ανταλλακτικά, ενώ και οι Βρετανοί που πλέον είχαν μείνει μόνοι απέναντι στις δυνάμεις του Άξονα σε ολόκληρη την Ευρώπη, αδυνατούσαν να προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια στο κομμάτι αυτό. Κάποιες προεργασίες που είχαν γίνει προπολεμικά με σκοπό να δημιουργηθούν επαρκή και κατάλληλα για επιχειρήσεις πεδία προσγείωσης στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα, δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ λόγω εξαιρετικά περιορισμένου χρόνου και επίσης εξαιρετικά περιορισμένων κονδυλίων.
Με το που έπεσαν οι πρώτες δυνατές βροχές κατά συνέπεια, τα χωράφια που η ΕΒΑ χρησιμοποιούσε ως πεδία προσγείωσης από το καλοκαίρι του 1940, για να διασπείρει τα αεροπλάνα της και να τα φέρει πιο κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, μετατράπηκαν σε λασπότοπους… Από την άλλη πλευρά οι καιρικές συνθήκες θεωρείται δεδομένο ότι βοήθησαν περισσότερο την ΕΒΑ και τον Ελληνικό Στρατό, από ότι τους δυσχέραναν! Και αυτό γιατί η Ιταλική Αεροπορία δεν μπόρεσε, ή δεν θέλησε, να αξιοποιήσει τη συντριπτική υπεροχή της. Επειδή και τα πεδία επιχειρήσεων των Ιταλών στην Αλβανία, μετατράπηκαν σε λασπότοπους, οι Μοίρες Δίωξης και Βομβαρδισμού που είχαν μετασταθμεύσει εκεί, αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα στο σύνολο σχεδόν των εξόδων που αποπειράθηκαν ή τελικά πραγματοποίησαν. Σε ότι αφορά στις μονάδες βομβαρδισμού, οι Ιταλοί αξιοποίησαν τα ταχύτερα και μεγαλύτερης ακτίνας CANT Z1007 Alcione από βάσεις στη Νότια Ιταλία, για τις επιθέσεις τους σε μεγάλα αστικά κέντρα και λιμάνια, όπως αυτά της Πάτρας και της Θεσσαλονίκης, αλλά με περιορισμούς. Και κυρίως χωρίς να δώσουν στις ενέργειές τους αυτές μαζικό χαρακτήρα…
Σε αντίθετη περίπτωση οι ελληνικές Μοίρες Δίωξης, που όπως θα δείτε έχασαν σχεδόν το 50% της δύναμης των αεροσκαφών τους κατά την πρώτη κιόλας εβδομάδα των επιχειρήσεων, απλά θα αδυνατούσαν να έχουν, έστω και τυπική, παρουσία…
1 NOEMBPIOY 1940:
-Σημαντική βελτίωση του καιρού. Στις 8:35 δέκα αεροσκάφη τύπου S.M.79 του 105ης Αυτόνομης Σμηναρχίας Βομβαρδισμού απογειώνονται από το αεροδρόμιο των Τιράνων με αποστολή τον
βομβαρδισμό, του λιμανιού κυρίως, της Θεσσαλονίκης. Στην αποστολή τίθεται επικεφαλής ο γαμπρός του Μουσσολίνι και υπουργός εξωτερικών της Ιταλίας Galeazzo Ciano o oποίος ήταν
και διοικητής της μονάδας και έφερε τον βαθμό του Αντισμήναρχου. Στους σχηματισμούς των βομβαρδιστικών κάλυψη παρείχαν πέντε CR 42 της 393ης Μ.Δ. του 160ης σμηναρχίας με
έδρα το αεροδρόμιο της Κορυτσάς και επικεφαλής τον Επισμηναγό (Maggiore) Angelo Mastragostino. Επτά PZL 24 της 22ης Μ.Δ. απογειώθηκαν από το αεροδρόμιο του Σέδες για να αναχαιτίσουν τους εισβολείς χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ένα CR 42 υπέστη σοβαρές ζημιές αλλά κατόρθωσε να επιστρέψει στην Κορυτσά.
-Δεύτερη Ιταλική επιδρομή από δέκα αεροσκάφη τύπου Z.1007bis των 260ης και 263ης M.B. (106η και 107η σμηναρχία της 47ης Πτέρυγας Βομβαρδισμού) με έδρα το Grottaglie της Ιταλίας, συνοδευόμενα από τέσσερα CR 42 της 393 Μ.Δ. βομβαρδίζουν την Λάρισα και στη συνέχεια την Θεσσαλονίκη. Διοικητής της 260ης είναι ο γιός του Μουσσολίνι Σμηναγός Bruno Mussolini, ενώ λέγεται ότι στην συγκεκριμένη αποστολή συμμετείχε και ο δεύτερος γιος του Ιταλού δικτάτορα, Vittorio. Και κατά την διάρκεια της επιδρομής αυτής τα Ιταλικά αεροσκάφη ενεπλάκησαν με PZL 24 της 21ης Μ.Δ. που επιχειρούσε από πεδίο (Βασιλική Τρικάλων) στην Καλαμπάκα. Κατά την διάρκεια της εμπλοκής ένα αεροσκάφος της 263ης M.B. υπέστη σοβαρές ζημιές αλλά το πλήρωμα κατόρθωσε να το επαναφέρει σε Ιταλικό έδαφος. Κατά την διάρκεια των δύο αυτών επιδρομών 59 Θεσσαλονικείς
βρήκαν το θάνατο και 84 τραυματίστηκαν, ενώ στην Λάρισα οι νεκροί έφτασαν τους 14 και οι τραυματίες τους 10.
-H Ιταλική Αεροπορία εκτελεί επιδρομές σε όλη σχεδόν την Ελληνική επικράτεια και πιο συγκεκριμένα στον Πειραιά με αποτέλεσμα τον τραυματισμό τριών πολιτών, στην Κέρκυρα με 8 νεκρούς και 37 τραυματίες, την Κόρινθο με έναν νεκρό, τα Χανιά με 6 νεκρούς και 25 τραυματίες, το Μέτσοβο, τα Μέγαρα, την Καστοριά, την Θήβα και το Ρέθυμνο, ενώ επλήγη και η εγκατάσταση του ασυρμάτου της Πρέβεζας.
-Την ημέρα αυτή το 150ο γκρούπ μετασταθμεύει από το Τορίνο με τις 363, 364, και 365 Μ.Δ. με δύναμη 36 συνολικά αεροσκαφών CR.42. H 363η επιχειρεί πλέον από το αεροδρόμιο των Τιράνων
με διοικητή τον Σμηναγό Luigi Mariotti, η 364 από τον Αυλώνα με διοικητή τον Σμηναγό Nicola Magaldi και η 365η από το Αργυρόκαστρο με διοικητή τον Σμηναγό Giorgio Graffer. Λίγο μετά την άφιξή τους αεροσκάφη των 364 και 365 Μ.Δ. απογειώνονται για την παροχή συνοδείας σε Ιταλικές M.B. σε επιδρομή στην Κέρκυρα.
-Αργά το απόγευμα λίγο πριν από την δύση του ήλιου, τρία Blenheim IV της 32ης M.B. απογειώθηκαν με αποστολή τον Βομβαρδισμό των αεροδρομίων Ντρένοβας και Κορυτσάς. O βομβαρδισμός στην Ντρένοβα δεν είχε κάποιο αποτέλεσμα στην Κορυτσά όμως ένα από τα Ελληνικά Blenheims με χειριστή τον Υποσμηναγό Μαργαρίτη K. έπληξε το κτίριο που στέγαζε το κέντρο επιχειρήσεων των μονάδων που έδρευαν εκεί με αποτέλεσμα τον θάνατο ανεξακρίβωτου αριθμού χειριστών κατά πλειοψηφία (αναφορές έχουν γίνει για 40, 25, ή 15 άτομα) και τον τραυματισμό 20. Κανένα Ιταλικό αεροσκάφος δεν έπαθε ζημιές στο έδαφος, λίγο μετά το τέλος της επιδρομής όμως ένα CR 32
και ένα CR42 προερχόμενα από το αεροδρόμιο των Τιράνων καταστράφηκαν επιχειρώντας να προσγειωθούν στον γεμάτο κρατήρες διάδρομο του αεροδρομίου. Κατά την διάρκεια της
επιστροφής το ένα από τα τρία Blenheims με χειριστή τον Υποσμηναγό Μαραβέλια Φ. χάθηκε πάνω από τον Θεσσαλικό κάμπο. Αναζητώντας το αεροδρόμιο της Βασιλικής το πλήρωμα πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση σε ένα χωράφι, όπου οι αγρότες έκαιγαν ξερά χόρτα, πιστεύοντας ότι βρισκόταν πάνω από το αεροδρόμιο και ότι οι φωτιές αποτελούσαν την σήμανση του διαδρόμου!!!.
-Στις 17:20 δύο Potez 63.3 της 31ης M.B. με πληρώματα τους Ανθυποσμηναγό Τρουπάκη N. χειριστή, Χρηστίδη X. πολυβολητή και Ανθυποσμηναγό Βλαντούση A. χειριστή, Μεττάκο Ελ. πολυβολητή απογειώνονται από το αεροδρόμιο των Νιαματών με αποστολή την προσβολή Ιταλικών μηχανοκίνητων τμημάτων στα Δολιανά. Μισή ώρα αργότερα στις 17:50 λόγω προβλημάτων που παρουσίασε ο ένας κινητήρας του, απογειώνεται και τρίτο Potez με την ίδια αποστολή και πλήρωμα τους Σμηναγό Κουζίγιαννη Λ. χειριστή και έφεδρο Ανθυποσμηναγό Κόβατζη Σ. πολυβολητή. H αποστολή στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία αλλά κατά την επιστροφή ο Κουζίγιαννης χάνει τον προσανατολισμό του πάνω από τον Θεσσαλικό κάμπο γιατί παρά το ότι είχε συμφωνηθεί με την διοίκηση αεράμυνας να παραμείνει ανοικτός ένας προβολέας κατακόρυφα στην Λάρισα σαν σημείο αναφοράς, ο Στρατός δεν κράτησε την υπόσχεσή του. Βλέποντας τον χρόνο να περνά ο Κουζίγιαννης αποφασίζει να κατευθυνθεί προς το λεκανοπέδιο της Αττικής. Κατόρθωσε τελικά να φτάσει πάνω από την Σαλαμίνα όπου εντοπίστηκε από τους προβολείς της αεράμυνας ενώ φτάνοντας πάνω από το Φάληρο εξαντλούνται τα καύσιμά του και οι κινητήρες σβήνουν. Οι A/A πυροβολαρχίες Μενιδίου και
Κηφισιάς που είχαν έγκαιρα ειδοποιηθεί καθοδήγησαν με τους προβολείς τους το Potez μέχρι το αεροδρόμιο Τατοϊου όπου ο Κουζίγιαννης πραγματοποίησε μία ατυχή αναγκαστική προσγείωση.
Μόλις οι τροχοί ακούμπησαν στο έδαφος η αριστερή πτέρυγα προσέκρουσε πάνω σε ένα AVRO 504 το οποίο είχε τοποθετηθεί μαζί με άλλα οχήματα και αντικείμενα στο διάδρομο για να παρεμποδίσει μία αιφνίδια πιθανή αεραπόβαση των Ιταλών!!!. O Κόβατζης τραυματίστηκε ελαφρά ενώ ο Κουζίγιαννης επέζησε με δύο σπασμένους σπονδύλους και δεν ξαναπέταξε ποτέ…
2 NOEMBPIOY 1940:
-Στις 7:00 το πρωί τρία PZL 24 της 21ης Μ.Δ. που αποσπάσθηκαν στο πεδίο προσγείωσης της Βασιλικής απογειώνονται με χειριστές τους Υποσμηναγό Σακελλαρίου I. (επικεφαλής),
Ανθυποσμηναγό Κατσαρό I. και Σμηνία Παπαδόπουλο X. και αποστολή την καταδίωξη άγνωστου τρικινητήριου μονοπλάνου που πετούσε σε απόσταση δύο χιλιομέτρων δυτικά του αεροδρομίου σε
ύψος 100 μέτρων. Οι τρεις χειριστές επιτέθηκαν στο αεροσκάφος αναγκάζοντας το πλήρωμα να πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση στην δεξιά όχθη του Πηνειού δυτικά της πόλης των
Τρικάλων. Λίγο αργότερα αποκαλύφθηκε ότι το αεροσκάφος ήταν ένα Junkers 52 που ανήκε στην Ελληνική Εταιρία Εναερίων Συγκοινωνιών (Ε.Ε.Ε.Σ.) με κυβερνήτη τον εν αποστρατεία
Σμηναγό Φραγκίστα Γ.!!!.
-Στίς 11:05 τα ίδια αεροσκάφη απογειώνονται ξανά κατόπιν διαταγής της Διοίκησης Αεροπορίας Βομβαρδισμού (Δ.Α.Β) με αποστολή την κάλυψη της 8ης Μεραρχίας Ιππικού. Επικεφαλής του
σχηματισμού τίθεται και πάλι ο Υποσμηναγός Σακελλαρίου με τον Παπαδόπουλο δεξιά και τον Κατσαρό αριστερά του. O ασύρματος του Σμηνία Παπαδόπουλου ήταν εκτός λειτουργίας. Όταν ο
σχηματισμός έφτασε στην περιοχή περιπολίας πάνω από το βουνό Μιτσικέλι βόρεια των Ιωαννίνων κοντά στην Ζίτσα σε ύψος 3000 μέτρων, εντόπισε σχηματισμό πέντε Z 1007bis με πορεία προς
Βορρά. Οι Κατσαρός και Σακελλαρίου κατόπιν συνεννοήσεως επιτίθενται αμέσως στα Ιταλικά βομβαρδιστικά χωρίς να αντιληφθούν ότι τρία CR 42 που πετούσαν ψηλότερα τους είχαν
εντοπίσει και είχαν ήδη πάρει θέσεις βολής πίσω τους. H επίθεση των Ιταλικών καταδιωκτικών στράφηκε στο αεροπλάνο του Σακελλαρίου ο οποίος δεν πρόλαβε να αντιδράσει και χτυπήθηκε
θανάσιμα. Το αεροπλάνο του Υποσμηναγού συνετρίβει λίγο έξω από την Ζίτσα. O Παπαδόπουλος που κατά πάσα πιθανότητα είχε δει πρώτος τα Ιταλικά καταδιωκτικά δεν είχε την δυνατότητα να
ειδοποιήσει τους δύο συναδέλφους του και έτσι βρέθηκε μόνος αντιμέτωπος με τα CR 42. Στην προσπάθειά του να αποφύγει τα Ιταλικά πυρά μπήκε σε ανοικτή αριστερή στροφή όταν μία ριπή
πολυβόλου πέτυχε την δεξαμενή καυσίμου και το αεροπλάνο τυλίχτηκε στις φλόγες και κατέπεσε έξω από τα Γιάννενα. O Σμηνίας Παπαδόπουλος σκοτώθηκε πριν την ανάφλεξη του αεροπλάνου από χτύπημα στο κεφάλι. O Κατσαρός που δεν είχε καν αντιληφθεί τα Ιταλικά καταδιωκτικά συνέχιζε την επίθεση στον σχηματισμό των βομβαρδιστικών όταν είδε το αεροπλάνο του Παπαδόπουλου να πέφτει φλεγόμενο. Στην συνέχεια δέχεται την επίθεση όλων των Ιταλικών καταδιωκτικών και μπαίνοντας σε
αριστερή κλειστή στροφή πέφτει σε περιδίνηση από την οποία βγαίνει μετά από λίγα δευτερόλεπτα. Οι Ιταλοί συνεχίζουν να βάλλουν εναντίον του και έτσι αναγκάζεται να ρίξει ο ίδιος το PZL σε περιδίνηση για δεύτερη φορά οριζοντιώνοντας σε πολύ μικρό ύψος. Χωρίς να έχει οπτική επαφή με εχθρικά αεροσκάφη πλέον αλλά και χωρίς πυρομαχικά πήρε πορεία επιστροφής. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν την κατάρριψη τριών ή τεσσάρων Ιταλικών αεροσκαφών κατά την διάρκεια της αερομαχίας αυτής.
-Λόγω της σημαντικής βελτίωσης του καιρού οι Ιταλικές M.B. πραγματοποίησαν επιδρομές καθόλη την διάρκεια της ημέρας. Το πρωί τέσσερα S.81 που ανήκαν στις 39η και 40η Πτέρυγες της
38ης Σμηναρχίας Βομβαρδισμού και επιχειρούσαν από τον Αυλώνα, επιτέθηκαν στα Δολιανά. Ένα από τα αεροσκάφη της 202ης M.B. χτυπήθηκε από Ελληνικά A/A και εξεράγει στον αέρα σε ύψος 3000 ποδών περίπου, σκοτώνοντας όλα τα μέλη του πληρώματος. Κυβερνήτης του αεροσκάφους ήταν ο Ανθυπασμηναγός (Sottoten) F. Ruggero.
-Επίσης αεροσκάφη S.81 της 37ης Πτέρυγας βομβάρδισαν την Κέρκυρα. Λίγο αργότερα έξι Junkers Ju-87B Stuka της 96ης Σμηναρχίας συνοδευόμενα από υδροπλάνα Cant Z .506B της 35ης
Πτέρυγας, βομβαρδίζουν για δεύτερη φορά το νησί προξενώντας μεγάλες υλικές ζημιές.
-Πέντε Ju.87R με μεγαλύτερη ακτίνα δράσης βομβάρδισαν την πόλη των Ιωαννίνων μαζί με 10 Z.1007 bis της 47ης Πτέρυγας.
-Εννέα Z.1007bis της 47ης Πτέρυγας έπληξαν την Λάρισα και τον σιδηροδρομικό σταθμό Γιδά.
-Δέκα BR 20 της 37ης Πτέρυγας βομβάρδισαν την Πάτρα. Εναντίον της πόλης εκείνη την ημέρα έγιναν τρεις επιδρομές.
-Εννέα Z.1007bis της 50ης αυτόνομης Σμηναρχίας που επιχειρούσε από το Μπρίντεζι στις 13:10 εμπλέκονται με 8 PZL-24 της 22ης Μ.Δ. ενώ πετούσαν προς την Θεσσαλονίκη. O
Ανθυποσμηναγός Μητραλέξης M. επιτίθεται στο με αριθμό ουράς MM.22381 Ιταλικό βομβαρδιστικό μέχρι που τα πυρομαχικά του εξαντλούνται. Σε μία ύστατη προσπάθεια να καταρρίψει το
εχθρικό αεροπλάνο βύθισε με πλήρη στοιχεία κινητήρα και με την έλικα τσάκισε το κάθετο σταθερό του με αποτέλεσμα να πέσει σε περιδίνηση και να συντριβεί κοντά στο χωριό Γερακαρού στην
περιοχή του Λαγκαδά. Μετά την στρέβλωση των πτερύγων της έλικας και την καταστροφή του κινητήρα του Δ 130 ο Μητραλέξης προσγειώνεται αναγκαστικά κοντά στο σημείο που προσεδαφίστηκαν τα τέσσερα μέλη του πληρώματος, αφού κατόρθωσαν να εγκαταλείψουν το
ακυβέρνητο Z 1007 bis. O χειριστής του αεροσκάφους Ανθυποσμηναγός Pasqualotto B. σκοτώθηκε. O Μητραλέξης μετά την προσγείωσή του αιχμαλώτισε και τα τέσσερα μέλη του πληρώματος και τα οδήγησε στην Στρατιωτική Διοίκηση Θεσσαλονίκης.
-Κατά την διάρκεια της ίδιας αερομαχίας ο Σμηνίας Δάγκουλας ανέφερε ότι κατέρριψε άλλο ένα Ιταλικό βομβαρδιστικό που αποκόπηκε από τα άλλα αεροσκάφη του σχηματισμού αφού το καταδίωξε σχεδόν μέχρι τα Αλβανικά σύνορα. Επιστρέφοντας όμως τα καύσιμα του εξαντλήθηκαν και πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση στη Βέροια.
-Άλλη μία επιβεβαιωμένη κατάρριψη της 22ης Μ.Δ. ήταν αυτή του Z 1007bis με αριθμό ουράς MM 22152 της 210ης M.B το οποίο κατέπεσε στο χωριό Αμπελόκηποι νότια της Καστοριάς, ενώ
σοβαρές ζημιές προκλήθηκαν σε άλλο ένα αεροσκάφος της 211ης M.B. που κατόρθωσε να επιστρέψει στο Μπρίντεζι με έναν πολυβολητή νεκρό.
-Στις 15:30 όλα τα διαθέσιμα αεροπλάνα (πέντε ή έξι συνολικά) της 22ης Μ.Δ. απογειώνονται ξανά για να αναχαιτίσουν εχθρικούς σχηματισμούς που πλησίαζαν την Θεσσαλονίκη. Αυτή τη φορά οι
Ιταλοί επανήλθαν με σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό βομβαρδιστικών που έφτανε τα 15, συνοδευόμενα από 7 CR 42. Πάνω από τον Αξιό άρχισε μία σκληρή αερομαχία αποτέλεσμα της οποίας ήταν η
κατάρριψη του Σμηνία Λαμπρόπουλου K. από Ελληνικής πλευράς. O Λαμπρόπουλος πριν χτυπηθεί επιτέθηκε στον αρχηγό του σχηματισμού των CR 42 και τον τραυμάτισε θανάσιμα γεγονός που
επιβεβαιώθηκε λίγο αργότερα όταν το αεροπλάνο βρέθηκε προσγειωμένο σε ένα χωράφι με τον χειριστή νεκρό, ακόμη δεμένο στο κάθισμά του. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο
διοικητής της 22ης Μ.Δ. Σμηναγός Αντωνίου A., κατέρριψε ένα CR 42 σε εκείνη την αερομαχία. Μικρές ζημιές προκλήθηκαν και στο αεροσκάφος του Επισμηνία Φίλη Δ. ο οποίος παρά τον τραυματισμό του κατόρθωσε να προσγειωθεί στο Σέδες.
-H 24η Σμηναρχία αποτελούμενη από τις 354η 355η και 361η Μοίρες Διώξεως και διοικητή τον Αντισμήναρχο Eugenio Leotta μετασταθμεύει με όλη την δύναμη των Fiat G.50bis που διέθετε
στο αεροδρόμιο των Τιράνων.
-Αναφέρεται ότι ο συνολικός αριθμός των Ιταλικών αεροσκαφών που έδρασαν εκείνη την ημέρα ανήλθε σε 170, ενώ οι απώλειες από τις επιδρομές έφτασαν τους 86 νεκρούς και 165 τραυματίες στην
πλειοψηφία Θεσσαλονικείς.
-Τις πρώτες βραδινές ώρες τρία Blenheim Mk.IV της 32ης M.B. βομβαρδίζουν και πάλι το αεροδρόμιο της Κορυτσάς με αποτέλεσμα την καταστροφή ενός CR 42 και τον θάνατο του χειριστή του
Επισμηνία (Sergente) Pippo Ardesio. Κατά την διάρκεια της επίθεσης ο Ιταλός χειριστής επιχειρώντας να απογειωθεί παρασύρθηκε από το ωστικό κύμα μίας έκρηξης με αποτέλεσμα να συντριβεί έξω από τον διάδρομο.
-Νωρίς το πρωί τρία αεροσκάφη Breguet 19 της 2ης Μοίρας Στρατιωτικής Συνεργασίας, απογειώνονται από το αεροδρόμιο της Κοζάνης για την εκτέλεση αποστολών αναγνώρισης και προσβολής Ιταλικών επίγειων τμημάτων, πετώντας σε διαφορετικούς τομείς πάνω από το μέτωπο. Στις 7:00 το ένα από τα αεροσκάφη με πλήρωμα τους Σμηνία Κατσούλα I. χειριστή και Ανθυποσμηναγό Καρακίτσο Δ. παρατηρητή, ακολουθώντας την διαδρομή Σαμαρίνα-Ρωμηός-Κεράσοβο-Φούρκα, εντοπίζει συγκέντρωση στρατεύματος στον δρόμο Σαμαρίνας-Δίστρατου. Κατεβαίνοντας χαμηλότερα το πλήρωμα επιβεβαιώνει την ταυτότητα των επίγειων
τμημάτων καθώς οι Ιταλοί ανοίγουν διάπλατα τα πλαίσια αναγνώρισης θεωρώντας προφανώς το αεροσκάφος φίλιο. Με την επιστροφή τους στην Κοζάνη οι δύο αεροπόροι ενημερώνουν αμέσως
την διοίκηση του B Σώματος Στρατού χωρίς ίσως να συνειδητοποιούν ότι μόλις είχαν “παραδώσει” την πιο σημαντική πληροφορία που ουσιαστικά καθόρισε και την έκβαση του
Ελληνο-Ιταλικού πολέμου.
-Λίγο αργότερα κατόπιν διαταγής του επιτελάρχη του B Σώματος Στρατού απογειώνεται άλλο ένα Breguet της 2ης Μ.Σ.Σ. με πλήρωμα τους Ανθυποσμηναγό Κοντολέφα M. παρατηρητή και
Σμηνία Σκλήρη M. χεριστή και αποστολή την ενημέρωση με ρίψη φακέλου οδηγιών μίας Ίλης Ιππικού που κατευθυνόταν προς τις εχθρικές θέσεις, αλλά και Ελληνικών μονάδων στην περιοχή
του Μετσόβου. Οι οδηγίες «παραδόθηκαν» χωρίς κανένα πρόβλημα στην Ίλη, στο Μέτσοβο όμως το πλήρωμα αντιμετώπισε σθεναρή αντίσταση και κινδύνευσε από φίλια αντιαεροπορικά πυρά
οπότε αναγκάστηκε να ματαιώσει την αποστολή επιστρέφοντας στην Κοζάνη.
-Στις 14:00 τρία Breguet φορτωμένα με βόμβες των 100 και των 22 κιλών, απογειώνονται με πληρώματα τους Σμηναγό Κουτσούκο H. διοικητή της 2ης ΜΣΣ και επικεφαλή του σχηματισμού και
Ανθυποσμηναγό Καρακίτσο σαν παρατηρητή, Σμηνία Σκλήρη M. χειριστή – Πολίτη Δ. παρατηρητή και τέλος Νικολακόπουλο E. χειριστή και Μαρουλάκο Π. παρατηρητή, με αποστολή την επιβεβαίωση της πρωινής πληροφορίας και την προσβολή των Ιταλικών τμημάτων. Φτάνοντας πάνω από το Ρωμηό τα Ελληνικά πληρώματα εντοπίζουν τις θέσεις των Ιταλών και αρχίζουν την επίθεση βυθίζοντας σε πολύ μικρό ύψος (κάτω από τα 100 μέτρα) προξενώντας σοβαρές ζημιές. Επιστρέφοντας συνάντησαν μία
Επιλαρχία Ιππικού στην οποία και έριξαν με ερματισμένο φάκελο πληροφορίες σχετικά με τις ακριβείς θέσεις των Ιταλών όπως τις είχαν σημειώσει λίγο πριν.
3 NOEMBPIOY 1940:
-Οι Ιταλοί βομβαρδίζουν ξανά την Θεσσαλονίκη με εννέα Z-1007bis της 47ης Πτέρυγας που συνοδευόταν από τα πρωτοεμφανιζόμενα Fiat G 50 bis της 24ης Π.Δ.. Πέντε συνολικά PZL
24 της 22ης Μ.Δ. απογειώθηκαν από το αεροδρόμιο της Μίκρας για να αναχαιτίσουν τους Ιταλικούς σχηματισμούς. O Υποσμηναγός Γιαννικώστας K. αφού καταδίωξε ένα Ιταλικό βομβαρδιστικό που
αποσπάστηκε από τον σχηματισμό του, κατόρθωσε να το καταρρίψει πάνω από Γιουγκοσλαβικό έδαφος. Η κατάρριψη επιβεβαιώθηκε και από τον Στρατό. Άλλο ένα Z 1007bis με αριθμό MM21673
της 262ης M.B. κατέρριψε ο Επισμηνίας Π. Αργυρόπουλος αν και οι A/A πυροβολαρχίες διεκδίκησαν την κατάρριψη αυτή. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν ότι και ο Σμηνίας Δάγκουλας
κατέρριψε ένα Ιταλικό καταδιωκτικό. Οι A/A πυροβολαρχίες της Θεσσαλονίκης κατέρριψαν τρία Ιταλικά βομβαρδιστικά δύο από τα οποία έπεσαν μέσα στην πόλη και ένα έξω από το χωριό
Χαρμανίκιοι. Τα συντρίμμια μέσα στο Ελληνικό έδαφος επιβεβαίωσαν λίγο αργότερα την κατάρριψη 12 συνολικά Ιταλικών αεροσκαφών κατά πλειοψηφία βομβαρδιστικών στις επιδρομές της Θεσσαλονίκης. Μέχρι και το τέλος του χρόνου οι Ιταλοί δεν βομβάρδισαν ξανά την πόλη…
– H 21η Μ.Δ. ύστερα από τα τραγικά συμβάντα της προηγούμενης ημέρας στέλνει τέσσερα PZL για κάλυψη της 8ης Μεραρχίας. Την ίδια στιγμή οι Ιταλοί κάλυπταν τον ίδιο τομέα με 20 έως 25
αεροσκάφη. Χειριστές των τεσσάρων αεροσκαφών της 22ης Μ.Δ. ήταν οι Σμηναγός Κέλλας I., διοικητής της 22ης, Υποσμηναγός Στυλιανόπουλος M., Σμηνίας Κωστορίζος N. και Σμηνίας
Χριζόπουλος K. O Χριζόπουλος αμέσως μετά την απογείωση του αναγκάστηκε να ματαιώσει και να πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση λόγω διαρροής λαδιού. Στην επιστροφή ο Κωστορίζος που παρείχε κάλυψη στους δύο συναδέλφους του πετώντας ψηλότερα δέχτηκε την επίθεση Ιταλικών καταδιωκτικών σε ύψος 6000 μέτρων. Λόγω του ότι ο ασύρματός του ήταν εκτός λειτουργίας δεν
μπόρεσε να ειδοποιήσει τους άλλους χειριστές, κατόρθωσε όμως να διαφύγει παρά το ότι το αεροσκάφος του είχε υποστεί σοβαρές ζημιές και να προσγειωθεί αναγκαστικά στις Ελληνικές γραμμές.
-Οκτώ Blenheim IF της 30ης Μοίρας της R.A.F. προσγειώνονται στην Ελευσίνα υπό την διοίκηση του Επισμηναγού Shannon μαζί με τέσσερα Bristol Bombay της 216ης Μοίρας.
4 NOEMBPIOY 1940:
– Τέσσερα Ju 87 R της 96ης Σμηναρχίας συνοδευόμενα από το πρωτότυπο του Savoia S.86, χειριστής του οποίου ήταν ο αρχιδοκιστής της εταιρίας Ανθυπασπιστής Elio Scarpini,
προσβάλουν Ελληνικά τμήματα και στόχους σε όλο σχεδόν το μήκος του μετώπου.
-Αεροσκάφη S.79 και S.81 της 38ης Πτέρυγας βομβαρδισμού πλήττουν επίσης τις Ελληνικές δυνάμεις κατά μήκος του μετώπου. Ο Ελληνικός Στρατός ανέφερε την κατάρριψη ενός S.81 που συνετρίβει με αποτέλεσμα τον θάνατο του χειριστή Επισμηναγού Mosca και των τεσσάρων υπολοίπων μελών του
πληρώματος.
-Οκτώ Z1007bis της 50ης Σ.Β. βομβαρδίζουν το λιμάνι του Βόλου. Αναφέρεται η κατάρριψη ενός αεροσκάφους από Ελληνικά A/A πυροβόλα.
-Βάσει αναφορών των 21ης και 23ης Μ.Δ. τρία Ιταλικά βομβαρδιστικά καταρρίφθηκαν εκείνη την ημέρα, δύο από τον Ανθυποσμηναγό Κατσαρό και ένα από χειριστή της 23ης το όνομα του οποίου δεν έγινε γνωστό. Οι Ιταλοί δεν επιβεβαίωσαν ποτέ αυτές τις καταρρίψεις.
-Τα χαράματα ένα Breguet 19 της 2ης Μ.Σ.Σ. απογειώνεται από το «αεροδρόμιο» της Κοζάνης με πλήρωμα τους Ανθυποσμηναγό Βολάνη Α., χειριστή και Ανθυποσμηναγό Καρακίτσο Δ. παρατηρητή, για αποστολή αναγνώρισης επιβεβαιώνοντας την υποχώρηση των Ιταλικών δυνάμεων, από τις αρχικές τους θέσεις στην περιοχή της Σαμαρίνας.
-Λίγο αργότερα τρία Breguet 19 απογειώνονται με αποστολή την καταγραφή των Ιταλικών θέσεων και την προσβολή τους. Φτάνοντας στην περιοχή της Σαμαρίνας αρχίζουν την προσβολή των Ιταλικών τμημάτων από πολύ μικρό ύψος, προξενώντας σοβαρές ζημιές. Τέσσερα CR 42 της 395 Μ.Δ. εντοπίζουν τα Ελληνικά αεροσκάφη και αμέσως τα δύο με χειριστές τους Ανθυποσμηναγό Lorenzo Clerici και Επισμηνία Domenico Facchini επιτίθενται, ενώ τα άλλα δύο παραμένουν στο ύψος τους παρέχοντας κάλυψη. Τα Ελληνικά πληρώματα αρχικά αιφνιδιάστηκαν κατόπιν όμως ανταπέδωσαν τα πυρά χωρίς όμως αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα της εμπλοκής ήταν η κατάρριψη του Breguet 19 με πλήρωμα τους Επισμηναγό Κατάσσο Φρειδερίκο, χειριστή και Ανθυποσμηναγό
Σαρβάνη Αχιλλέα, παρατηρητή. Το αργοκίνητο Breguet πήρε φωτιά στον αέρα και συνετρίβει λίγα δευτερόλεπτα αργότερα ενώ και τα δύο μέλη του πληρώματος θα πρέπει να είχαν ήδη σκοτωθεί από τα πυρά των CR 42. Το δεύτερο Breguet (αρ. Σ.418) με πλήρωμα τους Σμηναγό Κουτσούκο, χειριστή και Υποσμηναγό Καρακίτσο, παρατηρητή, υπέστη σοβαρές ζημιές αλλά χάρη στους επιδέξιους χειρισμούς του Σμηναγού κατόρθωσε να διαφύγει και να πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση σε ένα χωράφι δύο χιλιόμετρα νότια του χωριού Ξηρολίμνη δυτικά της Κοζάνης. O Καρακίτσος που είχε τραυματιστεί κατά την διάρκεια της εμπλοκής μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο της Κοζάνης, ενώ πάνω στο κατεστραμένο Breguet μετρήθηκαν τα «ίχνη» 52 βλημάτων. Το τρίτο Breguet με πλήρωμα τους Ανθυποσμηναγό Μουλόπουλο Δ., χειριστή και Αρχισμηνία Κροκίδη A. παρατηρητή, υπέστη επίσης ζημιές αλλά κατόρθωσε πετώντας πολύ χαμηλά να διαφύγει και να επιστρέψει στο αεροδρόμιο της Κοζάνης.
-Αναφέρεται ότι αεροσκάφη των 31ης και 32ης M.B. έπληξαν Ιταλικά μηχανοκίνητα τμήματα στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας.
-Πρώτη αποστολή της 30ης M.B. της R.A.F., με απογείωση από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας για πτήση περιπολίας κατά την διάρκεια της οποίας οι Άγγλοι καταδίωξαν ένα υδροπλάνο τύπου
Cant Z.501 που διέφυγε μπαίνοντας στην πυκνή νέφωση.
5 NOEMBPIOY 1940:
-Άλλα τέσσερα Blenheim IF της 30ης M.B. της RAF προσγειώνονται στην Ελευσίνα προερχόμενα από την Αίγυπτο.
-H Ιταλική Αεροπορία πραγματοποιεί αναγνωριστικές πτήσεις και προσβολές στόχων εδάφους στον άξονα Κέρκυρας-Ιωαννίνων ενώ βομβαρδίζονται το Παλαιό Φάληρο και ο Πειραιάς. Κατά την
διάρκεια του βομβαρδισμού του Πειραιά αναφέρεται η κατάρριψη δύο Ιταλικών βομβαρδιστικών, η μία από τις οποίες έγινε από την RAF.
-H 31η M.B. με τρία Potez 63.3 βομβαρδίζει για άλλη μία φορά το αεροδρόμιο της Κορυτσάς με αποτέλεσμα την καταστροφή τριών καταδιωκτικών καθώς και εγκαταστάσεων. Το αεροδρόμιο επλήγη με 24 βόμβες από ύψος 300 περίπου μέτρων.
-Έξι Fairey Battle της 33η M.B. βομβαρδίζουν το αεροδρόμιο του Αργυροκάστρου με βόμβες των 100 κιλών. Κατά την απογείωση τους ένα από τα Ελληνικά αεροσκάφη συνετρίβει, το πλήρωμα όμως
διασώθηκε.
