H προπαρασκευή

Κάτι που είναι σχετικά άγνωστο, είναι το ότι το Καλοκαίρι του 1940 ήταν μία πολύ θερμή περίοδος για την Ελλάδα. Οι ιταλικές προκλήσεις είχαν κλιμακωθεί επικίνδυνα. Η τότε ελληνική κυβέρνηση προσπάθησε να κερδίσει χρόνο και να μείνει έξω από τη δίνη του πολέμου η οποία «κατάπινε» όλη την Ευρώπη, για όσο περισσότερο χρονικό διάστημα μπορούσε. Παράλληλα προσπάθησε ακόμη και την τελευταία εκείνη περίοδο πριν το ιταλικό τελεσίγραφο της 28^ης Οκτωβρίου να συνεχίσει το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και επανεξοπλισμού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Σε αντίθεση με τη Μεγάλη –τότε- Βρετανία, κατόρθωσε λίγα πράγματα, τουλάχιστον σε ότι αφορούσε τις δυνατότητες και την περαιτέρω ανάπτυξης της Ελληνικής Αεροπορίας. Αναγνωρίζοντας έγκαιρα τα προβλήματα εφοδιασμού σε υλικό και ανταλλακτικά από το σύνολο των ευρωπαίων προμηθευτών της για την Αεροπορία, η τότε κυβέρνηση Μεταξά έκανε ότι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν… Ακόμη και από τις ΗΠΑ παρήγγειλε αεροσκάφη (F4 Wildcat που παραλήφθηκαν από το Royal Navy ως Martlet). Όσο για το προσωπικό της Ελληνικής Αεροπορίας εκείνης της εποχής, πολέμησε όντως ηρωικά… Δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό.  Όχι μόνο με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς στον αέρα, αλλά και με δεκάδες αντιξοότητες στο έδαφος. Για να αντικρούσουμε αρκετά παλαιότερο δημοσίευμα σε ιστορικό περιοδικό που υποστήριζε ότι δεν υπήρχε κανένας ηρωισμός από την πλευρά των ανθρώπων που υπηρέτησαν εκείνη την περίοδο στην ΕΒΑ λόγω ανεπαρκούς εκπαίδευσης, συγκεντρώσαμε στοιχεία από όλες τις διαθέσιμες πηγές για τη δράση όλων των Μοιρών της την περίοδο Νοέμβριος 1940-Απρίλιος 1941. Και τα στοιχεία αυτά δείχνουν καθαρά ότι αν, ακόμη και οι Άγγλοι, που τότε είχαν την καλύτερη Αεροπορία στον κόσμο, καλούνταν να αποδώσουν υπό τις συνθήκες που επικρατούσαν στο ελληνικό σύστημα εφοδιασμού μονάδων και υποστήριξης αεροσκαφών, δεν θα πετύχαιναν ούτε το 50% αυτών που πέτυχαν οι Έλληνες συνάδελφοί τους. Οι Βρετανοί, Ιταλοί και Γερμανοί τεχνικοί και ιπτάμενοι λειτουργούσαν υπό ασύγκριτα καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας. Ακόμα και όταν επιχειρούσαν από αεροδρόμια εκστρατείας… Αυτό λένε και τα στοιχεία και τα γεγονότα που έχουν καταγραφεί.

Ο Μεταξάς υιοθετώντας ΑΠΟΛΥΤΑ το όραμα του Βενιζέλου, προσπάθησε να δημιουργήσει μία πραγματικά σύγχρονη και αποτελεσματική Αεροπορία. To πρώτο εκτεταμένο πρόγραμμα επανεξοπλισμού και εκσυγχρονισμού της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας-τότε, άρχισε να υλοποιείται στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’30. Έξι περίπου χρόνια μετά τη δημιουργία, τη γέννηση αν θέλετε, του νέου Όπλου στη χώρα μας.

Παρά το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος και ίσως ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της ανάπτυξης της Αεροπορίας, σε κάθε της μορφή στην Ελλάδα, ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αυτός που τελικά υλοποίησε το τιτάνιο, για τα ελληνικά οικονομικά –και όχι μόνο- δεδομένα, έργο του επανεξοπλισμού και της αναδιοργάνωσης της Ελληνικής Αεροπορίας, κυρίως με βάση τα πρότυπα της βρετανικής RAF, ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς.

Η δικτατορία της 4^ης Αυγούστου 1936, είναι γεγονός ότι παρακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις και ιδίως τη διαμόρφωση των στρατιωτικών και πολιτικών ισορροπιών στον ευρωπαϊκό χώρο, ξεκίνησε και εφάρμοσε ένα εξαιρετικά ευρύ πρόγραμμα επανεξοπλισμού και εκσυγχρονισμού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, σε μία περίοδο που θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο αντίκτυπος (οικονομικός, κοινωνικός κοκ) από τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922, ήταν ακόμη αισθητός στην ελληνική καθημερινότητα.

Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’30 και με τον ισπανικό εμφύλιο να αποτελεί καταφανώς πεδίο δοκιμών νέων Όπλων και τακτικών από την πλευρά των δυνάμεων του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία), η Γερμανία του Χίτλερ παραβιάζει σχεδόν χωρίς προσχήματα τη Συνθήκη των Βερσαλλιών που είχε υπογράψει ως η μεγάλη ηττημένη του Α΄Π.Π., ενώ η άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή και παγκόσμια τότε δύναμη, η Μεγάλη Βρετανία, ενισχύει και εκσυγχρονίζει, διατηρώντας ένα όσο το δυνατόν χαμηλό προφίλ, τις ένοπλες δυνάμεις της. Στο πλαίσιο του μεγαλεπίβολου βρετανικού αυτού προγράμματος, τη μερίδα του λέοντος απέσπασε η RAF. H Bρετανική Αεροπορία έχοντας υποστεί σημαντική συρρίκνωση αμέσως μετά το τέλος του Α΄Π.Π., κατόρθωσε να αποδείξει τη μεγάλη της επιχειρησιακή αξίας εκτός μητροπολιτικού εδάφους, καθώς χρησιμοποιήθηκε ως κύριο όπλο καταστολής εξεγέρσεων μικρής και μεγάλης έκτασης σε πολλές από τις βρετανικές κτήσεις, κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Εκτός αυτού όμως, ανέδειξε και τη στρατηγική αξία του αεροπλάνου στους ζωτικής σημασίας τομείς της ταχείας μεταφοράς υλικού και δυνάμεων και της άμεσης ανάπτυξής τους. Το αεροπορικό Όπλο έκανε επίσης εμφανέστατη την αποτελεσματικότητά του και στις επιχειρήσεις του ισπανικού εμφυλίου, όπως προαναφέραμε…

Η δικτατορία Μεταξά επομένως είδε χωρίς αμφιβολία –όσα έπραξε αποδεικνύουν του λόγου το αληθές- την καταιγίδα να πλησιάζει και έγκαιρα προσπάθησε να αναπτύξει τον καινούριο κλάδο των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, χωρίς να αφήσει παράλληλα στην τύχη τους, τους άλλους δύο. Θα βασιζόταν στα πρότυπα της RAF για να το κάνει. Σε καθαρά πρακτικό επίπεδο η γαλλική Σχολή της Στρατιωτικής Αεροπορίας παραγκωνίστηκε και πέρασε στην ιστορία. Άλλωστε δεν είχε πλέον τον πρωταγωνιστικό ρόλο των πρώτων τριών δεκαετιών του 20ου αιώνα, στο χώρο της αεροπλοΐας, κάτι που αποδείχθηκε κατά τον τραγικότερο τρόπο την περίοδο Μάιος-Ιούνιος 1940. Το καθεστώς Μεταξά βέβαια διατήρησε εξοπλιστικούς δεσμούς τόσο με τη Γαλλία, όσο και με τη Γερμανία αλλά… Η κύρια προσπάθεια ανάπτυξης της Ελληνικής Αεροπορίας έγινε σε συνεργασία με την τότε Μεγάλη Βρετανία. Για την Ελλάδα όμως ήταν μία διαδικασία που –όπως αποδείχθηκε- απαιτούσε μεγαλύτερα χρονικά περιθώρια.

Δεν γνωρίζουμε πώς από τον «Υπέρ της Αεροπορίας» έρανο του 1935, η δικτατορία Μεταξά έφτασε στις μαζικές παραγγελίες, εκπαιδευτικών, δικινητήριων βομβαρδιστικών και καταδιωκτικών αεροπλάνων την περίοδο 1936-1939. Χωρίς να έχουμε οικονομικά στοιχεία στη διάθεσή μας δεν μπορούμε παρά να υποθέσουμε εδώ ότι οι –κολοσσιαίες- για τα τότε δεδομένα της ελληνικής οικονομίας και μαζικού χαρακτήρα αγορές αεροπλάνων Avro Anson Mk.I, Blenheim Mk.IV, Potez 63.3B, PZL.24F/G, Spitfire Mk.I, Bloch MB.151 και άλλων τύπων, έγιναν μέσω δανεισμού φυσικά. Και χρησιμοποιούμε τη φράση «δεν μπορούμε παρά να υποθέσουμε», γιατί η ενασχόληση και μόνο με το κόστος της πολεμικής προπαρασκευής της περιόδου 1936-1939, αποτελεί από μόνη της ένα άλλο σημαντικό ιστορικό θέμα προς διερεύνηση…

Η Ελληνική Βασιλική Αεροπορία θα παραλάβει το πρώτο στην ιστορία της δικινητήριο αεροπλάνο τον Ιούλιο του 1939. Ήταν τύπου Avro Anson Mk.I και μαζί με άλλα 11, θα αξιοποιούνταν ως αεροπλάνο προκεχωρημένης-επιχειρησιακής εκπαίδευσης. Στον τρίτο μάλιστα τόμο της Ιστορίας της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας όπου καλύπτεται η περίοδος από το 1930 έως το 1941, αναφέρεται (σελ.98) ότι τα δικινητήρια αυτά αεροπλάνα παραγγέλθηκαν την ίδια ημέρα με καταδιωκτικά Spitfire Mk.I, ο αριθμός των οποίων δεν αναγράφεται και που φυσικά η Ελλάδα δεν παρέλαβε ποτέ…

Το 1939 αναφέρεται από την ίδια πηγή και ως η χρονιά κατά την οποία παραλήφθηκαν τα 12, επίσης δικινητήρια, ελαφρά βομβαρδιστικά Potez 63.3, από τα συνολικά 24 που είχαν παραγγελθεί από τη Γαλλία. Η παράδοσή τους, αν όχι νωρίτερα, πρέπει να ξεκίνησε ως διαδικασία την ίδια περίοδο. Και αυτό γιατί το πρώτο δυστύχημα με αεροπλάνο του τύπου αυτού, καταγράφηκε στις 7 Σεπτεμβρίου του 1939 στο πεδίο βολής Μαραθώνα, με αποτέλεσμα τον θάνατο των δύο μελών του πληρώματός του (Υποσμηναγοί (Ι) Α. Βολάνης και Ν. Σιφάκης).

Τα 12 από τα 24 υπό παραγγελία ελληνικά Bristol Blenheim Mk.IV, παραδόθηκαν στην ΕΒΑ αργότερα. Το πότε ακριβώς και με ποιο τρόπο, δεν κατορθώσαμε να το «ανασύρουμε» από καμία πηγή. Στον Γ΄ Τόμο της Ιστορίας της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας (1930-1941) και στη σελίδα 98 πάλι, αναφέρεται ότι και τα 12 Blenheim Mk.IV παραδόθηκαν μέχρι το τέλος του 1939. Σημειώνεται μάλιστα στην ίδια πηγή, ότι παρά τις πολύ καλές επιδόσεις τους για τα δεδομένα της εποχής, τα αεροπλάνα αυτά είχαν παραδοθεί «ελλιπώς εξοπλισμένα».

 

 

Το χρονικό των ιταλικών προκλήσεων

Τα παρακάτω είναι μια χρονολογική, αναλυτική περιγραφή των γεγονότων που αφορούν τις αεροπορικές επιχειρήσεις από τις πρώτες Ιταλικές προκλήσεις το καλοκαίρι του 1940 μέχρι και την επέμβαση της R.A.F. μετά από εννέα ημέρες άνισου, από κάθε πλευρά, αγώνα κατά την διάρκεια του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου.

8 ΙΟΥΛΙΟΥ 1940: Αεροσκάφος βομβαρδισμού τύπου S.M. 79 της 41ης σμηναρχίας (Gruppo) με έδρα το Μπρίντεζι, πραγματοποιεί αναγκαστική προσγείωση στην Κρήτη. Τα πέντε μέλη του πληρώματος συλλαμβάνονται.

12 ΙΟΥΛΙΟΥ 1940: Τρία Ιταλικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν και πολυβολούν μικρό σκάφος που χρησιμοποιούσε το Πολεμικό μας Ναυτικό για την εξυπηρέτηση των φάρων στο Ιόνιο, ενώ αμέσως μετά επιτίθενται και στο αντιτορπιλικό «Ύδρα» που έσπευσε για βοήθεια. Οι Ιταλοί προβάλουν σαν δικαιολογία την παρουσία Αγγλικών πλοίων στην περιοχή και την κατά συνέπεια εσφαλμένη αναγνώριση από τα πληρώματα.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1940: Οι ιταλικές δικαιολογίες  «πέφτουν στο κενό» όταν Ιταλικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν τα αντιτορπιλικά «Βασιλευς Γεώργιος» και «Βασίλισσα Όλγα» στον Κορινθιακό Κόλπο και κατόπιν επιτίθενται εναντίον δύο Ελληνικών υποβρυχίων που έπλεαν στη Ναύπακτο.

15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1940: Τορπιλισμός του ελαφρού καταδρομικού «Έλλη» στο λιμάνι της Τήνου. Το πλοίο βυθίζεται την 09:45 ενώ κατά την επίθεση σκοτώθηκε ένα μέλος του πληρώματος και τραυματίστηκαν 29. Δύο τορπίλες που δεν βρήκαν το στόχο τους εξεράγησαν στην αποβάθρα με αποτέλεσμα τον ελαφρό τραυματισμό πολλών παρευρισκομένων και τον θάνατο μίας γυναίκας από καρδιακή προσβολή. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας στις 18:20 δύο Ιταλικά αεροσκάφη πολυβολούν Ελληνικό πλοίο που έπλεε δύο μίλια ανοικτά των ακτών της Κρήτης. Οι Ιταλοί αρνούνται κατηγορηματικά κάθε ανάμιξη αλλά μετά το τέλος του πολέμου αποκαλύπτεται και επίσημα ότι η επίθεση στην Τήνο πραγματοποιήθηκε από το Ιταλικό υποβρύχιο «Delfino».

Οι επιχειρήσεις των πρώτων ημερών του πολέμου

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940:
-Έναρξη εχθροπραξιών από τις 5:30 τα ξημερώματα. Πρώτη αεροπορική αποστολή από την Ελληνική πλευρά η αναγνώριση των εχθρικών θέσεων με απογείωση δύο αεροσκαφών Hs 126 της 3^ης Μοίρας Στρατιωτικής Συνεργασίας από το «αεροδρόμιο» της Κοζάνης για λογαριασμό του Τακτικού Στρατηγείου Δυτικής Μακεδονίας. Κατόπιν συνεννοήσεως τα δύο αεροσκάφη πέταξαν πάνω από τους
δύο τομείς στους οποίους είχε χωρισθεί το μέτωπο. Με την ολοκλήρωση των παρατηρήσεων του το πλήρωμα του αεροσκάφους που κάλυψε τον τομέα της Κορυτσάς με χειριστή τον Σμηναγό Σ. Νανόπουλο και παρατηρητή τον Επισμηναγό Σ. Τσουβαλά, έχοντας ήδη πάρει πορεία επιστροφής ενεπλάκη σε αερομαχία με Ιταλικό αεροσκάφος δίωξης τύπου CR 42 της 393 Μοίρας ( Squadriglia)
και χειριστή τον Υποσμηναγό (Tenente) Mario Gaetano Carancini. Το ελληνικό πλήρωμα κατόρθωσε να διαφύγει με ασφάλεια.

– Στις 8:00 Ιταλικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν το αεροδρόμιο Τατοϊου, χωρίς να υπάρξουν ζημιές. Απώλειες δεν είχαν ούτε οι Ιταλοί λόγω του περιορισμένου δραστικού βεληνεκούς των ελληνικών A/A πυροβόλων το οποίο δεν ξεπερνούσε τα 3.000 μέτρα. H 24η Μοίρα Δίωξης εξοπλισμένη με αεροσκάφη Bloch MB.151 που είχε την ευθύνη της προάσπισης της περιοχής των Αθηνών και επιχειρούσε από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας, δεν κατόρθωσε να προλάβει τους Ιταλικούς σχηματισμούς λόγω του ότι η αεράμυνα καθυστέρησε να ειδοποιήσει πιστεύοντας ότι επρόκειτο για Ελληνικά Blenheims !!!. Επικεφαλής των Ελληνικών καταδιωκτικών τέθηκε εκείνη την ημέρα ο Υποσμηναγός Γ. Δούκας.

-Οκτώ αεροσκάφη τύπου Savoia S.81 της 38ης Πτέρυγας (stormo) Βομβαρδισμού που επιχειρούσαν από το αεροδρόμιο του Αυλώνα στην Αλβανία, πραγματοποίησαν προσβολές στο οδικό δίκτυο Δολιανών-Καλπακίου κατά τις πρώτες απογευματινές ώρες υπό τις
διαταγές του σμήναρχου (Colonello) Ludovico.

-13 αεροσκάφη βομβαρδισμού τύπου Cant Z.1007 bis συνοδευόμενα από αεροσκάφη Fiat BR 20 και S.81 της 37^ης Πτέρυγας και από άγνωστο αριθμό αεροσκαφών τύπου S.79 της 105^ης Αυτόνομης Σμηναρχίας Βομβαρδισμού που επιχειρούσε από Αλβανικό έδαφος βομβαρδίζουν την πόλη και τις εγκαταστάσεις του λιμανιού της Πάτρας, τον Ισθμό της Κορίνθου και την ναυτική βάση Πρέβεζας. Ένα S.81 χτυπήθηκε από A/A πάνω από την πόλη των Πατρών και παρά το ότι αποκόπηκε από τον σχηματισμό κατόρθωσε να επιστρέψει αλλά καταστράφηκε σε αναγκαστική προσγείωση στο Otranto της νότιας Ιταλίας.

-Ιταλικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν την περιοχή της Λάρισας. Ενώ ο Ιταλικός σχηματισμός ήδη πλησιάζει την πόλη του Βόλου, τρία καταδιωκτικά τύπου ΡZL.24 της 23ης Μοίρας Διώξεως με χειριστές τους Υποσμηναγό (Ι) Π. Μπούσιο, Ανθυποσμηναγό (Ι) Λ.Παρίση, Σμηνία (Ι) Ι.Κουγιουμτζόγλου, απογειώνονται από το αεροδρόμιο του Αμπελώνα για να «προλάβουν» τους εισβολείς γιατί και εδώ η αεράμυνα Θεσσαλίας (ΔΑΠ/Β) σήμανε συναγερμό καθυστερημένα. Κατά την απογείωση το αεροσκάφος του Σμηνία Κουγιουμτζόγλου συνετρίβει στον Πηνειό λόγω απώλειας στήριξης, με αποτέλεσμα
τον τραυματισμό του.

29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940:

Περιορισμένη δραστηριότητα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών. Μοναδική εξαίρεση η εκτέλεση τριών αναγνωριστικών αποστολών από δύο αεροσκάφη τύπου Potez 63.3  της
31ης Μοίρας Βομβαρδισμού που επιχειρούσε από το αεροδρόμιο των Νιαματών, με πληρώματα τους Σμηναγό (Ι) Γ. Καρναβιά (χειριστή), ανθυποσμηναγό (Ι) Α. Βλαντούση και Σμηναγό (Ι) Λ. Κουζίγιαννη, Ανθυποσμηναγό (Ι) Ν. Τρουπάκη με μέτρια αποτελέσματα λόγω χαμηλής νέφωσης και κακοκαιρίας. Το ένα από τα δύο αεροσκάφη επέστρεψε λόγω τραυματισμού του χειριστή Σμηναγού Λ. Κουζίγιαννη από θραύσματα βλήματος 37 χιλιοστών αντιαεροπορικού πυροβόλου πάνω από την περιοχή Ελαία.

30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940:

-Βελτίωση του καιρού. Αεροσκάφη τύπου Henschel  Hs 126 της 3ης Μοίρας Στρατιωτικής Συνεργασίας εκτελούν από νωρίς το πρωί έξι συνολικά εξόδους για αναγνώριση και προσβολή στόχων εδάφους πάνω από την περιοχή της Καστοριάς και τον ευρύτερο τομέα της Ηπείρου. Το πρώτο επεισόδιο που αναφέρθηκε ήταν η εμπλοκή δύο Ης 126 με τρία Ιταλικά Fiat CR.32 της 394ης Μ.Δ. που επιχειρούσε από το αεροδρόμιο της Κορυτσάς.
Χωρίς να σημειωθούν απώλειες και από τις δύο πλευρές λόγω εμπλοκής των πολυβόλων του επικεφαλής του Ιταλικού σχηματισμού Υποσμηναγού Mario Frascadore που έδωσε την ευκαιρία στα δύο Henschel να κρυφτούν στην πυκνή νέφωση. Λίγο αργότερα δύο Ης-126 με πληρώματα τους Αρχισμηνία Τσάντα (χειριστή), Ανθυποσμηναγό Γιάνναρη Ε.(παρατηρητή) και Ανθυποσμηναγό Παπαμιχαήλ Λάζαρο (χειριστή), Επισμηνία Γεμενετζή K.(παρατηρητή) εμπλέκονται με πέντε CR.42 της 393 Μ.Δ. που υπαγόταν στην 160η Σμηναρχία. O διοικητής της 160ης και επικεφαλής του Ιταλικού σχηματισμού Αντισμήναρχος (Tenente Colonello) Zanni, επιτίθεται και προξενεί σοβαρές ζημιές στο Henschel με αριθμό σειράς Σ 44 των Τσάντα-Γιάνναρη τραυματίζοντας θανάσιμα τον δεύτερο. O Τσάντας κατόρθωσε να κρυφτεί στα σύννεφα και να πραγματοποιήσει λίγο αργότερα αναγκαστική προσγείωση στην θέση «Προφήτης Ηλίας» λίγο έξω από το χωριό Βασιλειάδα (B.A. Καστοριάς). Εκεί αντιλαμβάνεται ότι ο Γιάνναρης είναι νεκρός, ο πρώτος νεκρός της Ελληνικής Αεροπορίας στον Β.Π.Π. Οι Παπαμιχαήλ-Γεμενετζής σκοτώθηκαν αμυνόμενοι όταν το αεροπλάνο τους καταρρίφθηκε από τον Αρχισμηνία (Sergente Maggiore) Walter Ratticchieri και κατέπεσε στον Σμόλικα.

-H 31η M.B. εκτελεί ξανά μία σειρά αναγνωριστικών πτήσεων πάνω από τις περιοχές Καλιμάς και Ερσέκας της Κορυτσάς με δύο Potez 63.3, χωρίς όμως αποτέλεσμα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών. Το ίδιο απόγευμα άλλο ένα αεροσκάφος της Μοίρας
απογειώνεται με την ίδια αποστολή για την ίδια περιοχή.

31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940:

-Μετεωρολογικές συνθήκες που δεν επιτρέπουν την διεξαγωγή επιχειρήσεων. Τις πρώτες πρωινές ώρες οκτώ αεροσκάφη τύπου S.81 της 38ης Πτέρυγας Βομβαρδισμού πετούν πάνω από το μέτωπο σε αποστολή προσβολής στόχων εδάφους. H πυκνή και χαμηλή νέφωση απέτρεψε τους Ιταλούς από το να δώσουν συνέχεια στην προσπάθεια τους για εντοπισμό Ελληνικών θέσεων και έτσι επέστρεψαν άπραγοι. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας γίνεται άλλη μία απόπειρα με τρία αεροσκάφη του ίδιου τύπου της 38ης η οποία είχε το ίδιο αποτέλεσμα.

-Αεροσκάφη διώξεως των τύπων CR.32 και CR.42 της 160^ης Σμηναρχίας απογειώνονται από το αεροδρόμιο της Κορυτσάς με αποστολή τον πολυβολισμό των αεροδρομίων Φλώρινας και Καστοριάς (;) χωρίς επιτυχία. Στις 17:30 της ίδιας ημέρας δύο CR.32 της 394ης Μοίρας Δίωξης χάθηκαν πάνω από τις γραμμές του μετώπου κατά την διάρκεια αποστολής αναζήτησης Ελληνικών αεροσκαφών που πετούσαν πάνω από την περιοχή Μπιλίστε σύμφωνα με αναφορές Ιταλικών επίγειων τμημάτων. Χωρίς να μπορούν να προσανατολιστούν οι δύο Ιταλοί χειριστές, Υποσμηναγός Dino Ciarlo και Ανθυπασπιστής (Maresciallo) Marcello Lui εξάντλησαν τα καυσιμά τους κάνοντας κύκλους πάνω από το μέτωπο και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα αεροσκάφη τους. O Ciarlo πιάστηκε αιχμάλωτος ενώ ο Lui κατόρθωσε να επιστρέψει με τα πόδια (!) στην Κορυτσά.

-Πρώτη αποστολή φωτοαναγνώρισης μέσα στο Αλβανικό έδαφος από την 32η M.B. που ήταν εξοπλισμένη με α/φη Blenheim IV και επιχειρούσε από το αεροδρόμιο Βασιλικής (Βοεβόδα) στα Τρίκαλα. Το πλήρωμα του αεροσκάφους (αριθμός σειράς B 260) αποτελούν οι Υποσμηναγός Α.Παπαϊωάννου χειριστής, Ανθυποσμηναγός Χατζιωάννου K. παρατηρητής, και Αρχισμηνίας Σάκης Γ. πολυβολητής. Προβλήματα στην ηλεκτρική τροφοδοσία των
φωτομηχανών  Nistri, είχαν σαν αποτέλεσμα την αποτυχία της αποστολής παρά το γεγονός ότι οι πληροφορίες που συνέλλεξε το πλήρωμα αποδείχθηκαν πολύτιμες κατά την διάρκεια αποστολών βομβαρδισμού δύο ημέρες αργότερα.