Ακούω πολλούς που υποστηρίζουν ότι όλα όσα συμβαίνουν μεταξύ της Αμερικής και της Τουρκίας, είναι ένα θέατρο και ότι οι δύο παραδοσιακοί σύμμαχοι στο τέλος θα τα βρουν.
Γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΟΥ για το HELLAS JOURNAL
Πιθανότατα. Όμως, απ’ όσα διαβάζουμε και ακούμε και βλέπουμε, δεν προκύπτει κάτι τέτοιο. Αντίθετα, οι σχέσεις έχουν οδηγηθεί σε οξύτατη κρίση και φαίνεται -σύμφωνα με τις δηλώσεις, τις αντιδηλώσεις και τις ανακοινώσεις- ότι το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Σε σημείο, που θα αποτελέσει έκπληξη, εάν αποφευχθεί η οριστική ρήξη, με ότι σημαίνει η λέξη όταν το θέμα αφορά τις διπλωματικές σχέσεις. Βεβαίως, οι Αμερικανοί δεν τη θέλουν αυτή τη ρήξη. Όμως, ο Ερντογάν δείχνει να μην ενδιαφέρεται «να τα βρει» με τις ΗΠΑ, καθώς ρίχνει συνέχεια λάδι στη φωτιά. Οι δηλώσεις του περιέχουν φαρμάκι για την Αμερική και η χθεσινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας περιείχε στοιχεία ακραίου αντιαμερικανισμού.
Οι αναλυτές στην Ουάσιγκτον πιστεύουν ότι αν τελικά επιτραπεί στον πάστορα Άντριου Μπράνσον να αναχωρήσει από την Τουρκία, πάλι οι σχέσεις δεν θα βελτιωθούν. Διότι όπως πολύ σωστά το έθεσε η εφημερίδα Ουάσιγκτον Ποστ, υπάρχουν και άλλοι Αμερικανοί πολίτες φυλακισμένοι στην Τουρκία, και μάλιστα μερικοί είναι διπλωματικοί υπάλληλοι στην πρεσβεία της Άγκυρας και στο Προξενείο της Κωνσταντινούπολης.
Αυτά είναι τα ανθρωπιστικά θέματα. Διότι τα προβλήματα στρατηγικής συνεργασίας είναι-με τα σημερινά δεδομένα-δύσκολο να επιλυθούν. Υπό την έννοια ότι ο Ταγίπ Ερντογάν ήδη δημιούργησε τόσες δυσκολίες στους Αμερικανούς, που δεν του έχουν καμία εμπιστοσύνη. Μα καμία. Αρνείται να ακυρώσει την αγορά των ρωσικών S-400 κάτι που αποτελεί αιτία μεγάλου καυγά, που θα επηρεάσει το ΝΑΤΟ. Αρνείται να ακυρώσει και άλλες συμφωνίες με τη Ρωσία και το Ιράν. Είναι απέναντι στους σχεδιασμούς της Αμερικής για τη Συρία. Καθυβρίζει με ναζιστικούς όρους τον μεγαλύτερο σύμμαχο του κ. Τραμπ, το Ισραήλ. Το καλάθι με τα προβλήματα έχει ξεχειλίσει…
Κυβερνητικές πηγές διέρρευσαν σε δημοσιογράφους ότι ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ είναι έξω φρενών με τον πρόεδρο της Τουρκίας, πιστεύοντας ότι τον εξαπάτησε στις Βρυξέλλες, και ότι αθέτησε όλες τις υποσχέσεις του. Ο Αμερικανός πρόεδρος έφυγε από τη βελγική πρωτεύουσα βέβαιος ότι εξασφάλισε την απελευθέρωση του Πάστορα και μάλιστα ενημερώθηκε σχετικά και η οικογένειά του. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Τραμπ, που έχει ανάγκη τις ψήφους των χριστιανών στις εκλογές του Νοεμβρίου.
Από την πλευρά του, ο Ερντογάν δήλωσε δημόσια ότι στις διαπραγματεύσεις δεν περιλαμβανόταν καν ο Μπράνσον. Είναι ένας παρανοϊκός ισχυρισμός, διότι στην ουσία παρουσιάζει τον κ. Τραμπ ότι δεν αντιλήφθηκε καν τι συζητήθηκε μεταξύ τους. Το πρόβλημα για τον Πλανητάρχη είναι ότι έχει εκτεθεί στην οικογένεια του Πάστορα και στο χριστιανικό ακροατήριο του και επίσης ότι άργησε να αντιληφθεί και το ρόλο του Βλαντίμιρ Πούτιν για να καταστεί ο Ερντογάν τόσο αντιαμερικανός.
Μου έλεγε ένας Αμερικανός συνάδελφος, που συνομιλεί με υψηλόβαθμους αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ, ότι όλο και περισσότερο πιστεύουν ότι έχει «γερές πλάτες» ο Ταγίπ Ερντογάν για να αντέχει το «αντάρτικο» εναντίον της Αμερικής και του ΝΑΤΟ για τόσο μεγάλο διάστημα. Και οι πιθανοί «ένοχοι» είναι η Ρωσία και το Ιράν.
Ο λόγος, λένε, για τον οποίο ο πρόεδρος της Τουρκίας απαιτεί να συμπεριληφθεί στη συμφωνία για τον Μπράνσον και ο τερματισμός της έρευνας των αμερικανικών αρχών για το τουρκικό τραπεζικό σύστημα είναι επειδή θα αποκαλυφθεί ο τρόπος με τον οποίο η κλίκα του Ερντογάν έσπασε το εμπάργκο εναντίον του Ιράν, και θα φανερωθούν τα περιουσιακά στοιχεία της οικογένειας του Τούρκου Προέδρου. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι απαιτεί και την απελευθέρωση του τραπεζίτη Ατίλα, που βρίσκεται στις αμερικανικές φυλακές, ο οποίος θεωρείται ο ταμίας της Εμινέ Ερντογάν.
Στην Ουάσιγκτον υποψιάζονται ότι ο Τούρκος πρόεδρος έχει μεταφέρει βασικά περιουσιακά του στοιχεία, κυρίως τις καταθέσεις του, σε ρωσικές τράπεζες. Οι Γκιουλενικοί έλεγαν ότι εάν έχανε τις πρόσφατες εκλογές, θα εγκατέλειπε την Τουρκία και θα πήγαινε στη Μόσχα.
Τι θα συμβεί απ’ εδώ και πέρα είναι άγνωστο, αλλά κάποια γεγονότα οδηγούν σε διάφορες κατευθύνσεις: Ο δικηγόρος του Πάστορα υπέβαλε ξανά αίτημα για να του επιτραπεί να ταξιδεύσει στην Αμερική. Ο κ. Ερντογάν θα μπορούσε να καλυφθεί πίσω από τη Δικαιοσύνη και να τον αφήσει να φύγει. Θα το κάνει; Είναι εξαιρετικά δύσκολο αλλά να μην ξεχνάμε ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι απρόβλεπτος.
Από την άλλη πλευρά λένε ότι ο Ερντογάν έχει εγκλωβιστεί στην άρνηση του και έχει «μουλαρώσει» και δεν πρόκειται να υποκύψει ακόμα και αν οι συνέπειες θα είναι ακραία αρνητικές για την Τουρκία, και ειδικά την οικονομία της. Ο Τούρκος πρόεδρος είπε βαριές κουβέντες για την Αμερική και τον πρόεδρό της και λόγω του χαρακτήρα του δεν θα τις αποσύρει ποτέ.
Στην Ουάσιγκτον αρκετοί πιστεύουν ότι εάν ο Τραμπ ανακοινώσει κυρώσεις, η επόμενη ημέρα θα είναι καταθλιπτική για την τουρκική οικονομία. Η οικονομία είναι η «αχίλλειος πτέρνα» του προέδρου της Τουρκίας και μόνο εάν κτυπηθεί από τις ΗΠΑ και στη συνέχεια από τις αγορές, ο κ. Ερντογάν θα συνέλθει. Εάν δε τον οδηγήσουν ξανά στο ΔΝΤ, απ’ όπου τον είχαν διασώσει οι Αμερικανοί, θα ελέγξουν και την οικονομία του, αλλά και γενικά την πολιτική του. Η άνευ προηγουμένου προειδοποίηση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο προς το ΔΝΤ, για τα χρήματα που θα δώσει στο Πακιστάν, και πως αυτά θα χρησιμοποιηθούν, είναι μήνυμα και για τον κ. Ερντογάν.
Όμως, ο Σουλτάνος δεν είναι εύκολος αντίπαλος. Εάν φτάσουν τα πράγματα στο σημείο αυτό, να τον γονατίσουν δηλαδή, θα στραφεί προς τη Ρωσία. Καμία άλλη χώρα δεν μπορεί να τον βοηθήσει…
