Σε προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε στις εξαιρετικές αντιαεροπορικές ικανότητες που θα διαθέτουν οι νέες φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού FDI HN. Όμως οι αρετές των νέων φρεγατών δε σταματούν εδώ από τη στιγμή που στην πραγματικότητα είναι ένα πλήρως ισορροπημένο πλοίο από πλευράς εξοπλισμού και οπλισμού με εξαιρετικές ικανότητες σε όλα τα είδη του ναυτικού πολέμου. Συνεχίζοντας λοιπόν την αναφορά μας στα νέα αποκτήματα του πολεμικού ναυτικού θα αναφερθούμε στο παρόν άρθρο στις ανθυποβρυχιακές ικανότητες του πλοίου.
Μία μονάδα επιφανείας για να διαθέτει πλήρεις ικανότητες Α/Υ πολέμου πρέπει να διαθέτει τόσο σόναρ γάστρας όσο και ρυμουλκούμενο σόναρ μεταβλητού βάθους. Και αυτό γιατί το σόναρ της γάστρας μπορεί να λειτουργεί κατά τη διάρκεια περιπολίας του πλοίου που συνήθως γίνεται με ταχύτητες 8-12 κόμβων. Από την άλλη όμως περιορίζεται η ικανότητά του τόσο από τον αυτοθόρυβο του πλοίου σε υψηλότερες ταχύτητες των τεσσάρων κόμβων όσο και από τα χαρακτηριστικά του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Έκεί είναι που το συρρόμενο σόναρ έρχεται να υπερκεράσει τα μειονεκτήματα του σόναρ γάστρας. Το συρρόμενο σόναρ είναι μια διάταξη παθητικού/ενεργού σόναρ που ρυμουλκείται από την πρύμνη του πλοίου σε κάποια απόσταση ενώ έχει τη δυνατότητα να κατέλθει σε συγκεκριμένο βάθος. Το πλεονέκτημα του είναι ότι δεν επηρεάζεται από το θόρυβο του πλοίου μιας και βρίσκεται σε απόσταση από τη βασική πηγή θορύβου και ταύτοχρονα καταδυόμενο δεν επηρρεάζεται η απόδοσή του από διαφορετικά θερμοκλινή στρώματα θαλάσσης που μπορεί να χρησιμοποιεί κάποιο υποβρύχιο για απόκρυψη. Το μειονέκτημα είναι ότι εξαπολύεται από το πλοίο σε πολύ μικρές ταχύτητες της τάξης των τεσσάρων κόμβων γι αυτό και χρησιμοποιείται κυρίως όταν υπάρχει υποψία παρουσίας υποβρυχίου σε κάποια περιοχή ενδιαφέροντος.
Τη φαρέτρα συμπληρώνουν τα ελικόπτερα όπου με τους ηχοσημαντήρες και το ποντιζόμενο σόναρ μπορούν να μεταβούν γρήγορα σε περιοχές πέρα από τις εμβέλειες των σόναρ επεκτείνοντας τον ανθυποβρυχιακό βραχίονα του πλοίου.
Σύμφωνα με το παραπάνω, οι νέες φρεγάτες θα διαθέτουν πλήρεις Α/Υ ικανότητες όντας εξοπλισμένες με τον κορυφαίο συνδυασμό σόναρ γάστρας και συρόμενη διάταξη Kingklip Mk2 και CAPTAS 4 μαζί με τα κορυφαία Α/Υ ελικόπτερα MH-60R καθώς και τους δύο διπλούς τορπιλοσωλήνες με τις σύγχρονες ελαφριές Α/Υ τορπίλες MU90. Τα συστήματα της Thales είναι αυτά που κατέταξαν για δεύτερη συνεχή χρονιά τις γαλλικές Fremm ως τις απόλυτες Α/Υ φρεγάτες του ΝΑΤΟ.
Αυτή τη στιγμή ο συνδυασμός των σόναρ σκάφους BlueHunter/BlueMaster ή αλλιώς Kingklip Mk2/UMS 4110 με τις συρόμενες διατάξεις σόναρ CAPTAS 2/CAPTAS 4 είναι η νούμερο ένα επιλογή στις νέες σχεδιάσεις πλοίων ενώ ήδη έχουν εξοπλίσει αρκετές κλάσεις πλοίων.
Σόναρ Γάστρας
Σύμφωνα με ανοικτές πηγές το Kingklip Mk2 βρίκεται ή πρόκειται να μπει σε υπηρεσία με τις κορβέτες Gowind, τις φρεγάτες FDI, τις φρεγάτες La Fayette και τις φρεγάτες ΑΗ-140Ρ. Το Kingklip Mk2 είναι μια εξέλιξη του πολύ επιτυχημένου Kingklip χρησιμοποιώντας στοιχεία από το σόναρ UMS 4110 που εξοπλίζει τις φρεγάτες Fremm, Type 23 και Type 26. Σύμφωνα με την Thales και τα δύο σόναρ αποτελούν την αιχμή της τεχνολογίας στο πλοίο επιφανείας παρέχουν τη δυνατότητα να ανιχνεύει, να εντοπίζει και να ταξινομεί υποβρύχια ακόμη και σε κατάσταση θαλασσοταραχής και ρηχά νερά όπου επικρατούν δύσκολες συνθήκες αντήχησης. Επιτρέπουν στο πλοίο να εκτελεί αποτελεσματικά τις αποστολές επιτήρησης, συνοδείας ή παρενόχλησης κατά των σύγχρονων υποβρυχίων απειλών και συμπληρώνουν ιδανικά τα σόναρ μεταβλητού βάθους (VDS) της οικογένειας CAPTAS για να παρέχουν πλήρη κάλυψη πάνω και κάτω από το θερμικό στρώμα.
Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι:
• Πανοραμική και κατευθυντική ενεργή μετάδοση.
• Πανοραμική μόνιμη ειδοποίηση τορπίλης.
• Ανίχνευση και παρακολούθηση μεγάλης εμβέλειας σε οποιαδήποτε περιβαλλοντική συνθήκη με ενεργή και παθητική προσαρμοστική διαμόρφωση δέσμης 3ης γενιάς.
• Περιορισμένη επίδραση αντήχησης χάρη στο μεγάλο εύρος ζώνης.
• Πολυστατική διαλειτουργικότητα με VDS της οικογένειας CAPTAS, ποντιζόμενο σόναρ FLASH και ηχοσημαντήρες SonoFlash.
• Φιλικό προς τον χρήστη HMI, όπως και η οικογένεια CAPTAS, με τρισδιάστατη ανάλυση και υπόστρωμα γραφήματος για καλύτερη κατανόηση της κατάστασης.
• Ενσωματωμένη δυνατότητα εκπαίδευσης επί του σκάφους.
• Λειτουργία πρόβλεψης απόδοσης για βελτιστοποίηση της χρήσης σόναρ.
• Ολοκληρωμένη ενσωματωμένη δυνατότητα δοκιμής.
• Θηλαστικά ασφαλή: ρυθμιζόμενο επίπεδο πηγής.
Το Kingklip Mk2 έχει διαστάσεις 1,1 μέτρα ύψος, 1,2 μέτρα διάμετρο και βάρος 2,7 τόνους. Τυπική εμβέλεια αποκάλυψης είναι τα 25 χιλιόμετρα σε ενεργή διαμόρφωση λειτουργεί στις συχνότητες 4,8 έως 7,2 kHz σε ζώνη μεγάλου εύρους FM. Διαθέτει τρεις διαφορετικούς τύπου παλμού, FM, συνεχούς κύματος CW και COMBO. Το μήκος των παλμών είναι μέχρι 4 δευτερόλεπτα. Στην παθητική διαμόρφωση, το σόναρ λειτουργεί στις συχνότητες 1 έως 8 kHz. Το Kingklip Mk2 είναι ένα compact σύστημα με παραπλήσιες ικανότητες με το πολύ μεγαλύτερο και βαρύτερο UMS 4110. Επίσης και τα δύο παραπάνω σόναρ γάστρας έχουν τη δυνατότητα ακύρωσης του θορύβου του πλοίου φορέα και περιορισμού του φαινομένου της αντήχησης.
Συρρόμενη διατάξη σόναρ
Η οικογένεια CAPTAS 2/4 (Combined Active Passive Towed Array Sonar) είναι μια οικογένεια ρυμουλκούμενων σόναρ μεταβλητού βάθους που μπορεί να τοποθετηθεί σε πλοία εκτοπίσματος από 1500 τόνους (CAPTAS 2) και από 3000 τόνους και άνω για το CAPTAS 4. Το CAPTAS 4 προσφέρεται σε τρεις διαμορφώσεις. Την αρχική CAPTAS 4 που είναι για φρεγάτες και αντιτορπιλικά ASW μεγάλου εκτοπίσματος και αναπτύχθηκε για τις φρεγάτες Fremm και τις δύο συμπαγείς εκδόσεις με μικρότερο βάρος και χωροταξικό αποτύπωμα επάνω στο πλοίο. Οι βασικές επιδόσεις για όλες τις εκδόσεις του CAPTAS 4 είναι ίδιες.
Το CAPTAS προσφέρει ταυτόχρονη ενεργητική και παθητική επιτήρηση 360° εξαιρετικά μεγάλης εμβέλειας και μόνιμη επιτήρηση για τορπίλες. Πολυστατική διαλειτουργικότητα με VDS της οικογένειας CAPTAS, Thales Hull-Mounted Sonars (HMS), ποντιζόμενα σόναρ FLASH και SonoFlash sonobuoy, παρέχοντας μαζί την καλύτερη σουίτα σόναρ Anti-Submarine Warfare για μεγάλες φρεγάτες.
Το CAPTAS 4 έχει βάρος 34 τόνους και αποτύπωμα 84μ2, το CAPTAS 4 CI έχει βάρος 25 τόνους και αποτύπωμα 45μ2 και το CAPTAS 4 CD έχει βάρος 20 τόνους και αποτύπωμα 43μ2. Τυπική εμβέλεια αποκάλυψης είναι τα 150 χιλιόμετρα σε ενεργή διαμόρφωση λειτουργεί στις συχνότητες κάτω των 2 kHz σε ζώνη μεγάλου εύρους FM. Διαθέτει τρεις διαφορετικούς τύπου παλμού, FM, συνεχούς κύματος CW και COMBO. Το μήκος των παλμών είναι μέχρι 16 δευτερόλεπτα. Στην παθητική διαμόρφωση, το σόναρ λειτουργεί στις συχνότητες που υπερβαίνουν τα 4 kHz. Μπορεί να λειτουργεί μέχρι κατάστασης θάλασσας 6 και σε βάθος μέχρι 235 μέτρα
Μία από τις κύριες διαφορές μεταξύ του CAPTAS 4 και CAPTAS 2 είναι ο αριθμός των στοιχείων μετάδοσης σε σχήμα δακτυλίου ή όπως αναφέρονται Free Flooded Rings Transmit Arrays, όπου το CAPTAS 4 διαθέτει τέσσερις και αντίστοιχα το CAPTAS 2 διαθέτει δύο.
Το CAPTAS 2 έχει βάρος 16 τόνους και αποτύπωμα 39μ2. Τυπική εμβέλεια αποκάλυψης είναι τα 60 χιλιόμετρα σε ενεργή διαμόρφωση λειτουργεί στις συχνότητες κάτω των 2 kHz σε ζώνη μεγάλου εύρους FM. Διαθέτει τρεις διαφορετικούς τύπου παλμού, FM, συνεχούς κύματος CW και COMBO. Το μήκος των παλμών είναι μέχρι 16 δευτερόλεπτα. Στην παθητική διαμόρφωση, το σόναρ λειτουργεί στις συχνότητες που υπερβαίνουν τα 4 kHz. Μπορεί να λειτουργεί μέχρι κατάστασης θάλασσας 6 και σε βάθος μέχρι 230 μέτρα
Τα κύρια χαρακτητιστικά τους είναι:
• Εύκολη εγκατάσταση χάρη στον αρθρωτό σχεδιασμό.
• Ενσωματωμένη δυνατότητα εκπαίδευσης επί του σκάφους.
• Λειτουργία πρόβλεψης απόδοσης για βελτιστοποίηση της χρήσης σόναρ.
• Πανοραμική μόνιμη ειδοποίηση τορπίλης.
• Ταυτόχρονη ενεργητική και παθητική επιτήρηση και ανάλυση μεγάλης εμβέλειας 360° (συμπεριλαμβανομένων των LOFAR & DEMON).
• Πολυστατική διαλειτουργικότητα με VDS της οικογένειας CAPTAS, ποντιζόμενο σόναρ FLASH και ηχοσημαντήρα SonoFlash.
• Φιλικό προς τον χρήστη HMI, όπως και η οικογένεια HMS, με τρισδιάστατη ανάλυση και υπόστρωμα γραφήματος για καλύτερη κατανόηση της κατάστασης.
• Λειτουργία βάθους προστασίας.
• Θηλαστικά ασφαλή: ρυθμιζόμενο επίπεδο πηγής.
Α/Υ Τορπίλες
Στη σύμβαση των όπλων που θα φέρουν οι νέες φρεγάτες συμπαεριλαμβάνεται και η αγορά 15 τορπιλών νέας γενιάς MU90 κόστους 41 εκατομύρια ευρώ. Οι MU90 είναι ελαφρές ανθυποβρυχιακές τορπίλες τρίτης γενιάς γαλλο-ιταλικής σχεδίασης και κατασκευής. Θεωρούνται από τις κορυφαίες Α/Υ τορπίλες του δυτικού οπλοστασίου. Έχουν μήκος 2,85 μέτρα, διάμετρο 323,7 χιλιοντά και βάρος 304 κιλά. Η γόμωσης αποτελείται από 35 κιλά εκρηκτικού V350, πλήρως αδρανές, , που έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να πλήξει υποβρύχια διπλού κύτους και αναφλέγεται μέσω ενός εκρηκτικού τύπου πρόσκρουσης που ενσωματώνει δύο μηχανικές και έξι ηλεκτρικές ανεξάρτητες συσκευές ασφαλείας.
Ο κινητήρας είναι τροφοδοτούμενος μέσω μπαταρίας θαλασσινού νερού αλουμινίου-οξειδίου αργύρου χρησιμοποιώντας διαλυμένη σκόνη διοξειδίου του νατρίου ως ηλεκτρολύτη και ενσωματώνοντας ένα προηγμένο σύστημα επανακυκλοφορίας ηλεκτρολυτών κλειστού βρόχου. Η τορπίλη προωθείται από έναν ηλεκτρονικά ελεγχόμενο επαγωγικό κινητήρα υψηλών στροφών που οδηγεί ένα αντλιωθητή αποτελούμενο από κυρτά πτερύγια που επιτρέπει μια συνεχώς μεταβαλλόμενη ταχύτητα η οποία επιλέγεται αυτόματα από την τακτική του όπλου σύμφωνα με το σενάριο, το περιβάλλον και τη φάση λειτουργίας.
Η τορπίλη έχει εμβέλεια γύρω στα δέκα χιλιόμετρα επιχειρόντας με τη μέγιστη ταχύτητα των 50 κόμβων και πάνω από 23 χιλιόμετρα επιχειρόντας με ταχύτητα των 29 κόμβων. Ενω το επιχειρησιακό βάθος είναι από τα 25 μέτρα μέχρι περισσότερο από 1000 μέτρα.
Καταλαβαίνουμε ότι ο αριθμός των τορπιλών που θα αποκτηθούν είναι πάρα πολύ μικρός για την κάλυψη του φόρτου των τριών φρεγατών και απ’ ότι φαίνεται ο υπολοιπόμενος αριθμός θα καλυθφεί από τις υπάρχουσες τορπίλες παλαιότερης γενιάς αμερικανικής κατασκευής Mk46 Mod5. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο φόρτος μιας φρεγάτας είναι 12-16 όπλα, καταλαβαίνουμε ότι το Π.Ν. θα πρέπει να προμυθευτεί άλλες 30 τορπίλες για τις πρώτες τρεις φρεγάτες κόστους περί τα 80 εκατομύρια ευρώ. ‘Οπως και για τα ελικόπτερα MH-60R θα πρέπει να γίνει άμεσα συμπλήρωση του οπλισμού των. Γιατί δε μπορεί φρεγάτες και ελικόπτερα τεχνολογίας του 2020 που σκοπό έχουν να αντιμετωπίσουν αντίστοιχης τεχνολογίας υποβρύχια να φέρουν όπλα τεχνολογίας 30-40 ετών.
Το καλό βέβαια είναι ότι η συνύπαρξη στο ελληνικό οπλοστάσιο των φρεγατών FDI, των ελικοπτέρων MH-60R και των υποβρυχίων Τ-214ΗΝ θα βοηθήσει τα ελληνικά πληρωματα των πρώτων να εκπαιδευτούν στην αντιμετώπιση των νέας γενιάς τουρκικών υποβρυχίων Τ-214.
