Η απόφαση για τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16 ειναι κάτι που θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και χρόνια. Αφενός για να διατηρείται ο κορμός της ΠΑ σε ικανό τεχνολογικό επίπεδο και αφετέρου για να μην απαξιωθούν τα αεροσκάφη. Μενει να δούμε τι θα γίνει με τα Block 30 και Block 50. Σημειώνεται οτι τα προαναφερθέντα δεν περιλαμβάνονται στην υφιστάμενη LOA που εγκρίθηκε σημερα απο το ΚΥΣΕΑ.

Δευτερον οφείλουμε να τονίσουμε πως η απόφαση για τον εκσυγχρονισμό των F-16 πρεπει να συνοδευτεί και από προγράμματα για νέα όπλα και αισθητήρες (οπωσδηποτε IRST) ώστε να αξιοποιούνται στο μέγιστο βαθμό οι νέες δυνατότητες που φέρνει η έκδοση Viper.

Η προμήθεια ικανής ποσότητας ατρακτιδίων σκόπευσης όπως ειναι τα AAQ-33 XR Sniper, θα πρέπει φυσικά να θεωρείται δεδομένη, ώστε να προσφέρουν πλήρη εκμετάλλευση σε ότι αφορά την ικανότητα στοχοποίησης για τα κατευθυνόμενα πυρομαχικά που θα που θα πρέπει να είναι σε θέση να μεταφέρουν τα εκσυγχρονισμένα F-16 της ΠΑ!

Ήδη ο υπάρχον στόλος F-16 της Αμερικανικής Αεροπορίας προετοιμάζεται για την νέα εποχή με την έλευση του F-35 να είναι πλέον γεγονός, ενώ και οι δύο τύποι θα λειτουργούν συνδυαστικά σε αεροπορικές επιχειρήσεις τουλάχιστον για τα επόμενα 15-20 χρόνια.Το μοντέλο αυτό συνεργασίας F-16 / F-35 θα ακολουθήσουν – εκτός των ΗΠΑ- άλλες 7 χώρες σε Ευρώπη και Ασία που θα διαθέτουν τους δύο τύπους μαχητικών (μεταξύ των οποίων και η Τουρκία).

Ραντάρ AESA

Το πρόγραμμα F-16 Viper σχεδιάστηκε εξ αρχής ώστε να είναι συμβατό με τα δύο ανταγωνιστικά και υπό ανάπτυξη προγράμματα ανάπτυξης ραντάρ ενεργούς σάρωσης Active Electronically ScannedArray (AESA). Έτσι η USAF και όλοι οι λοιποί χρήστες διατηρούν το πλεονέκτημα επιλογής μεταξύ του SABR της Northrop Grumman και του RACRτης  Raytheon. Αμφότερα προβλέπεται να αντικαταστήσουν είτε τα APG-68(V) 5 των block50/52 είτε τα εξαγωγικά APG-68(V)7 και APG-68(V)9.

Το APG-83 επιδεικνύει σύμφωνα με πληροφορίες εξαιρετική απόδοση εντοπισμού στόχων σε μεγάλες αποστάσεις ακόμη και στις πλέον δύσκολες συνθήκες σε περιβάλλον ηλεκτρονικών παρεμβολών, με 3 -5 φορές μεγαλύτερη αξιοπιστία και χαμηλότερο κόστος συντήρησης σε σχέση με τα ραντάρ μηχανικής σάρωσης.

Ειδικότερα στα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνεταιικανότητα ιχνηλάτησης πολλαπλών στόχων (20)+σε διαφορετικά ύψη και ταχύτητες, ικανότητα δημιουργίας εικόνας υψηλής ανάλυσης SAR(Synthetic Aperture Radar) για κρούση παντός καιρού, προηγμένες διαμορφώσεις αέρος επιφανείας και το πιο σημαντικό όλων..

Ταυτόχρονη ικανότητα διαμορφώσεων αέρος – αέρος και αέρος εδάφους που προσφέρει αυξημένη επίγνωση τακτικής κατάστασης, επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και υψηλότερη επιβιωσημότητα κοντά στα επίπεδα ενός μαχητικού 5ης γενιάς όπως το F-35.

Νέα διαμόρφωση πιλοτηρίου

H νέα οθόνη CPD (Center Pedestal Display)αποτελεί το πλέον εξέχον χαρακτηριστικό του προγράμματος αναβάθμισης Viper και μεταμορφώνει το πιλοτήριο, ώστε να υποστηρίζει τις προηγμένες ικανότητες που παρέχουν τα συστήματα αποστολής του F-16V.

Η οθόνη CPD διαστάσεων 6Χ8 inch, τοποθετείταικεντρικά στο ύψος του pedestal και απαλείφει τα παραδοσιακά αναλογικά όργανα ταχύτητας, ύψους τεχνητού ορίζοντα και απεικόνισης οριζόντιας κατάστασης HIS που συναντάμε στα F-16C/D.

Χάρις αυτήν πλέον, ο χειριστής του F-16V θα έχει στη διάθεση του προβολή εικόνας πολύ υψηλής ευκρίνειας, έγχρωμου βίντεο, χάρις την νέα προηγμένη γεννήτρια παραγωγής συμβολογίας IPDG (Improved ProgrammableDisplay Generator).

Η λειτουργία του IPDG θα είναι κρίσιμη για την μαχητική ικανότητα του F-16V καθώς είναι υπεύθυνη για την προβολή εικόνας από το ραντάρ AESA, δεδομένων από τη ζεύξη δεδομένων Link16, και εικόνα από τον κινούμενο χάρτη υψηλής ανάλυσης CMM (Color Moving Map).

Τοποθετήθηκε έπειτα από την διαπίστωση ότι οι δύο οθόνες CCMFD στα Block 52+ και Advancedδεν επαρκούν σε επιθυμητό μέγεθος και ανάλυση προκειμένου να προβάλουν με ευκρίνεια εικόνα από το ραντάρ, το ατρακτήδιο σκόπευσης Sniper αλλά και εικόνα από τη διαμόρφωση συνθετικού διαφράγματος SAR.

Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρία η νέα διαμόρφωση με την υιοθέτηση οθόνης CPD, θα επιτρέψει την βέλτιστη παρουσίαση δεδομένων για την απεικόνιση τακτικής κατάστασης, που θα έχει ως συνέπεια την ανώτερη αντίληψη της διάταξης του πεδίου της μάχης και τελικά την συνεπαγόμενηαύξηση της επιβιωσημότητας του μαχητικού.

Φυσικά στο πλαίσιο της αναβάθμισης προβλέπεται η πλήρης ενσωμάτωση του Διακλαδικού Συστήματος Προβολικής Απεικόνισης επί Κάσκας JHMCS καθώς και φωτισμός πιλοτηρίου πλήρως συμβατός με Διόπτρες Νυχτερινής Όρασης (NVG).

Βελτιωμένο πακέτο συστημάτων

Το πακέτο αναβάθμισης ηλεκτρονικό στο επίπεδο F-16V, περιλαμβάνει την αναβάθμισησπονδυλωτού υπολογιστή αποστολής MMCπροερχόμενο από εμπορικά απάρτια (COTS), ψηφιακό υπολογιστή ελέγχου πτήσης DFLCCόπως επίσης μια νέα αρτηρία δεδομένων υψηλής ταχύτητας (High speed Data Bus) που θα μεταφέρει αμφίδρομα δεδομένα από αισθητήρες και ζεύξη δεδομένων Link 16.

Παράλληλα η ενσωμάτωση λογισμικού Μ6 θα ολοκληρώσει τις προηγμένες λειτουργίες της ζεύξης Link 16 με απεικόνιση απειλών, διάταξη φίλιων δυνάμεων, στοιχεία για όπλα πυρομαχικά καύσιμα, δεδομένα στοχοποίησης και αυτόματη ανάθεση τομέων έρευνας – εμπλοκής.

Σε ότι αφορά την ικανότητα σκόπευσης το F-16 Viper διαθέτει πρόβλεψη για πλήρη ενσωμάτωση του ατρακτηδίου σκόπευσης Sniper AdvancedTargeting Pod με προηγμένες διαμορφώσεις FLIR,TV,IR, καταδείκτη λέιζερ και διαμόρφωση Laser Spot Tracer (εντοπισμός δέσμης από εναλλακτικό εναέριο ή επίγειο καταδείκτη), διαμόρφωση αναγνώρισης Recce και καταγραφής έγχρωμης εικόνας ενώ υπάρχει η ικανότητα εντοπισμού χρονικά ευαίσθητων στόχων με χρήση Data Link και εγκλωβισμού εναέριων στόχων για οπτική ταυτοποίηση από μεγάλες αποστάσεις.

Στα προηγμένα συστήματα που ενσωματώνει η διαμόρφωση Viper περιλαμβάνονται το προηγμένο σύστημα ναυτιλίας LN-260 EGI, νέο σύστημα ταυτοποίησης APX-126 AIFF ικανότητας Mode 5, καθώς επίσης και σύστημα Auto GCAS που αποτρέπει την ελεγχόμενη συντριβή στο έδαφος, με αυτόματη εκτέλεση ελιγμού ανάκτησης σε ύψος ασφαλείας σε περίπτωση λάθος εκτίμησης ύψους ή απορποσανατολισμού του χειριστή.

Τέλος το πρόγραμμα αναβάθμισης δίνει σε παλαιότερα F-16 την δυνατότητα  μεταφοράς όλων των πιστοποιημένων βλημάτων αέρος αέρος και όπλων προσβολής στόχων εδάφους, κυρίως όμως των προηγμένων πυρομαχικών JDAM και βλημάτων Stand Off JSOW, μετατρέποντας το F-16V σε μια ικανότατη πλατφόρμα αναχαίτισης και κρούσης, με επιδόσεις που προσεγγίζουν σε αρκετάσημεία αυτές του F-35 Lightning II!

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι κατασκευάστρια εταιρία Lockheed Martin δίνει έμφαση στο απολύτως λογικό επιχείρημα, ότι εφόσον είναι ο αρχικός κατασκευαστής ( OriginalEquipment Manufacturer) του μαχητικού F-16, είναι και η πλέον αρμόδια και ικανή να φέρει εις πέρας ένα τόσο απαιτητικό – από πλευράς εύρους δυνατοτήτων – πρόγραμμα αναβάθμισης.

Για το λόγο αυτό έχει στη διάθεση της πλήρη μηχανολογικά στοιχεία, για δομικές επεμβάσεις και πιστοποίηση νέων ηλεκτρονικών και οπλικών συστημάτων, ενώ διαθέτει τις εγκαταστάσεις και την υποδομή διεξαγωγής των απαραίτητων δοκιμών μαζί με τις απαραίτητες διαδικασίες.

Επιπλέον η προϋπάρχουσα εμπειρία σε τέτοιου είδους προγράμματα εξασφαλίζει την επιτυχή ολοκλήρωση εργασιών εκσυγχρονισμού.

Έμπρακτη απόδειξη αποτελεί η διαδικασία της ετήσιας αξιολόγησης ικανότητας CPAR (ContractorPerformance Assesment Report) που έχει καθιερώσει η αμερικανική κυβέρνηση για τους αναδόχους προγραμμάτων του Πενταγώνου, και έχει βαθμολογήσει ως εξαίρετη την εκτέλεση των προγραμμάτων αναβάθμισης MLU και CCIP – τόσο για λογαριασμό της USAF – όσο και για 6 διεθνείς χρήστες F-16 που χρησιμοποίησαν προγράμματα FMS.

Οπλικά συστήματα – ατρακτήδια σκόπευσης

Το ζήτημα πιστοποίησης και απόκτησης προηγμένων οπλικών συστημάτων και ατρακτιδίων σκόπευσης σε ικανούς αριθμούς στο στόλο των F-16 είναι ένα πρόβλημα που ταλανίζει την ΠΑ εδώ και πολλά χρόνια.

Ενδεικτικό είναι ότι ήδη από το 2009 που παραλάβαμε τα 30 μαχητικά F-16C/D Block 52+ Advanced (Peace Xenia IV), τόσο οι μικρές ποσότητες κατευθυνόμενων πυρομαχικών JDAM/JSOW όσο και η περικοπή του σκέλους προμήθειας που αφορούσε 10 επιπλέον μαχητικά αλλά και τα απαραίτητα ατρακτήδια σκόπευσης, προκάλεσαν σημαντικά κενά στην επιχειρησιακή αξιοποίηση τους.

Είναι δεδομένο φυσικά ότι οι ανάγκες της ΠΑ – ειδικά σε ότι αφορά τα ατρακτήδια σκόπευσης – είναι πολύ μεγάλες, γεγονός που δημιουργεί υστέρηση σε κρίσιμο φάσμα των αποστολών τακτικής κρούσης.

Επιπλέον το ίδιο πρόβλημα σε συνδυασμό με την πλήρη απουσία πρόβλεψης των 39 Block50 και των 56 Block 52+ που βρίσκονται σήμερα σε υπηρεσία, να μεταφέρουν κατευθυνόμενες βόμβες JDAM, JSOW, επιβάλουν σημαντικές προσθήκες που θα πρέπει συνοδευτούν από τις απαραίτητες πιστοποιήσεις.

Σε ότι αφορά την πιστοποίηση χρήσης του σκοπευτικού JHMCS στα Block 30 και 50 (στο πλαίσιο οποιασδήποτε αναβάθμισης τους), θα πρέπει να συνοδευθεί και από ανάλογη παραγγελία νέων σκοπευτικών επί κράνους, καθώς τα υπάρχοντα δεν επαρκούν ούτε αριθμητικά άλλα ούτως η άλλως για τεχνικούς λόγους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλα αεροσκάφη.

Τέλος μια πτυχή που λίγοι έχουν αναλογιστεί μέχρι σήμερα είναι η ικανότητα συνεργασίας του F-16 με μαχητικά 5ης γενιάς και συγκεκριμένα με το Διακλαδικό Μαχητικό Κρούσης (JSF) F-35 Lightning II.

Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του στόλου των ελληνικών F-16 φαίνεται πλέον ως η μόνη ρεαλιστική μέθοδος ανάκτησης των ισορροπιών, με δεδομένη την ολοκλήρωση του εκσυγχρονισμού του στόλου των F-16 της THK και την πλήρη αδυναμία υλοποίησης προγράμματος Νέου Μαχητικού, ενώ από το 2020 αναμένεται η απόκτηση των πρώτων μαχητικών F-35 Lightning IIπου θα εξοπλίσουν την πρώτη Μοίρα, με εκτίμησηεπίτευξης αρχικής επιχειρησιακής ικανότητας,περίπου 2 χρόνια αργότερα, δηλαδή το 2022.

Σε κάθε περίπτωση η ομοιοτυπία για μείωση του κόστους υποστήριξης του στόλου των F-16 είναι απαραίτητη όπως επίσης απαραίτητη είναι αναβάθμιση συστημάτων αλλά και όπλων, προκειμένου να αξιοποιηθεί πλήρως η επένδυση που έγινε για την αγορά τους ώστε να μην απαξιωθούν επιχειρησιακά όπως συνέβη στο παρελθόν με άλλους τύπους μαχητικών (ειδικά όσον αφορά τα Block 30).