Αφορμή για συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί η είδηση, που δημοσίευσε η αμυντική ιστοσελίδα «Jane’s», σύμφωνα με την οποία η Βραζιλία βρίσκεται σε φάση αναζήτησης αγοραστών για τα τέσσερα (4) υποβρύχια τύπου T-209.1400 κλάσης «Tupi» που διατηρεί σε υπηρεσία και αναμένεται να αντικαταστήσει με ισάριθμα γαλλικά υποβρύχια τύπου Scorpene κλάσης «Riachuelo» της Naval Group, πρόγραμμα το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη (το πρώτο υποβρύχιο αναμένεται να παραδοθεί το 2020). Σύμφωνα με το δημοσίευμα του «Jane’s» ήδη η Βραζιλία έχει βολιδοσκοπήσει την Αργεντινή και το Περού.
Άποψη μας είναι ότι τα συγκεκριμένα υποβρύχια θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) με στόχο της απόκτηση τους, φυσικά υπό την προϋπόθεση ότι βρίσκονται σε καλή τεχνική κατάσταση, άρα μπορούν να ενταχθούν γρήγορα και οικονομικά στον ελληνικό στόλο. Δεν λέμε ότι θα πρέπει να πάμε και τα αγοράσουμε σήμερα, αλλά θα μπορούσε να εξεταστεί ως μια δυνητική επιλογή για την «ανακούφιση» του στόλου των ελληνικών υποβρυχίων, ο οποίος αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα γήρανσης.
Όπως έχουμε αναφέρει επανειλημμένα το ΠΝ έχει άμεση και απόλυτη ανάγκη από νέες τορπίλες και, δευτερευόντως, από έξι (6) νέα υποβρύχια για την αντικατάσταση όλων των υποβρυχίων τύπου «209», εκτός του αναβαθμισμένου «209», το οποίο μπορεί να παραμείνει σε υπηρεσία μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2020. Η ανάγκη αντικατάστασης των «209» προκύπτει από τη μεγάλη ηλικία των υποβρυχίων και τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις που τα καθιστούν πλέον παρωχημένα.
Από την άλλη, όλοι μας γνωρίζουμε ότι με βάση τα σημερινά οικονομικά δεδομένα και τις λανθασμένες προτεραιότητες της κυβέρνησης, δηλαδή τη διάθεση του όποιου δημοσιονομικού πλεονάσματος ως κοινωνικό μέρισμα και όχι στην άμυνα της χώρας, η ιδανική λύση της ναυπήγησης έξι (6) νέων υποβρυχίων είναι δύσκολη υπόθεση. Μια εναλλακτική, ως ενδιάμεση λύση, για να κερδηθεί χρόνος, θα ήταν η απόκτηση, υπό προϋποθέσεις, των τεσσάρων (4) μεταχειρισμένων βραζιλιάνικων T-209.1400.
Υπενθυμίζουμε ότι ο ελληνικό στόλος των υποβρυχίων «209» μετρά 50 σχεδόν χρόνια υπηρεσίας και 20-25 χρόνια υπηρεσίας ως αναβαθμισμένα (για τα υποβρύχια κλάσης «Γλαύκος») και 40 σχεδόν χρόνια υπηρεσίας (για τα υποβρύχια κλάσης «Ποσειδών»), αντίστοιχα. Σήμερα, το ΠΝ διατηρεί σε υπηρεσία 11 υποβρύχια, έξι (6) εκ των οποίων θα πρέπει, από το 2020 και μετά, να αντικατασταθούν, δηλαδή τα τρία (3) αναβαθμισμένα, αλλά μεγάλης ηλικίας υποβρύχια «Γλαύκος», και τα τρία (3) μη αναβαθμισμένα και μεγάλης ηλικίας υποβρύχια «Ποσειδών».
Όχι ότι τα βραζιλιάνικα «209» είναι μικρής ηλικίας. Πρόκειται για υποβρύχια ηλικίας 20 ετών το νεότερο και 30 ετών το παλαιότερο, αλλά σίγουρα είναι νεότερα, κατά 10-20 χρόνια από τα μη-αναβαθμισμένα «Ποσειδών» και οριακά νεότερα ή ίδιας ηλικίας με τα αναβαθμισμένα «Γλαύκος». Συγκεκριμένα το S-30 «Tupi» άρχισε να ναυπηγείται το 1985, καθελκύστηκε το 1987 και παραδόθηκε το 1989. Το S-31 «Tamoio» άρχισε να ναυπηγείται το 1986, καθελκύστηκε το 1993 και παραδόθηκε το 1994. Το S-32 «Timbira» άρχισε να ναυπηγείται το 1987, καθελκύστηκε το 1996 και παραδόθηκε το ίδιο έτος, ενώ το S-33 «Tapajo» άρχισε να ναυπηγείται το 1996, καθελκύστηκε το 1998 και παραδόθηκε το 1999.
Η ιστορία των υποβρυχίων κλάσης «Tupi» ξεκίνησε το 1984 όταν η Βραζιλία και τα γερμανικά ναυπηγεία HDW υπέγραψαν συμβόλαιο για τη ναυπήγηση έξι (6) υποβρυχίων T-209.1400, εκ των οποίων ένα (1) θα ναυπηγούνταν στο Κίελο της Γερμανίας και τα άλλα πέντε (5) στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Ωστόσο, οικονομικά προβλήματα χρηματοδότησης του προγράμματος περιόρισε τη ναυπήγηση στα τέσσερα (4) υποβρύχια, ενώ επιμηκύνθηκε και ο χρόνος ολοκλήρωσης των ναυπηγήσεων (ένα πέμπτο υποβρύχιο, το S-34 «Tikuna», που είναι εκτοπίσματος 1.500 τόνων, παραδόθηκε το 2005 και θα αποσυρθεί και αυτό μόλις ολοκληρωθεί το πρόγραμμα ναυπήγησης των Scorpene).
Τα βραζιλιάνικα T-209.1400 χρησιμοποιούν τις βρετανικές τορπίλες ενσύρματης καθοδήγησης Mk.24 Tigerfish. Με ενεργητική καθοδήγηση οι Tigerfish επιτυγχάνουν μέγιστη εμβέλεια 13 χιλιόμετρα, με ταχύτητα 35 κόμβων, ενώ με παθητική 30 χιλιόμετρα με μέγιστη ταχύτητα 24 κόμβους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2008 η Lockheed Martin απέσπασε συμβόλαιο ύψους $ 35,2 εκατομμυρίων για την τροποποίηση τους Συστήματος Διαχείρισης Μάχης των υποβρυχίων έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν τις τορπίλες Mk.48 Mod.6AT (σύμφωνα με το «Jane’s» 30 τορπίλες Mk.48 Mod.6AT βρίσκονται σε υπηρεσία από τη Βραζιλία για χρήση από τα T-209.1400).
Τα υποβρύχια είναι εφοδιασμένα με το σύστημα προειδοποίησης ραντάρ DR-4000 της Thales. Το DR-4000 είναι ένα σπονδυλωτό σύστημα Ηλεκτρονικών Μέσων Υποστήριξης (ESM) ικανό να εντοπίζει απειλές, να καταγράφει το σημείο εκπομπής της απειλής, να αναγνωρίζει και να ανιχνεύει εχθρικά ραντάρ. Οι πληροφορίες αυτές αποδίδουν την πέριξ του υποβρυχίου τακτική κατάσταση, ενώ το σύστημα μπορεί να εκτελέσει και λειτουργίες ELINT (Electronic Intelligence). Επίσης, κάθε υποβρύχιο ενσωματώνει δύο περισκόπια τύπου Mod.76 της Kollmorgen, ραντάρ ναυτιλίας Calypso III της Thales και σονάρ CSU-83/1 της Atlas Elektronik, το οποίο λειτουργεί τόσο ενεργητικά όσο και παθητικά.
Όπως προαναφέραμε τα βραζιλιάνικα T-209.1400 δεν είναι νέα υποβρύχια, ούτε γνωρίζουμε σε τι κατάσταση βρίσκονται από τεχνικής άποψης. Είναι όμως νεότερα από τα τρία (3) μη-αναβαθμισμένα υποβρύχια της κλάσης «Ποσειδών» και οριακά νεότερα ή ίδιας ηλικίας με τα αναβαθμισμένα υποβρύχια της κλάσης «Γλαύκος». Η τεχνική τους αξιολόγηση, στην περίπτωση που το ΠΝ δείξει ενδιαφέρον, θα πρέπει να γίνει από τεχνικό κλιμάκιο του ΠΝ.
Υπάρχει και το ζήτημα του κόστους απόκτησης μια και είναι άγνωστο το ποσό που ζητούν οι βραζιλιάνοι για την πώληση τους. Όμως μιας και ο τύπου είναι γνωστός στο ΠΝ εκτιμούμε ότι η τεχνικής τους υποστήριξη δεν θα είναι πρόβλημα, ενώ και η εκπαίδευση των πληρωμάτων θα είναι μικρής διάρκειας, ακριβώς λόγω της εμπειρίας του ΠΝ με τον τύπο υποβρυχίων «209». Θα πρέπει ωστόσο να τονίσουμε ότι ακόμα και αποκτήσουμε τελικά τα βραζιλιάνικα T-209.1400 αυτό θα είναι μια λύση χρονικής «ανάσας» για το ΠΝ, το οποίο, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προχωρήσει στη ναυπήγηση έξι (6) νέων υποβρυχίων.
