Με γοργούς ρυθμούς οι επιτελείς της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) αξιολογούν κάθε δυνατή επιλογή στα πλαίσια του προγράμματος πρόσκτησης νέων ελικοπτέρων έρευνας – διάσωσης και έρευνας – διάσωσης μάχης. Ήδη η τεχνική ανάλυση και οικονομική μελέτη των Ιπταμένων και Μηχανικών της ΠΑ έχει αναφερθεί στη φυσική ηγεσία της ΠΑ καθώς και του ΓΕΕΘΑ.
Ο προβληματισμός της ηγεσίας της ΠΑ κατά το τελευταίο Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ) ήταν σαφής. Ο Αρχηγός ΓΕΑ Αντιπτέραρχος (Ι) Μπουρολιάς Θεμιστοκλής εγείρε έντονο σκεπτικισμό και προβληματισμό στον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο που εισηγήθηκε την απόκτηση των αμερικανικών ελικοπτέρων UH-60 Blackhawk στα πλαίσια μιας διακλαδικής απόκτησης των ελικοπτέρων για τον Στρατό Ξηράς (Αεροπορία Στρατού) και τη Πολεμική Αεροπορία με κύριο επιχείρημα την ομοιοτυπία.
Είναι όμως η ομοιοτυπία το βασικό επιχείρημα που μπορεί να αναιρέσει όλες τις εισηγήσεις των επιτελών της ΠΑ; Προφανώς και όχι. Οι λόγοι θα αναλυθούν στις παρακάτω γραμμές.
Ανασκόπηση υφιστάμενης κατάστασης
Η ΠΑ σήμερα διαθέτει έναν στόλο ελικοπτέρων SAR και CSAR που περιλαμβάνει περί τα 12 ελικόπτερα AS332C1 Super Puma καθώς και 10 ελικόπτερα AB205. Τα τελευταία είναι παρωχημένα και με κυριότερο μειονέκτημα την αδυναμία εκτέλεσης επιχειρήσεων έρευνας – διάσωσης τη νύχτα και με πολλαπλούς επιχειρησιακούς προβληματισμούς.
Τα πρώτα, τα ελικόπτερα AS332C1 Super Puma έχουν αποδειχθεί βάση της υφιστάμενης επιχειρησιακής εμπειρίας της ΠΑ κορυφαία ελικόπτερα SAR όντας ικανά να επιχειρούν ημέρα και νύχτα και μάλιστα με πολύ δυσμενείς συνθήκες σε όλο το εύρος του FIR Αθηνών και μάλιστα με απόλυτη επιτυχία.
Τα ελικόπτερα Super Puma τη τελευταία δεκαετία απαξιώθηκαν και οδηγήθηκαν στον μαρασμό απόρροια της χρόνιας εγκατάλειψης λόγω έλλειψης ολοκληρωμένης σύμβασης τεχνικής υποστήριξης. Μολονότι κατά τα περασμένα έτη το ελικόπτερο AS332C1 Super Puma ήταν στο ενδεδειγμένο χρονικό στάδιο για την υλοποίηση ενός προγράμματος εκσυγχρονισμού μέσης ζωής (ΕΜΖ) εντούτοις αυτό δεν πραγματοποιήθηκε και τα ελικόπτερα εγκαταλείφθηκαν περαιτέρω.
Σε πρόσφατες διαπραγματεύσεις μεταξύ της Airbus και της ΠΑ, οι ιπτάμενοι της ΠΑ εξέτασαν αρχικά το ενδεχόμενο ενός προγράμματος εκσυγχρονισμού των ελικοπτέρων AS332C1 Super Puma. Το πρόγραμμα κρίθηκε ασύμφορο λόγω της χρόνιας εγκατάλειψης των ελικοπτέρων και των πολλαπλών προβλημάτων που είχαν δημιουργηθεί αφού τα ελικόπτερα εδώ και αρκετά χρόνια δεν υποστηρίζονται με ορθολογικό τρόπο.
Σύμφωνα με πληροφορίες η Airbus ζήτησε περί τα 220 εκατομμύρια ευρώ για ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού συν το κόστος που απαιτείται σε πρώτο χρόνο για την υπογραφή της σύμβασης τεχνικής υποστήριξης των ελικοπτέρων κόστους 40 εκατομμυρίων για τέσσερα έτη. Υπενθυμίζουμε ότι το πρόγραμμα υποστήριξη των AS-332C1 Super Puma εκκρεμεί από το Δεκέμβριο του 2017. Ένα ακόμη βασικό μειονέκτημα του Super Puma είναι το κόστος ανά ώρα πτήσης που ανέρχεται στις 7000 ευρώ όταν για παράδειγμα το AW-139 της Leonardo κοστίζει 2000 ευρώ την ώρα.
Με βάση όλα τα παραπάνω δεδομένα και με πρωταρχικό στόχο την αντικατάσταση των γερασμένων ΑΒ205 η ΠΑ οδηγήθηκε στην εκκίνηση προγράμματος πρόσκτησης νέων ελικοπτέρων έρευνας – διάσωσης και έρευνας – διάσωσης μάχης. Συγκεκριμένα η ΠΑ πρόκρινε ως τη βέλτιστη λύση τη προμήθεια 9 ελικοπτέρων έρευνας – διάσωσης και 4 ελικοπτέρων έρευνας – διάσωσης μάχης. Κυρίαρχο γνώρισμα των τελευταίων η εγκατάσταση οπλισμού και θωράκισης. Δυνατότητα νυχτερινών πτήσεων με πλήρως ψηφιακό cockpit και διόπτρες νυχτερινής πτήσης θα φέρουν αμφότερα όπως και ραντάρ καιρού καθώς και όλα τα σύγχρονα ναυτιλιακά βοηθήματα και μέσα επικοινωνιών.
Παρούσα κατάσταση
Η εισήγηση της ΠΑ λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω στοιχεία και μέσα από αναλύσεις κατέληξε πως το τελικό κόστος δεν πρέπει να υπολογίζεται μόνον ως κόστος απόκτησης αλλά ως κόστος κύκλου ζωής σε μάλιστα σε βάθος εικοσαετίας όπως εξηγούν έμπειροι Ιπτάμενοι της ΠΑ στο DefenceReview.gr και τον γράφοντα. Στο κόστος κύκλου ζωής οι επιτελείς του ΓΕΑ υπολογίζουν το αρχικό κόστος απόκτησης, τα κόστη συντήρησης με βάση διαθεσιμότητες της τάξης του 75% καθώς και το κόστος ανά ώρα πτήσης.
Τέσσερις ήταν οι κυρίαρχες επιλογές που εξετάστηκαν αφού πρώτα το ΓΕΑ έστειλε Request for Information σε τρεις εταιρίες. Την αμερικανική Lockheed Martin, την ιταλική Leonardo και την γαλλογερμανική Airbus. Η πρώτη προσφέρει το UH-60M Blackhawk (και όχι κάποια άλλη έκδοση), η δεύτερη το AW-139 και η τρίτη το H-175 ή το Η-225, την εξέλιξη των Super Puma.
Η τεχνική αξιολόγηση
Η ΠΑ εξέτασε ενδελεχώς κάθε προσφορά των τριών εταιρειών αναλύοντας όλα τα επιμέρους τεχνικά χαρακτηριστικά, δυνατότητες και επιδόσεις των ελικοπτέρων. Από την ανάλυση προέκυψε πως η βέλτιστη δυνατή επιλογή είναι το ιταλικό AW-139 λόγω μιας σειράς πλεονεκτημάτων που αναφέρονται παρακάτω και αναλύονται στη μελέτη πρόσκτησης νέων ελικοπτέρων της ΠΑ που διαθέτει η ηγεσία της ΠΑ στα χέρια της.
Κυρίαρχο πλεονέκτημα των ιταλικών AW-139 είναι πως πρόκειται για ελικόπτερα νέας γενιάς και σύγχρονης τεχνολογίας και όχι ελικόπτερα όπως το Blackhawk που ανήκουν σε άλλες δεκαετίας. Η σύγχρονη τεχνολογία και φιλοσοφία σχεδίασης αποτελεί εχέγγυα για την ασφάλεια πτήσης και τις επιχειρήσεις έρευνας – διάσωσης και έρευνας – διάσωσης μάχης. Ενδεικτικώς αναφέρεται πως το AW-139 είναι πιστοποιημένο και δοκιμασμένο να επιχειρεί ακόμη και με έναν κινητήρα σε λειτουργία.
Επιπροσθέτως το AW-139 πλεονεκτεί έναντι του UH-60M Blackhawk στην ακτίνα δράσης και αυτονομία αφού δύναται να πετάει για 5 ώρες συνεχόμενα. Το τρίτο στοιχείο που καταγράφει η ΠΑ είναι η ταχύτητα πτήσης ανώτερη των αμερικανικών Blackhawk η οποία είναι της τάξης των 160 κόμβων ως cruise speed.
Το AW-139 διακρίθηκε επίσης για τους χρόνους παράδοσης (μόλις 18 μήνες το πρώτο), την εγνωσμένη επιτυχία του σε πολλαπλές χώρες της Ευρώπης και τις εξαιρετικές διαθεσιμότητες. Για παράδειγμα η Κύπρος διαθέτει 3 AW-139 για την Εθνική Φρουρά και 2 AW-139 για την Αστυνομία Κύπρου των οποίων οι διαθεσιμότητες είναι άνω του 90%.
Είναι επίσης πολύ φθηνότερο τόσο ως προς το κόστος κτήσης όσο και συνολικά το κόστος κύκλου ζωής. Συγκεκριμένα το κάθε AW-139 κοστίζει περί τα 18€ εκατομμύρια σε τυπική διαμόρφωση έρευνας – διάσωσης και περί τα 23€ εκατομμύρια στη διαμόρφωση έρευνας – διάσωσης μάχης εφοδιασμένο με οπλισμό και θωράκιση. Σύμφωνα πάντα με τη ΠΑ είναι τουλάχιστον 20% φτηνότερο του αμερικανικού ελικοπτέρου.
Με βάση τις διαθεσιμότητες (αναφέρονται στο 75%) που ζήτησε η ΠΑ και συνολικές ώρες πτήσης περί τις 4000 σε ετήσια βάση επί του συνόλου των 14 ελικοπτέρων, η Leonardo διασφαλίζει με βάση τα όσα αναφέρει η ΠΑ διαθεσιμότητες άνω του 90% με κόστος ώρας πτήσης 2000€ μόλις. Στο κόστος των 2000€ περιλαμβάνονται και όλα τα διαθέσιμα ανταλλακτικά για την απρόσκοπτη συντήρηση των ελικοπτέρων.
Σε ετήσια βάση συνεπάγεται ένα κόστος της τάξης των 8 εκατομμυρίων ευρώ για την υποστήριξη των 14 ελικοπτέρων AW-139.
Οι επιλογές της Airbus δεν κέντρισαν το ενδιαφέρον της ΠΑ διότι το Η-175 είναι ένα ναι μεν εξαιρετικό ελικόπτερο και πολύ σύγχρονο αλλά προς το παρόν δεν έχει αποκτηθεί από καμία χώρα. Από την άλλη μεριά το Η-225 είναι ακριβότερο έναντι του AW-139 και με πιο αυξημένο κόστος κύκλου ζωής. Σε κάθε περίπτωση και το Η-225 συγκεντρώνει πολλαπλά επιχειρησιακά προτερήματα με βάση την άριστη εμπειρία της ΠΑ με τα Super Puma.
Δυστυχώς αντίστοιχη διαδικασία εξέτασης όλων των διαθέσιμων επιλογών δεν ακολουθήθηκε από την Αεροπορία Στρατού και το Γενικό Επιτελείο Στρατού, το οποίο απευθείας για άγνωστο λόγο προέκρινε το UH-60M Blackhawk ως τη βέλτιστη λύση ερχόμενο σε ευθεία αντίθεση με την τεχνική ανάλυση και μελέτη της ΠΑ.
