Κατά καιρούς από ελληνικά ναυπηγεία και για λογαριασμό του Π.Ν. και του Λιμενικού Σώματος, έχουν κατασκευαστεί εξ’ολοκλήρου περισσότερα από 70 πολεμικά πλοία διαφόρων τύπων και εκτοπισμάτων, όπως περιπολικά, πυραύλακατοι, αρματαγωγά, πλοία εφοδιασμού, φρεγάτες μέχρι και υποβρύχια. Μερικά από αυτά, όπως περιπολικά, πετρελαιοφόρα, πλωτοί γερανοί και περιπολικά ανοικτής θαλάσσης, ήταν ελληνικής έμπνευσης και σχεδίασης.
Τα ελληνικά ναυπηγεία διαθέτουν την τεχνογνωσία, τις κατάλληλες υποδομές, γραμμές παραγωγής καθώς επίσης και τα συστήματα ποιοτικού ελέγχου και εξασφάλισης ποιότητας για την κατασκευή οποιουδήποτε τύπου πλοίου ανεξαρτήτως εκτοπίσματος και πολυπλοκότητας.
Σε κανένα Ναυπηγείο ανά τον κόσμο ο σχεδιασμός, η κατασκευή και ο εξοπλισμός ενός πολεμικού σκάφους δεν πραγματοποιείται αποκλειστικά από το μόνιμο προσωπικό του ναυπηγείου. Στις περισσότερες των περιπτώσεων χρησιμοποιούνται εξωτερικοί συνεργάτες σε όλες τις φάσεις της σχεδίασης της κατασκευής και του εξοπλισμού. Ιδιαίτερα μάλιστα στην περίπτωση της κατασκευής πλοίου πρώτης γραμμής επιβάλλεται η προεπιλογή εμπείρων συνεργατών, ιδιαίτερα στα αντικείμενα μεγάλων συγκροτημάτων, αισθητήρων και όπλων.
Αυτή η μέθοδος ανάπτυξης έχει ακολουθηθεί διεθνώς με επιτυχία. Η αναδιάρθρωση του κλάδου των ναυπηγείων στην Ελλάδα που βρίσκεται σε εξέλιξη, προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία για την επιλογή αναδόχου που θα υιοθετήσει το εθνικό πλοίο. Θα ήταν σκόπιμο, προκειμένου να κερδηθεί χρόνος να ολοκληρωθεί άμεσα η ανάπτυξη της σχεδίασης.
Στάδια Σχεδιασμού
Αρχική μελέτη και σχεδιασμός του σκάφους σύμφωνα με τις επιχειρησιακές ανάγκες του Π.Ν.
Διενέργεια πλήρων δοκιμών του μοντέλου από πειραματική δεξαμενή του Ε.Μ.Π. και πειραματική δεξαμενή του εξωτερικού.
Εκπόνηση του βασικού και του λεπτομεριακού σχεδιασμού του σκάφους σύμφωνα με τους κανονισμούς για την κατασκευή πολεμικών σκαφών σε συνεργασία με εξειδικευμένους οίκους και γραφεία του εσωτερικού και του εξωτερικού και έγκρισή του από τον Νηογνώμονα που θα επιλεγεί.
Στάδια Κατασκευής
Κατασκευή εξ’ολοκλήρου της μεταλλικής κατασκευής του σκάφους και της εγκατάστασης του εξοπλισμού της πλατφόρμας σύμφωνα με τα εγκεκριμμένα σχέδια, από προσωπικό του ναυπηγείου ή/και με την βοήθεια υπεργολάβων και υπό την εποπτεία του Νηογνώμονα και του Π.Ν.
Εγκατάσταση των όπλων και αισθητήρων και ολοκλήρωση του συστήματος σύμφωνα με τα σχέδια και υπό την καθοδήγηση των ειδικών των οπλικών συστημάτων και υπό την εποπτεία του Π.Ν.
Εκτέλεση δοκιμών προβλήτας και θαλάσσης με τη συμβολή και παρακολούθηση του Νηογνώμονα, των ειδικών (commissioning engineers) των συστημάτων πλατφόρμας καθώς επίσης των εκπροσώπων του Π.Ν.
Δοκιμές θαλάσσης όπλων και αισθητήρων και εκτέλεση βολών με τη συμβολή, παρακολούθηση και επίβλεψη των ειδικών (commissioning engineers) των οπλικών συστημάτων καθώς επίσης των εκπροσώπων του Π.Ν.
Παράδοση του σκάφους.
Κίνδυνοι και οφέλη
Στην κατασκευή κάθε πρωτότυπου τύπου πλοίου ελλοχεύουν αναμφίβολα κίνδυνοι. Οι κίνδυνοι όμως στην περίπτωση υλοποίησης του προγράμματος κατασκευής του εθνικού πλοίου στην Ελλάδα, με κατάλληλη οργάνωση και σωστές συνεργασίες, θα είναι συγκρίσιμοι με αυτούς των ναυπηγείων του εξωτερικού, με πολλαπλάσια όμως οφέλη, όπως:
Ελληνοποίηση των προμηθειών στο μέγιστο δυνατό επίπεδο.
Σχεδίαση του σκάφους εξ υπαρχής σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Π.Ν.
Μεγιστοποίηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.
Αύξηση της απασχόλησης σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας (ελληνική ναυπηγική και αμυντική βιομηχανία).
Σχεδίαση σκαφών σύμφωνα με τις ειδικότερες επιχειρησιακές ανάγκες του ΠΝ
Αξιοποίηση της ήδη υπάρχουσας γνώσης και εμπειρίας στον χώρο της αμυντικής βιομηχανίας.
Μείωση της τελικής τιμής κατασκευής του σκάφους (κατασκευή τουλάχιστον 2 σκαφών) εκτιμάται ότι δεν θα είναι μικρότερη των 150 εκατ. ευρώ ανά σκάφος.
Περιγραφή της κορβέτας πολλαπλών αποστολών Als® Class 100
Η ιστορία της Ελληνικής σχεδίασης κορβέτας πολλαπλών αποστολών Als® Class 100 ξεκίνησε το 2008 (πριν από περίπου 10 χρόνια), με την πρώτη παρουσίαση του σχεδίου στο Π.Ν. να πραγματοποιείται το Δεκέμβριο του 2009.
Η ελληνική σχεδιαστική ομάδα Als NSD (Naval Ship Designs) του κυρίου Ιωάννη Τζαγκαράκη, μαζί με την εταιρεία Veritas International Ltd, το Πολυτεχνείο Αθηνών, τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και το Πολεμικό Ναυτικό, καθώς επίσης και με την βοήθεια και συνδρομή εξειδικευμένων οίκων, εταιριών και επιστημονικών φορέων του εσωτερικού και του εξωτερικού στους διαφόρους τομείς, προχώρησαν από το στάδιο της μελέτης αντίληψης στην μελέτη σχεδίασης (design study), και μετέπειτα στη μελέτη μέρους του βασικού σχεδιασμού, ώστε να μπορεί το πλοίο να ναυπηγηθεί σε ελληνικά ναυπηγεία.
Πραγματοποιήθηκε επικαιροποίηση της σχεδίαση της Als Class® 100 σύμφωνα με τις τρέχουσες απαιτήσεις του Πολεμικού Ναυτικού. Ανατέθηκε από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) στον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (ΑΓΕΕΘΑ) η διερεύνηση της καταλληλόλητας της σχεδίασης της Als Class® 100, προκειμένου να επιλεγεί προς περαιτέρω ανάπτυξη.
Παράλληλα η ελληνική σχεδιαστική ομάδα Als NSD (Naval Ship Designs) έχει αναπτύξει σχεδιάσεις οικογένειας Πολεμικών Πλοίων με τον γενικό χαρακτηρισμό Als Class®, με επί μέρους χαρακτηρισμούς Als Class®65, 80, 90, 100, 120, 125 και 140. Ένα από τα πλοία αυτά της οικογενείας Als® Class, είναι και η Als® Class 125 μια φρεγάτα περιοχής μεγάλου εκτοπίσματος και με σημαντικά μεγαλύτερες δυνατότητες σε σύγκριση με την κορβέτα Als Class 100.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 2014, υπεβλήθει πρόταση προς το ΠΝ. για την ολοκλήρωση της Σχεδίασης της Als Class® 125, μέχρι του επιπέδου του Βασικού Σχεδιασμού. Το ΠΝ αποφάνθηκε ότι η πρόταση θα μπορούσε να αποτελέσει την βάση για την ανάθεση ερευνητικού προγράμματος από την Γενική Δ/νση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) για την ολοκλήρωση της Σχεδίασης της Als Class® 125 μέχρι του επιπέδου του Βασικού Σχεδιασμού. Στις 26 Ιουνίου 2015 και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις παρατηρήσεις των επιτελών της ΔΕΞ του ΠΝ, υπεβλήθει τελικά στην ΓΔΑΕΕ, πρόταση για την ολοκλήρωση της Σχεδίασης της Als Class® 125, μέχρι του επιπέδου του Βασικού Σχεδιασμού.
Στις 4 Ιουλίου 2016 εκφράσθηκε προφορικά από τον αρμόδιο Αναπληρωτή Γ. Γραμματέα της ΓΔΑΕΕ κ. Κ. Κυριακίδη η βούληση του ΥΠΕΘΑ να αρχίσει η ανάπτυξη της σχεδίασης με περιορισμένους προς το παρόν πόρους, λόγω της στενότητας της δημοσιονομικής κατάστασης. Δυστυχώς όμως αν και το πρόγραμμα βρίσκεται σε ώριμο στάδιο και θα μπορούσε να προχωρήσει στην φάση της περάτωσης του βασικού σχεδιασμού, ώστε να είναι δυνατή η ναυπήγηση του πλοίου από ελληνικά ναυπηγεία, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν φαίνεται να δίνει προτεραιότητα σε αυτό το πρόγραμμα με αιτιολογία την δυσμενή οικονομική συγκυρία.
Για μια ακόμη φορά η ελληνική οικονομική πραγματικότητα και η ανυπαρξία μιας διαχρονικής σταθερής πολιτικής εξοπλισμών ενδέχεται να τερματίσουν άδοξα μια φιλόδοξη ελληνική ναυπηγική προσπάθεια, που θα μπορούσε να θέσει τα θεμέλια για την σταδιακή διαμόρφωση ενός Στόλου με πλοία ελληνικής σχεδίασης. Αν και το ποσό που απαιτείται για την ολοκλήρωση της σχεδίασης είναι μικρό, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας φαίνεται απρόθυμο να δαπανήσει χρήματα και να προχωρήσει στην υλοποίηση ενός τόσο σημαντικού σχεδίου για την αναγέννηση του Στόλου, ο οποίος κάθε μέρα που περνά γερνάει.
Περιγραφή της Φρεγάτας Als® Class 125 (AAW)
Η Φρεγάτα Als® Class 125 είναι μια ιδιαίτερα ικανή Μονάδα Κρούσης Επιφανείας Άμυνας Περιοχής πολλαπλών ρόλων / αποστολών, κατάλληλα εξοπλισμένη για την επιβολή ισχυρού πλήγματος στον αντίπαλο για την απόκτηση και διατήρηση του θαλάσσιου ελέγχου στις περιοχές των Ναυτικών Επιχειρήσεων. Το σκάφος διαθέτει επιχειρησιακές δυνατότητες για να αντιμετωπίσει όλες τις πιθανές μορφές απειλών εντός της συγκεκριμένης περιοχής αποστολής.
Το πλοίο είναι κατασκευασμένο από χάλυβα υψηλής αντοχής, χαρακτηρίζεται δε από ισχυρά χαρακτηριστικά χαμηλής παρατηρησιμότητας (τεχνολογία stealth), με μειωμένη ακουστική, θερμική και μαγνητική υπογραφή, χωρίς άσκοπη αύξηση του κόστους.
Το πλοίο εξοπλισμένο με τα πλέον σύγχρονα οπλικά συστήματα και συσκευές ηλεκτρονικού πολέμου, διαθέτει επιχειρησιακές ικανότητες σε όλες τις μορφές πολέμου και είναι κατάλληλα εξοπλισμένο για επιχειρήσεις σε κορεσμένο και μικτό επιχειρησιακό περιβάλλον όπως το Αιγαίο. Ο παρόν σχεδιασμός παρουσιάζει μια σύγχρονη φρεγάτα άμυνας περιοχής πολλαπλών χρήσεων, ικανή να εκπληρώσει τις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς και του Π.Ν. Σε θέματα απόδοσης και επιχειρησιακής ικανότητας, η Φρεγάτα Als® Class 125, κατατάσσεται στην πρώτη γραμμή από άποψη ανταγωνιστικότητας με όλες τις γνωστές φρεγάτες.
Πολεμικές επιχειρήσεις: Επιχειρήσεις έναντι ασσύμετρων απειλών και τρομοκρατικών ενεργειών Επιχειρήσεις έναντι στόχων επιφανείας – Anti- Air Warfare (AAW) Επιχειρήσεις έναντι στόχων αέρος – Anti -Surface Warfare (ASuW) Επιχειρήσεις ναυτικής υπόστήριξης Επιχειρήσεις ηλεκτρονικού πολέμου (EW) Ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις (ASW)
Κύρια χαρακτηριστικά:
Τύπος σκάφους : Φρεγάτα άμυνας περιοχής πολλαπλών ρόλλων
Εκτόπισμα : 5038 t
Ολικό μήκος : 128,12 m
Μέγιστο πλάτος : 18,30 m
Βύθισμα : 4,95 m
Σύστημα πρόωσης : CODAG (COmbined Diesel And Gas turbine
Εναλλακτική πρόωση : CODΑD (Combined Diesel And Diesel)
Μέγιστη ταχύτητα : +30 κόμβοι
Αυτονομία : ~ 6000 ναυτικά μίλια με ταχύτητα 15 κόμβων
Πλήρωμα : Μέχρι και 160 άτομα
Αισθητήρες:
Ολοκληρωμένος Ιστός : 1 x Integrated Mast (Active Phased Array)
Συστήματα Ηλ. Πολέμου : 1 x ESM – ELINT – SIGNIT – Laser Warning System
Σόναρ : 1 x Σόναρ γάστρας
Ολοκληρωμένα Συστήματα Ναυσιπλοϊας
Ολοκληρωμένα Συστήματα Επικοινωνιών
Οπλικά συστήματα:
Κύριο πυροβόλο : 1 x 127 χιλ. ή 1 x 76/62 χιλ.
Δευτερέυοντα πυροβόλα : 2 x 30 χιλ. ή 2 x 27 χιλ.
Όπλα αντιμετώπισης : 2 ή 4 x 12,7 χιλ αυτόματα πυροβόλα ασύμμετρων απειλών
Όπλα εγγύς άμυνας : 2 x PDMS RAM, ή 2 x 35 mm MILLENNIUM guns ή
1 x PDMS RAM σύν 1 x 35 mm MILLENNIUM gun ή
2 x Phalanx
1 x Ρυμουλκούμενη διάταξη Σόναρ
ECM : 2 x προηγμένοι πομποί τεχνολογίας Phased Array
Πύραυλοι επιφανείας : 8 ή 12 EXOCET MM40 BLOCK3, ή
Επιφανείας HARPOON ή NSN
Πύραυλοι Επιφανείας : 2 x VLS Mk.41 (16 Cells) – Tactical Length, σύν
4 x VLS Mk.41 (32 Cells) – Self Defence Length
Ανθυποβρυχιακά όπλα : 2 x 324 mm MK-32 τριπλούς τορπιλοσωλήνες for MK-46ή MK-50 τορπίλες
Αντίμετρα τορπιλών : 2 συστήματα αντιμέτρων
Αντίμετρα Ηλ. Πολέμου : 2 ή 4 ολοκληρωμένοι εκτοξευτές αντιμέτρων
Οργανικό ελικόπτερο : Κατάστρωμα ελικ. μήκους 26.9 μέτρων + Υπόστεγο
για ελικόπτερο SIKORSKY S-70B Aegean Sea Hawk, ή NH 90 καθώς και UAV : 1 x VTOL UAV
Ανακεφαλαιώνοντας
Είναι γεγονός πως το ΠΝ χρειάζεται επειγόντως νέα πλοία. Η άποψη μας είναι πως πρέπει να στηριχθούν οι εγχώριες προσπάθειες για τη ναυπήγηση εθνικών πλοίων ξεκινώντας όμως από μικρότερα εκτοπίσματα πλοίων όπως περιπολικών αντικατάσταση των Nasty για την και πυραυλακάτων και ακολούθως σταδιακά να περάσουμε στο επόμενο στάδιο της κορβέτας.
Για τη ναυπήγηση ενός πλοίου απαιτείται μεγάλος αριθμών ναυπηγών μηχανικών όπου θα ολοκληρώσουν τη ναυπήγηση του λεπτομερούς σχεδιασμού του πλοίου και έπειτα θα περάσουμε στο στάδιο της ναυπήγησης. Επίσης, πρέπει να υπάρξει ένα ναυπηγείο με βιώσιμες προοπτικές ικανό να διαθέτει το προσωπικό, τη τεχνολογική βάση και την αναγκαία υλικοτεχνική υποδομή. Ως εκ τούτων θεωρούμε πως είναι ρεαλιστικότερο να στραφούμε σε μικρά πλοία και ακολούθως σταδιακά έχοντας την εμπειρία και τη τεχνογνωσία να προχωρήσουμε σε μεγαλύτερα πλοία. Για παράδειγμα θεωρούμε ιδανικό ένα σχέδιο για ελληνική πυραυλάκατο με αντικειμενικό σκοπό την αντικατάσταση των γερασμένων γαλλικών Combattante.
Με αυτό το άρθρο κλείνουμε τη σειρά αναλύσεων για τις επιλογές του ΠΝ ως προς τις προτάσεις για πλοία επιπέδου κορβέτας και φρεγάτας για την ανανέωση του Στόλου στη θέση των 9 παρωχημένων φρεγατών κλάσης ΕΛΛΗ. Θεωρούμε πως ήταν λάθος που το ΠΝ δεν συνέχισε τη ναυπήγηση των ΜΕΚΟ 200ΗΝ ώστε να αντικαταστήσει σταδιακα τις «S» και φυσικά να ναυπηγήσει μια αναβαθμισμένη ΜΕΚΟ 200 με δυνατότητες αεράμυνας περιοχής κατά τον χρονικό ορίζονα της προηγούμενη δεκαετία.
Σήμερα η εξίσωση είναι ιδιαίτερα δύσκολη καθώς το ΠΝ χρειάζεται άμεσα νέα πλοία δίχως να υπάρχει η οικονομική πολυτέλεια ή τα χρονικά περιθώρια. Συνεπώς, η όποια λύση εγχώριας ναυπήγησης πρέπει να είναι ρεαλιστική και με ακρίβεια κοστολογημένη.
