Αναμφίβολα η συμμετοχή των ΗΠΑ στην τριμερή συνάντηση κορυφής Ελλάδας- Κύπρου-Ισραήλ αναβάθμισε την σημασία της συνόδου και έστειλε πολλαπλά μηνύματα σε πολλούς αποδέκτες. Το γεγονός μάλιστα ότι η εκπροσώπηση των ΗΠΑ ήταν σε επίπεδο υπουργού Εξωτερικών δίνει μια νέα διάσταση στην Τριμερή, η οποία ξεπερνά το πεδίο της ενεργειακής συνεργασίας.
Γράφει ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΑΡΑΚΙΝΟΣ για το SL PRESS
Η σύνοδος του «3+1 σχήματος» πλέον έγινε στο Ισραήλ, παρότι ήταν προγραμματισμένο να γίνει επί ελληνικού εδάφους και η κυβέρνηση Τσίπρα είχε επενδύσει προεκλογικά σε αυτό, ενόψει και των επερχόμενων εκλογικών αναμετρήσεων. Εκλογές, και μάλιστα αμεσότερα χρονικά, έχει όμως και το Ισραήλ και, με δεδομένη την στήριξη Τραμπ στον Νετανιάχου, η Ιερουσαλήμ επικράτησε της Κρήτης.
Η συμμετοχή των Αμερικανών αποτελεί πρωτίστως ένα σαφές μήνυμα στον Ερντογάν την ώρα που οι σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον και το Τελ Αβίβ γνωρίζουν έναν νέο κύκλο κλιμάκωσης. Και αυτό γιατί σηματοδοτεί την ενεργή στήριξη των ΗΠΑ στην τριμερή ενεργειακή συμφωνία, μέρος της οποίας είναι όσα διαδραματίζονται στην κυπριακή ΑΟΖ και ο αγωγός East Μed.
Το μήνυμα ήρθε από το Χιούστον
Οι πληροφορίες θέλουν την συζήτηση για τον East Μed να συνδέεται με τις επαφές που είχαν προσφάτως υπουργοί χωρών της Τριμερούς και των ΗΠΑ στο ενεργειακό συνέδριο CERAWeek στο Χιούστον, αλλά και στο East Μed gas forum, στο οποίο μετέχουν και άλλες χώρες, όπως η Ιορδανία, η Αίγυπτος και η Παλαιστινιακή Αρχή.
Πρόκειται για έναν αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου, το κόστος του οποίου υπολογίζεται στα 6 δισ. Ευρώ και οι πληροφορίες θέλουν το μέγεθός του να διπλασιάζεται για να μπορεί να μεταφέρει διπλάσιες ποσότητες από το Ισραήλ. Παραλλήλως, εκτιμάται ότι ο East Med θα είναι «ο πιο ασφαλής αγωγός» παγκοσμίως, καθώς θα βρίσκεται σε πολύ μεγάλο βάθος, γεγονός που, σύμφωνα με τους ειδικούς αναλυτές, τον καθιστά «απρόσβλητο από τρομοκρατικές ενέργειες».
Αν και αρχικά στον αγωγό θα μετέχουν οι χώρες της Τριμερούς (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ) και η Ιταλία, με την υποστήριξη βεβαίως των Ηνωμένων Πολιτειών, συζητείται μελλοντικά η ένταξη και άλλων. Η πρώτη δυνατή διεύρυνση φαίνεται να είναι η συμμετοχή της Αιγύπτου, χωρίς όμως να αποκλείονται και χώρες του Περσικού Κόλπου.
Οι μετέχοντες στην συνάντηση της Ιερουσαλήμ συμφώνησαν ότι η συνεργασία αυτή στον ενεργειακό τομέα θα συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη των χωρών της περιοχής. Μάλιστα ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ φέρεται ότι επισήμανε πως ο East Med έχει μεγάλη εμπορική σημασία για την Ουάσινγκτον. Ο Πομπέο φέρεται επίσης να δεσμεύτηκε για την υποστήριξη της συγκεκριμένης προσπάθειας μέσω αμερικανικών ενεργειακών κολοσσών, στους οποίους αναμένεται να ξεκαθαρίσει τη σημασία του East Μed για την «ασφάλεια και τη σταθερότητα».
Γιατί ο Πομπέο;
Το ζήτημα της ασφάλειας και της σταθερότητας προτάσσεται και στο κοινό ανακοινωθέν της συνόδου, όπως και στις δηλώσεις που έκαναν οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και του Ισραήλ και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
«Οι ηγέτες συμφώνησαν να αυξήσουν την περιφερειακή συνεργασία, να στηρίξουν την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια, και να αμυνθούν ενάντια σε εξωτερικές κακές επιρροές στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή» αναφέρει η κοινή δήλωση των «3+1». Πρόκειται για μια αποστροφή η οποία αποτελεί σαφές μήνυμα, αρχικά προς τον Ερντογάν, αλλά και σε άλλους που δυνητικά μπορούν να πλήξουν αυτήν την συνεργασία.
Η εκπροσώπηση άλλωστε των ΗΠΑ από τον Πομπέο, αντί του υπουργού Οικονομικών ή του υπουργού ενέργειας, δείχνει από μόνη της ότι το ενδιαφέρον των Αμερικανών για την Τριμερή ξεπερνά το επίπεδο μιας ενεργειακής συμφωνίας και εισέρχεται σε πεδία γεωπολιτικού σχεδιασμού. Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορούν και οι πληροφορίες που θέλουν να θεσμοθετούνται πλέον οι συναντήσεις σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών. Και αυτού του επιπέδου οι συναντήσεις δεν περιορίζονται βεβαίως ποτέ, μόνον σε ζητήματα οικονομικής συνεργασίας.
