Σημαντική αύξηση κόστους αναμένεται να επέλθει στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16 Viper της Πολεμικής Αεροπορίας, απόρροια της ανάγκης εγκατάστασης νέου συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας. Το πρόβλημα εστιάζεται μεταξύ της συνεργασίας του νέου ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA) και του παλαιότερης γενιάς αναλογικού συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου ASPIS II. Ήδη η ηγεσία του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας (ΓΕΑ) έχει εισηγηθεί στη πολιτική ηγεσία, την αναγκαιότητα απόκτησης νέου συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας. Παρά το γεγονός πως από τη πρώτη στιγμή υπήρξαν ενστάσεις αναφορικά με την συνεργασία μεταξύ του ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA) και του παλαιότερης γενιάς αναλογικού συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας, η Lockheed Martin, απαντούσε πως υπάρχει πλήρη συνεργασία και διαλειτουργικότητα. Κάτι τέτοιο τελικά δεν φαίνεται να ισχύει αφού οι επιτελείς του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας αναζητούν το τελευταίο διάστημα ένα νέο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας για τα μαχητικά F-16 Viper της Πολεμικής Αεροπορίας. Το κόστος για το νέο σύστημα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου αναμένεται να ξεπεράσει τα 500 εκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με το ΓΕΑ. Τελικώς σε απάντηση των Αμερικανών στο ΓΕΑ το κόστος όχι μόνον ξεπερνά τα 500 εκατομμύρια ευρώ αλλά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ βάση της Price and Availability που έλαβε το ΓΕΑ από τις ΗΠΑ. Εάν τελικά απαιτηθεί ένα δισεκατομμύριο ευρώ επιπρόσθετο κόστος για τον εκσυγχρονισμό 84 μαχητικών τότε το τελικό κόστος θα ανέλθει στα 2.5 δισ ευρώ και μάλιστα δίχως δαπάνες για νέα όπλα!

Το θέμα είχε απασχολήσει και τη Βουλή των Ελλήνων. Απαντώντας σε ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου (δείτε ΕΔΩ) με θέμα «Αύξηση κόστους αναβάθμισης των μαχητικών αεροσκαφών F-16 Viper», το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε πως «ήδη από το 2018 η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) ενημερώθηκε αρμοδίως σχετικά με τη συμβατότητα του νέου ψηφιακού τύπου Radar AESA με το Σύστημα Αυτοπροστασίας ASPIS II, καθώς και για τη δέσμευση των Αμερικανικών Αρχών να μεριμνήσουν για την προσφερόμενη λύση από τον αρχικό κατασκευαστή εντός της οικονομικής οροφής του συγκεκριμένου προγράμματος. Σε συνέχεια των παραπάνω επιτεύχθηκε τεχνική λύση που εξασφάλισε τη συμβατότητα των συστημάτων, χωρίς επιπλέον επιβάρυνση του συμβατικού κόστους». Τελικώς και ο ΥΕΘΑ διαψεύστηκε δεδομένου ότι απαιτείται νέο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας για τα μαχητικά F-16 Viper και αυτό άλλωστε το επιβεβαιώνουν οι σχετικές εξελίξεις σε επίπεδο ΓΕΑ.

Στη κορυφή των προτιμήσεων του ΓΕΑ βρίσκεται το νέας γενιάς σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας για τα μαχητικά F-16 Viper τύπου AN/ALQ-254(V)1 Viper Shield της L3Harris καθώς και το σύστημα τύπου AN/ALQ-257 IVEWS προϊόν ανάπτυξης της Northrop Grumman επίσης για τα F-16 Viper. Σημειώνεται πως το Viper Shield σχεδιάστηκε εξ αρχής για τα F-16 Viper, έχοντας κατά νου την εσωτερική και εξωτερική εργονομία-σχεδίαση του αεροσκάφους, ενώ οι δοκιμές έχουν αποδείξει τη απόλυτη συμβατότητα με το ραντάρ ΑΝ/APG-83 SABR, τεχνολογίας AESA, των F-16 Viper.

Σύμφωνα με πληροφορίες αξιολογούνται και ισραηλινά συστήματα όπως της ELTA Systems. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2023 η αμερικανική L3Harris ανακοίνωσε ότι το νέο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου AN/ALQ-254(V)1 Viper Shield των F-16 Viper ολοκλήρωσε με επιτυχία όλες τις διαδικασίες ολοκλήρωσης εργαστηρίου και πλέον είναι έτοιμο για την πρώτη του δοκιμαστική πτήση το πρώτο τρίμηνο του 2024. Στόχος της εταιρίας παραμένει το σύστημα να τεθεί σε παραγωγή το 2025. Στο εργαστήριο το Viper Shield ενσωματώθηκε στο F-16 και δοκιμάστηκαν πολλαπλά σενάρια, κυρίως ως προς τη λειτουργία του συστήματος με το ραντάρ AN/APG-83 Scalable Agile Beam Radar (SABR) του αεροσκάφους. Το Viper Shield παρέχει προστασία από ηλεκτρονικές παρεμβολές, ενώ διαθέτει ικανότητα παραγωγής ηλεκτρονικών αντιμέτρων. Στο επίκεντρο του συστήματος βρίσκεται το σύστημα παρεμβολών DRFM (Digital Radio Frequency Memory: Ψηφιακή Μνήμη Ραδιοσυχνοτήτων). Στη βασικής του έκδοση το σύστημα είναι τοποθετημένο στην άτρακτο του αεροσκάφους και όχι σε κάποιο σταθμό ανάρτησης. Όπως αναφέρει η L3Harris το Viper Shield σχεδιάστηκε εξ αρχής για τα F-16 Viper, έχοντας κατά νου την εσωτερική και εξωτερική εργονομία-σχεδίαση του αεροσκάφους, ενώ οι δοκιμές έχουν αποδείξει τη απόλυτη συμβατότητα με το ραντάρ ΑΝ/APG-83 SABR, τεχνολογίας AESA, των F-16 Viper.

Αξίζει να τονιστεί πως η Τουρκική Αεροπορία έχει επιλέξει ως νέο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας το AN/ALQ-257 IVEWS. Παρέχει προειδοποίηση ραντάρ σ’ ολόκληρο το τόξο των 360ο, αναγνώριση της απειλής και χρήση αντιμέτρων. Στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2021 δοκιμάστηκε με επιτυχία το AN/ALQ-257 IVEWS σε συνεργασία με το ραντάρ AN/APG-83 SABR (Scalable Agile Beam Radar) των F-16 Viper. Όπως ανακοίνωσε η Northrop Grumman τα δύο συστήματα συνεργάστηκαν αρμονικά σε πραγματικές συνθήκες και σε περιβάλλον έντονων ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών. Στη διάρκεια των δοκιμών το AN/ALQ-257 IVEWS εντόπισε και αναγνώρισε με επιτυχία σειρά προηγμένων απειλών, τις οποίες αντιμετώπισε με παρεμβολές, ενώ το SABR εντόπισε με επιτυχία αεροπορικούς και στόχους εδάφους. Στις 8 Φεβρουαρίου 2024 κατά τη διάρκεια συνέντευξης του, ο James Conroy, Αντιπρόεδρος της Northrop Grumman με αρμοδιότητα τα συστήματα πλοήγησης, στόχευσης και επιβιωσιμότητας, επιβεβαίωσε την πώληση των ολοκληρωμένων συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου AN/ALQ-257 Integrated Viper Electronic Warfare Suite (IVEWS) στην Τουρκία. Το IVEWS έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για χρήση από τα F-16. Όπως δήλωσε ο James Conroy «θα παραδώσουμε πάνω από 150 IVEWS στην Τουρκία για τα νέα και υπό αναβάθμιση F-16 της». Επίσης δήλωσε ότι η Τουρκία είναι μια από τις δύο χώρες που έχουν επιλέξει το IVEWS μέχρι στιγμής και ότι η εταιρία βρίσκεται σε συζητήσεις και με άλλες χώρες για πιθανές πωλήσεις. Υπενθυμίζουμε ότι στην πιθανή πώληση των F-16 στην Τουρκία, όπως κατατέθηκε στο Κογκρέσο για έγκριση, περιλαμβάνεται και η πιθανή πώληση 168 IVEWS εκ των οποίων 40 στα νέα F-16, 118 για F-16 υπό αναβάθμιση (79 για τα αεροσκάφη και 39 εφεδρικά) και 10 εφεδρικά. Το AN/ALQ-257 IVEWS είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, ειδικά σχεδιασμένο για τα F-16 Viper. Παρέχει προειδοποίηση ραντάρ σ’ ολόκληρο το τόξο των 360ο, αναγνώριση της απειλής και χρήση αντιμέτρων. Στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2021 δοκιμάστηκε με επιτυχία το AN/ALQ-257 IVEWS σε συνεργασία με το ραντάρ AN/APG-83 SABR (Scalable Agile Beam Radar) των F-16 Viper. Όπως ανακοίνωσε η Northrop Grumman τα δύο συστήματα συνεργάστηκαν αρμονικά σε πραγματικές συνθήκες και σε περιβάλλον έντονων ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών. Στη διάρκεια των δοκιμών το AN/ALQ-257 IVEWS εντόπισε και αναγνώρισε με επιτυχία σειρά προηγμένων απειλών, τις οποίες αντιμετώπισε με παρεμβολές, ενώ το SABR εντόπισε με επιτυχία αεροπορικούς και στόχους εδάφους.

Την ίδια στιγμή που εκκρεμεί το τελικό κόστος του νέου συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας δεν έχει συμβασιοποιηθεί το σχετικό πρόγραμμα απόκτησης νέων όπλων για τα F-16 VIPER της Πολεμικής Αεροπορίας ενώ εκκρεμεί το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16 Block 50, τα οποία οδεύουν στην απαξίωση. Αγνοούνται επίσης τα νέας γενιάς αμερικανικά όπλα για τα F-16 και εύλογα μας δημιουργείται η απορία γιατί δεν στέλνει το ΓΕΑ και το ΥΠΕΘΑ μια επιστολή Price & Availability για τα κόστη και την αποδέσμευση των νέων όπλων για τα ελληνικά F-16.