Στις 21 Σεπτεμβρίου 2022 στο αρχηγείο του Ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας στην περιοχή της Σεβαστούπολης εμφανίστηκε ένα όχημα το οποίο κατέδειξε την ασύμμετρη εμπλοκή Δυτικών Υπηρεσιών Πληροφοριών αλλά και τεχνογνωσίας στον Πόλεμο της Ουκρανίας. Ο λόγος για το εικονιζόμενο μονοκινητήριο μη επανδρωμένο ρομποτικό σκάφος USV σε μέγεθος καγιάκ.
Αισθητήρες και Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Σε συνέχεια των επιχειρήσεων, στις 27 Οκτωβρίου το Ουκρανικό Υπουργείο Άμυνας εξέδωσε βίντεο με επίθεση ενός παρόμοιου USV έναντι Μονάδων Επιφανείας του Ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού στο λιμάνι της Σεβαστούπολης. Όπως διακρίνουμε από το βίντεο που εξέδωσε το Ουκρανικό ΥΠΑΜ, το όχημα φαίνεται να διαθέτει αισθητήρες στο πάνω μέρος και περιμετρικά, να φέρει υπέρυθρη κάμερα FLIR αλλά και να διαθέτει μία »επίπεδη» κεραία στο πίσω μέρος όπως φαίνεται από την εικόνα. Πιθανότατα χρησιμεύει για επικοινωνία με το Κέντρο Διοίκηση του οχήματος αλλά και ως navigation system.
Στο βίντεο που εξέδωσε η ουκρανική πλευρά, φαίνεται ξεκάθαρα το ασύμμετρο τακτικό και κατ’ επέκταση επιχειρησιακό πλεονέκτημα που προσδίδουν τα μη επανδρωμένα ρομποτικά σκάφη έναντι συμβατικών πλατφορμών μάχης. Το USV εκινήτο προς την Φρεγάτα Admiral Makarov Project 11356 με σχετικά μεγάλη ταχύτητα και όπως μαρτυρούν οι Ρωσικές αρχές, κατάφερε να την πλήξει μερικώς. Σε συνέχεια της σχετικής ρωσικής ανακοίνωσης αξίζει να τονίσουμε πως οι Ουκρανικές Δυνάμεις έβαλαν έναντι του Ρωσικού Στόλου μέσω τουλάχιστον 9 μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων UAV σε συνεργασία με 7 μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας.
Γίνεται άμεσα αντιληπτό πως μιλάμε για δικτυοκεντρική επιχείρηση μέσω αποκλειστικής χρήσης ρομποτικών πλατφορμών μάχης που χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό »αυτοματισμού» στις ενέργειές τους. Το κόστος απώλειας ανθρωπίνων ζωών των Ουκρανών ήταν κυριολεκτικά μηδενικό ενώ το επιχειρησιακό, επικοινωνιακό και πολιτικ΄΄ο χτύπημα που προκάλεσαν στην Ρωσική πλευρά ήταν τεράστιο. Η όλη επιχείρηση εκτελέσθηκε μέσω τηλεχειριστηρίων και ορισμένων επιπέδων αυτοματισμού ενεργειών λόγω των λογισμικών των μη επανδρωμένων οχημάτων. Όπως φαίνεται στην συνέχεια του βίντεο, το Ρωσικό ΠΝ οδηγήθηκε σε χρήση πυροβόλων όπλων μεγάλου διαμετρήματος με σκοπό να ανακόψει την πορεία του USV.
Επιχειρησιακές Διαστάσεις και Πιθανή Εμπλοκή Δυτικών Υπηρεσιών
Ο Ουκρανικός Στρατός στο σύνολό του από το 2014 και ύστερα εκπαιδεύεται συνεχώς από στελέχη των Ειδικών Δυνάμεων των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας σε πληθώρα σεναρίων αλλά και μέσω αρκετά προηγμένου εξοπλισμού. Ως κυριότερα παραδείγματα έχουμε την χρήση αντιαρματικών όπλων Javelin και Gustav αλλά και drone τύπου DJI Mavic τα οποία χρησιμεύουν κυρίως για επιχειρήσεις έρευνας, ιχνηλάτησης και στοχοποίησης απειλών. Από έρευνα τύπου OSINT στο διαδίκτυο αλλά και σε meta-data ο γράφον κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν έχει γίνει ουδεμία εκπαίδευση ουκρανικών στελεχών σε χρήση τέτοιων USV καθώς μέσω αυτής της διαδικασίας θα μεταφερόταν τεχνολογία/τεχνογνωσία αιχμής εκτός του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος των ΗΠΑ.
Όπως προκύπτει από καθαρή τεχνική ανάλυση της Ουκρανικής Επιχείρησης, το μη επανδρωμένο σκάφος διοικείτο είτε από:
- Προωθημένη Ομάδα Αναγνώρισης των Ουκρανικών Ειδικών Δυνάμεων (χωρίς αυτό να σημαίνει πως ήταν ουκρανοί στην διοίκηση του USV ή στην ομάδα) που βρισκόταν πλησίον του περιστατικού εντός της περιοχής που δραστηριοποιούνται τα Ρωσικά Στρατε΄ύματα.
- Απομακρυσμένο Σταθμό Διοίκησης Ελέγχου Beyond Line of Sight BLOS ο οποίος επικοινωνεί με το ταχύπλοο μέσω δορυφορικής ζεύξης, χωρίς ιδιαίτερα πολλούς αυτοματισμούς στην προδιαγεγραμμένη πορεία του σκάφους.
Εν συνεχεία από τις φωτογραφίες και το βίντεο που εξεδόθηκαν, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν το ταχύπλοο ήταν εφοδιασμένο με εκρηκτικά στο κήτος του είτε εκτελούσε αποκλειστικά και μόνο επιχείρηση συλλογής πληροφοριών. Στην κάτωθεν φωτογραφία φαίνεται ξεκάθαρα η κεραία που χρησιμοποιήθηκε στο USV. Δεδομένων των συμπερασμάτων που έχουμε λάβει από τους πολέμους σε Ιράκ, Αφγανιστάν, Συρία και Ουκρανία, οδηγούμαστε στο προφανές συμπέρασμα πως σε κορεσμένο ηλεκτρομαγνητικά περιβάλλον, εντός μίας περιοχής στην οποία δραστηριοποιούνται συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου/jamming της Ρωσίας, το συμβατικό GPS είναι οριακά αδύνατον να επικοινωνήσει με το UUV ακόμα και από καθαρά τεχνικής απόψεως.
Όπως έχουμε αναφέρει πρώτοι σε προηγούμενη ανάλυση στο Defencereview, το δορυφορικό δίκτυο Starlink της SpaceX αναλαμβάνει και τέτοιους ρόλους στρατιωτικών εφαρμογών. H χρηματοδότηση που λαμβάνει από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ αλλά και η ροή εργαζομένων από την βιομηχανία των στρατιωτικών δορυφόρων προς την SpaceX δεν είναι τυχαία.
Στον διεθνή τύπο το θέμα έχει προκαλέσει αρκετά μεγάλο ενδιαφέρον τόσο από τακτικής απόψεως, όσο και από στρατηγικής. Παρ’ αυτά συναντάμε συχνά ένα μεγάλο λάθος κυρίως σε δυτικά δίκτυα πληροφοριών. Λανθασμένα λοιπόν, επώνυμοι αμυντικοί αναλυτές παρομοιάζουν τις δυνατότητες των Ουκρανικών USV με αυτές των Ιρανικών μη επανδρωμένων ταχύπλοων που επιχειρούν στον Περσικό Κόλπο σε μορφή »μωσαϊκού μάχης΄» κυρίως έναντι μονάδων επιφανείας των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας.
Στην πραγματικότητα, αυτό που κάνει η Ουκρανία αυτήν την στιγμή έναντι της Ρωσίας είναι βγαλμένο από τον πυρήνα της Συντηρητικής Σχολής Στρατιωτικής Σκέψης της Μεγάλης Βρετανίας. Όσο και αν φαίνεται πρωτάκουστο, το Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό έχει διεξάγει δεκάδες παρόμοιες επιθέσεις στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έναντι της Γερμανίας με σχεδόν ολόιδια χρονικά/τακτικά χαρακτηριστικά. Ο λόγος για τα περιβόητα »Υποβρύχια Τσέπης» των Βρετανών τα οποία αναλάμβαναν επιθέσεις αυτοκτονίας εντός γερμανικών ναυστάθμων κατά την διάρκεια του Β’ Π.Π. δημιουργώντας στρατηγικά διλήμματα στην αντίπαλη εξουσία παρόμοια με αυτά τα οποία αντιμετωπίζει σύσσωμη η ρωσική δομή διακυβέρνησης λόγω της επίθεσης.
Πως η Βρετανία »Ελέγχει τα Κύματα» στον πόλεμο στην Ουκρανία
Αυτό που συμβαίνει τον τελευταίο έναν μήνα στην Ουκρανία, αφορά ουσιαστικά την προέλαση του Ουκρανικού Στρατού εντός περιοχών που ελέγχοντο από τους Ρώσους χωρίς να αντιμετωπίζουν καμία σθεναρή αντίσταση. Η κατάσταση αυτή δημιουργήθηκε από μία πολύ αποτελεσματική στρατηγική που ακολούθησε ο Στρατός της Ουκρανίας και έχει ξεκινήσει εδώ και 2 μήνες.
- Δόγμα Μάχης των Ουκρανών για την μεγάλη αντεπίθεση: Ο λόγος για τις Deep Battlefield Operations του 22 Συντάγματος της Βρετανικής SAS που φαίνεται να εφαρμόζονται από μεριάς Ουκρανίας, με τους Βρετανούς να αναλαμβάνουν διοικητικό (και όχι μόνο) ρόλο στις προωθημένες επιχειρήσεις. Ουσιαστικός στόχος των Deep Battlefield Operations είναι η καταδρομική κρούση των Κέντρων Διοίκησης και Ελέγχου των προωθημένων εχθρικών δυνάμεων αλλά και η καταστροφή γραμμών υποστήριξης/εφοδιασμού του εχθρικού στρατού. Κατά συνέπεια τα εχθρικά στρατεύματα εγκλωβίζονται εντός των εδαφών που κατέκτησαν και καθίστανται ουσιαστικά ανίκανα να εκτελέσουν τις στρατιωτικές τους αποστολές ακόμα και από καθαρά υλικοτεχνικής απόψεως.
- Τι Συνέβη στο Πεδίο της Μάχης: Εδώ και 2 μήνες τα Logistic-Hubs, οι αποθήκες οπλισμούς, οι αλυσίδες εφοδιασμού και τα Κέντρα Διοίκησης-Ελέγχου των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων φαίνεται να ανατινάζονται το ένα μετά το άλλο. Εντός μίας εβδομάδας, καταστράφηκε η μεγαλύτερη ρωσική αποθήκη οπλισμού και ηλεκτρονικών μέσων στο Timovo η οποία υποστήριζε επιχειρήσεις σε Χάρκοβο, Ιζιούμ και βορειοανατολική Ουκρανία. Δύο ημέρες αργότερα το αεροδρόμιο Stary Oksol αδρανοποιήθηκε λόγω εκρήξεων στον αεροδιάδρομο και στον πύργο ελέγχου, οι οποίες όπως φαίνεται από SIGINT analysis δεν προήλθαν από πυρά πυροβολικού. Μιλάμε ξεκάθαρα για καταδρομική ενέργεια »Υπέρ-υψηλού Ρίσκου και Αυξημένου Κέρδους». Εν συνεχεία, ανεξήγητες εκρήξεις σημειώθηκαν και στο Ρωσικό Αρχηγείο Προωθημένων Δυνάμεων στο Voronezh με υψηλόβαθμους Ρώσους Αξιωματικούς να χάνουν τις θέσεις τους έπειτα από καρατόμηση προσωπικού που ακολούθησε λόγω της αδρανοποίησης των logistic-hubs και αλυσίδων εφοδιασμού.
- ¨Απαρραίτητες προϋποθέσεις για διεξαγωγή τέτοιων επιχειρήσεων: Οπως γίνεται άμεσα κατανοητό, η Ουκρανία μέσω του δόγματος των Deep Battlefield Operations απέκοψε σε ποσοστό 70% την υποστήριξη των προωθημένων ρωσικών στρατευμάτων που δραστηριοποιούνταν στο έδαφός της και ως αποτέλεσμα ήταν ανέφικτη η υποστήριξη και παραμονή τους στα ουκρανικά εδάφη. Στις προωθημένες επιχειρήσεις συμμετέχουν ομάδες των 4-8-16 ατόμων με μοναδική κάλυψη από Drone και ΟΧΙ από Πολεμική Αεροπορία. Χρειάζονται μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών και ικανότητα διεξαγωγής ελιγμών στο πεδίο. Κινητά συστήματα jamming και υψηλές αντοχές σε »Επιχειρήσεις Αυξημένου Ρίσκου Μεγάλου Κέρδους».
- Η φιλοσοφία μάχης αλλά και η διοίκηση ανήκει στην Μ. Βρετανία και ΟΧΙ στις ΗΠΑ. Άπτεται επακριβώς στο δόγμα της Global Britain, ενώ οι Βρετανοί δίνουν δωρεάν μαθήματα διεξαγωγής πρακτικής Υψηλής Στρατηγικής μέσω ειδικών δυνάμεων άνευ σημαίας ΧΩΡΙΣ την χρήση πανάκριβων πλατφορμών μάχης.
- Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν ΠΟΛΙΤΙΚΟ και δευτερεύοντος στρατιωτικό χαρακτήρα. Στρέφουν την αντίπαλη διοίκηση με την πλάτη στον τοίχο, περιορίζουν τα χρονικά πλαίσια ανάληψης ευθύνης και θέτουν το δίλημμα υποχωρώ-κλιμακώνω. Στην προκειμένη περίπτωση θα μιλάμε για κλιμάκωση.
Η συμβουλευτική και οργανωτική συνεισφορά της Μεγάλης Βρετανίας γενικότερα στο Ουκρανικό κράτος από το 2008 και ύστερα φαίνεται να έχει αποδώσει καρπούς. Τόσο στον τραπεζικό όσο και στον στρατιωτικό τομέα πρώην στελέχη των Βρετανικών Υπηρεσιών Πληροφοριών κατέχουν ρόλους κλειδιά, με εξέχουσα προσωπικότητα τον ε.α. Gen. Mark Carleton-Smith. Την στιγμή που γράφεται αυτή η ανάλυση, το Ρωσικό κράτος έχει ανακοινώσει πως θα δημοσιοποιήσει αδιάψευστα στοιχεία σχετικά με την εμπλοκή της Μεγάλης Βρετανίας στην έκρηξη του αγωγού Nord Steam, στις επιθέσεις drone kamikaze στο λιμάνι της Σεβαστούπολης αλλά και για την γενικότερη εμπλοκή της έναντι της Ρωσίας στον Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Σκοπός είναι να καταδείξει την »πράξη πολέμου» της Βρετανίας έναντι της Γερμανίας στον Nord Steam.
Συμπεράσματα
Από τον πόλεμο στην Ουκρανία τα συμπεράσματα που αντλεί ένα στράτευμα στο σύνολό του είναι πάρα πολλά. Έχοντας πλέον μία γενικότερη εικόνα των επιχειρήσεων, βλέπουμε πως σχετικά εξελιγμένα οπλικά συστήματα (βόμβες HARM, loitering munitions, artillery on steroids) σε συνδυασμό με συμβατικές μεθόδους μάχης (ισχύς πυρός, ελιγμοί, προωθημένες αποστολές υψηλού ρίσκου), διαμορφώνουν την νέα επιχειρησιακή πραγματικότητα στην οποία εισέρχεται ο πλανήτης.
Σημαντικότερο δίδαγμα κατά την άποψη του γράφοντος είναι πως στα μελλοντικά και τωρινά πεδία επιχειρήσεων ο οπλίτης αποτελεί ένα υβρίδιο μεταξύ »δύναμης κρούσης» και »προωθημένου αισθητήρα» με την βοήθεια της τεχνολογίας. Τόσο τα drone καμικάζι, όσο και τα drone επιχειρήσεων ISR είναι ικανά να μεταδίδουν την εικόνα των επιχειρήσεων σε απομακρυσμένα κέντρα ανάλυσης της πληροφορίας και η εκάστοτε προωθημένη ομάδα, εκούσια και παθητικά, να λειτουργεί δύναμη διόρθωσης πυρών πυροβολικού, να εκτελεί αντιαρματικές επιχειρήσεις αλλά και να εκτελεί συμβατικές αποστολές αναγνώρισης στόχων. Η παραπάνω διαπίστωση μπορεί να αποτελέσει από μόνη της ξεχωριστό πεδίο ανάλυσης όπως γίνεται στο εξωτερικό, αντλώντας έτσι ουσιαστικότερα διδάγματα περί των σύγχρονων τρόπων μάχης και των τεχνολογικών εφαρμογών που χρειάζονται σε πολέμους παρατεταμένης χρονικής κλίμακας και φθοράς.
